Iran verzoekt: 'Maak
eind aan demonstratie'
Braziliaansevakbeweging bindt strijd aan met regering
Kabinetsformatie België
dreigt stuk te lopen
dej
Ex-KGB'er
loopt over naar
Westen
Winst voor Labour bij
plaatselijke verkiezingen
Dode bij IRA-actie
Dans
voor
oaus
Weer gespannen sfeer in
hoofdstad Afghanistan
ZATERDAG 3 MEI 1980
BRUSSEL (ANP) - De Belgische
demissionaire premier, Wilfried
Martens, is bij zijn pogingen om
een nieuw Belgisch kabinet te
vormen weer eens in een moeilij
ke positie terecht gekomen. Hij
dreigt te struikelen, ditmaal niet
over moeilijkheden inzake de
staatshervorming, maar over fi
nanciële problemen. Tijdens een
persconferentie, gisteravond in
Brussel, sprak Martens zelf over
een "cruciaal stadium" in zijn
formatieDoeing.
Diegenen die Martens de das om
lijken te zullen doen zijn de libe
ralen. Nadat zij eerst, tijdens de
formatieonderhandelingen, be
lastingverlagingen hadden weten
te forceren, huldigen zij nu het
standpunt dat er aanzienlijk op
de staatsuitgaven voor 1980 dient
te worden bezuinigd. Bezuini
gingen moeten gelden voor alle
sectoren, ook de sociale, zo luidt
hun standpunt.
Tegen aantasting van de sociale
sector verzetten zich echter met
kracht de socialisten. Die hadden
kennelijk de bui al zien hangen,
want zowel de Vlaamse als de
Waalse socialistische voorman
nen hebben donderdag, in 1-mei-
toespraken om strijd betoogd dat
de sociale sector onverlet moet
blijven.
Min of meer was afgesproken dat
het deficiet bij de uitgaven van
dit jaar tot (omgerekend) rond 5,7
miljard gulden beperkt zou blij
ven. Gisteren is plotseling geble
ken dat daar nog ruim 3,2 miljard
gulden bii zou komen.
De Vlaamse christen-democraat
Martens, die op 9 april het ontslag
van zijn socialistisch-democrati-
sche coalitie aanbood, kreeg op
17 april van koning Boudewijn de
opdracht een nieuwe regering te
vormen van socialisten, christen
democraten en liberalen. Die op
dracht kwam nadat de demissio
naire minister van economische
zaken, de socialist Willy Claes,
een informatieopdracht had ver
vuld.
Martens kreeg de boodschap mee
dat hij ten laatste op 9 mei zou
moeten zeggen er zeker van te
zijn een regering te kunnen vor
men, of niet. Zegt hij neen, dan
komen er nieuwe verkiezingen in
België, die dan waarschijnlijk op
15 juni gehouden worden.
BELFAST (AP) - In Belfast heeft
zich gisteren een vier man sterke
commando-eenheid van het Ierse
Republikeinse Leger overgege
ven nadat zij was omsingeld door
soldaten van het Britse leger. Bij
een schietpartij tussen beide par
tijen kwam één Britse soldaat om
het leven.
Een woordvoerder voor het Britse
leger verklaarde dat vier leden
van de provisionele vleugel van
de IRA een hinderlaag hadden
gelegd in een appartement boven
een rij winkels in de wijk New
Lodge in Belfast. De hinderlaag
gold een militaire patrouille.
De IRA-leden werden evenwel
ontdekt en er volgde een korte
belegering van de commando's.
Na bemiddeling van een roorhs-
katholieke priester gaven de
zwaar bewapende mannen zich
KINSJASA (AFP/DPA) - Een
traditionele dans werd giste
ren opgevoerd voor paus Jo
hannes Paulus II bij aan
komst in Zaïre. Hiermee be
gon voor hem een elfdaagse
reis door zes Afrikaanse lan
den.
vel-
veld van Kinsjasa. Een heug
lijke dag voor de Zaïrese pre
sident want voor het eerst was
hij weer een getrouwd man.
Moboetoe, weduwnaar met
negen kinderen, had na de
dood van zijn eerste vrouw
gezworen nooit meer te zullen
trouwen. Maar donderdag is
hij toch weer aan een derge
lijke onderneming begonnen.
