KERKDIENSTEN
Drie kerkrestauraties
voor dertig miljoen
^Het is erg boeiend geweest
MMLunnvtmam,
Ds. Van Achterberg na 32 jaar Leiden-Morskwartier:
PAGINA 4
ZATERDAG 26 APRIL 1980
LEIDEN - Een kastelengids, een monumentenatlas
en een kunstreisboek heeft dominee Van Achter
berg (H. J.) zich aangeschaft, nu hij volgende week,
na 41 dienstjaren, met pensioen gaat. Morgen preekt
hij voor het laatst als predikant van de Mors in de
Maranathakerk. Niet minder dan 32 jaar heeft hij in
die wijk van Leiden gewerkt.
Als een dominee 65 jaar is ge
worden en afscheid neemt,
staat de kerkorde hem toe nog
vijf jaar verder te werken als
"bijstand in het pastoraat".
Zogezegd een "halve kracht".
Daft gebeurt dan meestal in
een kleine, rustige gemeente
die geen volledige predikant
kan betalen. Ds. Van Achter
berg maakt van deze verlen
ging geen gebruik.
Uit het schema
"Ik ben nu meer dan veertig jaar
bezig geweest. Het is erg
aanlokkelijk voor mij om nu
uit het schema te kunnen
stappen. Ik wil 's avonds niet
meer weg. Men heeft mij al
voor verschillende dingen
gevraagd en misschien zou ik
nog wel wat aannemen dat
een paar dagen per week
vraagt, maar dan zónder
avondwerk. Bovendien wil ik
hier blijven wonen".
an uw lief-
"De studie bijvoorbeeld. In
1969 en 1975 heb ik een aantal
weken studieverlof gehad.
Die waren zó om. Ik heb er
toen alleen maar wat aan ge
roken, maar dat was genoeg
om het niet meer kwijt te ra
ken. Nu kan ik het wat regel
matiger gaan doen. De boe
ken van Küng en van Schille-
beeckx en de verzamelde
werken van Noordmans lig
gen nog steeds op me te wach
ten.
Ik heb laatst ingetekend voor
een Barth-conferentie van
vier dagen. Daar moet je wel
goed voorbereid naartoe
gaan. Ik moet er anderhalf
deel van Barths dogmatiek
voor doorwerken. Als je met
de theologische wetenschap
wilt meedenken, houdt je be
hoefte aan studie nooit hele
maal op. Zeker niet zolang je
hersens dat toelaten".
In juli hopen ds. en mevrouw
Van Achterberg in Stock
holm een esperanto-congres
bij te wonen. Ze zijn over
tuigde esperantisten. Op za
terdag 10 mei gaan ze naar een
conferentie van christen-es
perantisten in Amersfoort.
"Dat kon nooit, omdat zo n
conferentie altijd op zaterdag
ik met m'n preek niet
vooruit wilde
Wandelen en fietsen gaan ze nu
ook meer doen. "Wat anders
vlug moest, daar kun je nu
een hele dag aan besteden".
Maar de kern van zijn werk als
predikant raakt ds. Van Ach
terberg niet kwijt. En dat is
voor hem altijd "de predi
king" geweest. "Dat mag je
als emeritus gewoon blijven
doen". Tot 31 december heeft
hij al 25 diensten in zijn agen
da staan. Eens per maand in
de Maranathakerk, zolang
zijn opvolger er nog niet is.
Al is hij tot de laatste dag vóór
zijn afscheid nog met allerlei
dingen normaal in de weer
geweest, hij heeft niet het ge
voel, dinsdag, na de af
scheidsreceptie van maan
dagavond, in een gat te zullen
tuimelen. "Er kolnt zoveel
voor in de plaats. Dat lijkt ons
geweldig fijn".
Meer diepgang
De positie van de kerk is wel
heel anders geworden sinds
ds. Van Achterberg in 1948
Holten verwisselde voor
Leiden. Toén had de kerk nog
een "greep" op het volk, ter
wijl ze nu een minderheid
aan het worden is. Gaat de
Mors-dominee mismoedig
heen?
"Toén was er dikwijls een ver
keerd beeld van de kerk. Ze
was een algemeen aanvaard
iets. Terwijl het evangelie
juist haaks staat op onze wer
kelijkheid. als het tenminste
goed wordt overgebracht. De
kerk is meer een voorhoede
geworden. En die is altijd
maar klein. Nooit het hele le
ger. Ze is voorhoede voor de
hele rest. Meer getraind, meer
diepgang ook.
