Brief van een moeder van
een jongen die doof is
JSTJTO
Eerste'nieuwe'Talbot
Moetje hóren
Toyota Corolla:
bekende techniek in nieuw
„De Klepperdoos"
JE MOET
LANGZAAM
PRATEN
samengesteld door Koos Post
ANWB wil
kandidaten
rij-exam en
helpende
hand bieden
ZATERDAG 19 APRIL 1980
EXTRA
PAGINA. 31
Drie weken geleden stond er in
de Klepperdoos een stukje
Ben je doof.We zeiden
toen: misschien zeggen ze dat
ook wel eens tegen jou. Als je
doet of je niets hoort alsje een
vraag wordt gesteld.
Een mevrouw uit Valkenburg
(een plaats bi.j Leiden) heeft
ons over "doof zijn' een inte
ressante brief gestuurd. Zij
weet wat doof zijn is, want ze
heeft een zoon die niet kan
hofen. En wat dat betekent:
dat moet je maar eens lezen.
Dit is "De Klepperdoos".
Speciaal voor de jonge
lezers van deze krant.
Samenstelling: Anne-
loes Bronsgeest, Henk
de Kat, Marijke Kool en
Jaco van Roon.
Maar ook jij kunt hier
schrijven wat je kwijt
wilt. Brieven moeten
naar: "Redactie van De
Klepperdoos", Witte
Singel 1Leiden.
Heb je wel eens een dove jongen of een doof meisje gezien?
Misschien niet, wantje kan het bijna niet zien als iemand
doof is.
Je kan het wel hóren. Aan z'n stem.
En als je goed naar z'n oren kijkt,
zie je dat daar een soort dopje in
zit, waaraan een snoertje hangt,
dat naar een kastje toegaat op
z'n buik. Grotere kinderen heb
ben vaak een heel klein kastje
("een oorhanger") achter hun
oor.
Dove kinderen gaan naar een spe
ciale school. Er zijn in Nederland
5 doven-scholen: namelijk in
Groningen, Amsterdam, Voor
burg, Rotterdam en Sint Mi
chielsgestel. Kinderen die in Lei
den en omgeving wonen gaan
bijna allemaal naar Effatha in
Voorburg. "Effatha" betekent:
"Wordt geopendDit staat in het
verhaal uit de bijbel over de ge
nezing van de doofstomme.
Soms zeggen de mensen nog wel
eens van iemand dat hij doofstom
is. Dat vinden de doven helemaal
niet leuk. Want "doof' is: niet
kunnen horen. En "stom" is: niet
kunnen spreken. "Doofstom" is:
niet kunnen horen én niet kun
nen spreken. Dove kinderen le
ren echter wel allemaal spreken
op school. De één z'n stem klinkt
mooier dan die van dc andere,
maar spreken doen ze echt alle
maal.
De school
Dove kinderen gaan al naar school
als ze 3 jaar zijn. Waarom zo
vroeg? Wel, een doof kind moet
eerst leren liplezen en spreken
vóórdat hij rekenen, aardrijks
kunde en geschiedenis kan leren.
En dat leren spreken vraagt erg
veel tijd.
In de kleuterklas zitten 5 of 6 kinde
ren in een halve cirkel om de juf
frouw heen, zij heeft een bal in
haar hand en zegt dan heel lang
zaam b-a-1. De kinderen hebben
goed naar haar mond gekeken, en
moeten het nu allemaal proberen
na te zeggen.
Dan neemt ze een pop, en weer
moeten ze allemaal goed kijken
en dan p-o-p zeggen. Soms zijn ze
wel dagen bezig om een paar
woorden te leren.
De eerste jaren leren de kinderen
op de dovenscholen bijna alleen
maar taal en spreken. Het is be
langrijk dat ze goed en duidelijk
leren spreken. Daarom kan het
gebeuren dat een kind dat op de
dovenschool in de vijfde klas zit,
net zo ver is met rekenen als een
"horend" kind in de derde klas.
Denk nu niet dat dove kinderen'
"dom" zijn of blijven. Ze "gaan"'
alleen een stuk langzamer, omdat
ze zo'n moeite hebben met het le
ren spreken. Maar als ze van de
lagere school af komen, hebben
ze net zoveel geleerd als elk ander
kind.
