Koude-oorlog-denken
afgodisch en gevaarlijk
VAN MUIJEN
Eerste Afrikaanse Republiek
Liberia door en door verroest
Ds. Van den Bosch sterft
liever niet in het harnas
Geen vermanende vinger
Mormoonse kerk in Leiden
Uitkomst gifonderzoek
niet verontrustend
Uw leeftijd blijft geheim!
Kerk houdt inflatie bij
De vooral van de televisie bekende dominee AC.D. Van
den Bosch (61) heeft om gezondheidsredenen ver
vroegd afscheid genomen van zijn eigen hervormde
gemeente Ginneken en van de NCRV als dagsluiter en
als geestelijk adviseur" voor het personeel.
Sinds 1946 verzorgde ds.Van den Bosch vrij regelmatig
dagsluitingen voor de NCRV-radio en in 1956 kwam
daar de televisie bij. Hij heeft belangrijke bijdragen
geleverd aan de intei~ne bezinning op de identiteit
van deze omroep.
In de zomer van vorig jaar werd ds. Van den Bosch,
tijdens een vakantie in het buitenland, ernstig ziek:
benauwdheid, hartklachten. De ANWB moest hem
per vliegtuig terughalen. Zijn dokter adviseerde
hemonmiddellijk met werken te stoppen.
"Ik mag wel zeggen dat ik keihard heb gewerkt",zei ds.
Van den Bosch verslaggever Wim van den Dool van
deNCRV-gids. "Ook keihard gefeest.Mijn leven isvol
verrassende ontdekkingen. Ik hoop dat ik nog wat
tijd krijg. Er zijn nog zoveel leuke dingen te doen".
Maar op het ogenblik moet ds. Van den Bosch - sinds
1947 in Ginneken - niet aan werken denken. Hij is
gewoon blij om stil te zitten. "Misschien kom ik later
weer tot studeren en schrijven.Maar liever dit dan in
het harnas sterven".
DINSDAG 15 APRIL 1980
Gereformeerde kerkeraad Rijnsburg:
Dominee Van den Bosch
RIJNSBURG - De kerkeraad van
wijk 1 van de Gereformeerde
Kerk in Rijnsburg voelt er weinig
voor, een vermanende vinger op
te steken naar een neutrale ver
eniging. Hij heeft dat uitgespro
ken als reactie op een verzoek van
de plaatselijke hervormde kerke
raad om een standpuntbepaling
inzake de zondagsheiliging. De
hervormde kerkeraad deed dat
verzoek naar aanleiding van het
feit dat het bestuur van de veiling
"Flora" reeds op zondagavond de
hekken opent voor auto's die
bloemen brengen voor de maan-
daghandel. Ook de openstelling
van het zwembad op zondag had
in de kerkeraad van de hervorm
de gemeente bezwaren losge
maakt.
De gereformeerde kerkeraad van
wijk 1 (predikant ds. A. G.
Baayen) vindt dat iedere christen
persoonlijk verantwoordelijk is
voor zijn doen en laten. De kerk
mag wel haar leden steeds wijzén
op Gods Woord en op de daaraan
verbonden consequenties.
Ook de gereformeerde kerkeraad
van wijk 3 (predikant ds. A. J.
Damsma) heeft het hervormde
verzoek besproken. Deze kerke
raad meent dat men als kerkelijk
instituut hier niet kan ingrijpen.
„Wij dienen hier allen persoonlijk
te beslissen". In de eerstvolgende
prediking uit de Heidelbergse ca
techismus over de zondagsheili
ging zal dit nog eens extra wor
den aangekaart.
Het koude-oorlog-den-
ken is weer heel erg
aanwezig, schrijft ad
viseur ds. E. van Stra
ten (Leidschendam) in
het Algemeen Doops
gezind Weekblad van
deze week. Hij noemt
dit denken "verfoei
lijk" en "afgodisch".
En omdat het gekleed
gaat in de schijn van
rechtvaardigheid en
logica, is het nog ge
vaarlijk ook. De we
reld wordt erdoor ge
reduceerd tot zeer
Het nieuwe centrum van de Mormoonse Kerk op de hoek i
Brahmslaan en Mendelssohnkade in Leiden.
