Europa in verwarring over
ultimatum president Carter
Soames dankt Mugabe
Saluutschoten verwelkomen Van Agt
Goede voornemens in Italië
Bedreigingen tegen
Ierse VN-soldaten
PLO-tentoonstelling
in Madrid: joden boos
Gewurztraminer
DINSDAG 15 APRIL 1980 nVTWW
Premier Van Agt kreeg bij zijn aankomst in Jakarta t
inspecteerde hij de erewacht.
ngehangen. Vervolgens
JAKARTA - Premier Van Agt en
minister Van der Klaauw (bui
tenlandse zaken) zijn gister
middag in Jakarta aangekomen
voor een officieel bezoek van zes
dagen. De premier werd op het
vliegveld Halim begroet met 19
saluutschoten en voor de tweede
keer sinds Indonesië 30 jaar ge
leden onafhankelijk werd klonk
in Indonesië het Wilhelmus.
De eerste keer dat het Nederlandse
volkslied in Indonesië werd ge
speeld was tijdens het staatsbe
zoek van koningin Juliana en
prins Bernhard in 1971. Evenals
dat bezoek van negen jaar gele
den is ook dit van Van Agt een
historische gebeurtenis.
De regerings-Fellowship arri
veerde overigens vroeger in Ja
karta dan was voorzien, waar
door het toestel een uur lang bo
ven de hoofdstad moest cirkelen
omdat president Soeharto en
zijn gevolg nog niet aanwezig
waren. Van Agt en zijn echtge
note Eugenie werden aan de
vliegtuigtrap verwelkomd door
president Soeharto, zijn echtge
note, de vice-president Adam
Malik en zijn vrouw.
„Het feit dat de minister-presi
dent en ik hier zijn bewijst hoe
goed de betrekkingen zijn met
Indonesië", zo vertelde minister
Van der Klaauw van buiten
landse zaken, die al eerder op
het vliegveld was gearriveerd.
Hij was samen met zijn vrouw
uit Nieuw-Zeeland gekomen en
had zich later bij het officiële
gezelschap gevoegd. „Maar goe
de betrekkingen betekenen niet
dat vraagstukken zoals Oost-
Timor en de mensenrechten niet
aan de orde worden gesteld in de
besprekingen. I}e Indonesische
minister van buitenlandse za
ken Mochtar Kusumaatmadjo
en ik spreken met elkaar over
allerlei kwesties. Dat is een
normale zaak", aldus Van der
Klaauw.
De Nederlandse bewindsman kon
desgevraagd niet zeggen of de
wens van Indonesië om meer
korvetten in Nederland te laten
bouwen gehonoreerd kon wor
den.
Minister Van der Klaauw zag op
korte termijn geen mogelijkheid
de Nederlandse ambassade in
Jakarta een onderzoek te laten
instellen naar de toestand op het
voormalige Nieuw-Guinea,
West-Irian. Daar zouden volgens
sommige berichten duizenden
Papoea's omkomen, als gevolg
van het beleid van de Indonesi
sche regerjng. In een motie van
GPV'er Verbrugh had de Twee
de Kamer om een dergelijk on
derzoek gevraagd. „De ambas
sadeur is er op het ogenblik
niet", aldus de bewindsman,
„maar ik zal het in elk geval met
de zaakgelastigde opne-
Van der Klaauw verklaarde des
gevraagd dat hij geen brief noch
nota van de Portugese regering
op zak heeft ten aanzien van
Oost-Timor om die aan zijn In
donesische collega te geven. Ne
derland behartigt de diploma
tieke betrekkingen van Lissa
bon in Indonesië dat de betrek
kingen met Portugal na de inlij
ving van Oost-Timor had ver
broken.
Op de vraag of in de huidige ge
spannen internationale situatie
een bezoek van de premier en
van de minister van buitenland
se zaken aan Indonesië nu wel zo
dringend nodig is verklaarde
Van der Klaauw: „Ik heb een
uitnodiging en de minister-pre
sident had ook een uitnodiging
om hier te komen. Wij vonden
het een goede zaak in het kader
van onze verhouding en de ont
wikkeling van onze verhouding
dit bezoek nu te brengen".
Van der Klaauw neemt niet aan
dat de Zuidmolukse kwestie en
de dialoog-reizen ter sprake zul
len komen.
Minister Suhud van industrie, een
van de prominente technocra
ten uit het kabinet, verklaarde
dat Nederland Indonesië niet
meer in grote mate financieel
kan steunen maar dat is naar
zijn mening niet zo belangrijk.