LONDEN (Reuter) - Een voormalig lid van de Russische geheime
dienst, de 53-jarige Uja Grigorjewitsj Dzirkkwelov, is ongeveer
een maand geleden naar Engeland uitgeweken, waar hij politiek
asiel heeft gekregen. Dit heeft een woordvoerder van het ministe
rie van buitenlandse zaken in Londen gisteren bekendgemaakt.
De Rus werkte sinds 1977 als journalist bij de persafdeling van de
wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in Genève, nadat hij eer
der verbonden was geweest aan het Sowjet-persbureau Tass. Op
21 maart was hij met zijn vrouw en zijn vijfjarige dochter, naar hij
zei voor zaken, naar Moskou gegaan. In plaats van naar zijn
standplaats terug te keren, stapte het gezin onderweg over in een
toestel naar Engeland.
Een woordvoerder van de WHO noemde Dzjirkwelov een harde
werker die zich wat op de achtergrond hield, maar die gezien was
bij zijn collega's.
Volgens Britse functionarissen heeft de Rus gewerkt voor de KGB.
Naar de Daily Mail, die het eerst melding maakte van het overlo
pen van Dzjirkwelov, berichtte, zou hij de Britse geheime dienst
belangrijke gegevens hebben verschaft over de Russische spio
nage.
KABUL (UPI) - In de Afghaanse
hoofdstad Kabul - in februari nog
het toneel van hevige onlusten -
is de situatie opnieuw gespan
nen. Deze week werden er door
studenten en scholieren uitge
breide anti-regeringsdemonstra
ties gehouden, aldus reizigers
komende uit Kabul. Volgens hun
schattingen zijn er in de afgelo
pen week tussen de 15 en 70 do
den gevallen.
Een reiziger, die deze week vartuit
Kabul in Nieuw Delhi arriveerde,
liet weten dat afgelopen dinsdag
Afghaanse militairen en helikop
ters vuurden op betogende stu
denten in verscheidene delen van
de stad. Ook toen vielen er
slachtoffers.
Het grootste aantal slachtoffers
viel, zo meldt PTI, toen stenen
gooiende studenten de woning
van de minister van handel be
laagden en Afghaanse troepen de
aanval met geweervuur beant
woordden.
De opstandige studenten, en ook
docenten, hebben pamfletten
verspreid, waarin opgewekt
wordt tot een massaal protest te
gen de plannen van het marxisti
sche regime voor de viering van
de tweede jaardag van de Af
ghaanse revolutie, aldus PTI.
Tijdens de demonstraties zijn
(Van onze correspondent Henk Leffelaar)
LQNDEN - De Iraanse consul-generaal heeft de studenten
die bij de beZetfté arnbassade van hun land demonstreer
den, gezegd dat president Bani-Sadr contact heeft gehad
met Londen. Het is onduidelijk of dat heeft plaatsgevon
den met de bezetters van de ambassade of met de Britse
regering. Hij verzocht de studenten uit naam van de
Iraanse president hun demonstratie te beëindigen omdat
die Iran „in verlegenheid" bracht en „mogelijkerwijs on
wettig" was. De studenten zijn daarop Vertrokken.
De Londense politie denkt dat er
geen drie maar vijf bezetters zijn,
vermoedelijk aan de hand van
observaties en gesprekken die
met hen gevoerd worden. Ook
circa 300 studenten ingerekend,
onder wie 200 vrouwen. Alge
meen wordt verondersteld, dat TEHERAN-Revolutionaire Gardes en politie houden een extra oogie in
militante islamitische studenten het zeil bij de Britse ambassade in Theheran. Dit als gevolg van de bezet-
de organisatoren van de betogin- ting van de Iraanse ambassade in Londen
gen zijn.
LONDEN (AFP) - Labour heeft een
grote overwinning behaald bij de
verkiezingen voor de districtsra
den (graafschaps-, stedelijke en
landelijke districten) in Engeland
en Schotland, zo bleek gisteren
toen het merendeel van de uitsla
gen bekend was.
Labour had 357 zetels veroverd en
17 verloren. De aan het bewind
lijnde conservatieven verloren er
326 f
r 30.
De verkiezingen voor de gewone
leder, van de districtsraden wor
den om de drie jaar gehouden. In
Wales en 'Groot Londen' wordt
echter niet op hetzelfde tijdstip
gestemd als in Schotland. Groot-
Brittannië is verdeeld in 422 dis
tricten.
De bevoegdheden van de leden van
de districtsraden liggen tussen
die van de Britse gemeente
raadsleden en die van de leden
van de Franse departementsra
den in.
