Politici: nooit wijken voor dergelijk geweld Leidsenbage vlakbij: Ook het buitenland leefde mee Het hier eens om wordt de hoogste keihard in te rammen tijd 'Koningschap functie waar geen mens om vragen zou' KRAKERS VIERDEN IN 27 STEDEN WONINGINNEDAG 99 Boze telefoontjes hij NOS over flitsen rellen DONDERDAG 1 MEI 1980 BINNENLAND PAGINA 7 AMSTERDAM (GPD) - „Dit ambt is niet verworven. Het is een functie waar geen mens om vra gen zou. Waarvan wel zichtbaar is de uiterlijke glans, maar veelal niet de last en zelfbeperking zon der onderbreken. Toch sta ik hier, wel voorbereid maar ook onwetend waarheen de weg ons voert. U vraag ik om uW steun en in u het Nederlandse volk om zijn vertrouwen". Dit zei koningin Beatrix gistermiddag in een toe spraak tot de leden van de staten- generaal die vooraf ging aan de inhuldigingsplechtigheid in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. In de toespraak tot de leden van de staten-generaal prees koningin Beatrix haar moeder. „Niet alleen voor mij, voor ons uw dochters, maar voor het hele Nederlandse volk bent u een moeder geweest. Wijsheid, vredelievendheid en godsvertrouwen waren de fun damenten waarop u ons land 32 jaar lang hebt gediend". Deze woorden ontroerden prinses Juliana zichtbaar. Koningin Beatrix kondigde in haar rede aan dat, uit dankbaarheid voor alles wat prinses Juliana voor ons gedaan heeft, 30 april koninginnedag zal blijven. Over haar functie zei de nieuwe ko ningin verder dat „niet macht, persoonlijke wil of aanspraak op erfelijk gezag, maar slechts de wil de gemeenschap te dienen in houd aan het hedendaagse ko ningschap kunnen geven. „Ik ken mijn opdracht: te handelen buiten eigen voprkeur en te staan boven partij- en groepsbelangen. Die opdracht wil ik vervullen naar plicht en geweten, vanuit het vaste geloof dat God mijn le ven leidt". Het komt volgens koningin Beatrix vooral aan op de onderlinge ver draagzaamheid in de Nederland se samenleving om vrije ont plooiing van een ieder en zorg voor zwakkeren, minderheden en eenzamen te waarborgen. „In een vrije en veelvormige samen leving als de onze is het onont koombaar dat tegenstellingen ontstaan en ook tot uiting komen, maar voor de oplossing is het on ontbeerlijk de tegenstander niet te zien als een vijand maar als de drager van een andere me ning". Na de toespraak legde koningin Beatrix de eed op de Grondwet af. Zij sprak de eedsformule uit die de grondwet voorschrijft: „Ik zweer aan het Nederlandse volk dat ik de Grondwet steeds zal on derhouden en handhaven. Ik zweer dat ik de onafhankelijk heid en het grondgebied van de staat met al mijn vermogen zal verdedigen en bewaren, dat ik de bij algemene en bijzondere wel vaart alle middelen zal aanwen den. welke de wetten te mijner beschikking stellen, zoals een goed koning schuldig is te doen. Zo waarlijk helpe mij God al machtig". de Verenigde Vergadering der Staten-Generaal de nieuwe koningin toe. Hij zegde haar de inzet van de Staten-Generaal toe om de innige verbondenheid tus sen het volk van Nederland en van de Nederlandse Antillen en het Huis van Oranje te behouden. „Van uw inzet, majesteit, zijn wij overtuigd". Van onze correspondenten) PARIJS - WENEN - LONDEN - WASHINGTON - ATHENE - Dankzij de Eurovisie en de kranten hebben ook in het bui tenland tientallen, zo niet honderden miljoenen mensen in meerdere of mindere mate kunnen meeleven met de troonswisseling in Neder land. In Frankrijk was de kroning van koningin Beatrix niet alleen van minuut tot minuut op de beeldbuizen te volgen, samenvattingen ervan waren in de middag en ook in de avonduren opnieuw te zien, zo meldt onze Parijse corres pondent Rudolph Bakker. Het commentaar voor de Franse tv werd gesproken door de fameuze Leon Zitrone, die als vriend van Nederland in de uren dat de microfoon voor hem open stond een immense hoeveelheid gegevens over Nederland al voortbabbelend op de kijkers overbracht. In