Passiespelen
Te gelen '80
zonder frasen
en franjes
DE FANTONI VARIËTEIT
Pander
Leger Israël
doodt drie
Palestijnen
Bijbelgenootschappen
voor ge weldige
investeringsproblemen
Vrouwelijke
religieuzen
voelen zich
tweederangs
katholieken
LEZERS SCHRIJVEN
Har Huys: Gewone mensen
met herkenbare emoties
Tussen 1 juni en 7 september zullen zo n 300 van de 18.500
inwoners van het Noordlimburgse stadje Tegelen elke
zondagmiddag de dramatische geschiedenis van de laat
ste levensdagen van Jezus op de planken brengen. Dat
gebeurt binnen een indrukwekkend decor in het open
luchttheater "De Doolhof'. De voorstellingen beginnen
steeds om half drie.
Het is de dertiende reeks voorstel
lingen sinds 1931, toen het Tegel-
se passiespel voor het eerst wei d
opgevoerd.
Sindsdien is er wel wat veranderd.
Toén was de tekst van het spel
van pastoor Anton van Delft uit
Sint Antonis en bestond de mu
zikale omlijsting louter uit plech
tige, gregoriaanse gezangen. Nü
komt de tekst van de priester
dichter Jacques Schreurs, die
onder meer ook het Dagboek
van een herdershond' op zijn
naam heeft staan, terwijl het ei
gen orkest Mignon een groot
deel van de muziek verzorgt.
In samenwerking met de schrijver
was de tekst al herhaaldelijk her
zien en tot een speelduur van drie
uren ingekort. Ook nu heeft de
regisseur Har Huys weer de no
dige veranderingen aangebracht.
Zo is hier en daar de dichtvorm
omgezet in meer begrijpelijke
spreektaal. Op andere plaatsen is
echter de oorspronkelijke, poëti
sche tekst gehandhaafd.
Wu
i dez(
Geen heilige
Har Huys: "Wij brengen geen spel
meer van zoet-gevooisde rollen,
en overdreven declamaties, maar
van gewone mensen met herken
bare emoties, waarin de figuur
van Christus centraal staat. Een
mens die leed in diepe eenzaam
heid, want zelfs door zijn vrien
den en volgelingen werd hij vaak
niet begrepen. Van Maria blaken
we ook geen onaantastbare heili
ge - hoe zou je zoiets ook door een
mens kunnen laten spelen? -,
maar een eenvoudige vrouw en
modernisering van de uitvoerin
gen liep de belangstelling weer
op. In 1975 werden weer 40.000
mensen in De Doolhof geregi
streerd, wat zeker ook te danken
was aan de overkapping van 4500
zitplaatsen.
Tegelen leeft meer dan een jaar
naar de passiespelen toe. Dan al
beginnen de repetities, twee a
drie keer per week. Huys vergt
veel van de spelers.
In leeftijd variëren zij van 1 tot 90
jaar en ze komen uit alle lagen
van de bevolking. De mannen
moeten hun haar en baard laten
groeien en iedereen moet zijn
vakantie opschorten tot na 7 sep
tember, want niemand kan wor
den gemist. Bij zoveel enthou-
i is dat geen enkel punt.
Het passiespel in Tegelen
voltrekt zich binnen een in
drukwekkend decor. De
spelers zijn gewoon inwo
ners van het stadje onder de
rook van Venlo.
moeder, die er ontzettend veel
moeite mee heeft, haar zoon te
moeten afstaan. Judas, Petrus,
Magdalena en al die anderen
worden mensen van vlees en
bloed, die net zo worstelen met
hun gevoelens van liefde, haat,
verdriet, blijdschap, angst en
twijfel als de mensen van nu. Ze
worden ontdaan van alle frasen
en franjes die er in de loop der
eeuwen zijn ingeslopen.
