Schmidt maant VS en Moskou tot zelfbeheersing SPANNING OP UNIVERSITEITEN IRAN pplf Bush verslaat Reagan Israël blijft milities van Haddad steunen 1 Huurmoordenaar doodde Romero Costa Rica wil alle ambassade-vluchtelingen MAANDAG 21 APRIL 1980 BUITENLAND PAGINA 9 1-onmiddellijk voorafging aan de groep van adviseurs en mede- werkers van president Carter. TEHERAN AFP/Reuter) - Na twee dagen van onlusten op de univer siteiten in Iran tussen studenten en orthodoxe islamieten hebben de linkse studentenorganisaties gehoor gegeven aan de opdracht van de regering hun lokalen te verlaten. De autoriteiten hadden gisteren besloten de universiteiten twee dagen te sluiten in een poging de onlusten, waarbij een student om het leven kwam en honderden verwondingen opliepen, onder controle te brengen. Op de uni versiteiten van de hoofdstad bleef de situatie echter gespan nen. Uit de provincie werden nieuwe botsingen gemeld op de universiteit van Mashad waar za terdagavond ruim 350 gewonden vielen. De moeilijkheden waren begonnen na het wekelijkse gebed op vrij dag. De "imam van het gebed", de ajatollah Sejjed Ali Chamanei, had in Teheran fel betoogd tegen de linkse elementen en had opge roepen tot een "zuivering van de universiteiten". Gisteren had president Abolhassan Bani-Sadr een onderhoud met vertegenwoordigers van de uni versiteiten om een oplossing te vinden. De revolutionaire raad droeg alle politieke groeperingen op hun activiteit op de universi teiten te beëindigen. Als daaraan geen gehoor werd gegeven, zou den zij verdreven worden. "Ie dereen moet begrijpen dat het stuk van links niet zal worden opgelost door deze methoden te gebruiken", aldus Bani-Sadr in commentaar op de golf van ge welddadige campus-bezettingen door anti-linkse groeperingen. Van de kant van de linkse groepe ringen werd gezegd dat zij beslo ten hadden hun lokalen te ont ruimen omdat zij geen confronta tie met de regering willen. "Ver zet zou betekenen dat wij in een valstrik lopen die is opgezet om ons voor te stellen als tegenstan ders van de imam Chomeini ter wijl wij in feite hem steunen. Sommigen willen dat wij over komen als vijanden van de revo lutie. Wij zijn echter de beste waarborgers daarvan". Vrijlating Jimmy Carter meent dat de Iraanse leider ajatollah Chomeini niet van plan is de Amerikaanse ge gijzelden vrij te laten voordat de Amerikaanse presidentsverkie zingen achter de rug zijn. Die verkiezingen worden in novem ber gehouden. Tegenover jour nalisten verklaarde Carter dat hij herhaaldelijk rapporten heeft ontvangen waaruit blijkt dat Chomeini heeft gezegd dat de ge gijzelden niet vrijkomen voordat de verkiezingen in de Verenigde Staten voorbij zijn. Een hoge Iraanse functionaris heeft overigens tegengesproken dat Chomeini dit zou hebben gezegd. Staatsgreep De New York Times heeft gisteren gemeld dat Washington de mo gelijkheid had overwogen van een militaire staatsgreep in Iran tot steun aan de regering-Bach- tiar. Dat plan mislukte door het uiteenvallen van het Iraanse le ger vóór de terugkeer van de aja tollah Chomeini naar Iran. Het blad zei zijn inlichtingen te hebben ontvangen van hoge functionarissen die bij het plan betrokken waren. Volgens het blad werd de Amerikaanse gene raal Robert Huyser op 3 januari 1979 naar Teheran gezonden om te proberen zijn Iraanse collega's er toe te bewegen trouw te blijven aan Bachtiar. Generaal Huyser moest verder de mogelijkheid van een militaire staatsgreep be studeren voor het geval de revo lutionaire strijders de door de sjah benoemde regering zouden omverwerpen. Een woordvoerder van het ministe rie van buitenlandse zaken heeft gisteren geen commentaar willen geven op het bericht in de New York Times. "In verband met de pogingen die op