weinig heil in
onderwij splannen
Meeste relschoppers 30 april uit voorarrest ontslagen
Kennis van kanker is binnenkort
zover dat ziekte te genezen is
Tweejarige brugklas gekraakt
Pleidooi beperking
reclame snoepgoed
Drempelsnbsidie op komst ter
stimulering koop eigen hnis
Dezeweek
bij de melkman:
DINSDAG 13 MEI 1980
POLITIERECHTER DOET 22 MEI UITSPRAAK
AMSTERDAM (GPD) - „Ronduit verbij
sterend", zo noemde de Amsterdamse
officier van justitie het toegepaste ge
weld in Amsterdam. Hij vond
het ernsug dat het geweld zich gekeerd
heeft tegen de handhavers van de
rechtsorde: de politie. Volgens de offi
cier zal het aangekondigde overheids-
onderzoek naar betere uitrusting en
bescherming van de politieman, vooral
de mobiele eenheden, op korte termijn
resultatenmoeten opleveren om uit
breiding van het geweld op straat te
kunnen indammen. Hij eiste tegen de
zestien verdachten gevangenisstraffen
variërend van enkele weken tot zes
maanden.
De officier van justitie heeft gisteren te
genover politierechter mevrouw mr.
Van Erp Taalman Kip benadrukt dat
„snelrecht" van de verdachten die tij
dens de rellen op 30 april zijn aange
houden nodig is om direct effect te sor
teren. „Er is geen reden het regerings-
onderzoek af te wachten. De verdach
ten zijn mans genoeg om nu de verant
woordelijkheid v
gen"
r hun daden te dra-
Gisteravond hebben zo'n vijfhonderd
mensen bij het gerechtsgebouw in
Amsterdam gedemonstreerd tegen het
proces. Zij eisten de vrijlating van alle
arrestanten. De demonstratie had een
rustig verloop.
In het monsterproces dat tot laat in de
-avond duurde, zijn de verdachten uit
voerig aan het woord gekomen. Een
van hen, een 18-jarige Arubaanse jon
gen, is op grond van de hersenschud
ding die hij tijdens zijn arrestatie op
liep voorlopig vrijgelaten. Hij moet
zich echter ter beschikking houden op
het adres van zijn zuster in Almere. De
meeste jonge verdachten zijn eveneens
uit voorarrest ontslagen in afwachting
van de uitspraak op 22 mei.
Show stelen
stenen heeft gegooid en vermoedelijk
ook een ijzeren staaf in handen hield.
Hij had eerder tegepover de politie
verklaard dat hij dol is op rellen en
graag de show steelt. Tegenover de po
litierechter die naar zijn mening te veel
mummelde riep hij pathetisch: ,,Ik kan
niet tegen onrecht. We worden hier al
lemaal over één kam gehaald. Ik heb
alleen met stenen gegooid om te zien
hoe ze in de lucht vliegen". Tegen hem
eiste de officier van justitie een half
jaar gevangenisstraf, en in afwachting
van de uitspraak is hij niet uit voorar
rest ontslagen.
Een 20-jarige fabrieksarbeider uit Til
burg, die toegaf dat hij met stenen had
gegooid, hoorde vijf maanden gevan
genisstraf tegen zich eisen. Hij blijft
eveneens in voorarrest omdat hij ter
zitting verklaarde dat hij het eigenlijk
wel een flinke daad vond. Zijn solidari
teit kwam voort uit zijn eigen woon
problemen.
Een 18-jarige Amsterdamse dakdekker is
gisteren vrijgelaten omdat zelfs» een
stoet van vier als getuigen opgeroepen
rechercheurs hem niet konden aanwij
zen als dakpannengooier. Een 20-jarige
Groningse academie-student gaf toe
dat hij een dakpan naar beneden had
gegooid in het niemandsland tussen
ME en burgers bij De Munt. Zijn mo
tieven waren meer uitgesproken dan
die van de andere verdachten.
Hij was naar Amsterdam gekomen om
dat hij interessante bijeenkomsten
over een nieuwe staatsvorm voor Ne
derland verwachtte. In Groningen had
hij als overtuigd pacifist verschillende
vergaderingen bijgewoond. Hij ver
dwaalde tussen de rellen en toen zijn
vriendin werd gewond was hij in woe
de losgebarsten. De officier van justitie
beoordeelde hem extra mild en eiste
slechts zes weken met aftrek van voor
arrest. Zijn uiteindelijke straf zal hij in
verband met tentamens later mogen
uitzitten.