De verkiezingen waren de eerste
graadmeter op nationaal niveau
van de populariteit van de con
servatieve regering van premier
Thatcher na de grote
ning van de conservatieven bij de
jongste parlementsverkiezingen.
Volgens waarnemers houdt de uit
slag van deze districtsraadsver
kiezingen in dat het tot felle
conflicten zal komen tussen de
nieuwe plaatselijke besturen en
de conservatieve regering in
Londen die vastbesloten blijft
flink te besnoeien op de uitgaven
van de overheid.
Ook de liberalen hebben winst ge
boekt ten koste van de conserva
tieven. Een woordvoerder van de
liberale partij zei zeer tevreden te
zijn over de uitslag.
Zuid-Afrika
verbiedt hit
Pink Floyd
JOHANNESBURG (AFP) - De
Zuidafrikaanse regering
heeft de hit „Another brick in
the wall" en de gelijknamige
langspeelplaat van de groep
Pink Floyd verboden. De dui
zenden gekleurde scholieren
die uit protest tegen dq apart:
hqid jn-hpt'ondëv^n'js ifi 'sta-,
king zijn gegaan, hebben de
titelsong van deze langspeel
plaats, waarin de zinsnede:
„Wij willen geen onderwijs"
voorkomt, tot hun strijdlied
gemaakt.
Het,verbod houdt in dat ieder
een die dp plaat in bézit heeft
één boëte kan krijgen of in de
gevangenis terecht kan ko
men. In twee maanden tijd
zijn er in Zuid-Afrika 60.000
exemplaren van deze lang
speelplaat verkocht. De hit
„Another brick in the wall"
staat al 20 weken nummer een
op de hitparade. De Zuidafri
kaanse regering heeft de plaat
verboden omdat hij „schade
lijk is voor de staatsveilig
heid".
Carter
legt
werd het de politie toegestaan om
korte tijd te praten met de in de
ambassade opgesloten agent die
het gebouw bewaakte toen het
werd overvallen. Deze mocht een
geschreven boodschap voor zijn
vrouw afgeven.
Het beleid van de Britse regering is
erop gericht de bezetters uit te
putten en de gespreksmogelijk-
heden open te houden. In een re
geringsgebouw is een geheime
centrale ingericht van waaruit
het beleid wordt gecoördineerd.
Aangenomen wordt dat daar ook
adviserende psychiaters zijn en
dat geen enkel gesprek met de
bezetters via de politie plaats
vindt zonder instructies.
Bastiaans
In het dagblad „The Times" werd
gewezen op de noodzaak om de
gegijzelden na hun eventuele
vrijlating op te vgngep. Het afti-
kel yé)-\vees payr de manier
waarop de irein-gegijzelderi in
Nederland werden begeleid, en
naar een studie die de Leidse
hoogleraar prof. Bastiaans had
gemaakt van de psychische
stoornissen die later bij deze
groep optraden.
De bezetters in de ambassade en de
gegijzelden worden regèlmatig
van voedsel voorzien. Gisteren
maakte een politiefunctionaris
naris bekend dat zij op verzoek
lamskoteletten kregen en Perzi
sche gerechten uit een nabijgele
gen gerenommeerd oosters res
taurant. Amerikaanse demon
stranten die in Hyde Park. tegen
over de ambassade hadden post
gevat, etaleerden een spandoek
waarop stond: ,,180 dagen - wel
kom in het spelletje van wachten'
- een verwijzing naar de gijzeling
in Teheran.
nogmaals
nadruk op
vreedzame
oplossing
gijzeling
BALTIMORE (UPI) - President
Carter heeft een zeeblokkade te
gen Iran of het leggen van mijnen
in Iraanse havens om de vrijheid
van de gegijzelden te bewerk
stelligen uitgesloten.
Volgens de Baltimore Sun heeft de
Democratische Senator van
Washington Henry Jackson ge
zegd dat de president de twee
mogelijkheden "volstrekt uit
sluit".
Ook een Japanse woordvoerder,
niet nadere aangeduid, zei tegen
het dagblad dat premier Ohira
van Japan van Carter de verzeke
ring had gekregen dat de crisis
langs vreedzame weg zou worden
opgelost.
Jackson zei tegen deBaltimore Sun
dat hij stond achter het besluit
van de president van een blokka
de of bcmijning af te zien volgen
de op de mislukte bevrijdingsac
tie in Iran.