het moment gedaan worden om de gegijzelden vrij te krijgen, zou het niet gunstig zijn om op de kern van het verslag in te gaan", aldus David Passage. Ondertussen is het tijdschrift, "The Washington Quarterly" van me ning'dat de missie van Huyser naar Teheran een wazige zaak was en dat die de mogelijkheden blokkeerde om in Teheran een sterke regering in het zadel te houden. In een reportage over de periode Aan de ene kant tepleitte Zbigniev Brzezinski, de persoonlijk advi seur van Carter, samen met de na tionale veiligheidsraad dat Was hington een sterke militaire posi tie van de sjah zou waarborgen, terwijl buitenlandse zaken an derzijds voorstander was van "een ethischer benadering" die neerkwam op het in ballingschap laten gaan van de monarch. Ame rika zou een hervormingsgezinde regering moeten steunen die naar schatting pro-westers zou zijn. Carter heett. aldus de Quarterly, voortdurend geaarzeld tussen beide gedragslijnen. Puntig schrijven de auteurs: "De rege ring-Carter deed geen van beide. Ze hoopte er het beste van maar kreeg het allerslechtste". KEULEN (UPI/Reuter) - De Westduitse bonds kanselier Helmut Schmidt heeft gisteren een krachtig beroep gedaan op de twee grote mo gendheden te zoeken naar mogelijkheden om een escalerend conflict in de hand te houden. Hij verzocht met name de Sowjet-Unie zich te onthouden van "militaire berekeningen" bij het bepalen van haar beleid. LONDEN - Er was een politiemacht van 4200 man voor nodig om een optocht van de Britse extreem rechtse partij "Nationaal Front" door Lewisham, een voorstad van Londen te voeren. De in meerderheid uit Labour-afgevaardigden be staande gemeenteraad van Lewisham had vergeefs ge probeerd de optocht van het Nationaal Front verboden te krijgen. Nadat de rechter bepaald had dat ook ex- treem-rectits zicti mag beroepen op het recht van vrije meningsuiting bracht de raad de politiemacht op de been om onlusten te voorkomen. Overigens zijn gisteren tijdens de demonstratie 59 per sonen aangehouden. Van de arrestanten deden er 41 mee aan een tegenbetogingDe leden van de "anti-nazi- bond" moesten mee naar het bureau op verdenking van "kleinere delicten". De andere 18 arrestanten waren lid van het Nationaal Front. Conferentie Republikeinen Maine Schmidt, die vorige week een her nieuwde uitnodiging van de Rus sen ontving om een bezoek aan Moskou te brengen, drong er bij de Sowjet-Unie op aan meer be grip te tonen voor de gespannen relaties van de Verenigde Staten met Iran. Hij riep onder meer de spanningen in herinnering die de Westduitse bevolking voelde tij dens de gijzelingaffaires die in de jaren zeventig door de Baader- Meinhof-groep werden uitge voerd. Enerzijds prees de bonds kanselier de Amerikanen om de "koele en redelijke" behandeling van een gespannen en frustre rende situatie, anderzijds uitte hij een nauwelijks verhulde waar schuwing aan het adres van pre sident Carter niet tot militaire ac tie over te gaan. Carter noemde vorige week het hanteren van het militaire wapen als "een volgen de stap" in de pogingen de Ame rikaanse gegijzelden in Teheran vrij te krijgen. "Pleidooien voor begrip van de situatie waarin de Amerikanen verkeren zijn geen pleidooien voor irrationeel ge drag", aldus Schmidt, "ondanks de grote verleiding om in de aan val te gaan". Geen conflict In een toespraak van 75 minuten tot een bijeenkomst van defensie deskundigen van de SPD, deed Schmidt een emotioneel beroep op de Amerikanen en de Russen de spanning als gevolg van de Af ghaanse kwestie niet tot een conflict op wereldschaal te laten escaleren. "In de huidige situatie maak ik me bezorgd om het ont breken van een strategie tot het vermijden van een wereld conflict", aldus Schmidt. "De su- (Van onze