Je hebt er een stuk waarheid
door gekregen. Bijvoorbeeld
rond de doop, de openbare
De opening
4 van de
Maranatha
kerk
aan de
Lage
Morsweg
was voor
dominee
Van
Achterberg
een
hoogtepunt.
belijdenis, de huwelijksinze
gening. Het is niet meer "al
gemeen te doen gebruike
lijk". Er is een zuivering opge-
Dat is ook zo met de kerkgang.
Ook die is een keuze gewor
den. De straat gaat niet meer
naar de kerk. Je kunt in je
straat wat dat betreft een een
ling zijn.
In het oerbegin van Jezus wa
ren er ook die hem de rug toe
keerden. Zelfs de discipelen
vroeg hij, of ze ook niet wil
den weggaan. Toén kwam Pe
trus namens de anderen met
zijn belijdenis: "Tot wie zul
len wij gaan? Gij hebt woor
den van eeuwig leven".
Nee, ik vertrek niet als een te-
leurgeteld man. Het is toch
ook niet mijn zaak. Als het
een menselijke onderneming
was, zou je haast zeggen: er is
geen markt meer voor. Maai
de kerk is geen bedrijf. Ze is
de voorhoede van het Gods
rijk. En daar gelden totaal an
dere maatstaven".
Doornig pad
Hoe zit het met uw opvolger?
"Een vacaturetijd duurt tegen
woordig gemiddeld één a an
derhalfjaar. Nu was mijn va
cature natuurlijk te voorzien
en dus is men er in november
al aan begonnen. Maar een
beroep zit er nog steeds niet
in. Met één predikant was het
bijna rond, toen het op 't laatst
nog afsprong.
Het beroepingspad is doornig.
Om vele dingen kan het
doodlopen. De trek onder de
dominees naar de stad is zo
groot niet meer. Vroeger was
een beroep uit de stad een
promotie. Maar de salarissen
zijn nu bijna eender. Het
openhaar vervoer is een stuk
verbeterd, vooral belangrijk
voor de kinderen. Een kleine
re plaats biedt een overzich
telijker geheel. En in de stad
kom je vaak in een grote ker
kelijke business terecht".
Maar de stad heeft toch predi
kanten nodig. "Ja, vanzelf
sprekend. En ze komen er ook
welVoor de Mors zoeken
we iemand tussen de 30 en 50.
En dan moet z'n kerkelijke
kleur ook nog overeenstem
men met wat deze wijkge-
meente begeert. Het is inder
daad nogal moeizaam. Je
moet wel geduld hebben.
Maar een van de potjes op het
vuur zal echt wel eens gaan
koken".
"Leiden vond ik een overzich
telijke plaats. Je hebt er geen
afstanden. Bovendien had ik
een wijkgemeente waarin
groei zit. Je kon erin mee-
ontwikkelen. Ik raakte er
nooit op uitgekeken. En
waarom je dan weer te storten
in een volkomen nieuwe si
tuatie?"
Wat waren hoogtepunten?
"De opening van de Marana
thakerk, de groei in de breed
te en de diepte van de sa
menwerking tussen her
vormd en gereformeerd, de
contacten met zoveel men
sen, het voorzitterschap van
de classicale vergadering en
van de centrale kerkeraad,
och, er komt als ik dié vraag
overdenk zoveel op mij af
waarover ik me intens heb
verheugd en waarvoor ik diep
dankbaar ben".
En dan tenslotte:
"Het is erg boeiend geweest.
Die 32 jaar in Leiden zijn als
32 maanden voorbijgegaan".
"Maar dan wel lange maanden",
voegt mevrouw Van Achter
berg - vanuit de open keuken,
waar zij het hapje voor de
hond klaarmaakt - er laco
niek aan toe.
S. J. de Groot
LEIDEN - Hei-vormde Gemeente:
Hooglandse kerk 10 dr. Lamping 11.45
oecumenische dienst; Marekerk 10 prof.
dr. De Jonge, 5 prof. dr. Graafland. Gou
da; Maranathakerk (L. Morsweg) 10 ds.
v. Achterberf, afscheid; De Regenboog
(Merenwijk) 10 ds. v. Achterberf, af
scheid; De Regenboog (Merenwijk) 9.30
en 11.15 pastor v. Well. Bethlehemkerk
(Drifstr.) 10 ds. De Jong; Bevrijdings
kerk (Montgomerystr., Zuid-West) 9 ds.
v. Leeuwen; Vredeskerk (Burggraven-
laan) 10 mevr. ds. De Mey; Waalse kerk
(Breestraat) 10.30 ds. Ribs; Acad. Zie
kenhuis: 10.15 ds. Bovenberg; Diacon-
nessenhuis 10.30 ds. v. Santen, Sassen-
heim; Kapel Endegeest (Oegstgeest) 9.30
ds. Friederich; jeugd kapel Vredeskerk
10; jeugdkapel Bevrijdingskerk 10.30.