"Ik moet de man nog horen die mij
uit kan leggen hoe je mijnen in de
havens kunt leggen en met de ge
gijzelden thuiskomen aldus de
senator, die eraan toevoegde dat
hij, "faliekant tegen militaire me
thoden" ter bevrijding van de ge
gijzelden is. 'Het doel is vrede,
niet oorlog", zei hij.
Premier Ohira van Japan heeft cfe
Verenigde Staten na een een
daags bezoek verlaten met de
belofte op zak, dat Washington
een Japans olietekort zal aan
vullen, dat zoii kunnen ontstaan
als gevolg van Tokio's inspan
ningen ter ondersteuning van de
Amerikaanse sancties tegen Iran.
Ohira is ook op bezoek geweest in
Mexico. In dit belangrijkheid
toenemende olieland zal hij onge
twijfeld trachten de olievoorzie
ning van Japan veilig te stellen.
Een bittere noodzaak voor Japan,
omdat dit van alle geïndustriali
seerde landen het land is dat het
meeste van zijn olie uit het bui
tenland moet importeren Na zijn
bezoek aan Mexico zal Ohira nog
een dag doorbrengen in Canada.
Tijdens zijn korte bezoek aan Was
hington betuigde Ohira zijn steun
aan dc "terughoudendheid en het
geduldwaarmee de VS de gij
zelingscrisis behandelen. Vol
gens hem staat Japan klaar om
te helpenTokio heeft inmiddels
al besloten geen Iraanse olie meer
te kopen (zij het met het argu
ment dat deze te duur vindt), en
zijn medewerking .aan de bouw
van een raffinaderij zodanig op
een lager pitje te zetten, dat het
werk nu vrijwel stilligt. Rege
ringsfunctionarissen hebben ge
zegd dat deskundigen ervan
weerhouden worden naar Iran te
gaan, terwijl het daar al aanwezi
ge technisch personeel in aantal
verminderd zal worden.
Ohira heeft Carter nog eens op het
hart gedrukt dat Japan een sterke
voorkeur heeft voor vreedzame
middelen ter beëindiging van de
buitenlandse zaken, Saburo Oki-
ta, zal er in dit verband bij Kurt
Waldheim, de secretaris-generaal
van de Verenigde Natis, op aan-
aandringen zijn pogingtv om de
gegijzelden vrij te krijgen, te her
vatten.
Situatie arbeiders nog even ttiiserabel als vroeger
DEN HAAG (GPD) - „Na de mili
taire staatsgreep in 1964 zijn de
vakbonden in Brazilië grondig
gezuiverd. Alle leiders die niet
bereid waren mee te werken met
het regime, werden verwijderd.
Daarbij kwamen nieuwe veror
deningen; de regering stelde de
hoogte van de lonen vast en de
vakbonden mochten niet meer
landelijk georganiseerd zijn.
Voor '64 waren de arbeiders zeer
goed georganiseerd. Op het plat
teland ontstonden veel bonden
en ook in de steden kwam flink
wat beweging. De politieke en
economische machten schrok
ken hier zo van, dat ze op 31 maart
1964 antwoordden met een
staatsgreep die de hele arbei
dersbeweging lam sloeg".
Dat zegt Jan Glissenaar, schrijver
van talrijke artikelen over de
Derde Wereld, waarbij vooral
Brazilië zijn bijzondere aandacht
heeft. Glissenaar was vorig jaar
„Door de coup ir. 1964 was de vak
beweging in Brazilië om zeep ge
bracht. De arbeiders hadden
geen enkel middel meer over om
te protesteren tegen hun on
rechtvaardige positie. Vele ar
beidersgezinnen raakten onder
voed. Om de bevolking toch weer
niet helemaal te laten kreperen,
maakte de regering van de vak
bond een soort charitatieve in
stelling. De mensen konden in
het vakbondsgebouw naar de
kapper, de dokter of de tandarts,
en mochten gebruik maken van
de apotheek. Aan een echte op
lossing voor de sociale proble
men werkten de vakbonden ech
ter niet meer".
Ondertussen profiteerden de multi
nationale ondernemingen opti
maal van de toestand in Brazilië
en maakten grote winsten. Het
bruto nationaal produkt steeg
met 10 procent. De arbeiders e£f
ter deelden niet mee in die grote
stijging, die wel eens aangeduid
wordt als het Braziliaanse won
der.