Sommige dove kinderen gaan na de
'lagere school naar het Jager be
roepsonderwijs. Sommigen gaan
ook naar de mavo. Maar je be
grijpt dat vreemde talen leren
voor een dove extra moeilijk is.
Onze Nederlandse taal is al zo
moeilijk.
Broer of zus
Denk je dat het makkelijk is om
een doof broertje of zusje te heb
ben? Nee, om de drommel niet.
Op fietsen, brommers
zie je wel eens dit plaatje: SH. Dat
betekent: slecht horend. De berij
ders horen bijvoorbeeld waarschu
wend getoeter niet.
Want wat zou jij doen als je een
doof broertje of zusje had en de
kinderen zeiden tegen jou: "Hij
is doof, nou, dan zal hij wel gek
zijn ook". Je zou er toch zeker
gelijk op timmeren. En dan ko
men er later weer ouders klagen
bij je vader en moeder, omdat jij
hun kind hebt geslagen.
Het 1 i.j kt ook wel of je ouders altijd
met dat dove broertje of zusje be
zig zijn. Je bent dan wel eens ja
loers, en zegt dan maar datje vre
selijke buikpijn hebt, dan kijken
ze ook eens naar jou.
Hebben dove kinderen wel
vriendjes? Nou en of, een hele
boel op school. Ze kletsen daar
heel wat af met elkaar. Maar daar
begrijpen wij dan weer niets van,
want dove mensen praten vaak
met veel gebaren tegen elkaar.
De leraren op school leren de kin
deren geen gebaren. Die zeggen
dat ze moeten proberen om net zo
te praten als "de horende" men
sen. Maar dat is soms toch wel erg
moeilijk. Ga jij maar eens buiten
voor het raam staan en vertel iets
tegen iemand die binnen zit
Nou, ze zullen er maar een paar
woorden van begrijpen.
Toch hebben dove kinderen wel
"horende" vriendjes. Maar dat
dat wel eens moeilijk kan zijn,
kun je begrijpen. Bijvoorbeeld: je
bent fijn buiten aan het spelen.
Eén van je vriendjes roept: Kom
we gaan naar het plein, voetbal
len". Alle kinderen gaan mee,
maar het dove kind blijft zitten,
want die heeft niets gehoord. Je
moet hem even op z'n schouder
tikken, en rustig tegen hem zeg
gen: "Ga je mee naar het plein,
voetballen?"
Verkeer
Jouw ouders zullen ook vaak tegen
je zeggen: "Kijk goed uit op de
fiets". Maar jij hoort het wel als er
een auto vlak bij je is. En als je
niet goed oplet, dan toetert de au-
v .tomobilist naar je. Je gaat dan
weer gauw naar rechts. Maar een
doof kind hoort niet dat er een
auto achter hem rijdt, die heel
hard toetert. Veel dove kinderen
hebben daarom een plaatje ach
terop hun fiets met SH er op. Dat
betekent: Slecht Horend. De au
tomobilist kan dan zien dat die
jongen of meisje hem niet kan ho-
Sport
Een dove leerling krijgt spraakles voor de spiegel: één van dedingen die
kinderen op een dovenschool leren.
bel niet. Het zou prettig zijn als in
alle wachtkamers naast de bel
ook een lampje hangt, dat gaat
branden als de bel gaat.
Ook zou het prettig zijn als het
nieuwe jeugdjournaal dat in sep
tember op de televisie komt,
wordt ondertiteld, zodat ook de
dove kinderen het nieuws kun
nen lezen. Programma's zoals
Stuif-es-in, of andere Nederland
se programma's op de televisie
kunnen dove kinderen ook niet
begrijpen.
Dove kinderen kunnen net zo goed
meedoen aan sport als jij. Als een
dove jongen mee doet met een
voetbalwedstrijd, is het prettig
dat de trainer voor de wedstrijd
even tegen de scheidsrechter zegt
dat bijv. de jongen met rugnum
mer 11 niet kan horen. Dus als de
scheidsrechter dan fluit en die
jongen hoort het niet, dan zal de
scheidsrechter hem dat niet zo
zwaar aanrekenen. Maar meestal
heeft de dove het gelijk in de ga
ten, doordat de anderen stoppen
met spelen, of er zwaait iemand
naar hem.
