Europese top solidair met YS
Vertrek Vance
groot verlies
voor Carter
Ontsnapping
nit Milanese
gevangenis
Felle aanval
van Moskou
op Schmidt
Bomaanslagen
in Teheran
Van der Klaauw: Junta El Salvador van goede wil
DINSDAG 29 APRIL 1980
ik rk-
Cyrus Vance verlaatsteunend op een stok, zijn residentiekort
nadat zijn aftreden bekend is geworden.
WASHINGTON (Reuter/AFP/
UPI/GPD) - President Carter
heeft gisteren "met diepe
spijt" het ontslag van zijn mi
nistervan buitenlandse zaken
Cyrus Vance aanvaard. Dit
heeft het Witte Huis officieel
bekendgemaakt.
Vance is, zoals bekend, afgetre
den omdat hij zich niet kon
verenigen met de mislukte
reddingsoperatie in Iran eind
vorige week.
Vance had al op 21 april zijn
ontslag aangeboden. Dat was
vier dagen voor de comman
do-actie.
Het Witte Huis heeft gisteren de
somtijds emotionele brief
wisseling gepubliceerd,
waarin Vance om zijn ontslag
vraagt - en Carter dit accep
teert. In zijn met "Cy" onder
tekende brief stelt Vance
vast: "Ik weet hoe moeilijkje
beslissing over Iran je is ge
vallen. Ik wilde dat ik je er in
had kunnen steunen, maar
om jou bekende redenen kan'
ik dat niet". Carter antwoord
de: "Omdat je mijn beslissing
met betrekking tot de red
dingsoperatie niet kon steu
nen, heb je met je ontslag de
juiste beslissing genomen. Ik
weet dat dit een principiële
zaak voor je is en ik respecteer
je motieven daarvoor".
Officieel weigeren Vance en het
Witte Huis details te geven
over Vance's motieven. Top
functionarissen in Washing
ton weten echter zeker dat
Vance hoe dan ook zou zijn
afgetreden: ook wanneer de
mislukte actie in de Iraanse
woestijn een succes zou zijn
geworden.
Vooralsnog geldt vice-minister
van buitenlandse zaken War
ren M. Christopher, die
maandag voor Carter als
waarnemend minister is be
noemd, als de meest kansrij
ke opvolger van Vance. Vol
gens Jody Powell heeft
Christopher al laten weten de
reddingsoperatie van harte te
steunen. Bovendien staat de
vice-minister bekend als een
trouw volgeling van de presi
dent.
In Washington wordt ook de
naam genoemd van Lloyd
Cutler, Carters adviseur in ju
ridische zaken, maar naar
verluidt zou - in geval Cutler
wordt benoemd - de hele top
van het ministerie van bui
tenlandse zaken aftreden.
Een derde kandidaat is de
zwarte Amerikaanse ambas
sadeur bij de Verenigde Na
ties, Donald McHenry, die
door Carter naar voren kan
worden geschoven om bij de
aanstaande verkiezingen
zwarte stemmen te winnen.
Terwijl het Amerikaanse Con
gres zich voorbereidt op een
onderzoek naar de mislukte
actie tot redding van de Ame
rikaanse gegijzelden hebben
de belangrijkse leiders van de
volksvertegenwoordiging het
heengaan van de minister van
buitenlandse zaken betreurd.
De leider van de Democratische
meerderheid in de Senaat,
Robert Byrd, sprak van een
toegewijd, patriottisch man
die gemist zal worden. De lei
der van de Republikeinse
minderheid, Ted Stevens,
noemde Vance de gematigde
factor in de regering.
In Moskou zei een commenta
tor van de Sowjet-televisie
dat het heengaan van Cyrys
Vance de kloof tussen Was
hington en zijn westelijke
bondgenoten zal vergroten en
de nadruk zal leggen op de
avonturierspolitiek van hel;
Witte Huis in Iran.