LEIDEN - Een jaar nadat de eerste
spade in de grond werd gestoken,
opent de Kerk van Jezus Christus
van de Heiligen der Laatste Da
gen - ook wel bekend als Mor
moonse Kerk - haar nieuwe cen
trum op de hoek Brahmslaan/
Mendelssohnkade (Zuid-West) in
Leiden. Het centrum bestaat uit
een kerkzaal en een aantal kleine
re vertrekken voor allerlei ker-
kewerk.
De regio Leiden was de laatste
plaats in de Randstad Holland
waar de leden van deze kerk in
een gehuurde zaal <het Logege-
bouw Steenschuur) bijeenkwa
men. Zondag worden in de nieu-
LEKKERKERK (GPD) - In
Lekkerkerk, waar een ernsti
ge bodemverontreiniging is
aangetroffen, hebben nieuwe
metingen in twintig wonin
gen en in de openbare basis
school De Aalscholver niet de
aanwezigheid van de zeer ge
vaarlijke kankerverwekken
de stof benzeen aangetoond.
Wel bleek uit de onderzoe
kingen van het Rijksinstituut
voor de Volksgezondheid dat
er verhoogde concentraties
tolueen, xyleen en ethyl-ben-
De provincie Zuid-Holland
heeft deze uitkomsten van de
gedurende het afgelopen
weekeinde verrichte metin
gen gistermiddag bekend
gemaakt. Daarbij werd bena
drukt dat de gemeten concen
traties giftige stoffen nog laag
waren ten opzichte van de
maximaal toelaatbare hoe
veelheid.
In Lekkerkerk waren burge
meester Ouwerkerk en voor
zitter Van Veen van de bewo
nersvereniging van de be
smette nieuwbouwwijk niet
bereikbaar voor commentaar.
Gemeentesecretaris Van den
Dool noemde de uitkomsten
niet verontrustend vergele
ken bij wat reeds bekend is.
Hij doelde daarmee op de
hoeveelheden benzeen die in
de kruipruimten onder zes
huizen is gevonden. Wijkbe
woners zeiden dat tolueen en
xyleen weliswaar niet zo
agressief zijn als benzeen,
maar op den duur wel dezelf
de narigheid kunnen veroor
zaken.
Vandaag zouden de metingen
in de voor het onderwijs
voorlopig gesloten Aalschol
verschool en in andere wo
ningen wonden voortgezet.
De resultaten daarvan zijn
vrijdag beschikbaar. Onder
tussen wordt een systema
tisch meetprogramma voor
de woningen voorbereid en
tevens een begin gemaakt
meteen geneeskundig onder
zoek onder de wijkbewoners
en de schoolkinderen. Ook zal
de gemeente starten met het
zoeken naar metalen vaten,
waarin de giftige stoffen zich
hebben bevonden.
In de gemeenteraad van Stol
wijk zal een onderzoek wor
den gevraagd naar eventuele
nadelige gevolgen van vuil-
stortingen die de Rotterdam
se firma Wijnstekers rond
1970 in het plaatsje heeft ge
daan. Het PvdA-raadslid Van
der Horst, die deze zaak naar
aanleiding van de gifaffaire in
Lekkerkerk aan de orde ga^t
stellen, vindt dat alle onge
rustheid moet worden weg
genomen.
Door de hele Krimpenerwaard
heeft Wy nstekers vuil gestort.
De gemeentebesturen van
Bergambacht, Berkenwoude
en Krimpen aan de Lek zeg
gen dat zij tot nog toe geen
klachten hebben ontvangen.
In elk geval zal in deze plaat
sen ook besproken worden of
er aanleiding bestaat om on
derzoeken naar giftige stoffen
op gang te brengen.
simpele zaken: het
OOSTEN is slecht en
bedreigt ons, WIJ zijn
goed; ZIJ zijn uit op
oorlog, WIJ willen
vrede.
Om de vrede te redden zal die
koude oorlog-verlakkerij zo
krachtig mogelijk moeten
worden bestreden, vindt ds.
Van Straten. Wie eraan mee
doet of zich erdoor laat in
pakken, is al bezig oorlog te
vóeren, althans het tijdstip
naderbij te brengen dat de
koude een hete oorlog wordt.
