Bedrijven vragen
NOS af te zien
uitzending film
Saoedi's snel ontstemd over buitenlandse kritiek
Beatrix
ziet op
tegen
inhuldiging
Omstreden film
in VS van kust
tot kust op tv
Directie De Klokkenberg:
Van der Schaar moet weg
Actiegroepen richten
zich op verzekeringen
DINSDAG 15 APRIL 1980
PAGINA 7
De Egyptische actriae Suzanne
Abou Taleb speelde de rol van de
terechtgestelde Arabische prinses
Misha'al.
(Door Rienko Wilton
BEIROET - De overspelige vrouw
en de overspelige man, geselt een
ieder hunner met honderd sla
gen. En laat geen mededogen met
hen u bevangen indien gij gelooft
in Allah en de laatste dag...
....en laat een aantal der gelovigen
van hun bestraffing getuige
zijn...
...en zij die eerbare vrouwen van
overspel betichten en daarna niet
vier getuigen kunnen produce
ren, geselt hen met tachtig slagen
en neemt nimmer meer enige ge
tuigenis van hen aan...
...voor hen die het kwade (ontucht)
in onwetendheid doen en dan
spoedig daarna tot berouw ko
men, tot diegenen zal Allah zich
weer richten. En Allah is wetend
en wijs...
Maar berouwvolle terugkeer is niet
mogelijk voor hen die ontucht
bedrijven en dan eindelijk, wan
neer een hunner in tegenwoor
digheid van de dood is, zegt ik
heb berouw. Voor hen hebben
wij een pijnlijke bestraffing be
reid".
(Heilige Koran, soera 4, vers 16-18
en soera 24, vers 2-4.)
Voor de Saoedische prinses Mis
ha'al en haar buitenechtelijke
minnaar betekende deze „pijnlij
ke bestraffing" in november 1977
de dood: op beschuldiging van
overspel werd zij als lid van het
Saoedische koningshuis door
een vuurpeleton geëxecuteerd,
haar geliefde onthoofd. De heili
ge koran, die als feitelijke grond
wet voor het olierijke Saoedi-
Arabië dient, schreef het
Over dit gegeven gaat de gedrama
tiseerde documentaire „De dood
van een prinses". Westerse jour
nalisten in Beiroet die de film in
Europa gezien hebben, zeggen
dat de documentaire op z'n minst
dubieus is en kan worden uitge
legd als anti-Arabisch en anti-is-
lam. De film zou in elk geval een
vertekend beeld geven van de
positie van de vrouw in Saoedi-
Arabië.
In dat land is men al snel ontstemd
wanneer in het buitenland direc
te kritiek wordt geuit op het rege
rende koningshuis (en de daar
geldende heel eigen zeden en ge
woonten) of op vermeende so
ciale misstanden. Maar men rea
geert in Saoedi-Arabië pas goed
fel wanneer die kritiek zich ook
indirect richt tegen de islamiti
sche wetten zoals die in dat land
al sinds het einde van de zevende
eeuw worden toegepast. Moralis
tische westerse kritiek op de ko
ran is voor de Saoedi's niet aan
vaardbaar voor hen is de koran
juist de bron van alle morali
teit.
In de film „De dood van een prin
ses" zouden de Arabische opvat
tingen van „eer" en „trots" in een
vreemd daglicht gesteld worden.
De Saoedi's zien in de film, of
delen ervan, een belediging.
Het Saoedische protest tegen de
film moet ook gezien worden in
het kader van het algemeen Ara
bisch ongenoegen over de voor
oordelen die er in het westen be
staan tegen Arabieren. En dat zijn
er nog al wat „Afhankelijk van
waar je je oor te luisteren legt,
kun je horen zeggen dat Arabie
ren gierig, lui, vies, onbetrouw
baar, fanatiek, bloeddorstig of
corrupt zijn. In het westerse den
ken heeft de term Arabier meest
al negatieve ondertonen", zegt
een socioloog aan de Amerikaan
se universiteit in Beiroet.
Er wonen tenminste 11 miljoen
Arabieren biiiten de Arabische
wereld, mensen die in de meeste
gevallen niet veel meer gemeen
hebben dan de slechte reputatie
in de ogen van hun gastlanden.
Het Britse persbureau Reuter
heeft door zijn correspondenten
over de hele wereld een onder
zoek laten instellen over dit ver
schijnsel. De conclusie van Reu
ter is dat anti-Arabische vooroor
delen algemeen verspreid zijn in
Amerika, en in sommige landen
in Europa en Afrika. Arabieren
worden gezien zoals ze in de „car
toons" in de kranten worden af
gebeeld: met lange jurken zittend
op een stapel olievaten.