Geref. Kerk; Zuiderkerk (Lammen-
schansweg) 10 ds. Sijtsma, 5 gespreks-
dienst; Petrakerk (Surinamestr.) 10 ds.
Hortensius; Oude Vest 10 drs. v.d. Vel-
zen, 7 ds. Hortensius: Maranathakerk (L.
Morsweg) 10 ds. v. Achterberg, afscheid,
Bevrijdingskerk (Montgomerystr.) 10
ds. Rietveld, 5 zangdienst; Groenhoven
(Witte Rozenstr.) 10 mevr. v, Keulen;
Voor ziekenhuizen en Merenwijk zie
hervormde gemeente. Geref. Kerk (dole
rend) "Groot-Leiden" (Lokhorstkerk):
8.30 hr. Verwey, 5 ds. Krol, avondmaal
Chr. Geref. Kerk (Steenschuur 9): 10 en 5
ds. Affourtit. Geref. Gemeente (Nieuwe
Rijn): 10 en 4.30. Geref. Gemeente in
Ned. (Bethl. kerk Driftstraat): 11.30 en
5.30. Evang.-Lutherse Gemeente (Hoogl
Kerkgracht): 10.15 ds. Happee. Re-
monstr.-Doopsgezinde Gemeente (Lok
horstkerk, Pieterskerkstraat 1): 10.30ds
Kuipers. Baptistengemeente (Oude Rijn
3): 10 ds. v.d. Berg, R.dam. Evang.-C'hris-
ten-Gemeenschap (Middelstegraeht 3):
10 hr. Dikkes. Zendingswerk Midder-
nachtsroep (Zoeterw singel 21); 5 nam.
hr. v.d. Keur. Evangeliecentrum Zijlsin
gel 2. zond. 10 en di. - hr. Zijlstra. Pink
stergemeente (Rapenburg 10): 10evang
Scheffer. Leger des Heils (Hooigracht):
10 en 7.30. Nieuw-Apostolische kerk
(Hoge Rijndijk 24): 9.30 en 4. wo. 8. Ze
vendedagadventisten (Lokhorstkerk):
elke zaterdag 9.45 bijbelstudie. 11 predi
king. Christian Science (Steenschuur 6):
10.30. Soefiebeweging: 11 in zaal Pie
terskerk hr. Rooke over "Progressief
geloof Oud-Katholieke Kerk (Zoeterw.
Singel-hoek Cronesteinkade): 10. Vrij-
Katholieke Kerk (Vreewijkstr. 19): geen
dienst Rooms-Katholieke kerken:
Haagwag zat. 7, zond. 9, 10.45 en 12; He
rensingel zat. 7, zond. 8.30, 9.30 en 11;
Rijndijk (Leiden-Voorschoten) zat. 7,
zond. 9.30 en 11.30; Steenschuur zat. 10
en 7. zond. 8.30, 10, 11.30, 6 en 7; Boshui-
zerlaan zat. 7, zond. 9.30 en 11; Lammen-
schansweg zat. 7, zond. 9, 10.30, 12 en 6;
Haarlemmerstraat zat. 7, zond. 9.30,10.45
en 12.15.
ABBENES - Herv. Gemeente: 9,30 ds.
Goverts, 7 ds. v.d. Meer Sassenheim,
jeugddienst.
AARLANDERVEEN - Herv. Gemeen
te: 10 mevr. ds. Westera, 7 zangdienst.
Geref. kerk: 10 ds. Stolk, 6.30 ds. Ver
heul. Chr. Geref. Kerk: 9.30 dienst, 2.30
ds. v.d. Weerd. Rooms-Kath. parochie:
zat. 7, zond. 7.30 en 10.30.
ALPHEN AAN DEN RIJN - Heiv. Ge
meente: Adventskerk 10 ds. Bogers, 5 ds.
Bogers, voor en met geestelijk gehandi
capten; Kruiskerk 10 ds. v.d. Heiden;
Opst. kerk 10 ds. De Jonge, 6.30 ds. v.d.
Heiden; Nabij 10 mevr. De Kater; G.
