Weinig schot in
gijzeling
ambassade Iran
'SURINAMERS KEERT TERUG'
Incidenten bij 1 mei-vieringen
Moboetoeal
alleenheerser
Leasen:
economisch
alternatief voor
hoge rente
VRIJDAG 2 MEI 1980
BUITENLAND
PAGINA 9
Oproep in regeringsverklaring:
PARAMARIBO (ANP/SNA) -
Premier Henk Chin a Sen van Su
riname heeft gisteren op het On
afhankelijkheidsplein in Para
maribo de regeringsverklaring
aan het volk van Suriname voor
gelezen.
In die verklaring deed hij een drin
gend beroep op "alle landgeno
ten in het buitenland", zo meldt
het Surinaams nieuwsagent
schap.
"Landgenoten", zo zei Chin a Sen,
"keert terug naar uw land. Uw
vaderland heeft u op dit moment
harder nodig dan ooit. Alleen in
dit land kunt u volwaardig burger
zijn".
De premier vervolgde: "Reken af
met de illusie dat u in Nederland
ooit gelukkig zult kunnen zijn.
Verbreek de ketenen die u vast
houden aan het verleden en ac
cepteer niet langer de vernede
ringen die u dagelijks moet on
dergaan. Wij staan hier klaar om u
in ons midden op te nemen".
Alvorens te eindigen met de woor
den "dien het volk" had Chin a
Sen vernieuwingen aangekon
digd op vier terreinen:
de bestuurlijk politieke orde,
de sociaal maatschappelijke or
de,
de sociaal-economische orde en
de educatieve orde.
Eerder riep Suriname's premier 25
februari uit tot nationale vrije
dag.
Verkiezingen
"Een vraag die velen zich stellen",
zo zei Chin a Sen, "is het tijdstip
waarop verkiezingen gehouden
zullen worden. De regering acht
het noodzakelijk dat de zittings
duur van dit parlement met ten
minste een jaar wordt verlengd.
Nieuwe verkiezingen kunnen
omstreeks oktober 1982 worden
verwacht".
Volgens Chin a Sen zal de vernieu
wing van de bestuurlijk-politieke
orde tot einduitkomst hebben dat
Suriname "in waarlijk democra
tische geest" wordt geregeerd.
Daartoe wordt een machtigingswet
van kracht, die beoogt gedurende
de zittingsperiode van het kabi
net "enkele bevoegdheden", die
volgens de grondwet het parle
ment toekomen, over te dragen
aan de regering.
Ook zullen commissies worden in
gesteld die onderzoeken gaan
verrichten naar "corruptieve
praktijken" en zal een speciaal
berechtingscollege worden inge
steld om mensen verdacht van
corruptie te berechten.
Hij kondigde tevens een commissie
aan die tot taak krijgt na te gaan,
welke wijzigingen in de huidige
grondwet dienen te worden aan
gebracht. "De grondwet moet
beantwoorden aan de sociaal-
economische mogelijkheden en
aspiraties van het Surinaamse
volk".
De Surinaamse regering zal verder
de volgende maatregelen treffen:
Verhoging van het bedrag van de
aow-uitkering en verlaging van
de leeftijdsgrens waarop recht op
de uitkering ontstaat van 70 naar
65 jaar en
invoering van een "aangepast
stelsel" van ziektekostenverze
kering een goede en betaalbare
woning voor iedere Surinamer.
Educatieve sector
Als gevolgen van het oude educa
tieve systeem noemde de premier
onder andere: gebrek aan vader
landsliefde, naapen van vreemde
waarden, gebrek aan opoffe
ringsgezindheid en onderwaar
dering van arbeid met de handen.
"De nieuwe educatieve orde heeft
tot taak een mens voort te bren
gen, die van zijn land en volk wel
bewust is en heeft afgerekend
met de lasten van en de trauma's
uit het verleden", zei de premier.
"De regering zelf zal het voorbeeld
geven door u voor te gaan in een
voud, soberheid, arbeidzaam
heid, creativiteit, opofferingsge-
zindheid en liefde voor ons land".