Juist in deze tijd, waarin snelheid,
jacht op succes, geld, carrière en
prestatiedrang belangrijker lij
ken dan gevoelens, wil Huys door
dit passiespel de toeschouwers
aan het denken zetten en met hun
neus drukken op de werkelijk
belangrijke dingen vari het lev
veel
stof deden opwaaien.' Dat intri
geerde ons. Was Judas alleen
maar de slechte verrader en Pila-
tus de eeuwige twijfelaar'.' Waren
Kajafas en Annas louter intri
ganten en was Herodus de wellus
tige spotter, of steekt er meer ach
ter? De starre,geijkte beelden uit
het verleden hebben wij vervan
gen door een levendig en eerlijk
brok geschiedenis, waarin inter
menselijke relaties de hoofdrol
spelen
Baard
Sinds het begin van de passiespe
len liep het bezoekersaantal elke
vijfjaar op, tot er in 1955 een re
cordhoogte van 160.000 werd be
reikt. Daarna viel het ineens sterk
terug tot een absoluut dieptepunt
van 15.000 in 1971. Na een verjon
ging van de rolbezetting en een
Arbeid. De verbondsraad van het
Christelijk Nationaal Vakver
bond heeft de bisschoppenconfe
rentie gevraagd om een gesprek
over de Vastenbrief 1980 die han
delde over de mens in de arbeid.
"De behandeling van het vraagstuk
'mens en arbeid' in dit herderlijk
schrijven heeft ons sterk aange
sproken", zegt de verbondsraad
in zijn verzoek aan de rooms-ka-
tholieke bisschoppen die al heb
ben laten weten, daarop te willen
ingaan. Vermoedelijk zal het ge
sprek in september plaats heb
ben.
Hooeleraar Er komt een biizon-
dere leerstoel'judaïstiek" aan de
Vrije Universiteit in Amsterdam,
zo mogelijk met ingang van het
komende studiejaar. Judaïstiek
is de wetenschap die zich bezig
houdt met de stijl van leven van
het Joodse volk in de loop der
eeuwen, dus met de godsdienst,
geschiedenis, cultuur en filoso
fie.
In oprichting is een "stichting tot
bevordering van het weten
schappelijk onderwijs in de ju
daïstiek". Die zal de bijzondere
hoogleraar benoemen.
De leerstoel is financieel mogelijk
geworden door een eenmalige
gift, afkomstig van bijzondere
giften en legaten aan de synodale
commissie (deputaatschap) voor
Kerk en Israël van de Gerefor
meerde Kerken.
over de twee miljoen gulden. We
reldwijd verschenen meer verta
lingen van de bijbel dan in welke
andere periode van tien jaar ook.
Zo werd hij voor het eerst in 22
talen gepubliceerd. Het Nieuwe
Testament verscheen voor het
eerst in meer dan 140 talen.
De bijbelgenootschappen staan in
de jaren 80 voor geweldige inves
teringsproblemen. Alleen al in
Europa zullen in 12 talen bijbels
in de omgangstaal gereed komen
voor produktie. Het Oude Testa
ment in de Nederlandse omgangs
taal is ver gevorderd. Wereld
wijd zal de bijbel voor het eerst in
zeker 100 talen gepubliceerd
moeten worden.
Iedere bijbel die voor het eerst
wordt uitgebracht vraagt een in
vestering van een kwart tot een
half miljoen gulden. Daarnaast
groeit het vertaalprogramma
voor beginnende lezers snel.
Beroepingswerk. Hervormde
Kerk: benoemd tot geestelijk
verzorger bij de stichting Intra
murale Geestelijke Verzorging te
Arnhem J.W. Albers Zeddam.
Gereformeerde Kerken Vrijge
maakt: bedankt voor Kralingse-
veer-Krimpen aan de IJssel T.S.
Huttenga Ferwerd (Fr.).
Evangelisch-Lutherse Kerk: be
roepen te Pekela W.J.H. Boon
Deventer.
Verdubbeling
Bijbels. In de afgelopen tien jaar
is het aantal bijbels dat jaarlijks
in ons land wordt verspreid bijna
verdubbeld. Dat blijkt uit het
zojuist verschenen jaarverslag
van het Nederlands Bijbelge
nootschap.