Herderkerk 10 ds. Mulder, 6.30 v.d. Hei
den; Nabij 10 mevr. De Kater; G. Her
derkerk 10 ds. Mulder. 6.30 dr. v. Santen;
De Bron 9 ds. Moll, 10 ds. v.d. Ree, 10.30
ds. verheul, 6.30 ds. v.d. Brink, Enkhui
zen, zangdienst; Driehoorne 7 pastoor
Seissener; Ashram 9.30 dr. v. Santen;
Onderweg (Lijsterlaan) 10 ds. Oort;
Sionskerk 9.30 en 6.30 ds. Ouwendijk.
Geref. Kerk: Mar. kerk 10 ds. Modderaar,
6.30 ds. Vree; Salv. kerk 10 ds. Vree, 6.30
ds. Stolk. Zie verder herv. gemeente.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 4.30 ds. Ham
stra. Oud-Geref. Gemeente: 9.30 en 4.
Baptistengemeente (Molenwerfstr.): 10
ds. Koekkoek, 6.30 ds. Koekkoek, in Bo-
nifaciuskerk, mmv Burning Candles.
Baptistengemeente Alphen-Noord
(Sportlaan): 10 hr. De Looij. Volle-Evan-
geliegemeente (school Westprelude-
weg): 10 hr. v.d. Hoorn. Leger des Heils
(Corn, de Vlamingstr.): 10 en 6.30. Pink
stergemeente Alphen (Rode-Kruisge-
bouw): 10 voorm. Rooms-Kath. paro
chies: Bonifaciuskerk zat. 7, zond. 9.45
en 11.30; Piuskerk zat. 7, zond. 9,10.30 en
11.45; De Bron zat. 7, zond. 9 en 11.30.
BENTHUIZEN - Herv. Gemeente; 9.30
en 6 ds. Exalto.
BODEGRAVEN - Herv. Gemeente:
Dorpskerk 10 kand. Mast, 6.30 ds. Koole.
Den Haag; Salvatorkerk 10 ds. Richter,
6.30 ds. Droogers; Bethlehemkerk 10 ds.
Kleermaker, Rotterdam, 6.30 ds.
Trouwborst, Vlaardingen. Geref. Kerk:
10 ds. Houtman, Arnhem, 6.30 ds. Vol
lenhoven, Amstelveen.
BOSKOOP - Hervormde Gemeente:
Dorpskerk 9.30 ds. Stelwagen, 6.30 dr.
Haitsma; De Stek 9.30 ds. Omta. Geref.
Kerk: 9.30 ds. Dijkstra, 5 ds. Bezemer.
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 5 ds. v. Lange-
velde. Geref. Gemeente: 9.30 en 6. Op
wekkingsgemeente (Concordia): 9.30.
Rooms-Kath. parochie: zat. 5.30 (De
Stek) en 7, zond. 9.30 en 11.
HAZERSWOUDE - Herv. Gemeente:
9.30 ds. v.d. Linden, 2.30 ds. Geertsema,
afscheid. Geref. Kerk: 10 hr. Brouwer
Katwijk, 5 ds. Boer, Zoetermeer. Rooms-
Kath. parochies: Dorp zat 7, zond. 8, 10
en 11.30; Rijndijk (Bernardus) zondag
10; Het Anker zat. 7, zond. 8.45 en 11.15.
HILLEGOM - Herv. Gem.: 10 ds. v.d.
Wal, 7 oecumenische dienst i.v.m.
troonswisseling. Geref. Kerk: 10 en 5 ds.
't Hooft. Chr. Geref. Kerk: 10 en 5 ds.
Biesma.
HOOGMADE - Herv. Gemeente: 10 ds.
Hagen, Voorburg. Rooms-Kath. paro
chie; zat. 7, zond. 10.
DE KAAG - Herv. Gemeente: 10 ds.
Kolkman. Rooms-Kath. parochie: zat. 7,
zpnd. 8 en 10.
KATWIJK AAN DEN RIJN - Herv. Ge
meente: Dorpskerk 10 ds. Gebraad, 6 ds.
De Jong, Leiden. Ontmoetingskerk 10
ds. Voordouw, Heerde, 6.30 ds. Gebraad.
Geref. Kerk: 9.30 ds. v.d. Horst, 5 ds.
Vrolijk. Rooms-Kath. parochie: zat. 7,
zond. 9.30 en 11*15.