Hij prees de gematigdheid en de
werkelijkheidszin van Vance
in de Iraanse crisis. Maar
"Brzezinski, de Amerikaanse
adviseur voor nationale vei
ligheid, heeft het overwicht
gekregen hetgeen toont dat
het Amerikaanse beleid een
politiek van avonturiers is
geworden".
de commentator merkte nog op
dat minister Vance vóór rati
ficatie van SALT-2 (beper
king van de strategische be
wapening) is.
De Israëlische Premier, Mena-
chem Begin, betuigde zijn
grote spijt over het vertrek
van Vance, die een vriend van
Israël was "die ons land wilde
helpen". Oud-minister van
buitenlandse zaken Mosje
Dajan, die nauw samenwerk
te met Vance bij de onder
handelingen om te komen tot
een vredesverdrag met Egyp
te, sprak van een werkelijk
verlies voor Israël.
De WD-kamerleden Bolkestein en
Rempt-Halmmans de Jongh
hebben minister Van der Klaauw
(buitenlandse zaken) gevraagd
een oordeel uit te spreken over de
Amerikaanse actie en het feit dat
deze plaatsvond binnen 48 uur na
de verklaring van de landen van
de Europese Gemeenschap over
Iran.
Ook willen zij uitvoerige informatie
van de minister over de gang van
zaken tijdens de actie, het doel
van de operatie, de invloed daar
van op de politieke verhoudingen
in Iran en het Midden-Oosten en
op de relatie tussen Iran en de
Sowjet-Unie. Voorts vragen zij of
Van der Klaauw informatie heeft
of de Amerikanen nog meer mili
taire acties tegen Iran overwegen.
TEHERAN (AFPIDPA)-Bij een serie bomaanslagen in Teheran zijn giste
ren vier personen gedood en minstens 35 gewond. Volgens de Iraanse
radio en politie zijn er in het centrum van Teheran vier bommen ontploft
en werden er twee tijdig onschadelijk gemaakt.
De eerste bom ontplofte 's och
tends bij de ingang van een bio
scoop. Hierbij werd één persoon
gedood en acht gewond. De
tweede bom, die in een auto was
geplaatst, ontplofte op het Imam
Chomeini-plein, op enige hon
derden meters gelegen van de
bioscoop. De aanslag kostte aan
drie mensen het leven, dertien
personen raakten gewond. De
overige gewonden vielen bij aan
slagen in de bazaar.
De politie, die "Amerikaanse, zio
nistische en anti-imperialistische
elementen" voor de aanslagen
verantwoordelijk stelt, heeft de
bevolking opgeroepen waak
zaam te zijn en de bevoegde re
volutionaire comités onmiddel
lijk te verwittigen wanneer ver
dachte voorwerpen en pakjes
worden aangetroffen.
Groeperingen
Intussen heeft een groepering die
de naam "Choc Chorramdin"
draagt, zich verantwoordelijk ge
steld voor de aanslag op het plein.
Een woordvoerder van de groe
pering verklaarde in een tele
foongesprek dat vanuit Teheran
werd gevoerd met het Par ij se se
cretariaat van de vroegere Iraan
se premier Bachtiar, dat "derge
lijke acties zullen worden voort
gezet totdat het reactionaire re
gime van ajatollah Chomeini is
vernietigd".
De groepering, die tot nu toe onbe
kend was, ontleent haar naam
aan een nationale held uit de ge
schiedenis van Iran.
Voor de overige drie aanslagen is de
verantwoordelijkheid opgeëist
door "het federale front voor de
bevrijding van Iran". Een hoge
functionaris van het Iraanse mi
nisterie van binnenlandse zaken
verklaarde gisteravond voor de
Iraanse televisie dat deze groepe
ring bij het ministerie onbekend
Gegijzelden
De eerste groep Amerikaanse ge
gijzelden,die uit de Amerikaanse
ambassade in Teheran is wegge
haald, is gisteren ondergebracht
in het voormalige Amerikaanse
consulaat in Tabriz, in het
noordwesten van Iran.