Vriendelijk
Het snelrephtproces verliep betrekkelijk
kalm onder de onverstoorbare vrien
delijkheid van de politierechter. Zij
heeft zich als coördinator van dit soort
zaken zelf op de rol gezet voor het mas
sale proces, omdat zij, zoals een colle
ga-rechter verklaarde, er geen van de
andere mee wilde belasten.
Zoals de officier van justitie in zijn be
schouwing zei, bestond de groep ver
dachten uit 15-jarigen tot 40-plussers.
Het waren krakers en sympathisanten,
republikeinen en motiefloze relschop
pers. De meesten ontkenden opzet bij
het stenen gooien en noemden zichzelf
niet agressief.
Veel verdachten beklaagden zich over
het nodeloze geweld dat zij na hun
aanhouding ondervonden. Sommigen
werden geslagen ondanks de hand
boeien die zij omhadden, anderen
brachten de nacht door in een cel zon
der matras.
De confrontatie met ME en traangasgra
naten zou bij de meeste verdachten de
behoefte om met geweld te reageren
hebben opgeroepen. Dit argument
paste in het betoog dat de als getuige-
deskundige opgeroepen psycholoog
Van der Brug hield over massapsy
chologie en collectief geweld. Volgens
hem wordt het geweld van bepaalde
bevolkingsgroepen door maatschap
pelijke problemen veroorzaakt. Van
invloed is bijvoorbeeld het verstoorde
toekomstperspectief van velen. Som
migen zijn ideologisch gemotiveerd,
aldus Van der Brug. Anderen reageren
volgens het rel-verwachtingspa-
troon.
„De oorzaken lagen voor de hand. In
Amsterdam is veel sociale onrust en de
massacommunicatiemiddelen hebben
hierover uitvoerig bericht. Veel vech
tersbazen en nieuwsgierigen zijn hier
door aangetrokken". Volgens de psy
choloog zijn er geen strategische plan
nen geweest. Wie in groepen zou op
treden zou veel weerbaarder zijn tegen
arrestaties. De psycholoog noemde de
verdachten in dit proces relatief lichte
gevallen, die niet noodzakelijkerwijs
de aanstichters zijn van de rellen.
DEN HAAG (GPD) - De
meerderheid van de
Tweede Kamer heeft ern
stige kritiek op de plan
nen die de regering heeft
met het voortgezet on
derwijs. Dat bleek tijdens
een openbare commissie
vergadering.
Het Ontwikkelingsplan voor het
Voortgezet Onderwijs (OPVO),
dat vorig jaar oktober werd ge
presenteerd door minister Pais
(onderwijs) en zijn staatssecreta
ris De Jongpleit onder meer voor
de invoering van een tweejarige
brugklas na het basisonder
wijs.
Juist ten aanzien van dit punt
moesten de bewindslieden aan
zienlijke kritiek incasseren. De
regeringspartijen WD en CDA
vinden de plannen te vaag en
willen dat er eerst op uitgebreide
schaal met zo"n tweejarige brug-
periode wordt geëxperimen
teerd.
Pais masseerde een deel van die
kritiek weg door er in zijn ant
woord op te wijzen dat het juist
de bedoeling van het OPVO is,
dat er eerst projecten worden ge
start met de tweejarige brugpe-
riode, voordat die periode even
tueel algemeen wbrdt inge
voerd.
„In het OPVO staat weliswaar dat
de tweejarige brugperiode in
1990 in het hele voortgezet on
derwijs zou moeten zijn gereali
seerd. maar eerst moet het on
derwijs zelf er middels experi
menten kennis mee maken. Na
evaluatie daarvan zal het parle
ment dan in het midden van de
jaren '80 een definitieve beslis
sing kunnen nemen", aldus
Pais.
Voor PvdA en D'66 gingen de plan
nen van de regering met het
voortgezet onderwijs niet ver ge
noeg. Deze twee partijen toonden
zich voorstander van een mid
denschool. waarbij alle kinderen
na het basisonderwijs drie tot
vier jaar gelijke scholing ontvan
gen.
PvdA-woord voerder Van Keme-
nade vond dat het OPVO de grote
knelpunten in het onderwijs niet
oplost. Een onderwijssysteem
waarbij de kinderen al vroegtij
dig voor een bepaald type school
moeten kiezen, werkt discrimi
natie in de hand doordat ook fac
toren als sociale herkomst en ge
slacht een rol spelen, aldus Van
Kemenade.
Een brugklas van twee jaar neemt
dat bezwaar niet weg. Die
brugklassen zullen aan thans be
staande schooltypen verbonden
zijn. Als het kind de periode van
twee jaar achter de rug heeft, gaat
het toch gewoon door aan een van
de thans bestaande schoolty
pen.