Zo eindigde premier Chin a Sen
de regeringsverklaring.
Voorts maakte hij nog een urgen
tieprogramma bekend dat twin
tig punten omvatte. De rege
ringsleider riep het volk namens
de regering toe:
"Verlies de moed niet, de oude orde
is voorbijgegaanzij zal nim
mer wederkeren".
KINS JASA (DPA) - Een van de
meest omstreden staatshoofden
van Afrika viert dit jaar zijn vijf
tienjarig regeringsjubileum: Mo-
boetoe Sese Seko van Zaire.
Westerse regeringen voelen zich
onbehaaglijk, wanneer de 49 jaar
oude president zijn bezoek aan
kondigt. "Moboetoe verkoopt
zichzelf slecht in het buitenland",
zegt een Belgische diplomaat.
"Maar vergeet niet dat hij het was
die Zaire na de troebelen van het
begin der jaren zestig één heeft
gemaakt. Daarenboven is er geen
opvolger in het verschiet".
Dit onderschrijven alle ambassa
deurs uit het Westen in Kinsjasa.
Met echte of gespeelde berusting
willen ze daarmee verontschul
digen, dat ze geen andere keus
hebben, dan met Moboetoe en
niet tegen hem - de zieke reus in
het hart van Afrika weer op de
been te helpen.
Zaire met zijn rijkdom aan grond
stoffen is te belangrijk, dan dat
iemand bereid is het risico van
chaos te nemen dat een val van
Moboetoe misschien met zich
zou meebrengen. Het Westen
houdt het diep in de schulden zit
tende Zaire het hoofd boven wa
ter- en daarmee Moboetoe, wiens
feilen maar al te zichtbaar zijn.
Met een consequent toegepaste
"verdeel en heers"-politiek, maar
ook met bruut geweld heeft Mo
boetoe bepaald wie de baas is en
heeft hij een vacuüm om zich
heen gecreëerd.
Alle sleutelposities zijn bezet met
mensen uit Moboetoe's eigen
provincie Equateur. Het politie
ke leven is gelijkgeschakeld met
de door de president opgerichte
eenheidspartij "Mouvement Po
pulaire de La Revolution" (MPR).
De zware economische crisis van
de laatste zeven jaar en de twee
Shabaoorlogen (Shaba is het
vroegere Katanga) hebben de
crediteurlanden van Zaïre ge
bruikt als hefboomnm Moboetoe
aan te zetten tot politieke en
maatschappelijke hervorming.
Het welslagen is begrensd.
Verrassend snel kwam de verzoe
ning met Angola tot stand. Van
uit dit land waren rebellen twee
keer de provincie Shaba binnen
gevallen. Omderwille van de vre
de verbood Moboetoe de West-
duitse rakettenfirma OTRAG het
verder werken. Politieke gevan
genen werden vrijgelaten. De
volksvertegenwoordigers moch
ten weer eens een woord van kri
tiek laten horen.
In het begin van dit jaar zag het er
zelfs naar uit dat meer politieke
partijen zouden worden toege
staan. Maar Moboetoe verstoorde
die droom op 4 februari onbarm
hartig. "Door speculatie en druk
van allerlei soort meende men
mij ertoe te kunnen brengen, een
twee- of rpeer-partijenstelsel in
Zaïre in te voeren", zei hij in een
"troonrede". "Nee, driewerf nee.
Niet zolang ik leef. Geen denken
Vijf weken later kapittelde Moboe
toe in Brussel de Belgen over
zwakte en verval van de Westerse
democratieën en had het over de
noodzaak, dat in Afrikaanse sta
ten een leider het voor het zeggen
moet hebben. De toehoorders
applaudisseerden instemmend.