De bomexplosie op het
schouwers op de been.
Chomeini-plein. waarbij drie personen om het leven kwamen, bracht veel toe-
Volgens een verklaring van de "is
lamitische studenten", die door
de Iraanse radio werd uitgezon
den, is ook een "deel van de gegij
zelden overgebracht naar de ste
den Yazd, Isphahan, en Nadjafa-
bad". Dit om hen "in veiligheid te
brengen en beschikbaar te hou
den voor een eventuele berech
ting".
Ook zouden een aantal van de ge
gijzelden Zijn overgebracht naar
de heilige stad Qom. Het is on
duidelijk of ook de drie Ameri
kanen die sedert 4 november van
het vorig jaar in het Iraanse mi
nisterie van buitenlandse zaken
zitten, naar elders zijn overge
bracht.
Lichamen
President Bani-Sadr heeft de
Grieks orthodoxe bisschop Hila-
rion Capucci in een brief ge
vraagd de taak op zich te willen
nerrten de lichamen van de Ame
rikaanse soldaten aan hun familie
over te dragen, zo is in Teheran
officieel bekendgemaakt.
In de brief wordt nader gepreci
seerd dat voor het volvoeren van
deze humanitaire opdracht zijn
uitgekozen de ambassadeur van
Zwitserland, de vertegenwoordi
ger in Teheran van het interna
tionale Rode Kruis, de pauselijke
nuntius en Capucci.
(Van onze correspondent Jan Gerritsen)
LUXEMBURG - De Europese regeringsleiders hebben
zich op de top in Luxemburg uiterst behoedzaam opge
steld in de kwestie-Iran. Er kwamen geen nieuwe Euro
pese initiatieven orn de solidariteit met de VS meer gestal
te te geven, maar evenmin was sprake van openlijke kri
tiek op Washington vanwege de (mislukte) militaire actie
om de gegijzelden in de Amerikaanse ambassade in Tehe
ran vrij te krijgen.
Over Iran hebben de regeringslei
ders alleen zondagavond laat ge
sproken. Toen stuitte het voor
nemen van de Negen om na 17
mei economische sancties tegen
Iran te gebruiken wanneer de ge
gijzelden nog niet vrij zouden
zijn, op voor verschillende Euro
pese landen zwaarwegende eco
nomische problemen.
Veel meer dan een bevestiging van
het sanctiebesluit, dat de minis
ters van buitenlandse zaken vori
ge week in Luxemburg namen,
kwam er dan ook niet uit. Rege
ringsleiders betuigden nadruk
kelijk hun solidariteit met de
Verenigde Staten, een eensge
zindheid die de Britse premier
Thatcher na afloop van het be
raad deed uitroepen dat deze Eu
ropese top voor het buitenlands
beleid van de Negen buitenge
woon succesvol" was ge
weest.
De Italiaanse premier Cossiga,
voorziter van deze Europese
Raad, stelde echter vast dat de
Negen blijven streven naar een
vreedzame oplossing van het
Amerikaans-Iraanse conflict.
Daarmee werd al duidelijk dat de
Amerikaanse pogingen om de
gegijzelden met militaire mid
delen te bevrijden (en het ont
breken van vooroverleg met de
Europese bondgenoten) veel be
zorgdheid over een mogelijke
verscherping van het conflict on
der de regeringsleiders heeft ver
oorzaakt.
Net als de Nederlandse premier
Van Agt zei ook Thatcher de red
dingsactie gerechtvaardigd te
vinden en niet te zien als „militai-
•re operatie". Maar ze voegde er
direct aan toe dat een vlootblok-
kade in de Perzische Golf of het
onklaar maken van de Perzische
havens door het leggen van mij
nen „een heel andere dimensie
aan de zaak zou geven.