Ook de jaarlijkse bijdrage van het
genootschap aan het internatio
nale werk is sterk toegenomen,
van ongeveer 350.000 tot ver
Labiel. West-Duitsland telt 78
evangelische en rooms-katholie-
ke telefonische SOS-centra met
ruim 4000 medewerkers. Vorig
jaar hebben meer dan 500.000
mensen-in-nood ze opgebeld.
Voor 25 procent waren psychi
sche problemen de oorzaak.
Tweede oorzaak vormen moei
lijkheden op huwelijksgebied.
De psychische toestand van de
Westduitse bevolking is labiel,
concludeerde een functionaris
van de evangelische SOS-dienst.
"De beklemtoning in de synode
documenten van de hiërarchi
sche kerk tegenover de gemeen
schap van gelovigen staat in
schril contrast met datgene
waarmee wij als vrouwelijke re
ligieuzen de laatste jaren aan
het experimenteren zijn ge
weest, namelijk met niet-hiër-
archische bestuursvormen".
Zuster Mediatrix Hoes, voorzitster
van de vereniging "Samenwer
king Nederlandse Vrouwelijke
Religieuzen (SNVR), verzekerde
in haar toespraak tijdens de al
gemene vergadering dat de ver
eniging er op zal toezien dat de
vrouwen worden beschouwd als
volwaardig kerklid.
Zij noemde de SNVR een "vrou
wenbeweging".
De bezinning op de plaats van de
vtouw in kerk en samenleving
krijgt de laatste tijd een meer
geestelijke en godsdienstige in
houd, constateerde zij. Bijbeltek
sten worden steeds vaker vanuit
feministisch perspectief uitge
legd.
Zuster Hoes: "Ik ben erg blij met
deze verdieping. Zij betekent
immers dat door een rijkere ver
taling van de bijbel dan tot voor
kort gebruikelijk was, namelijk
naar de werkelijkheid van de
vrouw toe, het evangelie beter
kan worden verstaan en meer
recht wordt gedaan aan Gods
schepping. De waarde van "heel
de mens" krijgt op die manier
meer nadruk". Zij achtte het de
taak van de organisatie zich in die
geestelijke facetten van het leven
te verdiepen, om zodoende een
dienst te verlenen aan de andere
vrouwen, religieuzen en niet-re-
ligieuzen.
Pijnlijk
"Naarmate wij juist hiermee bezig
zijn, voelen we steeds meer pijn
dat we in onze eigen kerk niet
die plaats krijgen die ons krach
tens Gods schepping als helft
van de mensheid toekomt". Zus
ter Hoes verwees daarbij naar
de synode van de Nederlandse
bisschoppen in Rome, "die door
veel vrouwen als bijzonder pijn
lijk is ervaren".
"Sinds het tweede Vaticaanse con
cilie is het zwaartepunt verscho
ven van een clericale kerk naar
een kerk van de leken", zei zuster
Mediatrix. "Bij die gelovigen ho
ren wij thuis, en daar willen wij
een gelijkwaardige plaats hebben
als vrouwelijk kerklid, dat op ei
gen manier mee bidt. zoekt en
denkt in de gemeenschap van al
len die geloven".
De Samenwerking Nederlandse
Vrouwelijke Religieuzen zal de
zusters die zich geroepen voelen
op dit vlak een voorpost in te ne
men en pionierswerk te doen ze
ker steunen, zei zuster Hoes.
Parkeergarage
In sommige wijken, of althans bij
bestuurders van wijkverenigin-
gen, schijnt nog steeds het hard
nekkige misverstand te heersen
dat parkeergarages verkeers-aan-
trekkend zouden zijn. Parkeerga
rages zijn juist een rustplaats
voor de door parkeerproblemen
geteisterde automobilist, die,
wanhopig zoekend naar een
plekje, wijk na wijk afrijdt. Drie
kwart van de in Leiden rondrij
dende auto's is gewoon op zoek
naar een parkeerplaats.