Die is bovendien bezig zich
van zijn humaniteit te ont
doen, waardoor angst en an
dere emoties hun chaotische
kans krijgen. En dat ver
sterkt weer de kans op oor
log. Ook wie zich niet verzet
tegen het koude oorlog-den
ken, is schuldig.
Het kwaad mogt herkend, aan
de kaak gesteld en geweerd
worden door een actief vre-
desdenken, door de anderen
niet te benaderen met wan
trouwen op grond van angst,
emoties en Indianenverha
len, maar met begrip. Dat
overigens best heel kritisch
mag zijn.
"Van het grootste belang is,
dat wij bij alles blijven na
denken dat wij en zij ménsen
zijn. Alleen al het gebruik
van het woord "vijand" is
daarmee in strijd. Het is te
gek om los te lopen dat chris
tenen, die weten van kruis en
opstanding, het koude oor
log-denken ernstig zouden
Ds. Van Straten kwam tot zijn
artikel toen hij een aanplak
biljet van de Nationale Re
serve had gelezen waarop als
motief voor aanmelding
staat: "Voor als het er op aan
komt".
"Het biljet zegt niet wat daar
mee wordt bedoeld, maar ie
dereen die dat leest weet het
zelf wel: voor als de Russen
komen". Ds. Van Straten
meent dat de Nationale Re
serve daarmee een "zeer
zichtbare bijdrage" aan het
koude oorlog-denken heeft
geleverd.
Mayday
Verdachte hoek. Predikanten
moeten aan de studie blijven. Dat
zei voorzitter Dr. H.J. Kouwen-
hoven uit Vlaardingen op een
vergadering van de Vereniging
van predikanten van de Gere
formeerde Kerken in Ne
derland. De vrees dat de moge
lijkheid om te blijven studeren
wordt bedreigd is, volgens hem
niet ongegrond, hoewel hy daar
voor geen "schuldigen" wilde
aanwijzen.
In sommige gereformeerde kerken
is de theologie in de verdachte
hoek terecht gekomen. "Deze
kerken" zei dr. Kouwenhoven,
"stellen het niet op prijs als pre
dikanten nieuwe inzichten door
geven. Andere kerken zijn er ech
ter dankbaar voor als die nieuwe
re inzichten in de verkondiging
wèl naar voren komen". Dr.
Kouwenhoven drong aan op be
zinning op de na-opleiding van
predikanten.
Uitgesteld. Omdat de voor
bereiding van dit agenda
punt meer tijd vraagt is de
jongeren aan het avondmaal door
de synode van de Gereformeerde
Kerken uitgesteld tot (waar
schijnlijk) de zitting van oktober.
Ook de behandeling van een aan
tal bezwaarschriften tegen toela
ting van kinderen en jongeren
(die nog geen openbare belijdenis
hebben gedaan) tot het avond
maal is naar deze latere vergade
ring verschoven. De gerefor
meerde synode komt volgende
week bijeen.
we kerk de eerste diensten ge
houden. Op zaterdag 26 april van
10 uur 's morgens tot 8 uur 's
avonds houdt men open huis
voor alle belangstellenden.
De Mormoonse kerk, in 1830 in
Amerika gesticht door de „pro
feet" Joseph Smith, telt in ons
land op het ogenblik ruim 8000
leden. Bekend zijn de jonge
evangelisten uit Amerika die met
z'n tweeën van huis tot huis gaan
om het Mormoonse geloof te ver
breiden. De kerk zou over de hele
wereld ongeveer vier miljoen le
den tellen. In 1955 werd in Bern
de eerste Europese tempel ge
opend.
Als U ontdekt dat U 2 brillen nodig hebt of een
dubbelfocus bril met die leeftijd verradende
streepjes of halve maantjes, vraag dan ook eens
naar onze moderne Varilux brilleglazen,
waarbij de sterktes voor dichtbij- en verzien
geleidelijk in elkaar overlopen, dus zónder
streepjes of halve maantjes.