Scherp in haar kritiek was me
vrouw Ginjaar-Maas (WD). Zij
verweet de regering dat aan het
OPVO iedere probleemamalyse
van het huidige onderwijs ont
breekt. Ook miste zij node een
wetenschappelijke of feitelijke
onderbouwing van de voorstel
len.
Een van de problemen waar leraren
mee te maken krijgen bij een
tweejarige brugperiode, is dat
slimme en langzame leerlingen
zo lang samen in één klas zitten.
Daarop zien de bewindslieden als
oplossing: differentiatie binnen
klasseverband (DBK), wat neer
zou komen op individueel on
derwijs aan alle leden van een
klas. Mevrouw Ginjaar hierover
„De meeste leraren weten zich
geen raad met DBK".
Zij diende een motie in. waarin om
een „onafhankelijke weten
schappelijke en systematische
evaluatie wordt gevraagd van
het voortgezet onderwijs zoals
dat nu functioneert. CDA-
woordvoerder Van Leijenhorst
vroeg om een duidelijke analyse
van de problemen in het voortge
in een motie vroeg dit kamerlid om
uitbreiding van onderwijsprojec
ten die vooruitlopen op de be
doelingen van het OPVO. Pas in
1986 zou de regering dan met
voorstellen moeten komen over
wat er nu precies met het onder
wijs na de basisschool moet ge
beuren.
Minister Pais benadrukte in zijn
antwoord de noodzaak van ver
anderingen binnen het voortge
zet onderwijs. Hij wees in dat
verband op het groeiende aantal
„dropouts" en de maar steeds
stijgende demotivatie bij de
scholieren.
„Die wassende stroom is voor de
regering onaanvaardbaar. We
moeten een aantal zaken véran
deren en daarmee kan niet wor
den gewacht tot het jaar 2000. De
problemen liggen hier en nu", al
dus Pais.
DEN HAAG - Tandprothetici
demonstreerden gisteren op het
Haagse Binnenhof voor een wette
lijke beroepserkenningTer onder
steuning van hun eis voerden zij een
"reuze kunstgebit" mee. De demon
stranten hadden in zoverre succes
met hun actie dat staatssecretaris
Veder-Smit (volksgezondheid) gis
teren de uitspraak deed dat er een
onderzoek zal worden ingesteld
naar de rol en betekenis van tand
prothetici. De prothetici zeggen de
tandvervanging voor hun rekening
te willen némen en de eigenlijke
tandheelkunde aan de tandartsen
over te zullen laten. Mevrouw Ve
der-Smit zegde gisterenop aan
drang van kamerledentoe nog eens
te zullen gaan praten met tandart
sen en prothetici hoewel ze betwij
felde of het klimaat rijp is voor
overleg omdat beide partijen nogal
fel tegenover elkaar staan.
DEN HAAG (ANP) - Staatssecreta
ris Veder-Smit zal in het overleg
met minister Gardeniers van
CRM aandringen op beperking
van de etherreclame voor snoep
goed. Zij beloofde dit gisteren
tijdens de openbare vergadering
van de*vaste kamercommissie
voor volksgezondheid over de
tandheelkundige voorzieningen
in ons land.
De staatssecretaris van volksge-
ADVERTENTIE
DEN HAAG (GPD) - Het kopen
van een eigen huis zal vooral voor
de lagere inkomensgroepen aan
trekkelijker worden. Er komt een
speciale „drempelsubsidie" voor
die mensen die het op dit mo
ment niet aandurven een eigen
huis te kopen. Naast de invoering
van de eenmalige subsidie zullen
ook de jaarlijkse premiebedragen
(nu is de maximale eerste jaar
lijkse bijdrage 8400 gulden) wor
den opgetrokken.
Deze maatregelen die erop gericht
zijn de bouwmarkt weer enigs
zins te stimuleren, zullen waar
schijnlijk vandaag door staatsse
cretaris Brokx van volkshuisves
ting worden bekendge
maakt.
De eenmalige subsidie om de koop
van een eigen huis financieel aan
trekkelijker te maken geldt al
leen voor de goedkoopste pre
miekoopwoningen (premie A).
Deze woningen mogen niet
duurder zijn dan 140.0Ö0 gulden
(buiten de Randstad 130.000). De
inkomensgrens voor de premie
A-woning is gesteld op 26.500
gulden (24.500 buiten de Rand
stad).