Waarnemers in Kinsjasa hebben de
indruk dat Moboetoe het hoofd
weer hoger kan dragen door een
lichte verbetering in de handel
met het buitenland die zich de
laatste tijd voordoet. Nadat in het
Westen gruwelberichten waren
ontvangen over een vermeende
massamoord in een vakantieoord
in Kasai (dat was het niet; het be
trof een schietpartij tussen ille
gale diamantzoekers en de bur
gerwacht van de diamantmaat
schappij MIBA), eiste het Belgi
sche parlement een onderzoek
naar de situatie rond de rechten
van de mens in Zaïre. Toen Vla
mingen en Walen elkaar kort
daarna weer eens naar het leven
stonden, draaide Zaïre de zaak
om: volksvertegenwoordigers en
leden van het Politiek Bureau
eisten een onderzoek naar de si
tuatie rond de mensenrechten m
België.
ADVERTENTIE
WEEKEND TRIP
Van onze correspondent Henk Leffelaar)
LONDEN - De drie bezetters van de Iraanse ambassade
zijn niet afkomstig uit Zuid-Iran. Dat zei gistermiddag de
Londense politiechef David McNee op een persconferen
tie nadat hij met het drietal had gesproken. Hoewel hij
niet bekend maakte of zij uit een ander deel van Iran
afkomstig zijn, wordt er nu rekening mee gehouden dat zij
de Iraakse nationaliteit kunnen hebben.
Dit zou een oplossing van deze eer-
ste politieke gijzeling in Enge
land kunnen vergemakkelijken,
omdat Engeland de bezetters in
dat geval niet aan Iran zou hoe
ven uit te leveren. Het zou ook de
onderhandelingspositie van de
Britse regering sterker kunnen
maken in de hortend op gang ge
komen contacten tussen de be
zetters en de Londense politie
chef McNee,
Het door de bezetters gestelde ul
timatum van 12 uur gistermiddag
werd door hen uitgesteld tot 14.00
uur. Een in het Engels gestelde en
per telefoon doorgebelde verkla
ring werd door een functionaris
van de Londense politie voorge
lezen. Daarin stond dat de Iraan
se regering nog twee uur tijd
werd gegeven, voordat de gegij
zelden zouden worden gedood en
de ambassade zou worden op
geblazen.
„Plicht"
„Dit is geen teken van zwakheid",
aldus de verklaring, „maar een
blijk van onze menselijke plicht"
De bezetters zeiden dat de ver
antwoordelijkheid vanaf twee
uur gistermiddag zou rusten bij
de regering van Iran en dat deze
termijn alleen verlengd zou wor
den wanneer de regering in Tehe
ran bekend zou maken dat zij in
onderhandelingen was getreden
met de Britse regering".
Maar ook dat tijdstip verstreek
zonder dat Teheran iets van zich
liet horen, en zonder dat er door
de bezetters stappen werden ge
nomen om hun dreigement ten
uitvoer te brengen. Wel hebben
zij bekend gemaakt dat hun actie
niet gericht is tegen Engeland of
het Britse volk en dat de drie ge
gijzelde Britten in de ambassade
niets zou overkomen.
Een vierde Engelsman, Chris Cra
mer genaamd, werd vrijgelaten
omdat hij leed aan een pijnlijke
infectie van de ingewanden. Hij
werd naar een ziekenhuis over
gebracht. Cramer is program
mamaker van de BBC-televisie.
Hij was op het moment van de
bezetting toevallig in de ambas
sade om een visum voor Iran aan
te vragen. Zijn geluidsman, ook
een employé van de BBC, be
vindt zich nog steeds in het ge
bouw.
Bezorgd
Inmiddels heeft premier Margaret
Thatcher een uitvoerige bood
schap gestuurd naar president
Bani-Sadr van Iran, waarin zij
haar persoonlijke bezorgdheid
uitspreekt over de situatie in de
ambassade. „Deze binnendrin
ging is een terroristische hande
ling en een inbreuk op de immu
niteit van de diplomatieke staf
die de Britse regering weerzin
wekkend vindt en waarvoor te
genmaatregelen worden getrof
fen".