KATWIJK AAN ZEE - Herv. Gemeente:
Nieuwe Kerk 10 ds. Boer, 6 ds. Arke-
raats, Oude Kerk 10 ds. Visser, 6 ds. La-
gerwey; Ichthuskerk 10 ds. Vroeginde-
wey, 5 ds. Schuurman; Pnielkerk 9.30ds.
v. Roon, 6 kand. Nijland; Groen van
Pr.school 10 ds. Arkeraats; ziekenhuis
Overduin 2 ds. Baas; wijkgebouw Hoek
steen 10 ds. v. Veelen, Haarlem, doven-
dienst. Geref. Kerk: Triumfatorkerk 9 en
10.30 ds. Vrolijk, 5 ds. v.d. Horst. Geref.
Kerk Vrijg.: 10.30 en 4.30 ds. Breen. Ned.
Geref. Kerk: 8.45 ds. De Lange, 7 ds.
Roukema. Chr. Geref. Kerk: 10 en 5 ds.
Slagboom. Vrije Chr. Geref. Gemeente
(Uni-zaal): 10 en 5 ds. v.d. Belt. Geref.
Gemeente (Remisestr.): 10 en 5. Geref.
Gemeente in Ned.: di. 29 april 7.30 ds. De
Groot.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN - Herv.
Gemeente: 10 ds. Vermeulen, Valken
burg, 7 ds. De Kruijff, Rijnsaterwoude.
Geref. Kerk 10 dr. Vlijm, Leiden, 7 ds.
Smit, Heemstede.
LEIDERDORP - Hervormde Gemeente
en Geref. Kerk: Dorpskerk 10 ds. Van
Loenen, 6.30 Sipke v.d. Land, Wasse
naar, jongerendienst; kerk Hoofdstraat
10 ds. Geursen; Scheppingskerk 9 en
10.30 ds. Doesburg. St. Elis.ziekenhuis:
9.30 rector Vijftigschild. Baptistenge
meente (wijkgeb. Zijl kwartier): 10 br.
Lugthart. Rooms-Kath. parochie: zat. 7,
zond. 9, 10.30 en 12.
LEIMUIDEN-Herv. Gemeente: 9.30 ds.
Bronsgeest, 5 ds. v.d. Bogerd, Rhoon,
gez. jeugddienst. Geref. Kerk; 9.30 hr. v.
Leeuwen, 5 zie herv. gem. Rooms-Kath.
parochie: zat. 7, zond. 7.30, 9.30 en 11.15.
LISSE-Herv. Gemeente: Dorpskerk 10
ds. De Gelder; Pauluskerk 10 ds. v. Ma-
lissen, Leiderdorp, 7 ds. 't Hooft. Geref.
Kerk 10 en 7. Geref. Kerk Vrijg.: 10 en
4.30 ds. Arnold. Ned. Geref. Kerk (Salva-
tori): 10.45 ds. Schuurman, 5 ds. Meester.
Chr. Geref. Kerk: 10 en 7 ds. v. Dijken.
Geref. Gemeente: 10 en 4 ds. Hakken
berg. Rooms-Kath. parochies: Agatha-
kerkzat. 7,zond. 10en 12; Poelpoïderzat.
7, zond. 9 en 11.30; Mariakerk zat. 7, zond.
8.30,10 en 11.45; Engelbewaarders zat. 7,
zond. 8, 9.30, 11 en 5.45.
NIEUWKOOP - Herv. Gemeente: 9.30
hr. Stam, 6.30 hr. v.d. Linden, Capelle
a.d. IJssel. Geref. Kerk: 9.30 en 6.30 ds.
Treurniet. Chr. Geref. Kerk: 9.30 dienst,
2.15 ds. Hamstra. Rooms-Kath. Paro
chie: zat. 7, zond. 9 en 10.45.
NIEUWVEEN - Herv. Gemeente: 9.30
en 6.30 ds. Molenaar. Geref. Kerk: 9.30
ds. Schouten Baambrugge, 6.30 in herv.
kerk. Rooms-Kath. parochie: zat. 7,
zond. 9 en 11.
NIEUW VENNEP - Herv. Gemeente:
9.30 ds. v.d. Staat, jeugddienst, 7 d.s.
Goverts. Geref. Kerk: 9.30 ds. Wijngaar
den en ds. Rang, belijdenis, 6.30 ds.
Rang. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 3 ds. Vis
ser. Rooms-Kath. parochie: zat. 7, zond.
9.30 en 11.
NOORDEN-Herv. Gemeente: 9.30 prof.
Graafland, Gouda, 7 ds. Zoutendijk. Ge
ref. Kerk (Woerdense Verlaat): 9.30 hr.
Koenes, 7 ds. v. Wijk. Rooms-Kath. pa
rochie: zat. 7.30, zond. 9 en 10.30.