En als je bijvoorbeeld met zwem
wedstrijden tegen de starter zegt
dat er een dove meedoet, dan zal
hij er voor zorgen dat als het
startschot gaat, er tevens iemand
een sein met z'n handen geeft,
zodat de dove kan zien dat hij kan
starten.
Met een beetje goede wil zullen er
een hoop dingen dus best luk
ken. Toch zijn er altijd zaken die
voor een dove erg moeilijk blij
ven. Denk maar eens aan de tele
foon. Hoe makkelijk is het niet
om iemand op te bellen, of om de
dokter op te bellen en te vragen
of hij komt. Dat is iets wat een
dove niet kan.
En ga maar eens naar een zieken
huis, of naar de wachtkamer van
de tandarts. Dan gaat de bel, de
volgende patiënt kan naar bin
nen. Maar als de "volgende pa
tiënt" eon dove is. hoort hij die
Niet zielig
Als laatste zou ik nog tegen jullie
willen zeggen: als je ooit met een
dove te maken hebt, bedenk dan:
1. Een dove is beslist niet zielig. Hij
is een gewoon mens die alleen
niet kan horen.
2. Hij heeft soms een andere klank
in z'n stem dan jij, maar daar hoef
je echt niet bang van te zijn.
3. Als je iets aan een dove wilt vra
gen, kun je dat gerust doen. Als je
ziet dat hij je niet begrijpt, wordt
dan niet boos. Vertel het hem nog
een keertje of schrijf het even
voor hem op.
4. Het is volkomen zinloos om hard
te schreeuwen tegen een dove, hij
hoort het immers toch niet. Praat
normaal en duidelijk tegen hem,
en zorg dat Irij van je lippen af kan
lezen.
5. Praat niet met kauwgom of zo in
je mond tegen een dove. Hij kan
dan niet zien wat je zegt.
Mevrouw G. A. J. Heemskei k-
Verweij
Broekweg 15
2235 BG Valkenburg (Z-H)
Een paar kinderen van de do
venschool in Voorburg heb
ben ons een briefje gestuurd.
Hieronder kun je die briefjes
lezen. Het zijn kinderen uit de
zesde klas.
Ze «jn 11, 12 en 13 jaar oud. Ze
zijn doof geboren, of doof ge
worden toen ze nog klein wa
ren. De meeste van deze kin
deren zijn al toen ze 3 jaar wa
ren naar deze school gegaan.
De horende kinderen willen ons
vaak roepen. Maar dat horen
wij niet. Daarom moeten wij zo
goed mogelijk naar de mond
kijken wat ztj zeggen en ook zo
goed mogelijk leren praten.
Maar de horende kinderen moe
ten langzaam en duidelijk pra
ten voor mij.
VINANDA DE HOOGE
Ik ben 13 jaar. Op school leren
we liplezen. De horende men
sen kan wel goed praten.
PETER PELLEN
Ik ben doof.
Ik kan niet horen.
Ik ben zo geboren.
Jullie mogen niet zeggen: doof
stom.
PATRICK GIBBON
Ik was eerst horend en toen doof.
Dat is erg jammer.
Maar gelukkig kan ik denken en
praten en liplezen en nog meer.
MARTIN VAN TOOR
De horende mensen kan ik bijna
niet verstaan.
De dove kinderen begrijpt ik
goed.
De horende mensen praten te
vlug.
ROB VAN RIJN
Ik ben 13 jaar. Ik ben niet hele
maal doof. Dat noemen we
slechthorend.
Maar soms ik kan een beetje ho
ren. Soms ben ik doof.
Ik kan goed praten. Maar is een
beetje moeilijk.
INGRID BINNEWEG
;-il
Toen Simca vorig jaar juli Tal
bot werd beloofde de Franse
fabriek spoedig met nieuwe
modellen te komen. De eerste
staat binnenkort in de show
rooms: de Talbot Solara.
Nu is "nieuw" in dit geval een
beetje betrekkelijk, want de
ze Solara is in feite de 1510—
met-een-bakkie.
Volkswagen maakt kennelijk
school. Het Duitse concern
zorgde er eerst voor dat er
naast de Polo ook een Derby
kwam. Met in plaats van de
derde deur een fikse koffer
ruimte. Later herhaalde het
deze manoeuvre met de Golf,
want de Jetta kan men rustig
een Goïf-met-een-bakkie
noemen.