Voor het bétere opticienswerk
Hooigracht 54-Tel.071-120251 - LEIDEN
Pr. Bernhardstr. 51 - Tel.01719 -12949
NOORDWIJK AAN ZEE
Youth for Christ.De interkerke
lijke jongerenbeweging Youth for
Christ houdt dit jaar haar "May
day" - Hemelvaartsdag, 15 mei-
op twee plaatsen tegelijk, name
lijk in Sleenwijk (sporthal "De
Meenthe") en in Rotterdam
(sportpaleis Ahoy).
"Zo besparen we velen een lange
reis, komen we dichter bij de jon
geren die we willen bereiken en
hebben we weer een geweldige
mogelijkheid voor een toenemend
aantal bezoekers"zegt Youth for
Christ in de aankondiging
Het jaarlijkse "evangelisatiefeest"
groeide in zeven jaar uit van
2500 tot meer dan 10.000 bezoe
kers. Over het programma van de
komende Mayday wordt gezegd:
aantrekkelijk, afwisselend, ei
gentijds, maar met een "oude"
boodschap. "We hopen op May
day te kunnen vertellen hoe het
anders kan, in iemands leven, in
de relatie met de naaste en in de
wereld". Mayday wordt aange
kondigd als de "Helemaal Anders
Dag".
Petitie.
Stop hulp. De sectie Internatio
nale Zaken van de Raad van Ker
ken, Solidaridad (actiecentrum
voor Latijns-Amerika), Justitia
et Pax (Gerechtigheid en Vrede,)
Pax Christi, de Bisschoppelijke
Vastenactie en enkele missie-or
ganisaties hebben de (vrouwelij
ke) ambassadeur van de Ver
enigde Staten in Den Haag een
petitie aangeboden waarin zij
president Carter verzoeken ge
hoor te geven aan een brief van de
onlangs vermoorde aartsbis
schop Romero van El Salvador.
In deze brief vroeg Romero Car
ter, alle militaire hulp aan de re
gering van dit land stop'te zetten.
In hun petitie wijzen de organisa
ties erop dat ondank^ de wereld
schokkende moord op Romero
de wapenleveranties aan El Sal
vador gewoon doorgaan. Ze zijn
diep bezorgd over de "flagrante
schending van de mensenrech
ten" in dit land en verklaren zich
solidair met "onze broeders en
zusters". Angst vodt een linkse
ontwikkeling kan steun aan de
onderdrukkers nooit goedpraten.
Film. Vanavond om 8 uur wordt
in het Evangeliecentrum Zijlsin-
gel 2 in Leiden de film van Bun-
yans bekende boek "De chris-
tenreis naar de eeuwigheid" ver
toond.
Beroepingen
Hervormde Kerk: beroepen te
Haarlem (voor vrijzinnige her
vormden) L. Doorn Huizum (Fr.),
te Bruinisse kandidaat W. F. Tee-
kens Utrecht, te Genemuiden,
Driesum (Fr.), Goudswaard en
Moerkapelle kandidaat J. Har-
teman Veenendaal ,te Kralingen
G. G. S. van Hoogstraten Pijnac-
ker; aangenomen naar Akker- en
Murmerwoude T. Lekkerkerker
Ede, naar Almen T. J. Jansen
Schoonhoven Tjerkgaast, naar
Groenlo J. A. G. van Zanten Was
senaar, de benoeming tot hulp
prediker te Nijeveen T. C. Venin-
ga Weiteveen; bedankt voor de
benoeming tot hulpprediker te
Hoogersmilde A. Christ Leiden,
voor Stolwijk C. van den Bergh
Rotterdam-Zuid, voor Din-
teloord J. H. Olie Linschoten.
Gereformeerde Kerken: beroepen
te 's Gravenmoer kandidaat C. A.
D. van der Meulen Nieuwveen, te
Lutten-Slagharen (Ov.) G. H.
Gerritsen Leeuwarden; aange
nomen naar Geleen W. Wester-
veld IJsselstein, naar Kampen K.
Dijk Haren.
Overleden: ds. P. van Strien te
Woudenberg, 77 jaar, was predi
kant in Veere, Haarlemmermeer,
Groningen, Delft en Woudenberg
en in de jaren-60 voorzitter van de
gereformeerde synode van Mid
delburg.