Een aantal parkeergarages in de
binnenstad zou dan ook dé oplos
sing zijn voor veel verkeers
problemen. En als (Pancras) Oost
en West elkaar in de haren vlie
gen, waarom dan geen neutraal
terein? Maak van het Stadhuis
een gecamoufleerde parkeerga
rage.
Of er nu auto's of ambtenaren rus
ten. dat maakt toch niets uit. Dat
ambtenaren niet al te wakker
zijn, moge blijken uit het feit dat
men eerst de historische boven
bouw van de Korenbeursbrug ja
renlang restaureert ten koste van
vele tienduizenden en na afloop
pas tot de ontdekking komt dat
de onderbouw er nog rotter aan
toe was. Vervolgens plaatst men
wat paaltjes om te voorkomen dat
vrachtauto's deze brug benutten,
en erdoor zakken. Of zou het de
zoveelste poging zijn om overtol
lige paaltjes te lozen?
J.M.F.G. Paddenburg.
Nieuwe Rijn 11.
Leiden.
Meinkema
In de boekbespreking van Mein-
kema's "De naam van mijn moe
der" - Leidsch Dagblad, za. 3 mei
1980, pag. 15 - verraadt Boude-
wijn Büch hoe groot zijn angst
voor Hannes Meinkema en haar
feminisme is. Zijn braakneigin
gen zijn tekenend voor de mate
van zijn angst.
Hij tracht deze angst te boven te
komen, door zich voor te stellen
hoe hij zou zijn als hij een meisje
zou zijn. hoewel hij eerst zegt dat
hij - juist doordat hij als jongetje
op de wereld kwam - eigenlijk
dat vreemde "vrouw-zijn" zich
niet kan voorstellen. Daarom
denkt hij. dat vrouw-zijn in
houdt: datje vriend of je man een
rotkerel moet zijn, datje wel spa
taderen zult hebben, of je je be
wust bent van het bezitten van
een baarmoedermond, etc. Hij
verveelt zich bij Meinkema's ver
haaltjes!! Hij zoekt argumenten
om ze af te kraken en stelt zich
voor, een meisje te zijn, dat op de
huishoudschool is geweest, en
dat altijd slechte cijfers voor op
stellen haalde. Voor Büch heeft
de meerderheid van de jonge
vrouwen blijkbaar enkel huis-
houdonderwijs genoten. op
school slecht geleerd, en leest ze
"flut-romannetjes" met zo nu en
dan een aardige kerel erin. En
dan laten deze jonge vrouwen
zich door andere vrouwen gezeg
gen dat ze niet weten wat vrouw
zijn is!!
Déze baarlijke nonsens staat in een
krant die pretendeert voor man
nen èn vrouwen uitgegeven te
worden!! Als Büch met een hui
chelachtig gezicht zegt het boek
was hartstikke goed. terwijl hij
het stiekum in de vuilnisbak ge
gooid heeft, verraadt hij: 1. een
lafaard te zijn tegenover zijn om
geving; 2. bang te wezen voor de
invloed die van Meinkema's ver
halen zou künnen uitgaan; 3. en
inderdaad niet te weten wat
"vrouw-zijn" is, noch welke
vrouwen deze literatuur lezen.
Een boekbespreking zoals deze van
Boudewijn Büch, vind ik buiten
gewoon verwerpelijk, en boven
dien beneden de waardigheid
van een schrijver die beweert een
steekhoudend oordeel over lite
ratuur te kunnen geven.
ANNEKE KERN-ESBACH.
Witte Singel 35,
Leiden.
NAAM GESCHRAPT - De ge
meenteraad van het Duitse stadje
Wyk op het eiland Fohr heeft als
nog besloten de hoofdstraat van
het toeristenstadje niet te noe
men naar de overleden nazi Fne-
drich Christiansen. Ook werd
Christiansen, in Nederland we
gens oorlogsmisdaden veioor-
deeld, geschrapt van het lijstje
met ereburgers.