Talbot heeft nu dat voorbeeld
gevolgd. De 1510 blijft ge
woon in produktie maar de
klant die liever een gewone
sedan heeft kan nu voor de
Solara kiezen. Deze is door
zijn vormgeving iets langer:
4.40 meter. Het is een vijf per-
soons sedan met aandrijving
op de onafhankelijke voor
wielen en twee uitvoeringen
die voor het eerst zijn uitge
rust met een vijf-versnel
lingsbak.
De klant heeft de keus uit twee
motoren (1442 cc of 1592 cc
met elektronische ontste
king) en drie typen versnel
lingsbak (twee handbediend
en een automaat).
Het basismodel - de Talbot So
lara 1,5 LS - zal net onder de
17.000 gulden gaan kosten,
terwijl de duurste uitvoering
ongeveer 22 mille moet op
brengen.
Net als alle andere modellen is
de Solara beschermd tegen
roest volgens de allerlaatste
Talbot-specificaties en heeft
eveneens de zes jaar anti-cor-
rosiegarantie.
Meer dan 350.000 Nederlanders
zijn nu bezig met hun rij-op-
leiding. Zuchtend en steu
nend. Geen wonder, jaarlijks
zakken maar liefst 650.000
kandidaten voor hun exa
men.
Vele duizenden hebben in het
verleden zo geleden onder
deze "ellende" dat zij in het
buitenland hebben gepro
beerd examen te doen. Bin
nenkort kan dat niet meer.
De ANWB heeft het niet bij
(trieste) constateringen ge
laten. De bond wil zijn leden
een helpende hand reiken.
Wie wil kan een anderhalf
uur durende test afleggen
waarin wordt onderzocht of
het falen aan de kandidaat of
wellicht aan de kwaliteit
van het lesgeven ligt. Of mis
schien zelfs aan het rij-exa-
men.
De test is uitsluitend voor le
den. En is geen vervanging
van het rij-examen. Maar
een steuntje in de rug van de
kandidaat. Dat steuntje kost
120 gulden.
Jarenlang de best verkochte au
to ter wereld en dan van die
ereplaats verdrongen door de
Volkswagen Golf. Dat vraagt
om maatregelen.
Die kwamen prompt en de
Toyota Corolla ging de weg
die vrijwel alle Japanse mo
dellen in het recente verleden
zijn gegaan: naar de au
tokleermaker om een nieuw
pakje aan te meten. En dan
natuurlijk een kostuum van
Europese snit. Omdat de wes
terse markten zo belangrijk
zijn geworden voor de Japan
se autofabrieken.
Ik heb die vernieuwde Corolla
een weekje ter beschikking'
gehad van importeur Louw
man en Parqui, die - zoals
gemeld - op zijn laatste Leid-
schendamse benen l'oopt.
Nog enkele maanden en dan
zal ik dc test-Toyota's in het
Brabantse Raamsdonkveer
moeten ophalen.
Ze hebben anders heel wat va
rianten in die Corolla-serie.
Op de prijslijst zag ik er elf
staan. Van de tweedeurs Eco
nomie (1.3 liter motor) van
ruim 12,5 mille tot aan de
Coupé GT Twincam (1,6 liter
motor) van nagenoeg twintig
mille.
Technisch is er wat de Corolla
betreft eigenlijk weinig
nieuws onder de rijzende zon
van Toyota. Beide in de serie
gebruikte motoren (1,3 en 1.6
1 iter dus) behoren al jarenlang
tot het standaardpakket van
dit Japanse merk. Ouwe be
kende werkpaarden die vele
miljoenen malen hun be
trouwbaarheid hebben bcwe-
De soepele 1,3 liter krachtbron
in de tweedeurs DX die ik
meekreeg (met een prijs van
14.255 gulden mooi in het
midden van de serie) was
derhalve geen verrassing.
Lekker rustig en met zijn zes
tig paardekrachtcn sterk ge
noeg om de 830 kilo kaal ge
wicht naai' een topsnelheid
van zo'n 150 kilometer per uur
te jagen.