Gereformeerde Kerken Vrijge
maakt: bedankt voor Bergen-
theim, Enschede-Noord, Har
derwijk, Leiden, Middelburg,
Veenendaal en Vollenhove A. de
Snoo Mussel, voor Hoogkerk,
Ridderkerk en Zwolle M. Bran-
des Ermelo.
Gereformeerde Gemeenten: be
dankt voor Hamilton (Canada) A.
Vergunst Veen, voor Hoogeveen
C. van der Poel Yerseke.
Baptistengemeenten: bedankt
voor Noordbergum P. Wijchers
Hengelo.
Zimbabwe. In een boodschap
aan de kerken van Zimbabwe-
Rhodesië zegt de Wereldraad van
Kerken te delen in de vreugde
van dit volk over zijn onafhanke
lijkheid, die deze week officieel
een feit wordt. „Wij zijn ons ten
zeerste bewust van de enorme
problemen waarmee uw land nu
heeft te maken en van uw hoog
gespannen verwachtingen". De
Wereldraad verzekert de kerken
van Zimbabwe van zijn blijvende
steun aan hulpprogramma's.
De Vlissinger hervormde predi
kant L. de Liefde (40) is gisteren
tijdens de algemene vergadering
in Utrecht gekozen tot voorzitter
van de Bond van Nederlandse
Predikanten. Hij volgt ds. H. W.
Colstee uit Enschede op, die was
afgetreden.
In zijn jaarrede ging ds. De Liefde
in op de vraag hoezeer de moei
lijke economische situatie zal
uitwerken op het geld voor de
kerk. Hierover was hij niet al te
pessimistisch. Als de kerk vol
doende aansluit bij de vragen van
de mensen en die in het juiste
perspectief ziet, hoeft ze niet te
rekenen op verminderde belang
stelling. En belangstelling, aldus
ds. De Liefde, blijkt ook finan7
cieel vertaald te worden, zo wijst
de praktijk uit.
Volgens de laatste gegevens van de
commissie Geldwerving blijkt
dat de actie Kerkbalans dit jaar
tussen de 6 a 7 procent meer heeft
opgebracht dan vorig jaar. Dat
betekent dat in elk geval de infla
tie is bijgehouden. Al rekent de
Generale Financiële Raad van de
Hervormde Kerk in zijn begro
ting met eën jaarlijks teruglo
pend aantal belijdende leden van
4500 a 5000, het aantal doopleden
dat vrijweillif* bijdraagt stijgt ge-
MONROVIA - In een straat in het
centrum van Monrovia staat een
standbeeld van William Tubman,
van 1943 tot zijn overlijden in
1971 onafgebroken president van
Liberia. Het kopergeverfde beeld
heeft de rechterhand opgeheven,
groetend naar de voorbijgangers.
Dit is dus het beeld van de vrien
delijke vader voor zijn onderda
nen. bemind in eigen land, ge
waardeerd daarbuiten, bevriend
met de hoogsten op aarde, onder
wie onze eigen koningin Juliana.
Nog wordt verteld hoe hij graag
vanuit zijn paleis een wandeling
in de stad ondernam en dan met
onbekenden thee dronk.
De bronzen Tubman staat beschei
den in een hoek onder een over
kapping van het gebouw van de
True Whig Party, de partij van de
uit Amerika teruggekeerde be
vrijde slaven die sinds 1878 onaf
gebroken in Liberia aan de macht
is geweest. In het gebouw hangt
een enorme kroonluchter. De
tientallen lampen kunnen echter
niet meer ontstoken worden. Het
gev
irte
rot
door het regenwater dat door het
lekke dak sijpelt. Zelden werd de
aard van een regime zo aan
schouweljjk in beeld ge
bracht.
Als president van de eerste vrije re
publiek van Afrika (formeel op
gericht in 1847, maar feitelijk al
sinds 1822 bestaand) werd Tub
man opgevolgd door de man die
al 19 jaar zijn vice-president was:
William Richard Tolbert. Evenals
al zijn voorgangers was Tolbert
afkomstig uit de kringen van de
dertig families van Americo-Li-
berianen, die hier altijd de macht
hebben gehad. Families die puis-
sant rijk waren en zijn, bekend
om hun inhaligheid en corrup
tie.
