.Inval is
niet te
voorkomen"
Plan om oorlogskans te verkleinen
Israël beschiet VN-voertnig
Cubaanse systeem is te Oosteuropees
Ontploffing in
oliehaven Iran?
Ernstige waarschuwing Bani-Sadar aan adres Irak:
President
voor
Zimbabwe
Amerikanen niet veilig in Sowjet-Unie?
ZATERDAG 12 APRIL 1980
BUITENLAND
PAGINA 9
GENEVE (Reuter) - Ontwape
ningsdeskundigen uit 14 landen
zijn het gisteren in Genève voor
lopig een$ geworden over de gro
te lijnen van een plan tot vermin
dering van het oorlogsgevaar. Dit
houdt maatregelen in die het on
derling vertrouwen tussen de di
verse regeringen moeten ver
sterken, zoals in de slotakte van
de conferentie over de veiligheid
in Europa in 1975 te Helsinki
werd bepleit.
Volgens het plan waarover men het
in Genève eens is geworden, zou
den regeringen hun buurlanden
meer informatie moeten ver
strekken over militaire oefenin
gen. Sinds 1975 heeft de NAVO in
12 gevallen van tevoren groot
scheepse militaire oefeningen te
land waaraan meer dan 25.000
militairen deelnamen, aange
kondigd, terwijl de landen van
het Pact van Warschau in 10 ge
vallen een dergelijke melding
deden.
Het plan
Genève
ding va:
r dagen in
s vergaderd onder lei-
de Westduitse ambas
sadeur Gerhard Pfeiffer, beoogt
de instelling van directe verbin
dingen tussen de hoofdsteden en
het uitnodigen van buitenlandse
waarnemers bij militaire oefe
ningen. Het plan moet de basis
vormen voor het rapport dat de
groep ontwapeningsdeskundi
gen volgend jaar aan de Algeme
ne Vergadering van de Verenigde
Naties zal voorleggen. Volgens
Pfeiffer zullen de aanbevolen
maatregelen verschillend zijn
voor de diverse gebieden van de
wereld, zoals Europa, Azië en La
tijns-Amerika.
TEHERAN (AFP/Reuter) - President Abolhas-
san Bani-Sadr van Iran heeft Irak gewaar
schuwd dat hij niet in staat zal zijn de Iraanse
strijdkrachten te beletten Irak binnen te drin
gen als zij zouden worden aangevallen.
r De Iraanse president Bani-Sadr tijdens zijn toespraak, waarin hij Irak ernstig waarschuwde.
In zuiden van Libanon
SALISBURY (Reuter/UPI) -
Een methodistische predi
kant is gisteren gekozen tot
president van de republiek
Zimbabwe, die komende
vrijdag (18-4) zelfstandig
wordt.
De 44-jarige Canaan Banana
was de enige kandidaat voor
het hoogste ambt. Hij was
voorgedragen door de partij
van aspirant-premier Robert
Mugabe.
Zijn verkiezing
hangt waarschijnlijk samen
met het gegeven dat Banana
lid is van de Ndebele-stam,
een etnische minderheid in
TEL AVIV (Reuter/DPA) - Israëli
sche militairen hebben gisteren
in Zuid-Libanon een pantser
voertuig van de VN-troepen be
schoten, zo heeft een woordvoer
der van de VN in Beiroet meege
deeld.
De Israëliërs zouden het pantser
voertuig bij Al-rTiri onder vuur
hebben genomen. Volgens een
Israëlische militaire woordvoer
der in Tel Aviv waren het geen
Israëlische militairen, maar een
rechtse eenheid onder bevel van
majoor Haddad. Slachtoffers zijn
er niet gevallen.
De Israëlische minister van defen
sie, Ezer Weizman, zei gisteren
dat Israël niet van plan is zijn
troepen permanent in Zuid-Li
banon te houden. "Ze zullen te
ruggetrokken worden zodra ze
Uit de plotselinge toevloed van ad-
spirant-ballingen naar het park
rond de Peruviaanse ambassade
in Havana blijkt dat er nog steeds
veel Cubanen zijn die geen vrede
hebben met het communistische
regime daar. De schattingen van
het aantal dat zich nu heeft aan
gemeld, lopen uiteen van enkele
duizenden tot meer dan tiendui
zend, maar niemand kan zeggen
hoevelen er nog zouden volgen
als ze de kans krijgen.
Het is niet duidelijk of het hier uit
sluitend gaat om bepaalde groe
pen hoofdstedelingen, of om
mensen uit bredere lagen van de
bevolking. Maar het is wel zeker
dat hun besluit tekenend is voor
een teleurstelling die in bredere
kringen bestaat. Het is de vraag of
Castro zich daarvan bewust was
toen hij de gebruikelijke bewa
king rond de betreffende missie
ophief. Dat gebeurde nadat en
kele vluchtenden met een ge
kaapte bus het gesloten hek in-
ramden en daarbij een politie
man doodden, maar de diploma
ten vervolgens weigerden de ver
antwoordelijken uit te leve-
Ik bezocht het eiland vorig jaar
voor de derde maal en werd toen
al pijnlijk getroffen door het ver
schil in sfeer met mijn eerste be
zoek, elf jaar eerder. In 1968 was
er onder de bevolking nog een
aanzienlijk enthousiasme voor de
revolutie te bespeuren, een be
trekkelijk spontane betrokken
heid en nadruk op onderlinge ge
lijkheid. In 1979 daarentegen was
er vooral gelatenheid, een accent
op discipline en hiërarchische
verhoudingen. Wat is er in die
tussentijd fout gegaan? Het ant
woord moet mijns inziens vooral
gezocht worden in de problemen
bij de economische opbouw, en
met name ook de betrekkingen
met de beide grote mogendhe
den: de Verenigde Staten en de
Sowjet-Unie.