De regeringsleiders onthielden
zich ook van commentaar op het
ontslag van de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken
Cyrus Vance. „Dat is een zaak
tussen Carter en Vance", zei
Thatcher. Maar in één adem
drukte zij haar „grote spijt" over
het verdwijnen van Vance uit en
roemde de uitstekende samen
werking met deze bewindsman.
MILAAN (UPI) - Twee Italiaanse
spitsboeven zijn gisteren met 15
anderen al schietend uit de ge
vangenis San Vittore in Milaan
ontsnapt.
Binnen het uur had de politie tien
ontsnapten weer in handen. De
twee voornaamste ontsnapten
waren de 32-jarige Corrado
Alunni, een der leiders van de ter-
roristengroep Prima Linea die
zich van de Rode Brigades had
afgescheiden en een van de voor
naamste verdachten van de
moord op oud-premier Aldo Mo-
ro twee jaar geleden, en Renato
Vallanzasca, die minstens vier
moorden op zijn geweten heeft.
Zij trokken na het middageten drie
pistolen en enkele messen, ge
bruikten drie bewakers als schild
en gingfen de hoofdingang uit.
Daar beschoten zij een politie-au-
to die voor de deur stond en hol
den een zijstraat in, waar zij recht
op een patrouille scherpschutters
af liepen. Alunni schoot zijn 9-
mm-pistool leeg maar werd door
de scherpschutters neergemaaid.
Vallanzasca werd eveneens ge
wond maar kon wegkomen. Wat
later kwam hij bloedend een kli
niek in de buurt binnenstrom-
pelen, waar hij meteen werd
gearresteerd.
Alunni verkeert niet in levensge
vaar maar Vallanzasca zal het
volgens de dokters niet lang meer
maken.
Bij de schietpartij in de gevangenis
werden drie andere gevangenen
en twee bewakers ook gewond.
De toestand van de bewakers is
ernstig.
Een andere ontsnapte, Antonio
Colia, medeplichtige van Vallan
zasca, vluchtte een flatgebouw in
de buurt van de gevangenis bin
nen en gijzelde een vrouw. Wat
later gaf hij zich over.
Naar de overige zeven ontsnapten,
van wie er vier volgens de politie
van links terrorisme worden ver
dacht, wordt nog gezocht.
ZWENDEL - Officier van justitie,
mr. J. van Opstal, heeft gisteren
voor de Bredase rechtbank zes
jaar onvoorwaardelijke gevange
nisstraf geëist tegen de 47-jarige
koopman J.K. uit Breda. De offi
cier achtte K. schuldig aan een
grootscheepse handel met melk
poeder, waardoor de verdachte
miljoenen guldens aan invoer
rechten en belasting heeft ontdo
ken. K. zelf ontkende schuldig te
zijn aan het ten laste gelegde.
schutters van de Italiaanse politie zoeken dekking achter auto's,
gevangenen uit de San Vittore-gevangenis in Milaan waren
HAMBURG (DPA) - De Sowjet-
Unie heeft het gebied van de
Bondsrepubliek Duitsland aan
geduid als mogelijk "doelwit"
voor een tegenaanval uit het Oos
ten ingeval van een conflict. In
een van de scherpste aanvallen
tot nu toe op de Bondsrepubliek
noemde het Sowjetpersbureau
Novosti gisteren de "militaire
ambities" van Bonn een gevaar
voor de gehele wereld.
In het commentaar werd gezegd
dat de Bondsrepubliek destijds
een werkelijke bijdrage tot uit
voering van de beginselen van
ontspanning tussen Oost en West
had geleverd. "Nu volgt niet
slechts een zich afwenden van
deze beginselen, nee zij worden
door het militarisme met voeten
getreden".
Het met "waarnemer" onderteken
de commentaar, waarachter naar
Sowjet-spraakgebruik de Sow-
jet-leiding staat, noemt Bonn de
hoofd-initiatiefnemer voor het
bewapeningsbesluit van de NA-
VO.