het vooraanstaande dagblad Le Monde wordt in een ge schreven portret van de nieu we koningin gezegd dat ze met ongeduld naar de dag van haar troonsbestijging heeft uitgekeken, en dat ze nu zeker het volste profijt zal trekken van de overigens geringe mo gelijkheden tot zelfwerk zaamheid die de Grondwet haar als regerend vorstin biedt. Oostenrijk In de Oostenrijkse hoofdstad Wenen herleefde gisteren de herinnering aan de oude Habsburgse monarchie, toen de Oostenrijkers de inhuldi ging en de omlijsting met rel len en démonstraties via de televisie konden volgen, zo schrijft correspondent Anton Koene. Rond het middaguur ontving de Nederlandse am bassadeur zoals alle andere ambassademedewerkers, de gelukwensen van enige hon derden hoge gasten onder wie de ambassadeurs van de meeste in Wenen vertegen woordigde landen,een aantal Oostenrijkse ministers en an dere prominente persoonlijk heden zoals Simon Wiesen- thal. Een uitbundig Oranjebal in een echt monarchistisch Habs- burgs paleis, dat de Italiaan se naam Palavicini draagt, deed tenslotte nog meer te rugdenken aan een voor de Oostenrijkers voorbije perio de. Het portret van koningin Juliana blijft in het ambas sadegebouw voorlopig nog aan de muur prijken. Ingewijden geloven dat het nog zeker een jaar kan duren voordat alle ambassades in de wereld zijn voorzien van het officiële portret van koningin Beatrix. De ambassades be helpen zich intussen met een poster waarop het gezicht van ex-koningin Juliana en ko ningin Beatrix in protocol laire volgorde zijn afge beeld. Griekenland De belangstelling voor de Ne derlandse troonswisseling is in Griekenland miniem, al dus onze correspondent in Athene, Frans van Hasselt. Van de vijf grote dagbladen die 's middags op straat ko men, had alleen de Elefteroty- pia negen verborgen regels onder het kopje: Beatrix van af vandaag koningin van Nederland. Van de ochtendbladen bracht slechts de konings- (en junta)- gezinde Eleftheros Kosmos een omvangrijke historische reportage over de Nederland se dynastie. Vele Griekse gasten op de recep tie van de Nederlandse am bassade bleken onkundig van het feit dat er gisteren in Ne derland nog iets anders werd gevierd dan koninginnedag dat e r bezoeker die ik vertelde m van de zonen van de koningin „Constan- tijn" heet (naam van de ver jaagde Griekse koning die hier in 1974 met 69 procent van de stemmen werd afge wezen) schudde meewarig het hoofd. Groot-B rittannië Zowel de Britse radio als televi sie hebben enige, maar niet veel aandacht besteed aan de inhuldiging van koningin Beatrix, zo meldt correspon dent Henk Leffelaar. De BBC- radio 4 had kort na twee uur (een uur Britse tijd) direct contact met een verslaggever die een zakelijk ooggetuige reportage gaf van de eerste schermutselingen tussen de betogers en de politie op het Waterlooplein. In het Britse televisie-avond- nieuws werden enkele opna men vertoond van het onder tekenen van de akte van abdi catie, de afgetreden prinses Juliana en koningin Beatrix op het balkon van het paleis op De Dam, en van de inhul diging in de Nieuwe Kerk. Wat op de Britten sterk over kwam,was het gebrek aan ce remonieel waarmee vooral de ondertekening van de proclamatie gepaard ging. DEN HAAG (GPD) - Krakers en andere actievoerders tegen de woningnood hebben gisteren ook buiten Amsterdam de dag van de troonswisseling aange grepen voor uitgebreide acties, in het kader van wat soms werd ge noemd „Woninginnedag". Het Landelijk Overleg Kraakgroepen (LOK) zei gisteravond dat in 27 steden kraakacties waren ge voerd. En dat duizend woning zoekenden aan een woning zijn geholpen. In veel gevallen greep de Mobiele Eenheid in en werden de ge kraakte panden onmiddellijk weer ontruimd. Ook traden anti- kraakgroepen op, knokploegen die zonder de politie af te wach ten krakers verjoegen uit de ge kraakte panden. Het LOK klaag de gisteravond dat de politie on danks verzoeken