NOORDWIJK - Herv. Gemeente: kerk
Voorstraat 10 ds. Keuning, 7 ds. Den
Tonkelaar, Warmond, jeugddienst; kerk
Hoofdstraat 10 dr. Henkei, Den Haag, 5
ds. Wiersema, Apeldoorn; De Rank
(Golfbaan) 10 ds. Droogers, 5 ds. v. Eyk.
Geref. Kerk: Hoofdstraat (Buurtkerk) 10
ds. Warnink; Vinkenlaankerk 9.30 ds.
Wiersema, Apeldoorn, 5 ds. Warnink;
Stichtingskerk 11 ds. v.d. Werff, Voor
hout. Rooms-Kath. parochies: Zee zat. 7,
zond. 9.30en 11; Binnenzat. 7,zond. 8,10
en 11.30.
NOORDWIJKERHOUT - Herv. Ge
meente: Dorpskerk 10 ds. Kalkman.
Rooms-Kath. parochies: Victorkerk zat.
7, zond. 9.30 en 11Jozefkerk zat. 7, zond.
10 en 11.30.
OEGSTGEEST - Herv. Gemeente:
Groene of Will.kerk 10 ds. Sasse; Pau
luskerk 10 ds. Vegter, jeugddienst; Ge
meentecentrum 10.30 ds. Noorman,
Bussum, 7 ds. Kersten, Scheveningen.
Geref. Kerk (Mauritslaan): 10 ds. Veen-
stra, Leiden. Ned. Geref. Kerk (Gemeen
tecentrum): 8.45 ds. Sawyer, 4 ds. De
Lange. Van Wijckerslooth: 4 ds. Vegter,
avondmaal. Kapel Endegeest 9.30 ds.
Friederich. Volle-Evangeliegemeente
(Gemeentecentrum): 4 nam. Rooms-
Kath. parochies: Will, kerk zat. 7, zond. 9,
10.30 en 12; Bonavenlurakapel zat. 6.30,
zond. 9, en 11.
OUD-ADE - Rooms-Kath. parochie: zat.
7, zond. 8.30 en 10.30.
OUDE EN NIEUWE WETERING -
Herv. Gemeente: 9.30 ds. Laleman. Ge
ref. Kerk: 9.30 ds. Jaspers Focks, 6.30 ds.
Dijkstra, Boskoop. Remonstr. Gemeen
te: 7.15 nam. ds. Cossee, Dordrecht, in
herv. kerk. Rooms-Kath.parochie: zat. 7,
zond. 9.30 en 11.30.
ROELOFARENDSVEEN - Rooms-
Kath.parochies: Maria Presentatie zat. 7,
zond. 8, 9.30 en 11; Petrus-Banden zat. 7,
zond. 9.30, 11 en 12.15.
RIJNSATERWOUDE - Herv. Gemeen
te: 9.30 ds. De Kruijf, 7 ds. De Lange,
Tricht. Chr. Geref.Kerk: 9.30 en 2.15.
RIJNSBURG - Herv.Gemeente: Voor
hof 10 dr. v. d. Bank, Ede; Bethelkerk 9
en 10.15 dr. v. Oeveren, 5 dr. v,d. Bank;
school Frederiksoord 10.30 ds. Baayen,
evang. dienst. Geref.Kerk: Petrakerk
9.30 ds. Baayen, 5 dr. v. Oeveren; Imma-
nuelkerk 9 en 10.30 ds. Romein, 5 ds.
Zwarts, Apeldoorn; Maranathakerk 9.30
ds. Zwarts, 5 ds. Baayen; school Frede
riksoord 10.30 ds. Baayen, evang.dienst.
Chr. Geref.Kerk: 9.30 en 5 dienst. Evang.
Christengemeente (aula mavo): 10 br.
v.d. Brink. Rooms-Kath.parochie: zat. 7,
zond. 10.30.
RIJPWETERING - Rooms-Kath.paro
chie zat. 7, zond. 7.30, 9 en 10.30.
SASSENHEIM - Herv.Gemeente: 9 en
10.30 ds. v.d. Meer, 7 ds. Warnink,
Noordwijk, gez. dienst. Geref. Kerk: 9.30
ds. Baas, 7 zie herv. gem. Chr. Ge
ref.Kerk: 10 prof. dr. Boertien, 5 ds. v.
Dijk, Bosch en Duin. Rooms-Kath.paro
chie: zat. 7, zond. 9.30 en 11.
TER AAR - Herv. Gemeente: 9.30 ds.