correfpondenten) JERUZALEM, BEIROET, DEN HAAG - De Israëlische minister van defensie Weizman heeft gis teren verklaard dat Israël de christelijke milities van majoor Haddad in Zuid-Libanon zal blij ven steunen. Weizmans verkla ring kwam een dag nadat de Ne derlandse ambassadeur in Jeru zalem, Arriëns, Nederlands ver ontrusting over de moord op twee Ierse Unifilsoldaten, vrijdag in het gebied van Haddad, had overgebracht. Nederland had daarbij aangedrongen op Israëli sche maatregelen om Haddads troepen in toom te houden. De woordvoerder van het ministe rie van buitenlandse zaken ver klaarde begrip te hebben voor Is- raëls houding: „Hoewel Haddad door Israël wordt gesteund, zijn de troepen van Haddad geen on derdeel van het Israëlische leger. Israël kan Haddad dan ook niet verplichten te handelen zoals Je ruzalem dat graag zou willen. Haddad heeft een eigen wil". Het optreden van de milities van Haddad is in de nacht van vrijdag op zaterdag in de Veiligheidsraad unaniem veroordeeld. De Ne derlandse VN-ambassadeur Scheltema noemde de moord „een verschrikkelijke daad, zon der precedent". Ook zei hij dat wanneer de Israëlische regering er niet aan wil om Unifil haar con trolerende taak in Zuid-Libanon permachten hebben geen strate gie dieoorlog kan voorkomen. Zij spreken niet openlijk genoeg over hun fundamentele belan gen. We moeten niet naar een conflict afglijden dat we niet willen", zo waarschuwde hij. Een week geleden nog had de bonds kanselier op SPD-bijeenkomsten in Hamburg en Essen de situatie van nu vergeleken met die van kort voor de Eerste Wereldoor- log. De Bondskanselier heeft herhaal delijk gezegd dat West-Duitsland een spciale positie heeft wegens izjn banden met de DDR en we gens de status van Berlijn. West- Duitsland zal niet toestaan zo zei Schmidt, "dat de belangen van de ene Duitse natie uit het gezicht raken, hoe verward de politieke wereldsituatie ook mag zijn". In een duidelijke aanwijzing dat hij van Moskou een bepaalde con cessie verwacht op het gebied van de wapencontrole en de voortzetting van de ontspanning, stond de bondskanselier stil bij de ontplooiing van de Russiche SS-20 raket. "De Sowjet-Unie zag zich kennelijk niet in een positie het Westen hierover te informe ren" zo zei Schmidt. Een derge lijke houding gaf zowel in Oost als in West aanleiding tot misver standen. NAVO De Westduitse leider zette nog eens de doelstellingen van de NAVO uiteen en onderstreepte dat het besluit van december om 572 nieuwe kernraketten in West-Eu ropa te installeren slechts nood zakelijk was omdat de Russen de laatste drie jaar zoveel kernwa pens voor de middellange af stand hadden ontplooid. Het te laten verrichten, uitvoering van het VN-mandaat (dat eind juni moet worden vernieuwd) niet mogelijk is. Volgens de woordvoerder van bui tenlandse zaken mag uit deze verklaring niet worden opge maakt dat Nederland zijn deel name aan Unifil wil beëindigen of aandringt op uitbreiding van het VN-mandaatsgebied tot aan de grenzen van Israël. „In de VN- verklaring wordt gesproken over het huidige operatiegebied van Unifil, en niet gerept over uit breiding ervan" (wat verdrijving van Israel en Haddad uit de christelijke enclave in Zuid-Li banon zou betekenen), aldus de woordvoerder. Het Ierse kabinet heeft gisteren, na een spoedberaad, besloten de landen die troepen voor Unifil le veren op korte termijn bijeen te roepen om de veiligheid van de Unifil-troepen in Zuid-Libanon te bespreken. Nederland zal aan een dergelijke uitnodiging ge hoor geven, aldus de BZ-woord- voerder gisteravond. Met Weizmans verklaring over voortgezette steun aan Haddad, verwerpt Israël een Tunesische ontwerpresolutie van de Veilig heidsraad, waarin verbreking van samenwerking met Haddad werd geëist en