daartoe niet te gen deze knokploegen, die vooral actief waren in Utrecht, heeft willen optreden. Een van de vooralsnog meest suc cesvolle kraakacties had plaats in Eindhoven. Daar werd een voormalige verpleegstersflat, met 100 kamers, gekraakt. De ei genaar cjeelde mee met de ge meente in overleg te zijn over een nieuwe bestemming van de flat. De krakers echter menen zeker AMSTERDAM (GPD) - De staat moet in geen geval wijken voor het geweld van de actievoer ders. Tot deze unanieme conclusie kwamen gis teravond vertegenwoordigers van de voor naamste politieke partijen. Ieder van hen had slechts afkeurende woorden over voor de rellen in Amsterdam. De gebeurtenissen in de Nieuwe Kerk werden voor de leden van de Staten-Generaal overscha duwd door de onlusten in de hoofdstad. Op een gegeven ogenblik waren binnen de kerk (waar op dat moment koningin Soeharto nodigt Beatrix uit AMSTERDAM (GPD) - President Soeharto van Indonesië heeft de nieuwe koningin uitgenodigd voor een bezoek aan Indonesië. De uitnodiging staat in een brief die prins Jattikusumo, de afge zant van de Indonesische rege ring naar de kroningsplechtig heid, namens president Soeharto heeft overhandigd aan koningin Beatrix. Beatrix sprak) zelfs de van de ambulances op het Rokin en de Dam te horen. Vice-premier Wiegel, die de avond in Amsterdam doorbracht, prees de politiemensen voor hun gema tigd optreden. Tijdens een be zoek aan het hoofdbureau roem de hij vooral de inzet van de poli tiemensen. die de gehele dag kei hard gewerkt hebben. Wiegel wees erop dat „we toch mochten hopen" dat de inhuldi ging van Beatrix een feestelijke dag zou worden. „Maar er zijn gewoon raddraaiers geweest, die hebben geprobeerd met alle middelen de feestvreugde te ver storen. Ik vind dat de politie, die het erg moeilijk heeft gehad, erg goed is opgetreden". Ook oppositieleider Den Uyl weet de onlusten in Amsterdam aan „rellenschoppers". Volgens hem waren vooral mensen van buiten verantwoordelijk voor de onlus ten. De gebeurtenissen in de stad hebben volgens hem niets te ma ken met anti-monarchisme, maar alles met vandalisme. Hij trok daarbij een vergelijking met de veelvuldig voorkomende vernie lingen in de treinen en het geweld rond de voetbalvelden. D'66-leider Terlouw: „Dit is afkeu renswaardig". Hij wees erop dat deze acties slecht waren voor het beeld van Nederland naar het buitenland, maar ook tegenover de Nederlanders. „We moeten niet wijken voor het geweld", zeiden de parlementa riërs. Zij gaven hun commenta ren voor het grootste deel in het Concertgebouw, waar Eerste- Kamervoorzitter Thurlings een lopend buffet had aangericht voor zo n 1400 officiële gasten. Pas nadat zij het gebouw hadden verlaten, raakten ook deze offi ciële gasten in een wolk van traangas, door de wind naar Am sterdam-Zuid gedreven. CDA-leider Lubbers vond de ge beurtenissen niet best voor de democratie. Hij veroordeelde de onlusten ten strengste. „Zij die nen geen enkel belang", aldus Lubbers. Rietkerk (WD) noemde de gebeur tenissen een schande, dat op deze wijze een kleine groep haar wil op AMSTERDAM - Leden van het kabinet lopen onder de pergola van het paleis op de Dam naar de Nieuwe Kerk voor de inhuldigingsplechtigheid Vooraan premier Van Agt met de gouverneur van de Nederlandse Antil len, Leito. Daarachter de premier van de Antillen, Martina, met vice-pre mier Wiegel. Links minister Van der Klaauw. 