Overigens een snelheid die men
bij wat wind maar beter kan
vergeten. Daarvoor is de wa
gen te windgevoelig geble
ven. Bij windkracht 7 (af
gaande op de weerprofeten)
had ik het gevoel alle controle
over het stuur te verliezen als
de naald van de snelheidsme
ter in de buurt van de hon
derd kwam.
Eigenlijk verbaast me dat een
beetje. De Japanse autojon
gens stoppen zo'n wagen
grondig in de molen. Wat er
uitkomt lijkt aan de buiten
kant nauwelijks meer op de
voorganger. Geen klassiek-
Japans hoog ruggetje, maar
een vlot ogend karretje. Lek
ker ruim bemeten, flink wat
glasoppervlak, een royale
kofferbak. Het ziet er allemaal
best uit.
Ook in de cabine heeft men er
stevig de bezem door gehaald.
Een totaal ander dashboard
bijvoorbeeld. Goed functio
neel. gemakkelijk afleesbaar
en aantrekkelijk strak van
lijn. Een hele verbetering.
Maar waarom hebben ze dan
meteen niet wat gedaan aan
de technisch wat zwakkere
punten van de wagen? Het zal
wel te duur zijn geweest om af
te stappen van die starre ach
teras die de wagen toch echt
wat te lev .mdig laat en de be
sturing bij hogere snelheden
toch nog altijd aan de vage
kant houdt.
Ach, dat ze niet meteen zijn
overgestapt naar een voor
wielaandrijving zullen we
maar begrijpen. De Tercel is-
en blijft kennelijk - voorlopig
de enige Toyota met aandrij
ving op de voorwielen. Ik
vind dat jammer. Ik heb nu
wielaandrijver
Maai de eerlijkheid gebiedt mij
te zeggen dat er velen zijn die
daar heel anders over denken.
En gezien de kolossale suc
cessen bijvoorbeeld van de
Opel Kadett in het verleden
hangen de Nederlandse au
tomobilisten er niet zo vrese
lijk aan. Al is Opel nu wel naar
de aandrijving op de voor
wielen overgestapt.
Maar goed, alles bij elkaar is de
ze Toyota ondanks enkele be-
zwaartjes een gemakkelijk te
hanteren auto geworden met
een leuk smoeltje, een rede
lijk stoeltje, een kolossaal
"kofferbakkie en voldoende
ruimte.
Aantrekkelijk genoeg dus voor
een groot publiek. Al zien we
deze Corolla nu nog niet met
een terug op de eerste (ver
koopplaats. het is ongetwij
feld een concurrent waarmee
de anderen danig rekening
moeten houden
Encyclopedie
voor
automobilisten
Mobil Oil geeft een encyclopedie
voor automobilisten uit. Be
staande uit 24 delen. Gratis
verkrijgbaar aan de benzine
stations. Tweemaal per
maand verschijnt er een deel.
Over een jaar kan men dus in
een verzamelband een macht
aan informatie hebben over
de auto en eigenlijk alles, wat
daarmee te maken heeft. Ge
schreven door Jan Rooder-
kerk in samenwerking met de
KNAC en de Bavag, de club
van garagebedrijven.
De betere doe-het-zclver zal er
wellicht niet veel nieuws in
ontdekken. Maar de tegen
woordig zo populaire Jan
Modaal zal er heel wat we
tenswaardigs - en nuttigs -
kunnen uithalen.
Sn elhe ids-
regelaar
ook los te koop
Er zijn diverse namen voor.
Speed Control. Cruise Con
trol. Holdspeed. En weet ik
icot meer. Allemaal naampjes
roor een apparaat met de
zelfde functie. Een druk op de
knop is voldoende om de auto
een vaste snelheid te laten
houden.
Aanvankelijk was het een foefje
voor de duurdere Amerika
nen. maar langzamerhand
ziet men deze luxe naar be
neden'' komen. En door de
firma Efka uit Zandvoort is
zo n accessoire nu ook los in de
handel gebracht. Voor een
beetje handige knutselaar re
delijk gemakkelijk in te bou
wen.
Niet goedkoop. Exclusief btw
375 gu 'iea Maai de gelijk
matiger rijstijl die men met
zo n apparaatje kan bereiken
garandeert volgens de impor
teurdat men dat geld vrij snel
terugverdientMen zou zuini
ger rijden.