"Daarmee werd een rechtstreekse
actie tot handhaving van de mili
taire spanningen in Europa on
dernomen die het klimaat van het
politieke vertrouwen tussen de
Bondsrepubliek en de landen
van het socialistische kamp ern
stig vertroebeld heeft".
Zonder op het voorstel van de
bondskanselier, Helmut
Schmidt, tot voorlopig afzien van
stationering van middellange-af-
standsraketten in te gaan, werd te
kennen gegeven dat er in de
Bondsrepubliek al 6.000 kernra
ketten en -bommen zijn gestatio
neerd.
"Neemt men in aanmerking dat de
ze tegen de Sowjet-Unie gericht
zijn, dan wordt het duidelijk dat
het gebied van de Bondsre
publiek naar de wens van haar
leider praktisch tot een doelwit
voor de tegenaanval ingeval van
een conflict geworden is".
Eerder had Sowjet-president en
-partijleider Brezjnjev bonds
kanselier Schmidt voor een be
zoek in juni aan de Sowjet-Unie
uitgenodigd. Regeringswoord
voerder Klaus Boiling deelde gis
teren in Bonn mee dat Schmidt
nog geen beslissing daarover
heeft genomen.
De bondsregering beraadt zich nog
Zij staat daarover in contact met
de belangrijkste bondgenoten
waarbij het tijdstip een belang
rijk element is.
Regering heft
noodtoestand
Nicaragua op
MANAGUA (AFP) - De regering
van Nicaragua heeft besloten de
noodtoestand op te heffen, die in
juli 1979 was ingevoerd na de val
van generaal Anastasio Somoza.
Op een persconferentie deelde Ser
gio Ramirez, lid van de regerende
raad, gisteren mee dat de nood
toestand toentertijd om econo
mische en niet om politieke re
denen was ingevoerd. De verkla
ring van Ramirez wekte verwon
dering, aangezien de regering
enkele dagen geleden bekend
maakte dat de noodtoestand tot
april 1981 zou worden verlengd.
Ramirez zei voorts dat de regering
besloten had de wet op de nood
toestand te vervangen door een
wet "ter bescherming van de
burgers".
DEN HAAG (UPI/ANP) - De junta van El Sal
vador is van goede wil, maar heeft over de
tragische gebeurtenissen in dat land nauwe
lijks enige controle. Dit heeft minister Van
der Klaauw van buitenlandse zaken geant
woord op vragen van het Tweede-Kamerlid
Ter Beek (PvdA), naar aanleiding van een
aanslag door militairen op een Nederlandse
reportageploeg.
De Nederlandse regering keurt die aanslag
scherp af, aldus de minister, maar wil hem
niet aanduiden als een nieuw hoogtepunt in
de intimidatie en terreur van militaire zijde.
"Intimidatie en terreur, waarbij dagelijks
doden vallen, wordt bij voortduring bedre
ven door alle elkander bestrijdende groepe
ringen". Uit het gebrek aan greep van de jun
ta op die toestand leidt Van der Klaauw af dat
de junta geen waarborg biedt voor de oplos
sing van de problemen in El Salvador, "niet
echter dat zij een oplossing in de weg staat"
De minister is niet van plan de VS om een boy
cot van El Salvador te vragen. De VS leveren
geen wapens, wel goederen als communica
tiemiddelen en economische hulo die hoofd-
De junta in El Salvador heeft volgens Van der
Klaauw doelstellingen die, tegen de achter
grond van Centraal Amerika en in recent his
torisch perspectief, bepaald vooruitgang be
tekenen. Daarom steunen de VS de junta "als
de beste mogelijkheid om te komen tot so
ciaal-economische hervormingen, waarvoor
geen alternatief zichtbaar is. al wordt beseft
dat de machtsbasis van de junta steeds
smaller wordt".