Ook voor niet-diplomaten was het
duidelijk dat Thatcher deze gele
genheid aangreep om Iran voor
ogen te houden dat het met de
gijzeling van de 50 Amerikanen
in strijd met de internationale af
spraken handelde. „Ik kan u ver
zekeren", aldus de boodschap
aan de president van Iran, „dat de
veiligheid van de levens die op
het spel staan de hoogste priori
teit heeft".
Demonstratie
Buiten het afgezette gebied ipnd-
om de ambassade is het tot con
frontatie gekomen tussen de poli
tie en de honderden Iraanse stu
denten die er demonstraties hou
den ter ondersteuning van het re
gime van de ajatollah Chomeini.
Zij worden op hun beurt uitge
jouwd door andere groepen be
togers. In het bijna warme voor
jaarsweer trokken ook veel toe
risten naar de zwaar bewaakte
Londense wijk Kensington.
Uit statistische gevens blijkt dat er
in het afgelopen jaar een onge
woon groot aantal Iraniërs zich
voor „studiedoeleinden" in Lon
den en omgeving heeft gevestigd.
Hoewel het officiële aantal gere
gistreerde ingezetenen afkomstig
uit Iran 3000 bedraagt, zijn er in
Londen naar schatting tien keer
zoveel. Tienduizend van hen
zouden universiteiten bezoeken
en vooral ook talencursussen
volgen.
De voormalige labourminister voor
binnenlandse zaken Merlyn Rees
zei dat aan deze toevloed een ein
de gemaak'. diende te worden en
hij drong er op aan dat de immi
gratie-ambtenaren strenger zou
den optreden, op basis van de be
staande wetgeving.
Japans leger
moderniseert
TOKIO (AFP/Reuter) - Het na
tionale defensiebureau - in
feite het Japanse ministerie
van defensie - heeft opdracht
gegeven tot modernisering
van het militaire apparaat en
vergroting van zijn ge-
vechtswaarde. Dit is gisteren
meegedeeld door een officiële
regeringswoordvoerder.
De begroting voor defensie
voor het begrotingsjaar 1980
beloopt ruim 1,7 miljard gul
den. Dit komt neer op een
vermeerdering van 6,5 per
cent vergeleken met het jaar
daarvoor. Volgens de Japanse
pers wil het defensiebureau
dit bedrag met 15 percent
verhogen voor het begro
tingsjaar 1981.
In Turkije, Iran en Spanje
DEN HAAG (UPI/AFP) - Hon
derdduizenden arbeiders in de
hele wereld hebben gisteren de
traditionele dav van de arbeid
gevierd. In een aantal landen
kwam het daarbij tot incidenten.
In de Zuidturkse stad Antalya viel
bij botsingen tussen politie en
demonstranten één dode en wer
den vier personen gewond. In de
stad waren de spanningen hoog
opgelopen nadat woensdag
avond in Istanbul de leider van de
confederatie van revolutionaire
vakverenigingen, Abdullah Bas-
turk, was gearresteerd. In Istan
bul werden bij een verboden 1-
meixetoging veertig personen
gearresteerd. In veel steden zijn
bommen tot ontploffing ge
bracht.
In de Spaanse hoofdstad Madrid
raakten negen personen gewond
toen de politie een einde wilde
maken aan een betoging van 3000
aanhangers van een anarchisti
sche vakbond. Een betoging van
80.000 socialistische en commu
nistische arbeiders verliep zon
der incidenten.
In Tel Aviv hebben zo'n 200.000 Is
raëli's geprotesteerd tegen de
economische politiek van de re
gering van premier Begin. Aan de
demonstratie werd ook deelge
nomen door de voormalige pre
mier Rabin en oppositieleider
Simon Peres.
In Zweden, dat als gevolg van een al
weken slepend loonconflict ten
prooi is gevallen aan de ernstige
sociale crisis in zijn geschiedenis.
gingen een paar honderdduizend
arbeiders de straat op.