Belangrijker vindt hij de erva
ring en kennis die Nederland in
het kader van de ontwikke
lingshulp kan geven. Minister
Suhud acht de betrekkingen
tussen de beide landen „uitste
kend". Natuurlijk zijn er zeker
aspecten van historische aard
die de band tussen de landen een
bepaald tintje geven, aldus Mi
nister Suhud.
Gouverneur Kachmat Saleh van
de Bank Indonesia (te vergelij
ken met prof. Zijlstra van de
Nederlandsche Bank) zei dat dit
bezoek voor premier Van Agt
een gelegenheid is om te zien
wat Indonesië tot dusver heeft
bereikt. „Uiteindelijk is Neder
land een belangrijk land. Het is
de voorzitter van de IGGI (de in
tergouvernementele hulp voor
Indonesië) en een zekere eigen
kennis over wat in Indonesië
zoal gebeurt zou erg nuttig zijn",
aldus de directeur van de Bank
Indonesia.
(Van onze correspondenten)
DEN HAAG - LONDEN - BONN - Tussen de
regeringen van de Westeuropese staten werd
gisteren nu de meeste ambassadeurs van de EG-
landen in Teheran naar hun hoofdsteden zijn
teruggekeerd, intensief overleg gevoerd over
mogelijke gezamenlijke stappen tegen Iran.
Hoewel nog weinig duidelijkheid
werd verschaf t over de vraag wat
de Amerikaanse president Jim
my Carter tijdens het afgelopen
weekeinde nu precies aan zijn
Europese bondgenoten zou heb
ben gevraagd, werd wel duidelijk
dat de pressie vanuit Washington
op West-Europa hevig is.
Brzezinski:
„Russische
troepen bij
grens Iran"
WASHINGTON (AFP) - De
Sowjet-Unie is bezig troepen
over te brengen naar Trans-
Kaukasië, een gebied dat
grenst aan het noorden van
Iran, zo heeft Carters adviseur
voor veiligheidsvraagstuk
ken Zbigniev Brzezinski, gis
teren verklaard. Hij zei niet
om hoeveel troepen het gaat.
Brzezinski deelde mee dat hij
deze informatie ontleende
aan 'geloofwaardige rappor
ten'.
Volgens Carters adviseurs doet
deze troepenbeweging den
ken aan de troepenconcentra
ties van december ten noor
den van Afghanistan, die
werden gevolgd door een in
vasie in dat land. Hij meent
dat Iran-opnieuw geconfron
teerd wordt met „het gevaar
van verdeling". In dat ver
band herinnerde Brzezinski
aan de „deling" van Iran tij
dens de Tweede Wereldoor
log, toen het land bezet werd
door de Sowjet-Unie en
Groot-Brittannië. Aan de be
zetting van het noorden van
Iran door Sowjet-troepen
kwam pas in december 1946
een eind. Volgens Brzezinksi
trokken de Sowjet-troepen
zich terug onder diplomatie
ke druk van de Verenigde
Staten en andere landen.
Maar in de huidige situatie, al
dus Brzezinski, heeft Iran
zich van de rest van de wereld
geïsoleerd doordat de rege
ring in Teheran niet in staat is
de kwestie van de gegijzelden
op te lossen. Daardoor wor
den de nationale belangen
van Iran enorm geschaad, zo
meende hij.
De Britse premier Thatcher ver
klaarde gisteren in het Lagerhuis
dat haar regering maximale steun
wil geven aan president Carter.
„Het is onze taak onze steun aan
het Amerikaanse volk en aan pre
sident Carter te tonen", aldus
premier Thatcher. Carters ver
zoek om steun kwam nadat van
uit Teheran opnieuw was gewei- Door
gerd de Amerikaanse gijzelaars overleg
vrij te laten of althans te onttrek
ken aan de controle van de „stu
denten" in de bezette VS-ambas-
sade in de Iraanse hoofdstad.
De Westduitse regeringswoord
voerder Klaus Boelling deed gis
teren in Bonn pogingen de in
druk weg te nemen, dat bonds
kanselier Helmut Schmidt afge
lopen zaterdag tijdens zijn rede in
Essen een zekere afzijdigheid zou
hebben gepropageerd, in de
conflicten die de VS hebben met
enerzijds Iran en anderzijds de
Sowjet-Unie (de kwestie-Afgha-
nistan). „Wij weten dat het cen
trale punt voor onze veiligheid
gelegen is in ons bondgenoot
schap met de Verenigde Staten",
aldus Boelling.