uitbreiding van het Unifilgebied tot aan de grens met Israel. Deze resolutie is nog niet in stemming gebracht; naar verwacht zal Amerika er zijn veto Westen moest zichzelf verdedi gen, aldus Schmidt, maar het wil tezelfdertijd de ontspanning voortzetten. "Dit kan slechts ge schieden als we in staat zijn onze eigen belangen te verdedigen". Ter onderstreping van zijn argu ment dat alle landen die belang hebben bij vrede begrip moeten tonen voor hun partners, her haalde Schmidt eerdere verkla ringen dat het probleem van de Palestijnen dringend een oplos sing behoeft en dat dit voor de Arabische landen een ernstiger crisis vormt dan Iran of Afghanis tan. De bondskanselier riep dui delijk op tot steun aan het Ame rikaanse beleid inzake Iran maar hij maakte geen melding van sancties. MAINE (UPI/AFP) - De gedood verfde presidentskandidaat van de Republikeinen, oud-gouver neur en ex-acteur Ronald Rea gan, heeft het zaterdag slecht ge daan in de staat Maine. Daar zijn geen voorverkiezmgen ('prima- lies') gehouden, maar kozen ruim 1.800 afgevaardigden na twee da gen confereren hun 21 vertegen woordigers naar de nationale conventie van de Republikeinen, die van 14 tot 17 juli wordt ge houden in Detroit. Van de 21 afgevaardigden kreeg George Bush er 17 achter zich. Reagan bleef zonder steun, daal de vier anderen er de voorkeur aan geven als ongebondene op de conventie te verschijnen. Reagan had overigens geen campagne gevoerd in Maine. Hij zamelde liever in Texas en Californie geld in voor zijn campagne. Rekenkundig is het effect van Mai ne ronduit marginaal: op de na tionale conventie verschijnen over uitspreken. Enkele landen hebben er dan ook bij de VS op aangedrongen druk op Israël uit te oefenen om Haddad te laten vallen. Haddad zelf ontkende gisteren tij dens een persconferentie in Bint Jebeil, een stadje in zijn enclave, dat zijn mannen voor de moord verantwoordelijk waren. „Als wij Ierse soldaten hadden willen do den, dan hadden wij een VN- waarnemingspost kunnen over vallen", zei Haddad. Het waren de rouwende familieleden ge weest van Shi-ietische dorpsbe woners die volgens de plaatselij ke traditie de bloedwraak hadden uitgevoerd. En Haddad had een familielid meegenomen naar de persconferentie om zijn gelijk te bewijzen: de man. die de vorige week door een Ierse kogel een familielid heeft verloren, zei dat zijn familie de dood van zijn bloedverwanten heeft gewroken. „Onze familie heeft 6000 leden riep de man uit, „en ieder van hen zal zweren dat hij de trekker heeft overgehaald". Haddad legde daaina uit dat de bloedwraak nog steeds niet is af gelopen en dat de enige manier om hem te beëindigen is een for mele verzoening, Soelcha gehe ten. Voor die Soelcha heeft Had dad eerder een aantal eisen ge steld. Unifil had de keuze tussen het betalen van hetzij 40.000 Li banese ponden (ongeveer 25.000 L994 Republikeinse afgevaar digden. Door zijn overwinning van zaterdag hoopt ex-ambassa deur bij de VN Bush echter op het psychologische effect, dat men hem "weer zal zien staan". Wel licht enigszins voorbarig zei zoon Neil: "Zoals Maine stemt, zo stemt de natie". De Democraten volgen in Maine een andere procedure dan de Re publikeinen. Waarnemers zien met spanning de uitslag tegemoet van de primary morgen in Pennsylvania. Dan zijn er behoorlijk wat mandaten binnen te halen. Algemeen houdt men het er op, dat de nummers twee, bij de Democraten Edward Kennedy en bij de Republikei nen George Bush, een daverende uitslag nodig hebben willen ze hun campagne nog geloofwaar dig kunnen houden. Vice-president Walter Mondale heeft zaterdag op een persconfe rentie verklaard "niet te weten" of president Carter kans maakt gulden) of het uitleveren van de lijken van twee Ieren. Los daar