In Engeland is het beeld van een
Arabier een man die over onge
limiteerde fondsen beschikt om
aan vrouwen, drank en gokken te
spenderen of om half Londen op
te kopen. Volgens de „Nationale
beweging voor Amerikanen van
Arabische afkomst" is het nega
tieve beeld van de Arabieren in
de Amerikaanse samenleving
een blijvende zaak omdat er
„geen tegenkrachten zijn; het
verstoorde beeld niet wordt ge
corrigeerd door bijvoorbeeld de
Amerikaanse televisie of politie
ke leiders".
Arabische diplomaten in Beiroet
stellen dat het ongunstige beeld
van de Arabieren in het westen
versterkt is door een meer dan 30
jaar lange behandeling in de wes
terse pers van het Israèiisch-Ara-
bische conflict - een benadering
die over het algemeen meer sym
pathie had voor de drijfveren van
de joodse staat dan voor haar po
litieke opponenten: de Arabie-
De fout die de makers van de film
„De dood van een prinses" vol
gens de Saoedi's maken, is dat ze
Europese maatstaven aanleggen
voor een moralistische beoorde
ling van sociale toestanden in een
Arabische cultuur, die ze nauwe
lijks kennen. De fout die de Sa
oedi's maken is dat ze uitgaan van
de kwade trouw van de filmma
kers, en dat ze niet genoeg begrip
kunnen opbrengen voor de wijze
waarop het vrije perssysteem in
het westen werkt.
HILVERSUM (GPD) - Ook in
Amerika is nu belangstelling
getoond voor de omstreden
televisiedocumentaire 'De
dood van een prinses', die de
NOS morgenavond in ons
land op het scherm wil bren
gen. Het Amerikaanse station
Public Broadcasting System
(PBS) heeft besloten de film
op 12 mei „coast to coast" in
de VS op het scherm te bren
gen.
Volgens de Engelse maat
schappij ITV, de belangrijk
ste opdrachtgever (samen
met onder andere NOS), is de
belangstelling voor de film
erg groot. Naast de VS heb
ben nu ook Australië, Japan,
Nieuw-Zeeland, Frankrijk,
enkele landen in Latijns-
Amerika en .West-Duitsland
belangstelling getoond.
DEN HAAG-HILVERSUM (GPD) - De Neder
landse Omroep Stichting is van veel kanten fors
onder druk gezet om de film over de executie
van een overspelige Arabische prinses en haar
minnaar in 1977 niet uit te zenden. Volgens Ara
bische diplomaten doet de film de waarheid ge
weld aan en is zij een belediging voor de Arabi
sche cultuur.
Verschillende Nederlandse bedrij
ven hebben inmiddels de NOS
gevraagd van uitzending af te
zien. Volgens Philips kan de ten
dens van de film door islamieten
in Saoedi-Arabië als beledigend
worden opgevat. Het concern,
dat in dat land werkt aan een om
vangrijk telecommunicatiepro-
ject, meent dat er in Saoedi-Ara-
PRINSES I
Wij Nederlanders staan er zo lang
zamerhand om bekend dat wij zo
nodig altijd andermans tuintje
moeten wieden, zo ook nu weer
met de film 'De dood van een
prinses'. Dat we daarbij het gras
voor onze voeten wegmaaien
schijnt niet tot ons door te drin
gen,. noch het feit dat we met de
zeden en gewoonten van een an
der land geen barst te maken
hebben. Of is de ware reden mis
schien om de aandacht van onze
verziekte zeden en maatschappij
af te leiden.
Het is natuurlijk te gek dat een land
waar de misdaad en drugsge
bruik hoogtij viert een ander land
zijn rechtsgewoonten belachelijk
gaat maken, nog afgezien van de
verstrekkende gevolgen voor on
ze toch al zwakke economische
positie als het gewraakte land
met goed recht maatregelen
neemt die ons waarschijnlijk lang
zullen heugen.
Met klem zou ik de NOS dan ook
willen verzoeken genoemde film
niet uit te zenden. Zelf ben ik er
sterk voor om zonodig met ge
weld de uitzending te verhinde
ren. Ik geloof dat er aan het ge
duld van de zwijgende meerder
heid een einde is gekomen.
S. Heemskerk,
Mariënpoelstraat 19a,
Leiden.
PRINSES R
In deze krant van j.l. zaterdag las ik
het volgende opschrift: 'Wiegel
wil periodiek ambtenaren halve
ren'. Ik vraag mij af waarom men
zich nog druk'maakt over het
onthoofden van overspelige da
mes in het Midden Oosten.