Het eerste land dat gisteren vol
mondig positief heeft gereageerd
op de - overigens nog steeds ner
gens officieel bevestigde - op
roep van Carter, was Australië.
Minister van buitenlandse zaken
Andrew Peacock verklaarde dat
hij voorlopig geen nieuwe am
bassadeur in Teheran zou be
noemen, nu de oude is terugge
roepen, en dat de Australische
handelsvertegenwoordiging in
Iran eveneens wordt teruggeroe
pen. De Japanse regering kon
gisteren nog geen standpunt be
palen over eventuele sancties te
gen Iran.
Onduidelijk bleef intussen of pre-
voorgesteld de kwestie-Iran aan
de orde te stellen binnen het NA-
VO-bondgenootschap. Van der
Stoel keert zich in zijn vragen
(donderdagmorgen te beant
woorden door staatssecretaris
Van der Mei) tegen het ultimatum
van president Carter.
Ook wil hij dat Nederland verklaart
zich niet gebonden te achten aan
de uitkomst van overleg dat de
VS schijnen te voeren met de vier
grote Europese bondgenoten
(Groot-Brittaniè, West-D.uits-
land, Italië en Frankrijk), buiten
de kleinere EG-partners om. Hij
is van mening dat de NAVO eer
der het forum is voor bondge
nootschappelijk overleg over de
kwestie-Iran, dan de EG of het
Europees politiek overleg van de
EG-lidstaten.
dringen op NAVO-
2r de kwestie-Iran
(waarnaast in geval van economi
sche sancties uiteraard ook over
eenstemming binnen de EG
noodzakelijk zal zijn) betrekt Van
der Stoel de tot nu toe in Europa
angstvallig verzwegen strategi
sche consequenties van de kwes
tie-Iran in de discussies. In Was
hington is de afgelopen dagen
meermalen gesteld dat de Euro
pese NAVO-bondgenoten zeker
zullen moeten opdraaien voor
een deel van een eventuele Ame
rikaanse militaire operatie in de
Perzische Golf.
Reden van een dergelijke Europese
betrokkenheid is, dat de Ameri
kanen hun troepen voor acties
(een blokkade bijvoorbeeld) in
Perzische Golf en Indische Oce
aan zeker voor een deel zullen
onttrekken aan NAVO-onderde-
len In dat geval zullen de Euro
peanen de opengevallen plaatsen
moeten opvullen, omdat in de
huidige gespannen Oost-West-
verhou dingen een verzwakking
van de NAVO in het Europese
operatiegebied niet verantwoord
wordt geacht.
Vertegenwoordigers van het inter
nationale Rode Kruis hebben de
Amerikaanse ambassade in Te
heran verlaten; nadat zij bijna
tien uur bij de gegijzelden waren
geweest. Ze hebben met alle ge
gijzelden kunnen praten..
bevredigend was. De ziektege
vallen waren, op enkele uitzon
deringen na, niet van ernstige
aard. Hij verklaarde het aantal
gegijzelden niet te hebben kun
nen bijhouden.
Mansoer Sjamsa, onderdirecteur
van het Iraanse Rode Kruis,
noemde de toestand van alle ge
gijzelden goed. Twee ouderen le
ken tekenen van ernstige span
ning te vertonen.
(Van onze correspondent Jaap van Wesel)
JERUZALEM - In het door militieleider Haddad beheerste gebied
in Zuid-Libanon heeft de sjiietische bevolking bloedwraak ge
zworen tegen het Ierse VN-bataljon. Dit houdt in dat iedere Ierse
soldaat vogelvrij is en met zijn leven moet boeten voor de dood
van twee dorpelingen uit Atiri, die zaterdag door het vuur van de
Ieren werden gedood.
Pas nadat twee Ierse soldaten met hun levens hebben geboet voor
de dood van de twee Libanezen, geldt de dood als gewroken. De
enige manier om een bloedbad te voorkomen, is het betalen van
bloedgeld, soelcha geheten. Maar de stemming in Zuid-Libanon
lijkt daar op dit moment niet rijp voor. In Haddads enclave be
staat een groot deel van de bevolking uit sjiieten, die ook in de
milities dienen. Volens de Israëlische radio hebben de Ierse Uni-
fillers zich nu teruggetrokken uit de onmiddellijke omgeving van
Haddads enclave.
Nu als gevolg van de huidige spanning nieuwe gewelddadige uit
barstingen niet uitgesloten worden geacht, zijn de Nederlandse
VN-eenheden in staat van opperste paraatheid gebracht, klaar
voor een mogelijke nieuwe actie tegen de militie van Haddad
De roep om bloedwraak betekent een ondersteunig van Haddads
eerdere eis dat het Ierse contingent uit Zuid-Libanon vertrekt.