„In 19U8 hadden de arbeiders die
werk hadden een redelijk loon; ze
waren er in totaal 14 procent op
vooruitgegaan. Dc reële koop
kracht was eigenlijk met de helft
verminderd. Toch zijn de arbei
ders die in de industrie werken,
heel erg bevoorrecht. De vele on
georganiseerde arbeiders hebben
het stukken slechter. Watje ziet is
dat georganiseerde arbeiders al
leen maar vechten om hun eigen
bevoorrechte positie te handha-
In 1976 dreigde er een grote staking
uit te breken. De regering sloeg
deze neer door tanks in te zetten
en de stakingsleiders op te pak
ken. Velen werden het land uit
gezet, de rest kwam op de zgn.
zwarte lijst. Deze lijst is van hand
tot hand gegaan in de grote be
drijven. De mensen die op die
lijst staan, komen in de fabrieken
niet meer aan het werk. Ook de
multi-nationals die in het thuis
land een faam ophouden als
kampioenen van de vrije onder
handelingen, gebruiken nog
steeds deze zwarte lijst.
Ondanks de vaste greep op de vak
bond door de regering-Figueire-
do, die in 1978 aan de macht was
gekomen door vrije verkiezin
gen, brak er begin maart 1979
toch èèn van de grootste stakin
gen uit die Brazilië ooit kende.
Hoe was dat mogelijk?
Gliss
„In Brazilk
de i
niet meer was opgewas-
irugval. De multi-nationals
kwam dat de schulden die Brazi
lië in de wereld had, buitenge
woon waren opgelopen. Boven
dien zijn de olieprijzen enorm ge
stegen. Voor een land dat het
leeuwedeel van zijn olie moet
importeren, is dat natuurlijk heel
pijnlijk. Tevens was er door de
Amerikaanse president Carter en
zijn mensenrechtenpolitiek een
grote druk op de regering uit
geoefend om amnestie te s erie
nen aan naar het buitenland ver
bannen regeringsopposantcn.
Ook de katholieke kerk maakt
zich steeds meer zorgen over het
beleid van de reg ?ring ten aan
zien van de werkende bevolking.
Deze hele situatie gaf de arbei
ders weer moed."
3egin maart 1979 braken de stakin
gen los in de mctaalfabrieken.
Eerst in de grote, later ook in de
kleinere. In totaal kwamen zo n
500 bedrijven stil te liggen, waar
onder de Volkswagen- en de
Mercerdes-Benz-fabrieken. De
arbeiders eisten een loonsverho
ging van 78 procent en betere
garanties tegen ontslag van vak
bondsvertegenwoordigers in de
bedrijven. De onderhandelingen
tussen de bonden en de werkge
vers werden hervat nadat de re
gering had ingegrepen. Lula was
inmiddels al door de regering uit
zijn ambt ontzet.
Uiteindelijk kwam het tot oen
overeenstemming; de regering
zegde een loonsverhoging van 63
procent en betere garanties voor
het vakbondswerk in de bedrij
ven toe. Luis Inacio da Silva, ofte
wel Lula, werd onder grote druk
van de vakbeweging weer in zijn
oude ambt hersteld. De rust leek
weergekeerd, maar begin april
dit jaar begon het opnieuw te
rommelen. De regering hield zich
toch niet aan zijn afspraken. Re
den genoeg voor de vakbonden
om weer te gaan staken. Het wa
ren weer de metaal vak bonden,
die opriepen tot staking.
ert de regering de na
tionaje veiligheidswet in. die het
mogelijk maakt willekeurig
mensen zonder vorm van proces
op te bergen De arrestaties op za
terdag 19 april zijn daar het spre
kende voorbeeld van.
Jan Glissenaar. ..Ik weet niet of je
kunt zeggen of er nu een einde is
gekomen aan de herdemocratise-
ring. Eigenlijk zijn er nooit ver
anderingen in de toestand geko
men. De situatie waarin de arbei
ders en hun gezinnen moeten le
ven, is nog even miserabel als
vroeger. De grote multi-nationals
zeggen dat ze niets aan de toe
stand kunnen veranderen, maar
ze doen helemaal hun best nu t
Wa
oplo
ung
aken
I doen.
n de goedkoi
lachten en het op die manier ii
and houden van het min a
leer fascistische bewind \ati d>
sbruik
edo