Zoals bekend, is de woningbouw
voor een deel buiten schot geble
ven in de bezuinigingsoperatie
van het kabinet. Volkshuisves
ting en ruimtelijke ordening zou
300 miljoen hebben moeten be
zuinigen. Omdat de woningbouw
vooral in de koopwoningsector
enorm stagneert, hoeft het minis
terie van volkshuisvesting van
minister Van der Stee (financien)
Tot de maatregelen die Brokx zal
nemen, behoort ook het stimule
ren van de bouw van premie-
huurwoningen. Wanneer blijkt
dat er onvoldoende belangstel
ling bestaat voor premiekoop,
kunnen die plannen in premie-
huur worden omgezet. Vast staat
dat het programma van 30.000
woningwetwoningen niet wordt
verhoogd. Voorts zal er geen ren
tesubsidie komen. Nog deze
week wil de PvdA met Brokx
over de stimuleringsmaatregelen
discussiëren. De socialisten wil
len meer woningwetwoningen.
Zij zeggen dat gemeenten plan
nen hebben liggen voor 60.000
van deze hui/en.
zondheid zei ook te voelen voor
etikettering van voedingsmid
delen en daarop het suikergehal
te aan te geven. Zij reageerde
hiermee op kritiek van de socia-
liste Jabaaij, die vond dat het be
ter is de oorzaken van tandbederf
weg te nemen dan de gevolgen te
bestrijden.
Mevrouw Veder zette uiteen dat in
haar beleidsplannen met betrek
king tot de tandheelkundige
voorzieningen voorrang wordt
gegeven aan de preventie en aan
de jeugdtandverzorging. Voor de
moeilijkheden in de schooltand-
verzorging moet het snel tot een
oplossing komen. In de jeugd
tandverzorging zoals de staatsse
cretaris die voor ogen heeft krijgt
de huistandarts in georganiseerd
verband een voorname rol. Hij
moet niet alleen maar tijdelijk
meedoen, zo meent zij.
Wat betreft de tandheelkundige
voorzieningen voor volwassenen
gaat haar voorkeur uit naar een
pakket dat de achterstand weg
neemt - met bijbetaling - boven
een beperking van het pakket
zonder bijbetaling.
Een motie van PvdA en D'66
waarin werd gepleit voor een ac
tieplan voor oprichting en finan
ciering van een landelijk netwerk
van centra voor jeugdtandver
zorging binnen zes maanden
noemde de staatssecretaris
moeilijk uitvoerbaar. Men moet
niet onderschatten wat het bete
kent vorm aan deze jeugdtand
verzorging te geven. Allereerst
moet er een vorm worden ge
zocht voor de inschakeling van
de huistandarts. Met hem moet
een standaardcontract afgesloten
worden. De ziekenfondsraad
heeft het verzoek ontvangen dit
in orde te brengen. Maar het is
niet mogelijk dit binnen zes
maanden van de grond te krijgen,
zo zei hij.
'Restauratie
Haagse
paleizen
verantwoord'
DEN HAAG (GPD) - De restauratie
van de Haagse paleizen Noord-
einde en Huis ten Bosch zijn ver
antwoord. Het zijn zeer waarde
volle. onvervangbare monumen
ten, die het verdienen in een goe
de staat van onderhoud te wor
den gebracht, los van de be
stemming die aan deze gebou
wen wordt gegeven. Bovendien
worden de restauraties van beide
paleizen met de nodige, in deze
tijd passende, zuinigheid uige-
voerd.
Minister Beelaerts van Blokland
(volkshuisvesting en ruimtelijke
ordening) antwoordt dat op vra
gen van het PSP-Tweede-Ka-
merlid Van der Spek. Het kamer
lid heeft vooral kritiek op de vol
gens hem hoge verbouwingskos-
ten. De minister verduidelijkt dat
de totale restauratiekosten van
paleis Huis ten Bosch, het toe
komstige woonverblijf van ko
ningin Beatrix, 24 miljoen gulden
zullen gaan bedragen. Dat bedrag
is zo hoog uitgevallen - aanvan
kelijk geraamd op 3 miljoen -
doordat huiszwam en boktor be
langrijke delen van het gebouw
hadden aangetast.
De totale restauratiekosten van het
uit cultuur-historisch oogpunt
zeer waardevolle monument Pa
leis Noordeinde, in het centrum
van Den Haag - het werkverblijf
van koningin Beatrix - zijn hoog
(70 miljoen gulden). De slechte
toestand van dit gebouw is vooral
een gevolg van een brand die in
1948 aanzienlijke schade heeft
veroorzaakt; die schade wordt nu
pas hersteld.