van stond dat de burgemeester van het dorpje At-Tiri (waar het Ierse VN-bataljon is gelegerd) gedood zou worden zodra hij naai zij n woonplaats terug zou ke ren. Ook VN-secretaris-genejaal Kurt Waldheim herinnerde tijdens de bijeenkomst van de Veiligheids raad aan dit ultimatum van Had dad. Volgens Waldheim zijn het troepen van Haddad zelf geweest, die de beide Ieren hebben ge dood. Een derde Ierse soldaat raakte bij de aanslag zwaarge wond. Volgens de Ierse zaakge lastigde in Beiroet is een van de gedode soldaten door zijn moor- SAN JOSE (UPI) - Costa Rica is bereid alle Cubaanse vluchtelin gen tijdelijk op te nemen die zich hebben verzameld op het terrein van de Peruaanse ambassade in Havana. Dit heeft de Costari- caanse regering gisteren meege deeld aan Cubaanse functiona rissen in San Jose. Zij heeft toe stemming gevraagd voor een hervatting van de evacuatie- vluchten. Van het Cubaanse consulaat-gene raal in de Costancaanse hoofd op herverkiezing als de gijzeling in de Amerikaanse ambassade in Teheran voortduurt tot en met de' Amerikaanse verkiezingen, op 4 november. Carters plaatsvervan ger gaf de persconferentie in Springfield (Missouri). In die staat komen de Democraten morgen in mini-conventie bijeen. Hij wees erop dat Washington be paald bang is dat de Iraanse ha vikken de bezoeken van verwan ten van Amerikaanse gegijzelden voor eigen belang zullen aan wenden. Voor Mondale is Cho meini een "geloofsijveraar die overloopt van haatgevoelens en wiens woordkunst de starheid van geest weerspiegelt". Naar Mondales mening behouden de Verenigde Staten zich het recht voor alle maatregelen te nemen die noodzakelijk zijn voor de bevrijding van de gegijzelden. Dit voor het geval de tot dusver getroffe.n economische en poli tieke maatregelen zonder succes zouden blijven. Op vragen of die denaars seksueel misbruikt. Hij noemde Haddads militie „door Israel gesteunde bandieten". Ierland heeft overigens besloten haar contingent, 600 man sterk, in Zuid-Libanon te handhaven. De troepen die er nu zijn, zullen ech ter op korte termijn worden ver vangen door een nieuw bataljon. Dat het in Zuid-Libanon gevaar lijk blijft voor de Ierse soldaten blijkt wel uit een mededeling van de VN-woord voerder in Jeruza lem, dat zaterdagavond op een van Haddads controleposten na drukkelijk werd gevraagd of er Ieren onder een aangehouden VN-patrouille waren. De Ieren hebben in verband met het ge vaar dat zij lopen de opdracht ge- stad San Jose was nog geen ant woord te verkrijgen. Costa Rica wilde aanvankelijk 300 vluchte lingen opnemen, maar de rege ring zegt uit humanitaire over wegingen besloten te hebben alle vluchtelingen op te nemen. Eer der had de Cubaanse regering de evacuatie-vluchten naar San Jose gestaakt, omdat ze bezwaren had tegen het gebruik van Costa Rica als doorgangscentrum voor de vluchtelingen. Costa Rica riep daarop zijn consul-generaal terug toekomstige maatregelen ook een militaire actie zouden kun nen behelzen, wilde de Ameri kaanse vice-president geen nauwkeurig antwoord geven. kregen om de hoofdwegen in Zuid-Libanon, waar Haddads mannen patrouilleren en con troleposten hebben, te mij den. Ondanks de voor Israël politiek zeer moeilijkesituatie is de buffer van Haddad zo essentieel in Is raels strategische opstelling in zake Libanon, dat het opgeven van Haddad ondenkbaar is. De resolutie van de Veiligheidsraad heeft niet de weg voorgeschreven om de controle over Haddads enclave door Unifil te bewerk stelligen, zodat van een militair afdwingen geen sprake kan zijn. Daarom zullen de moeilijkheden met Haddad niet de laatste zijn geweest. uit Havana. Een miljoen Cubanen hebben za terdag langs de Peruaanse am bassade in Havana gelopen om de wereld te tonen, dat de