Van Doorn, Alphen, 6.30 ds. Klein Kra
nenburg. Geref. Kerk: 10 ds. Bezemer,
6.30 ds. Jaspers Focks. Rooms-Kath.pa-
rochies: Aardam zond. 9 en 12. Lange-
raar zat. 7, zond. 8.30, 10 en 11.30.
VALKENBURG - Herv. Gemeente: 10
ds. v.d. Velden, Mijdrecht, 6.30 ds. Ver
meulen, jeugddienst. Geref. Kerk: 9.30
ds. De Raadt, 6.30 ds. Kersten.
VOORHOUT - Herv. Gemeente: 10 ds.
Brokerhof. Rooms-Kath.parochie: zat. 7,.
zond. 9, 10.30 en 11.45.
VOORSCHOTEN - Herv.Gemeente:
Dorpskerk 10 ds. Meijering, 7 ds. Huis
man, Zoetermeer, jeugddienst, in-geref.
kerk; aula Noord-Hofland 9.30 ds. De
Zwart; Kapel Rijndijk 10 ds. v.d. Schoot;
Kerk Hulp en Heil 10 ds. Verheule. Ge
ref.Kerk: 9.30 ds. De Zeeuw, 7 ds. Huis
man, Zoetermeer, jeugddienst. Rooms-
Kath.Kerken: Laurentiuskerk zat. 7,
zond. lOen 11.30. aula Noord-Hofland 11.
Jan van Hooflaan 3: 10.30 Engelse
WADDINXVEEN - Herv.Gemeente:
Brugkerk 9.30 ds. Verboom, 5 kand. Van
der Sluys; De Hoeksteen 9.30 ds. Kok, 3
en 6.30 ds. Roetman; Bethelkerk 9.30 ds.
Roetman, 5 ds. Verboom; Immanuel-
kerk 9.30 ds. De Vries, Hilversum, 7 ves
per. Geref.Kerk: Kruiskerk 9 ds. Swee-
pe, 5 ds. v.d. Berg; Ontmoetingskerk
10.15 ds. Sweepe. Chr.Afgescheiden
Gemeente: 9.30 en 5. Volle-Evangelie-
gemeente 'Sion' (Lindegaarde 17a): 9.30.
Rooms-Kath.parochie: Victorkerk 10;
Ontmoetingskerk 8.30 en 11.45.
WARMOND - Herv.Gemeente: 10 ds.
Den Tonkelaar, jeuddienst. Rooms-
Kath.parochie: zat. 7, zond. 8.30, 10 en
11.30.
WASSENAAR - Herv.Gemeente:
Dorpskerk 10 ds. Steenstra, 4.30 dienst, 7
kerkconcert; kievitkerk 10 ds. v. Brug
gen; Messiaskerk 10 ds. v. Zanten, canta
tedienst; Dorpscentrum 9.30 ds. v.d.
Vlist, Nieuwerkerk a.d. IJssel. Ge
ref.Kerk: Zijllaan 10 en 5 ds. Kersten,
Katwijk aan Zee; Wassenaar-Zuid 10 ds.
Heemskerk O.geest. Ned.Prot.Bond
(L.Kerkdam): 10.30 ds. Werner.
WOUBRUGGE - Herv.Gemeente: 9.30
ds. Geertsema, Hazerswoude, 6.30 ds.
Pannekoek, Leiden. Geref.Kerk: 9.30 ds.
v. Wijk, 6.30 ds. v.d. Ree. Ned.Prot.Bond
(gebouw De Wijk): 7 nam. ds. v. Rossum,
Voorburg. Rooms-Kath.parochie: zat. 7,
zond. 10.
ZEVENHOVEN - Herv.Gemeente: 9.30
ds. Klein Kranenburg, 7 hr. v. Leeuwen,
gez. dienst. Geref.Kerk: 9.30 hr. Schreu-
der, 7 hr. v. Leeuwen. Rooms-Kath,pa
rochie: zat. 7, zond. 9 en 10.45.
ZOETERWOUDE - Herv.Gemeente: 10
ds. Wolthaus. Rooms-Kath.parochies:
St. Jan zond. 9.30 en 11. Chr. Dienaar-
kerk zat. 7, zond. 10; Meerburgkerk (Ho
ge Rijndijk) zat. 7, zond. 9.30 en 11.
ZWAMMERDAM - Herv.Gemeente: 10
hr. Goedhart, 6.30 ds. Den Braber, Me-
demblik, jeugddienst, 6.15 zang. Ge
ref.Kerk: 10 en 6.30 ds. Den Braber, zie
ook herv.gem.
half miljoen gulden bedragen.