Haddad verklaarde gisteren dat hij mogelijk geweld zou gebrui
ken om het vertrek van de Ieren te bewerkstelligen De Ierse
ambassadeur in Israël had eerder tijdens een gesprek met de
Israëlische minister van buitenlandse zaken Shamir Israël ver
antwoordelijk gesteld voor Haddads activiteiten en geopperd dat
Haddad het strijdtoneel zou verlaten.
etnografie en archeologie. Om
deze reden bezoekt zij bijna alle
exposities die in dit gebouw wor
den gehouden", verklaarde de
functionaris van het ministerie.
te Madrid gisteren een door Samuel Toledano, woordvoerder
MADRID - Koningin Sofie heeft in
het archeologisch museum giste-
sident Carter de Europese bond- Bernard Liebeskind, arts
genoten (en Japan?) e,en uiterste
datum heeft voorgehouden,
waarvoor zij hun sancties tegen
Iran zouden moeten hebben uit
geroepen. In geen van de Euro
pese hoofdsteden werd het be
staan van zo een ultimatum giste
ren bevestigd.
Algemeen wordt aangenomen dat
de ministers van buitenlandse
zaken van de ÉG-landen volgen
de week maandag in Luxemburg
zullen trachten het eens te wor
den over gemeenschappelijke
economische en diplomatieke
maatregelen tegen Iran.
i het
NIEUW DELHI (UPI)- De Indiase
premier Indira Gandhi loopt met
de chef van de legerstaf een ver
gadering van legercommandan
ten binnen. Kort daarvoor was zij
ternauwernood aan een moord
aanslag ontsnapt.
roen de Indiase eerste minister gis
teren het parlementsgebouw
verliet, wierp een 37-jarige man
een mes in haar richting. Het mes
miste haar. maar raakte wel een
lijfwacht. De dader is aangehou
den.
de bevrijdingsbeweging PLO
georganiseerde tentoonstelling
van Palestijnse volkskunst ge
opend. De Spaanse vorstin, ver
gezeld door de minister van cul
tuur, werd rondgeleid door Is
mail Shammout, directeur van de
Pales^jnse bevrijdingsbeweging
PLO in Spanje. Het is de eerste
keer dat de PLO deze tentoon
stelling houdt in een Westeuro
pees land.
Een woordvoerder van het Spaanse
ministerie van cultuur heeft gis
teren ontkend dat de opening van
de PLO-tentoonstelling door ko
ningin Sofie iets te maken heeft
met politieke implicaties. "De
vorstin is zeer geïnteresseerd in
de joodse gemeenschap te
Madrid, betreurde het propagan
da-effect voor de PLO van de ten
toonstelling. "Op het culturele
gebied heb ik niets tegen een ex
positie van Palestijnse volks
kunst. Ik hoop dat de joodse ge
meenschap dezelfde behande
ling van de" koningin en van de
Spaanse minister van cultuur
ontvangt als deze een tentoon
stelling van volkskunst uit Israël
organiseert", aldus Samuel Tole
dano, die toegaf dat op het
ogenblik de kans op het aangaan
van diplomatieke betrekkingen
tussen Spanje en Israël miniem is
sinds Madrid vorig jaar de PLO
officieel heeft erkend.
ADVERTENTIE
NAVO
Oud-minister van buitenlandse za
ken Van der Stoel, Tweede-Ka
merlid voor de PvdA, heeft intus
sen in vragen aan de regering
Een krachtige, zuivere Elzasser
Wijn van het huis Muré-
Ehrhard, die nooit verveelt.
Verkrijgbaar bij
slijterij en
wijnhandel.
KLOVE
ROME (DPA) - Maatregelen ter be
strijding van de inflatie en de ter
reur, alsmede de richtlijnen in de
internationale crisis waren de
belangrijkste punten van de re
geringsverklaring die de nieuwe
Italiaanse minister-president,
Francesco CoSsiga, gisteren in
het parlement heeft afgelegd.
Na de vóór zaterdag verwachte mo
tie van vertrouwen zal Italië, dat
op dit ogenblik het EG-vóorzit-
terschap bekleedt, de ontspan-
ningspolitiek in atlantisch kadet
voortzetten. 'Optreden van Euro
pa als eigen derde politieke Op het gebied van de binnenlandse
kracht is niet realistische Europa politiek is het terrorisme
de VS moeten i
plegingen een gezamenlijke vre-
desstrategie opstellen.