60 personen erin te kunnen on- derbengen. In Den Haag probeerden krakers de Ridderzaal op het Binnenhof binnen te dringen, om een „alter natieve troonrede" te kunnen af steken - over de woningnood. De politie greep in, waarbij volgens de krakers zeer ruw zou zijn op getreden, onder meer door met busjes op de betogers in te rijden. Het politierapport vermeldde schade aan de monumentale deur van de Ridderzaal, waar de Ko ningin jaarlijks op de derde dins dag in september de Troonrede uitspreekt. In Hilversum mislukte een kraak- actie: de Mobiele Eenheid ont ruimde een complex tegenover het politiebureau. Een ander pand. aan de Beethovenlaan, dat volgens de krakers al een jaar leeg stond, werd bezet en be stemd voor jongerenhuisvesting. In Utrecht werden minstens vijf tien kraakacties gehouden. Een nog onbekend aantal panden werd weer ontruimd, in sommige gevallen door particuliere knok ploegen. In Den Bosch werd een leegstaand pand door krakers met leuzen be schilderd. Daar werden geen in cidenten met de politie gemeld. Ook in Breda vond een schil deractie plaats, naast een ge slaagde kraakactie. Zeven beto gers werden gearresteerd. Een garagebedrijf, dat al geruime tijd leeg stond, werd gekraakt. Ern stige incidenten deden zich niet In Emmen werd een groot huis, met woonruimte voor acht tot tien mensen, gekraakt. Volgens de krakers stond het al twee jaar leeg. Het Haarlemse Bureau Huisvesting werd door betogen de krakers dichtgetimmerd. Bij een andere actie bezetten krakers een deel van het Brinkman-com plex in het centrum van de stad. In Leeuwarden moest een groep krakers door de politie worden ontzet. Zij hadden drie woningen bezet, maar werden door opge schoten jongelui aangevallen. Met stenen werden de ruiten van de gekraakte panden ingegooid. De gealarmeerde politie laadde de krakers in busjes en zette hen elders in de stad af. Een grachtenpand in Leiden werd gekraakt en, zoals de krakers la ter lieten weten, „na agressie ont ruimd". In Rotterdam werd een hele reeks kraakacties gevoerd, deels als demonstratie, deels „echt". Tot ernstige incidenten kwam het echter niet. BRAND - Een jeugdcentrum in het Brabantse Best is voor de tweede keer in een half jaar getroffen door brand. Het centrum, dat pas enkele dagen geleden was hero pend nadat het in november ge deeltelijk uitbrandde, raakte gis termiddag opnieuw in brand. Dat gebeurde terwijl niemand aan wezig was. De brandweer zag kans een deel van het centrum voor het vuur te sparen maar er ontstond toch nog een schade van 150.000 gulden. wilde leggen aan de veel grotere meerderheid. Uit de mond vab het Amsterdamse CPN-raadslid Meerten kwamen andere gelui den. Hij verweet de Amsterdam se overheid onwijs beleid. "Door het politieoptreden van gister morgen is de toon gezet van alle rellen. Er is volstrekt onnodig en overbodig met paarden, politie honden en Mobiele Eenheid ge reageerd op een kraakactie." ADVERTENTIE ME'ers moesten zich laten bekogelen met stenen 5»? Of je nou uit Den Haag komt, Scheveningen, Leiden, Zoetermeer, Wassenaar, Leidschendam, Voorschoten of Voorburg: Leidsenhage is altijd vlakbij En je vindt e honderd en-een l_ li/UUtél...' winkels- - en 't is er oergezellig AMSTERDAM - „Puur tuig". „Een zootje tinnef De ME'ers hadden duidelijk geen hoge pet van de rellenmakers op. „Is dat nou publiek", vroeg een oudere agent zich af. Een collega voegde eraan toe: „Van mij part jagen we ze de gracht in. Reken maar dat ik ga meppen* zodat ze er niet uitko- Vooral in de avonduren werden de leden van de Mobiele Eenheid chagrijniger. Vermoeidheid ging een rol spelen. Pijn in de benen, pijn in de rug. De meesten waren al van drie, vier uur in de morgen in touw. Urenlang hadden ze op linie moeten staan. Zich laten be kogelen met stenen. Bovendien raakte door de uitputtingsslag de proviandering danig in de war. Sommige pelotons van de ME snakten naar een warme maal tijd. Pas na half vier vannacht kon daarvoor worden gezorgd. Het respect voor de leiding van de Amsterdamse politie werd er niet beter op. Het duurde hen al lemaal veel te lang. De leiding van de ME wilde onge lukken voorkomen. Ze hoopte dat de ongeregeldheden zouden doodbloeden, als de kleine dui zend ME'ers maar stabiliseerden. De ME zelf dacht er anders over. Een paar felle charges, de rellen makers verspreiden, dat waren betere oplossingen. Vooral, om dat het een handjevol rellen schoppers betrof dat stenen