Met zyn „humanistisch kapitalis
me - een filosofie die in menig
geschrift is neergelegd - was Tol
bert het symbool van de om
koopbare elite die alle sleutelpos-
ten in deze kleine samenleving
bezette. Ook in de top van het le
ger natuurlijk, zodat de staats
greep uitgevoerd werd door een
sergeant-majoor van gewone Li
beriaanse komaf. En net als in
Suriname vindt die greep naar de
macht instemming van menig
gemiddeld staatsburger. Er is één
frappant verschil: sinds een jaar
broedde er al iets in Liberia, de
ontevredenheid en de oppositie
tegen de True Whig-kliek groeide
snel.
Op 14 april 1979 kwam in Monrovia
de eerste uitbarsting. De onte
vredenheid over de armoe, snelle
prijsstijgingen en sombere toe
komst leidden tot rellen. Winkels
(alle zonder uitzondering eigen
dom van Libanezen en Indiërs)
werden geplunderd en leger en
politie schoten: 73 doden offi
cieel, meer dan 100 in werkelijk
heid. Dit betekende een aard
schok in een samenleving die
nooit eerder grote spanningen
had gekend. Liberia was vroeger
het paradijs op aarde, zo vreed
zaam was het hier, klaagde een
Italiaanse vrouw die al dertig jaar
in Monrovia woonde.
Sinds enkele jaren bestaat in Libe
ria een oppositiepartij, de Volks-
alliantie voor de Vooruitgang.
Deze groepering vindt aanhang
bij de jeugd in de steden en wordt
met geld en intellect gevoed van
uit Amerika. Vooral in Nevv York
zou een actieve groep Liberianen
zijn, onder hen ook zonen van de
True Whig-elite, die een eind aan
het vermolmde regime van Tol
bert nastreefden, overigens uit
drukkelijk met vreedzame mid
delen. De president en zijn men
sen namen hun toevlucht tot on
derdrukking afgewisseld met
pogingen tot toenadering, omdat
de schrik er sinds de rellen van 14
april toch wel diep in zat.
In dit land, dat als een ouderwetse
kolonie wordt geëxploiteerd,
ging de politieke ontwikkeling
loom als de tropennacht. Ter illu
stratie: in november werd in
Monrovia een nieuwe burge
meester gekozen. En voor het
eerst in de historie had de kandi
daat van de True Whig Party een
tegenstrever, een zeer gematigde
universiteitsprofessor die vooral
op aandringen van de studenten
in de slag was gegaan. In hun
propagandablaadjes wezen de
studenten op de malversaties die
de True Whig Party in 1923 en
1927 had uitgehaald - over pro
paganda gesproken.
In 1927 werd president C. B. D.
King herkozen als president.
Toentertijd waren slechts 15.000
stemgerechtigde Liberianen. Dc
oppositiekandidaat kreeg 9000
stemmen, maar King werd toch
Hij claimde 243.000
stemmen. Na deze leerzame
anekdote werd de vinger alvast
beschuldigend uitgestrekt naar
de campagneleider van de True
Whig-kandidaat dat was immers
de kleinzoon van deze King, de
president die actief betrokken
was bij de handel in slaven uit
Liberia naar Fernando Po, een
schandaal waar de toenmalige
volkenbond aan te pas kwam. En
ook in 1955 had de True Whig
Party een lelijk geintje uitge
haald, aldus nog dit ontroerende
verkiezingspamilet.
In Liberia heeft de tijd dus zeer lang
stilgestaan. Eerst een republiek
van vrije negers, humanistisch
kapitalisme. Het zijn veel mooie
woorden die zeer lang de waar
heid bedekten dat er in dit land
voornamelijk de dubbele moraal
heerste. Het is al lang geleden dat
negers uit de nieuwe wereld naar
dit land van herkomst terugkeer
den. Er is maar één bord „Wel
come Home" op de 70 km lange
weg tussen het vliegveld Ro-
bertsville en Monrovia. Als zo
veel in Liberia is het door en door
verroest.
JAN GERRITSEN