A.M. v. Deventer,
v. Brandelerka
Leiden
nalistenvéreniging, NVJ, vindt
dat de regering onaanvaardbare
druk op de NOS heeft uitgeoe
fend door te wijzen op mogelijke
Saoedische maatregelen. Er is
volgens de NVJ een sfeer van
pressie uitgeoefend die strijdig is
met de vrijheid van meningsui
ting. De NVJ hoopt dat de uit
zending doorgaat.
Filmers
de Federatie van Kunste-
enigingen hebben de
NOS laten weten voor uitzending
te zijn.
CDA-woord voerder Scholten ver
klaarde gisteren dat de NOS vrij
moet zijn om te beslissen over
uitzending van de film. De PvdA
vindt dat de regering zich ten on
rechte in dit stadium bemoeit
met de NOS-uitzending. Volgens
het PvdA-Tweede-Kamerlid
Roethof kunnen de problemen
worden opgelost door het princi
pe van hoor en wederhoor toe te
passen. De Arabieren zouden dan
kunnen worden uitgenodigd via
de televisie te zeggen wat ze on-
.v.. juist vinden in de film.
de gevolgen De VVD-fractie heeft over deze
zaak nog geen standpunt be
paald. De meningen zijn ver
deeld. Vandaag bespreekt de
VVD-fractie in de tweede Kamer
de zaak tijdens de wekel^kse
fractievergadering.
bië op sociaal-maatschappelijk De Nederlandse Bond
terrein al veel is veranderd. In een
brief aan de omroepstichting
vraagt Philips de uitzending van
de film af te gelasten „om politie
ke, menselijke en zakelijke as
pecten.
De centrale ondernemingsraad van
Volker Stevin, het bedrijf dat in
Saoedi-Arabië onder meer werkt
aan een groot havenproject,
vreest dat door de uitzending
partners en vrienden met wie
daar wordt samengewerkt zullen
worden gekwetst. Het Verbond
van Nederlandse Ondernemin
gen (VNO) zegt geen standpunt te
willen innemen. Het VNO gaat er
wel van uit dat degenen die over
de uitzending beslissen zich ter-
dege bewust zijn va
van het vertonen van de film.
De Raad van Kerken is tegen uit
zending omdat de film de reli
gieuze gevoelens van de mos
limminderheid in ons land zou
kwetsen. De Nederlandse Jour-
BREDA (ANP) - In het eerste offi
ciële perscommuniqué dat de di
rectie van het medisch centrum
De Klokkenberg in Breda sinds
het ontstaan van de recente
problemen rond de hartchirurgie
heeft uitgegeven, wordt toegege
ven dat men doende is het sa
menwerkingsverband met hart
chirurg dr. P. van der Schaar te
beëindigen.
Vorige week kreeg Van der Schaar
van het bestuur de uitnodiging
om te komen praten over de wijze
waarop De Klokkenberg en hij
uiteen zouden gaan. De hartchi
rurg is op die uitnodiging niet in
gegaan, omdat hij niet over ont
slag of afscheid wil spreken. Een
woordvoerder van De Klokken
berg bevestigde maandag dat die
uitnodiging nog steeds geldt.
De advocaat van Van der Schaar,
mr. Rijk, is de mening toegedaan
dat De Klokkenberg geen enkele
juridische grond voor ontslag
kan aanvoeren.
Het officiële communiqué meldt
dat het bestuur tot de constate
ring is gekomen dat de hartchi
rurgie met een vastgelopen team
niet kan worden voortgezet,
"Vastgelopen door conflicten
waarin Van der Schaar steeds
partij was". Het bestuur van De
Klokkenberg zegt in
niqué geen beschuldigende i
ger te willen uitsteken. Op de
vraag of het voorgenomen ont
slag voor Van der Schaar dan
geen beschuldiging aan het adres
van deze chirurg inhoudt; ant
woordde de woordvoerder ont
kennend. "De schuldvraag is nog
niet aan de orde".
AMSTERDAM (ANP) - De vijf le
gale eigenaar-bewoners van het
onlangs gekraakte complex luxe
appartementen aan de Prins
Hendrikkade in Amsterdam,
hebben de gemeenteraad per
brief verzocht zo snel mogelijk
een oplossing te vinden voor de
"onhoudbare situatie" waarin zij
door de kraakactie verzeild zijn
geraakt Zij mehen dat de ge
meente door zich van ieder in
grijpen te onthouden hen hevig
heeft gedupeerd. Als er niet gauw
wordt ontruimd willen de bewo
ners een schadeclaim tegen de
gemeente indienen wegens ge
derfd woongenot.