gooide en vernielingen aanricht te. De anderen waren voorname lijk op sensatiebeluste toe schouwers. Desondanks moesten de ME'ers veel „stenen happenBijna honderd ME'ers raakten gewond. Niet alleen door de stenenregen, n\aar ook omdat ze zelf geslagen werden met loden pijpen of ijze ren staven. De ME baalde stevig. „Je denkt toch zeker niet dat wij dit leuk vinden", zei een jonge agent, „ik zit liever bij de tv met een pilsje". Die opmerking korfje vaker horen achter de linies van de ME. Veel ME'ers zaten wel over thuis in. Ze waren in de vroegte wegge gaan en zouden tegen de avond weer thuis zijn. Dat viel tegen. „Een lange dag", zei een Arn hemmer. „ik heb geen benen meer. Dit hadden we toch niet verwacht. M n vrouw weet niet dat ik vannacht niet thuiskom. Ik de mobiele eenheid kan haar niet bereiken. Ze zal wel ongerust zijn als ze hoort van al die gewonden". Verder wilde hij niet klagen. „Ach, 't is niet de prettigste taak. Maar het hoort er bij. Anders moet je maar bij de PTT gaan of op een kantoor briefjes uittikken De meeste ME'ers hadden nog nooit een rel meegemaakt. Ede, Wageningen, Varsseveld, Apel doorn, het zijn nou ook niet direct plaatsen die bekend staan om de narigheid in die zin. Ze stonden versteld van het geweld dat ze te genover zich vonden, die jonge in het blauw gehulde Meppers-bri gade. Maar ook de wat meer ervaren ME'ers zeiden onder de indruk te zijn. „Mijnheer, ik heb de Maag- denhuisrellen meegemaakt, de rellen in de Nieuwmarkt, maar die waren lang niet zo erg als de ze Daarom: „Het wordt eens tijd hier keihard in te rammen. Dan is het meteen over". Een „Hage nees": „De politie van Den Haag had het nooit zover laten komen. Kom nou. in de Residentiestad zeker? Ze moeten die gasten de stad uit jagen. Het liefst nog de gracht in". Pittige woorden vanuit het ME- front. En niet helemaal onbegrij pelijk. gezien het optreden van de rellenmakers tegenover bijvoor beeld een van zijn eenheid losge raakte ME'er te paard. Hij werd eerst met stenen bekogeld, zodat hij en het paard vielen. Daarop kon de ruiter weer zonder moeite opstijgen, zijn portofoon werd hem zelfs aangereikt. Maar toen kwam er weer een regen van ste nen. Zo erg, dat het paard ernstig verwond werd en naderhand moest worden afgemaakt. „Dit is niet leuk meer", zei een ME'er uit Ede, „het is triest, voor- Ko ninginnedag een feestdag is Dieptreurig. Ik sta stomverbaasd van het geweld, niet alleen van de rellenmakers, maar ook van ons. Als ik sommige collega's hun zelfbeheersing zie verliezen, lo pen de rillingen over je heen. Ik zelf heb maar een keer geslagen bij een charge. Ja, toen was-ie wel goed raak". Bij alle narigheid van het geweld, het lange wachten en de slechte leiding was er voor de ME'ers een lichtpuntje: de meesten hadden normaal een vrije dag gehad en overwerk wordt dubbel betaald, dus: kassa. „Ach, ja", meldde een Utrechtenaar, „het is mooi mee genomen. Maar ik was liever thuis gebleven. Hadden ze het van mij mogen houden WEERT SCHENK WINKELCENTRUM LEIDSENHAGE, LEIDSCHENDAM HILVERSUM (ANP) - Bij de NOS zijn gisteren in de loop van de dag ettelijke honderden telefoontjes binnengekomen van veront waardigde televisiekijkers, die het onjuist vonden dat men de reportages over de troonswisse ling had afgewisseld met flitsen vande rellen in Amsterdam het algemeen waren die telefone rende kijkers van mening dat men de reportages van de rellen achterwege had moeten laten. Er waren zelfs veel kijkers, die door de telefoon begonnen te schel den. Enkelen spraken dreige menten aan het adres van de NOS uit. Die negatieve beoordeling van het uitgezonden programma zette zich voort in het NOS-radiopro- gramma "Komt u maar", dat di rect na de televisie-uitzending de lucht inging. Slechts enkele kij kers bleken het inlassen van flit sen over de rellen op prijs gesteld te hebben.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1980 | | pagina 7