In de afghaanse crisis moet het EG-
project van neutraliteit worden
gehandhaafd, wat de gegijzelden
op de Amerikaanse ambassade in
Teheran betreft uitte Cossiga de
volledige solidariteit van Italië
met de gevoelens van het Ameri
kaanse volk. Italië wil echter
geen nieuwe "storende elemen
ten" inbrengen.
belangrijkste problemen
waaraan de regering haar aan
dacht wil besteden.
Volgens de
premier behoeven er geen nieu
we wetten te komen, maar moe
ten de bestaande beter worden
gebruikt. De staatsuitgaven moe
ten scherper worden gecontro
leerd en de belastingontduiking
moet nog beter worden bestre
den. Op investeringsgebied moet
het onderontwikkelde zuidelijke
deel van het land worden be
voordeeld.
Een ander belangrijk punt was de
energiekwestie. Door bezuini
gingsmaatregelen en ontwikke
ling van alternatieve energie zal
Italië minder afhankelijk worden
van olie-invoer. Daarom is ook
een "beperkte en gecontroleerde
inschakeling" van atoomenergie
nodig. Intussen moet de regering
met de olielanden leveringsver
dragen van lange duur afsluiten
en daarbij met de andere EG-lan-
den samenwerken.
SALISBURY (Reuter/UPI) - De
Britse gouverneur Lord Soames
heeft gisteravond premier Robert
Mugabe bedankt voor de verzoe
nende houding die hij heeft inge
nomen sedert hij de onafhanke
lijkheidsverkiezingen zeven we
ken geleden won.
Lord Soames sprak via de radio een
afscheidswoord aan de voor
avond van zijn vertrek op vrijdag
wanneer Rhodesië onafhanke
lijkheid krbgt als Afrika's nieuw
ste staat Zimbabwe.
"Ik heb met bewondering en res
pect de geest van verzoening op
gemerkt in de woorden en daden
van de eerste-minister in de af
gelopen weken en zijn duidelijke
vastbeslotenheid de eenheid van
het land en zijn economische
kracht te handhaven".
Lord Soames was als uitvloeisel
van het in Londen gesloten Rho-
desië-akkoord op 12 december jl
naar Salisbury gekomen om toe
te zien op het bestand en de ver
kiezingen.
Hij zei gisteren dat er een werkelijk
vooruitzicht is dat Zimbabwe een
welvarende economie zal heb
ben, gebaseerd op de nationale
hulpbronnen en op de nog rijkere
menselijke hulpbronnen die nu
tot een gemeenschappelijke in
spanning moeten worden ver
enigd.
Londen zal binnenkort een pakket
voor hulp en technische steun
voor de komende paar jaar voor
Zimbabwe bekendmaken. Soa
mes drong er bij andere landen
op aan hetzelfde te doen.
"Onafhankelijkheid te midder
nacht op 17 april zal een histo
risch ogenblik zijn. Het is nu het
tijdstip dat ieder zich afkeert van
de conflicten uit het verleden,
vooruitziet en samenwerkt voor
de toekomst".
Gisteren zijn nog 2.600 guerrilla
strijders van Joshua Nkomo uit
hun oorlogsbases in Zambia te
ruggekeerd waarbij er een con
troverse is ontstaan over hun rol.
Nationalistische kringen zeiden dat
de guerrilleros in Chirundu de ri
vier de Zambesi overstaken en
zich meldden bij een nabijgele
gen bestandsverzamelplaats in
het noorden van het land.
Maar volgens genoemde kringen
was er onenigheid over de vraag
of de strijders van Nkomo hun
militaire bewapening mee kon
den brengen waarmee zij tijdens
de burgeroorlog hadden geoe
fend.
De medewerkers van premier Mu
gabe zouden zich sterk verzetten
tegen het denkbeeld dat de man
nen van Nkomo terugkeren met
wapens als pantserwagens.
Daarom hadden zij alleen hun
persoonlijke wapens bij zich.
In totaal hebben zich nu ca 5.000
mannen van Nkomo uit Zambia
gevoegd bij de 6.000 die zich al
bevonden op de verzamelpunten
die krachtens de bepalingen van
het bestand van 28 december wa
ren ingesteld.
Mugabe's Zanla heeft ca 2l000
mannen in afzonderlijke kam
pen. Het proces van integratie
van beide machten met de Rho-
desische regeringstroepen ver
loopt tot nu toe langzaam.
Volgens genoemde kringen willen
de medewerkers van Mugabe op
de onafhankelijkheidsfeesten
van deze week een beperkte rol
voor de Zipra van Nkomo.