De bewoners willen hun bezit liefst
zo snel mogelijk verkopen maar
zolang de kraakactie voortduurt
kunnen zij hun flat aan de straat
stenen niet kwijt en zelfs als het
complex eenmaal zou zijn ont
ruimd zal het nog niet meevallen
een koper te vinden omdat het
gevaar van een nieuwe kraakac
tie levensgroot aanwezig blijft.
BABYLIJK - Kinderen hebben in
een beek in het Twentse Markelo
het lijkje gevonden van een één
maand te vroeg geboren baby.
Het gaat om een jongetje. Sectie
heeft inmiddels uitgewezen dat
het kind vermoedelijk in leven
had kunnen blijven. Sporen van
geweld zijn op het lijkje niet aan
getroffen. Dit heeft de rijkspolitie
gisteren meegedeeld.
Situatie in
gekraakt
complex is
onhoudbaar
De bewoners zouden dan ook het
liefste zien dat de gemeente het
hele complex overneemt. "Wij
zijn al blij als we voor onze fiat
terugkrijgen wat we er zelf voor
hebben neergeteld", aldus de
heer Rouwenhorst, één van de
bewoners. Volgens hem is het in
het flatgebouw niet meer te har
den: "Ik moet de meest ingewik
kelde toeren uithalen om mijn ei
gen huis binnen te komen, het
centrale toegangshek is door de
krakers gebarricadeerd. Telkens
moet ik aan een wachtpost uit
leggen wie ik ben voordat ik word
binnengelaten. Bovendien wordt
er geen post meer bezorgd en gaat
het gebouw hard achteruit, het
verpaupert met de dag".
AMSTERDAM (ANP) - Op tal van
plaatsen in Amsterdam zullen
deze week pamfletten worden
verspreid, waarin Amsterdam
mers worden opgeroepen om
geen verzekeringen af te sluiten
bij een viertal verzekeringsmaat
schappijen. Als reden wordt op
gegeven, dat deze maatschappij-
en de firma Fagel en Van der
Sluis financieel steunen. Deze
handelaren in onroerend goed
zijn door verschillende actie
groepen uitgeroepen tot "specu
lanten van de week
De actievoerenden beschuldigen
trouw Rouwenhorst moeten bij het centrale toegangshek van hun appartemen-
i wachtpostkraker vragen of zij naar hun gekochte luxe-appartement mogen
Namens vier bewoners is inmid
dels een strafklacht tegen de kra
kers ingediend wegens huisvre
debreuk. Bij de gemeente heb
ben de bewoners tot nu toe wei
nig gehoor gevonden. Een on
derhoud met PvdA-fractieleider
Mug leverde niets op en een ge
sprek met de burgemeester is
hun geweigerd. Morgen gaan de
bewoners praten met de commis
sie volkshuisvesting en ruimte
lijke ordening.
"Het is duidelijk dat de gemeente
alle beslissingen op het gebied
van huisvestingsproblemen uit
stiet tot na 30 april", aldus Rou
wenhorst. "Men wil kennelijk de
lieve vrede bewaren tot na de
kroning. Ik zie aankomen dat na
die dag de vlam volledig in de pan
slaat".
VALLENDE KRAAN - Bij een on
geluk met een bouwkraan is gis
teren een 46-jarige timmerman
uit Wemeldinge zwaar gewond
geraakt. Het ongeluk vond plaats
op het terrein van het metaalbe
drijf De Keijzer in de Rotterdam
se Waalhaven. Een 40 meter hoge
bouwkraan brak plotseling af en
viel op een houten kotter, waarop
de man aan het werk was. De
kraanmachinist liep slechts en
kele schrammen op. Volgens de
politie is uit het onderzoek
gebleken dat onder het kraanhuis
een paar bouten zijn afgebroken
waardoor het gevaarte omviel.
Fagel en Van der Sluis ervan vele
tientallen huizen en kantooi pan
den in Amsterdam leeg te laten
staan. Ook zou het bedrijf de prij
zen van honderden woningen
opjagen en het onderhoud van
hun huizenbezit. dat een waarde
van vele tientallen miljoenen
guldens zou hebben, al jaren
verwaarlozen. Door hun actie te
richten op verzekeringsmaat
schappijen en (al eerder) op ban-
uilen de a<
eiken, dat deze
rugschrikken hypothe
ken aan speculanten.
LAGE VUURSCHE (GPD) - Prin
ses Beatrix ziet op tegen de
plechtigheden rond haar inhul
diging op 30 april in Amsterdam.
Zij voelt zich door de acties die op
die dag kunnen worden gevoerd
niet persoonlijk aangesproken.