Het PSP-kamerlid Van der Spek
ergert zich ook aan de. volgens
hem uitgebreide, veiligheids
voorzieningen die in Huis ten
Bosch worden aangebracht, zoals
elektronische apparatuur, tv-ca-
mera's en veiligheidssluizen. Mi
nister Beelaerts van Blokland
antwoordt hieróp dat in het ge
bouw slechts de noodzakelijk
geachte veiligheidsvoorzienin
gen worden getroffen.
VARA aarzelt
over klacht
HILVERSUM (ANP) - Het dage
lijks bestuur van de VARA heeft
grote aarzelingen ten aanzien van
een mogelijke klacht bij justitie
tegen minister Wiegel over diens
uitlatingen na de omstreden al
ternatieve radio-uitzending op
koninginnedag. Dit heeft een
woordvoerder van de VARA ver
klaard na een gisteren gehouden
vergadering van het dagelijks be
stuur.
Enkele dagen na koninginnedag zei
omroepsecretaris Van Wijk dat
de VARA de mogelijkheden van
een dergelijk optreden tegen de
minister ging onderzoeken.
99
99
AMSTERDAM (ANP) - Binnen af
zienbare tijd zullen de krachten
bekend zijn die veranderingen in
een fel van het menselijk lichaam
veroorzaken, waardoor sommige
cellen tumorcellen worden. Kan
ker zal dan beschreven kunnen
worden als een stofwisselings
ziekte zoals bijvoorbeeld suiker
ziekte. Met deze kennis kan kan
ker in beginsel een te genezen
dan wel te beheersen ziekte wor
den. Dit zei prof. dr. L.A. Smets
gistermiddag in Amsterdam.
In zijn toespraak schetste de nieu
we hoogleraar de vorderingen die
in de afgelopen tijd zijn gemaakt
op het^ebied van het fundamen
teel kankeronderzoek, of wel het
celbiologisch onderzoek. "Kie
zen of delen" was de titel die hij
zijn rede meegaf. Dat sloeg in de
eerste plaats op de keuze waar
vooreen cel komt te staan: kiezen
voor een specifieke functie of
zich vermeerderen door celde
ling. De tumorcel maakt daarbij
de verkeerde keuze van ver
meerdering.
De onderzoekers staan momenteel
voor de vraag welke richting het
kankeronderzoek zou moeten in
slaan. Prof. Smets stelde dat het
genezingspercentage, gemiddeld
over verschillende vormen-van
kanker, maar langzaam toe
neemt. Bij sommige vormen, zo
als de acute leukemie van kinde
ren, zijn weliswaar spectaculaire
i geboekt, maar bij an
dere vormen zoals borst- en long
kanker, wordt er sinds lang pas
op de plaats gemaakt
Dank zij chirurgie, radiotherapie en
de behandeling met chemische
middelen en hun combinaties,
kunnen thans drie tot vier van de
tien patiënten een vijfjaars over
levingskans bereiken. Toch is
volgens prof. Smets de vrees ge
grond dat chirurgie en radiothe
rapie de grenzen van hun moge
lijkheden dreigen te naderen. En
hoewel de chemotherapie nog
volop in ontwikkeling is kent o« >k
die zijn grenzen. Die worden on
der meer bepaaldMoor het ont
staan van tumoren die bestand
zijn tegen de werking van chemi
sche middelen en de ongewenste
neveneffecten die kunnen optre
den bij behandeling met chemi
sche middelen.
Prof. Smets gelooft ook niet in gro
te mogelijkheden orn kanker te
vermijden door verandering in
levensstijl, omdat de mensen be
reid blijken een naar verhouding
groot risico te nemen ten aanzien
van hun gezondheid. Ongeveer
80 procent van alle kankergeval
len <er sterven per jaar circa
28.000 mensen aan kanker), zou
zijn oorzaak vinden in factoren
uit de omgeving. Het merendeel
daarvan l.x-hoort tot de zoge
naamde levensstijlfactoren, zoals
het gebruik van bepaalde voe-
dings- en genotmiddelen en de
wijze van voedselbereiding en
-conservering Prof. Smets stelt
zich op het standpunt dat de
noodzaak voor kankeronderzoek
vooral berust op de genoemde
grenzen, die bij de huidige ken
nis, gesteld zijn aan het voorko
men en genezen van kanker en
die een algemene oplossing van
het kankerprobleem verhinde-
Hu geloofde zijn gehoor te kunnen
overtuigen van de reele moge
lijkheid om behandelingsmetho
den voor kanker te ontwikkelen
op basis van fundamenteel on
derzoek gevoegd bij die van toe
gepast en klinisch onderzoek.