In de Iraanse hoofdstad Teheran
werd de 1-mei viering geken
merkt door hevige botsingen tus
sen militanten van de Fedayien
(marxistisch-leninistisch) en is
lamitische extremisten van de
groepering Ezbolahi, die met ste
nen naar de Fedajien-aanhangers
waren gaan gooien, toen de laat-
sten een bijeenkomst hielden bij
het busstation. Ongeveer 40 per
sonen raakten gewond. Elders in
de stad raakten aanhangers van
de Ezbolahi slaags met leden van
de Moedjahiedin vacuüm mos
lims).
Naar de zijde van diverse zieken
huizen in Teheran is vernomen
zijn bij botsingen tussen islamiti
sche fundamentalisten en aan
hangers van de Moedjahiedin in
het zuiden van de stad meer dan
100 personen gewond.
In Parijs passeerden twee groepen
betogende arbeiders elkaar in te
gengestelde richting nadat de so
cialistische en communistische
vakbonden niet hadden kunnen
besluiten tot een gezamenlijke
optocht.
In Brazilië verliep de 1-mei viering
bijzonder rustig. Dit ondanks het
feit dat de sociale spanningen in
het land hoog zijn opgelopen
vanwege de al een maand duren
de staking van arbeiders in de au
toindustrie en de arrestatie, vori
ge maan, van achttien vak
bondsleiders.
In het pas twee weken onafhanke
lijke Zimbabwe kreeg de bevol
king voor het eerst op 1 mei een
vrije dag. De overal in het land
door de regering georganiseerde
Alphen a/d Rijn, Auto Kortekaas bv, 01720-29313
Circle Lease heeft verstand
van leasing èn van auto's.
MEER DAN 60 VESTIGINGEN IN ONS LAND
Atleten tijdens de 1
ing op het Rode Plein in Moskou.
vieringen werden matig bezocht.
De Egyptische president, Sadat,
deed in zijn 1-meitoespraak een
felle aanval op de Arabische lan
den vanwege hun verzet tegen
zijn vredespolitiek.
De president van Angola, Jose
Eduardo dos Santos, stelde in
zijn 1-meirede de corruptie van 's
lands ambtenarenapparaat aan
de kaak. Hij beschuldigde amb
tenaren van het aannemen van
steekpenningen en het plegen
van economische sabotage.
De jaarlijkse 1-meiparade op het
Rode Plein in Moskou begon gis
teren met het aan de Sowjet-Rus-
sische leiders voorbijtrekken van
duizenden met vlaggen zwaaien
de burgers. Onder de gasten ont
braken de ambassadeurs van alle
NAVO-landen op Frankrijk en
IJsland na.
De parade werd afgenomen door
tien leden van het politburo die,
met een fit uitziende president
Leonid Brezjnjev op de ereplaats,
op het mausoleum voor Lenin
stonden. Naast Brezjnjev stond
premier Alexei Kosigin, die de
parade van 7 november op het
Rode Plein had moeten missen
wegens ziekte.
Bij zijn komende bezoek aan de
Sowjet-Unie, waarvoor nog geen
datum is vastgesteld, zal bonds
kanselier Helmut Schmidt er bij
dit land op aandringen eindelijk
met dë terugtrekking van zijn
troepen uit Afghanistan te be
ginnen. "Zij horen daar niet
thuis", zo zei hij gisteren op een
I-mei
manifestatie van het overkoepe
lende Westduitse vakbondsor-
gaan DGB (Deutsche Gewerk-
schaftsbund) in Stuttgart.
MANOEUVRES - Cuba gaat vol
gende week zijn strijdkrachten
mobiliseren terwijl de VS ma
noeuvres houdt in de Caribische
Zee, aldus het blad Granma.
De Amerikaanse oefeningen onder
de codenaam "Slid Shield" hou
den onder meer in landingen op
de marinebasis Guantanamo in
het oosten van Cuba, dat volgens
Havana illegaal door de Amen-
kanen bezet wordt gehouden.
Londen stuurt boodschap aan Bani-Sadr