Aan drie kerken werd dus onge
veer dertig miljoen guldens ge
spendeerd. Om allerlei redenen
zeker een verantwoorde uitga
ve, maar wel tekenend voor de
geldnood waarfri een instantie
als Monumentenzorg perma
nent zit. Het maakt duidelijk,
dat het niet aan onverschillig
heid kan worden geweten als
monumenten langer op herstel
moeten wachten dan wenselijk
met de officiële heropening is gis
teren in Edam de restauratie
van de Grote of Sint Nicolaas-
kerk afgesloten. Het werk heeft
zeventien jaar geduurd en kost
te ruim veertien miljoen gulden.
De overheid betaalde 99 procent
van dat bedrag en de hervormde
kerkvoogdij, eigenares van de
kerk, moest voor de rest zorgen.
De driebeukige hallenkerk da
teert uit de vijftiende eeuw. De
restauratie betrof voornamelijk
het dak, de pilaren en de funde
ring. De kerk is behalve voor de
diensten ook bestemd voor ten
toonstellingen en concerten.
In Harderwijk is de restauratie
voltooid van de (hervormde)
Onze Lieve Vrouwekerk. Dié
duurde acht jaar en vergde een
uitgave van dertien en een half
miljoen gulden.
Tijdens de restauratie kwamen
schilderingen onder de witkalk
een muren en gewelven vandaan
die zeer belangrijk worden
geacht. Ze dateren van vlak
vóór de Reformatie en laten
complete bijbelverhalen zien,
met inbegrip van het Laatste
Oordeel.
Ook in het Noordhollandse De
Rijp hebben de hervormden hun
gerestaureerde kerk in gebruik
genomen. Daar staat een laat-
gothische kruiskerk met 23 ge
brandschilderde ramen. Ze
wordt ook gebruikt voor cultu
rele manifestaties in de gemeen
te Graft-De Rijp. De restaura
tiekosten hebben twee en een
Koster Dorpskerk. De heer H. G.
J. Klein Nagelvoort (29) te Half
weg is met ingang van 19 mei tot
koster van de Dorpskerk in Lei
derdorp. Hij heeft nu een techni
sche functie bij de suikerfabriek
in Halfweg. De kerkvoogdij pro
beert in de buurt van de Dorps
kerk een huis voor het gezin (1
kind) te vinden.
Alphen aan den Rijn. In de rk
Bonifaciuskerk aan de Paradijs
laan te Alphen aan den Rijn
wordt zondagavond om half 7 een
bijzondere dienst van de baptis
tengemeente gehouden, waarin
ds. H. G. Koekkoek voorgaat en
de gospelgroep The Burning
Candles uit Zwolle medewerking
verleent. In de rk Piusstraat te
Alphen aan den Rijn wordt mor
genochtend om half 11 de dienst
gevierd volgens de Byzantijnse
ritus. Een koor uit Oost-Souburg
(Z.) zal zingen.
Afscheid. Morgen neemt ds..M.
H. Geertsema wegens emeritaat
afscheid van de hervormde ge
meente in Hazerswoudel waar
hij van 1973 af heeft gewerkt. De
afscheidsdienst begint om half 3.
Ds. Geertsema gaat in Pijnacker
wonen. Hij wordt daar voor en
kele dagen per week bijstand in
het pastoraat.
Beroepingswerk. Hervormde
Kerk: beroepn te Katwijk aan
Zee F. J. Veldman Nunspeet, te
Minnertsga (Fr.) Sj. van der Zee
(legerpredikant) Andel; aange
nomen de benoeming tot hulp
prediker te Zuidwolde (Gr.) A.
Groenewold Bedum; bedankt
voor Koudekerk aan den Rijn G.
Zonneveld Capelle aan de IJssel.
Gereformeerde Kerken: beroepen
te Vlissingen G. Kalksma Deven
ter; aangenomen naar Almere (in
samenwerking met de hei-vorm
de gemeente) H. J. Hasper Half
weg.
Gereformeerde Kerken Vrijge
maakt: bedankt voor Brunssum-
Treebeek P. Groenenberg Stads
kanaal.
Overleden. In Oosterbeek is op
77-jarige leeftijd de uit Leiden af
komstige oud-missionaris mgr.
Jacob Buis overleden. Hij werkte
lange tijd op Borneo. Zijn missie-
arbeid omvatte in totaal 45 jaar.
Maandagavond om 7 uur wordt in
de Lodewijkskerk (Steenschuur)
te Leiden een gedachtenisdienst
gehouden.