Wel heeft zij er begrip voor dat
mensen rond deze gebeurtenis
een ontlading zoeken voor de
grote problemen waarmee zij
worstelen. Er is daardoor een
sfeer geschapen die ruimte laat
voor anti-monarchistische de
monstraties. Daarom vreest zij
dat 30 april geen leuke dag voor
haar zal worden.
Voorafgaand aan het televisie-in
terview dat volgende week
woensdag door de NOS zal wor
den uitgezonden hebben prinses
Beatrix en prins Claus gisteren
met de hoofdredacteuren van de
Nederlandse dagbladen in de La
ge Vuursche gesproken.
Dat er op 30 april mogelyk in Am
sterdam en ook elders in het land
acties zullen worden onderno
men, noemt zij een feit, waar zij
niet omheen wenst te gaan. De
woningnood is volgens haar een
zeer reële zaak en dat degenen die
daar onder leiden deze inhuldi
ging aangrijpen om aandacht op
te eisen, betekent dat het
probleem voor hen heel emotio
neel is en wezenlijk leeft.
Overigens begrijpen Beatrix en
Claus dat het ditmaal niet alleen
de krakers zijn die in Amsterdam
actie willen voeren. Het
probleem zit veel dieper en het is
hen duidelijk dat de kraakacties
een klimaat hebben geschapen
dat zeer gunstig is voor het uiten
van algemene gevoelens van on
vrede; gevoelens die zich richten
tegen het systeem als geheel en
tegen de overheid en de monar
chie als representanten daar-
Het prinselijk paar is van mening
dat sociologen zich de vraag moe
ten stellen hoe het komt dat,
hoewel de welvaart groter is dan
ooit, ook het onbehagen met de
dag groeit. Het feit dat in Am
sterdam wordt uitgeroepen dat
voor de miljoenen die de inhuldi
gingsplechtigheden gaan kosten
veel beter woningen voor jonge
mensen kunnen worden ge
bouwd, imponeert prins Claus in
het geheel niet. Volgens hem lost
dat niets op.
Dp een vraag of zij het leuk vindt
om koningin te worden, ant
woordt prinses Beatrix uiterst re
soluut dat het helemaal geen
kwestie is van leuk of niet-leuk.
ZU noemt het koningschap in
eerste instantie een plicht „Je ei
gen karakter neem je gewoon
mee". In hoeverre de prinses haar
eigen gevoelens en eigen geaard
heid later zal kunnen laten mee
spreken in de vervulling van haar
taak is voor haar een vraag, die zij
niet direct kan en wil beantwoor
den. Daar gaat tijd overheen.
GEEN STAATSHOOFDEN
Bij de inhuldiging op 30 april zullen
geen staatshoofden van bevrien
de landen aanwezig zijn. Die zijn
ook in 1948 bij de inhuldiging van
koningin Juliana niet expliciet
uitgenodigd. Het protocol
schrijft dat niet voor, zo verdui
delijkt prins Claus. De Neder
landse regering heeft aan alle be
vriende regeringen een notitie
gezonden, waarin zij op de moge
lijkheid worden gewezen om ver
tegenwoordigingen naar de in
huldiging te zenden. Dat is ook in
1948 precies zo gedaan. Het is wel
mogelijk dat een regering een
staatshoofd als vertegenwoordi
ger aanwijst, maar gewoonte is
het niet. Volgens prinses Beatrix
is het bij haar huwelijk anders
gegaan, omdat zij bevriende
staatshoofden in de privèsfeer
had uitgenodigd.
Niet zonder melancholie zal het
toekomstige koninklijke paar het
Kasteel Drakensteyn gaan verla
ten. Het heeft er lang over nage
dacht om het als tweede huis zo
intensief te gebruiken, dat de drie
prinsen er zouden kunnen blij
ven wonen. Die gedachte is ech
ter door de prinsen zelf verwor
pen. Zij vrezen dat zij hun ouders
toch al veel minder zullen zien en
voelen er niets voor om op grote
afstand van Den Haag te wo
nen.
Besloten is dat de verhuizing naar
Huis ten Bosch in Den Haag te
gen de herfst van het volgende
jaar zal plaatsvinden. De restau
ratie en de verbouwing van dit
paleis is niet eerder klaar en prin
ses Beatrix wil dat haar zonen het
volgende schooljaar nog in het
geheel kunnen afmaken in
Baarn. Zij wil de overgang voor
haar kinderen niet moeilijker
maken dan deze toch al zal zijn.
Het bericht dat hun moeder op 30
april koningin zou worden heb
ben zij „met grote tranen" ont
vangen.