tiendui zend adspirant-emigranten maar een kleine minderheid vormen. Van de tienduizend die in en bij de ambassade waren samenge dromd. zijn er inmiddels acht duizend naar huis gegaan met een pas en een uitreisvisum. Achthonderd zijn per vliegtuig naar Costa Rica, Peru en Spanje El Salvador: SAN SALVADOR (UPI; AFP) - De moordenaar van de Salvado- naanse bisschop Oscar Romero werkte in opdracht van twee voormalige hoge functionarissen van de Nationale Garde van El Salvador, aldus de rechter die met het onderzoek is belast. Rechter Atilio Ramirez schrijft in het blad 'Caraibische criminolo gie', dat in Venuzuela verschijnt, dat de moordopdracht afkomstig was van generaal Jose Medrano en mgjoor Roberto Dabuisson. Medrano staat bekend als de op richter van de paramilitaire rechtse organisatie 'Ordenen Dabuisson wordt beschouwd als de uitvoerder van de terreurac ties van deze organisatie. Rechter Ramirez heeft zijn toevlucht gezocht in Costa Rica, nadat een aanslag op zijn leven was mislukt. In de universiteit van San Salvador hebben marxisttische groepen, vakbonden en gematigd linkse groepen de vorming van een 'Re volutionair Democratisch Front', gericht tegen de regering, beze geld. Het geweld in El Salvador heeft de afgelopen drie dagen aan meer dan 60 mensen het leven gekost. Twee jongens die bij de universi teit biljetten opplakten van het nieuwe front werden vanuit een auto doodgeschoten. De meeste andere slachtoffers vielen op het platteland. LIJSTTREKKER WESTDUITSE CDU OVERLIJDT (Van onze correspondent Hans Amesz) BONN - De 54-jarige CDU-politi- cus Heinrich Koppler is gister avond in een ziekenhuis in Düs- seldorf overleden. Köppler was lijsttrekker van zijn partij voor de deelstaatverkiezingen in Noord- rijn-Westfalen, die op 11 mei worden gehouden. Donderdag voor Pasen werd hij getroffen door een hartinfarct. Omdat zijn toestand aanvankelijk leek te verbeteren, besloot de CDU dat Kóppler toch kandidaat voor het minister-presidentschap in de qua inwonertal grootste Duitse deelstaat kon blijven. Heinrich Kóppler werd op 26 no vember 1925 geboren. Na de oorlog studeerde hij rechten. In 1965 kwam hij in de Bondsdag en in 1968 werd hij staatssecretaris van binnenlandse zaken. Hein rich Koppler gaf in 1970 zijn zetel in het parlement in Bonn op toen de CDU in Noordrijn-Westfalen hem als voorzitter koos. Dat hield in dat hij tevens oppositieleider in het deelstaatparlement werd. In 1971 werd Koppler gekozen in het hoofdbestuur van de CDU. De SPD-minister-president van Noordrijn-Westfalen, Johannus Rau, heeft gisteren gezegd dat Koppler een officiële begrafenis krijgt. Tevens heeft Rau samen mei FDP-vuorzitu i Hindi een- geboden dat de verkiezingscam pagne tot de begrafenis van Kop pler wordt stopgezet. TITO - De gezondheidstoestand van de Joegoslavische president Tito is opnieuw achteruitgegaan. De interne bloedingen die optra den in de maag hebben zich nu uitgebreid tot de darmen. De bloedingen en de aanhoudende longontsteking reageren niet op behandeling. Tito's koorts blijft hoog. De geelzucht duurt voort en de werking van de lever gaat achteruit. De functies van de nie ren zijn reeds eerder overgeno men door een kunstnier en het hart wordt zwakker. De C7-jarige leider ligt nu 99 dagen in het zie kenhuis. gebracht. Op het terrein van dé ambassade zijn er nog onge* eer tweeduizend ever. De Westduitse minister van bin nenlandse zaken Gerhart Baum treft voorbereidingen om 400 Cubanen toe te laten die naar zijn land wensen te emigreren. In een radio-interview zei Baum giste ren dat hij vorige week de minis ters van binnenlandse zaken van de deelstaten heeft gevraagd Cu banen op te nemen. o

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1980 | | pagina 9