DODELIJK SCHOT - Tijdens een
worsteling in een woning aan de
Kerkstraat in Amsterdam is
woensdagavond de 26-jarige Am
sterdammer H.L.F. door een po
litieagent neergeschoten. De man
werd zodanig gewond, dat hij la
ter in een ziekenhuis overleed.
Volgens éen woordvoerder van
de Amsterdamse politie handel
de de agent uit noodweer.
Fantoni bij Pander:
verrassend, uitgebreid
programma meubelen in
Colonial Style. Eetkamers.
Woonkamers. Slaapkamers.
Jongens- en meisjeskamers.
Afwerking in kersehout in
een warme kleur, maar
evengoed antiekwit, rood
of groen gelakt.
Enkele prijsindrukken:
secretaire met opzetkast
3.581,-. Tafel op zuil 1.867,-
Servieskast 4.412,-. Stoelen
451,- en armstoelen 584,-.
Thccwagen 1.292,-.
Wie wat meer om wonen
geeft, voelt zich thuis bij
Pander.
Leiden: Breestraat 146
Botermarkt 21-22
Suzuki LJ 80 Terreinwagen
Professionele terreinwagen, in- en
uitschakelbare 4-wielaandrijving.
hoge en lage gearing, sterke motor,
neemt hellingen tot 41°. robuust
stalen chassis Open met canvas
kap. f 12.995.—incl. BTW
Gesloten f 13 995,— incl BTW
SUZUKI
^EL AVIV (Reuter) - Een Israeli-
- sche legerpatrouille heeft drie
Palestijnse guerrillastrijders ge
dood die Israel trachtten binnen
te komen. Dit heeft een Woord
voerder van het leger bekendge
maakt.
Volgens de woordvoerder werden
a; de Palestijnen ontdekt toen zij
c trachtten de Israëlische-Labane-
se grens over te gaan bij de kib-
boetz Hanita. De grens daar
wordt beschermd door een uit
gebreid elektronisch systeem. Bij
de Israëli's zijn geen slachtoffers
gevallen en de hele schermutse
ling duurde slechts een paar mi
nuten aldus de woordvoerder. Hij
voegde eraan toe dat de Palestij
nen explosieven bij zich hadden.
Begin vorige maand vielen Pale
stijnse guerrillastrijders de kib-
boetz Misgav Am binnen, die
eveneens aan de grens met Liba
non ligt. Hierbij werden drie
mensen gedood en 16 gewond
aan Israëlische zijde. Ook de vijf
Palestijnen kwamsn om het le-
Een marxistische Palestijnse guer
rillaorganisatie heeft in Beiroet
bekendgemaakt dat een van haar
"zelfmoord" commando's kazer
nes van het Israëlische leger in de
kibboetz Hanita heeft bestormd
uit vergelding voor het besluit
van de Israëlische regering. Jeru
zalem uit te roepen tot de hoofd
stad van de joodse staat. Het
commando behoorde tot het
Volksfront voor de bevrijding
van Palestina.
Israël heeft gisteren een geheim
plan onthuld voor een aanzienlij
ke uitbreiding van joodse neder
zettingen op de westelijke Jor-
daanoever. Volgens dat plan
moet de joodse bevolking daar
binnen drie jaar verviervoudigd
zijn.
Hugh Griffith
overleden
LONDEN (AP) - In Londen is op
67-jarige leeftijd overleden de
bekende acteur Hugh Griffith.
Hij was in Nederland onder meer
vermaard door zijn rol in de film
"Ben Hur", waarin hij sjeik Ilde-
rim. wiens witte paarden de
strijdwagenwedstrijd wonnen,
gestalte gaf.
Griffith kreeg voor zijn creatie van
sjeik Ilderim in 1959 de Oscar
voor de beste bijrol. Hij trad ja
renlang in Groot-Brittannië en de
Verenigde Staten op in films en
theaterprodukties. De overlede
ne was afkomstig uit Wales en
een vriend van wijlen Dylan
Thomas.