De omwenteling vond plaats in de
nacht van oud op nieuw 1958- 59:
de dictatoi Batista vluchtte met
medeneming van de staatskas
naar de Verenigde Staten en de
rebel Castro trok enkele dagen la
ter met zijn gebaarde revolutio
nairen Havana binnen. Bij de sa
hun taak volbracht hebben. Wij
zullen niet permanent in Libanon
blijven", aldus Weizman.
Van de zijde van de VN is meege
deeld dat Israël gisteren geen
troepen meer over de grens met
Libanon heeft gestuurd. De Is
raëlische eenheden in het zuiden
van Libanon zijn bezig hun posi
ties te versterken en helpen de
rechtse militie van majoor Had
dad bij het patrouilleren. Volgens
militaire commentators in Tel
Aviv zijn er in de Zuidlibanese
gebieden die onder toezicht van
de Unifil Libanon, zo'n 800 Pale
stijnse guerrillastrijders die ge
steund worden door 1.000 man,
behorend tot de linkervleugel in
Libanon, Deze 1.000 man zijn ge
wapend. De Israëlische troepen
zouden in het zuiden van Liba-
menstelling van de nieuwe rege
ring zou hij aan zijn medestrij
ders gevraagd hebben: Quien es
economista (wie is er econoom)?
Guevara, die arts was, zou heb
ben verstaan: quien es commu-
nista (wie is er communist)? Hij
stak zijn hand op en werd meteen
tot minister van industrie be
noemd. Vermoedelijk is het ver
haal niet waar, want Guevara
ontpopte zich al spoedig als een
verdienstelijk econoom: niet al
leen in de praktijk, maar ook in de
theorie, waartoe hij enkele be
langwekkende artikelen bij
droeg. Toch is de anecdote teke
nend voor het nieuwe beleid: het
werd gekenmerkt door daden
drang en improvisatie, die men
uit de guerrilla had meegeno-
Het belangrijkste probleem was
volgens Guevara allereerst, dat
Cuba een zogenaamde monocul
tuur was. Het had nauwelijks
meer dan één exportprodukt - de
grondstof suiker - dat bovendien
grotendeels aan één land werd
verkocht (de Verenigde Staten),
waarvan het trouwens ook vrij
wel alle industrieprodukten (zo
als olie en motoren) betrok. Zijn
parool luidde dan ook: spreiding
van belangen En verder socialisa
tie van de landbouw en nationali
satie van de industrie.
Hoewel deze hervormingen onder
betrekkelijk milde voorwaarden
werden doorgevoerd, lieten de
Verenigde Staten geen middel
onbeproefd om deze veranderin
gen tegen te houden. Economi
sche: door de afkondiging van
een blokkade, door de sabotage
van in- en uitvoer, en tenslotte
zelfs door het gebruik van meteo
rologische on bacteriologische
wapens die de natuurlijke ornge-
non verdedigingswerken bou
wen en waarnemingsposten in
richten. Die moeten door de mili
tie van majoor Haddad bemand
worden als de Israëliërs zich te
rugtrekken.
Israëlische functionarissen hebben
de beschuldiging van de VN te
gengesproken dat de Israëlische
troepen gebieden zijn binnenge
drongen die onder toezicht van
de Unifil staan. Het verwijt van
de VN had betrekking op het
dorp Kounine dat ligt in de sector
die onder toezicht staat van het
Ierse bataljon van de Unifil. Vol
gens de Israëlische functionaris
sen hebben de inwoners van dit
dorp de militie van Haddad ver
zocht naar Kounine te komen. Is
raël beschouwt dit dorp daarom
als een deel van de rechtse encla-
ving op het eiland moesten aan
tasten. Militair: door de huurlin
geninvasie in de Varkensbaai,
door de atoomchantage rond de
rakettencrisis, door met de Maf
fia aanslagen te beramen op Cas
tro en andere leiders. Men bereik
te met dit alles overigens precies
het omgekeerde van wat men zei
na te streven, en dreef Cuba
steeds verder in de armen van de
Sowjet-Unie, ook op het gebied
van de buitenlandse handel.
Castro liet er zich daarbij door
Chroestsjov toe verleiden toch
maar af te zien van een onmid
dellijke spreiding van de land
bouw. In plaats van de suiker-
produktie geleidelijk aan te ver
vangen door andere grondstof
fen, halffabrikaten enzovoort,
werd besloten de suikerproduk-
tie juist verder op te voeren, en
ook agrarische grondstoffen aan
de Sowjet-Unie en Oost-Europa
te gaan verkopen, in ruil waar
voor deze machines en dergelijke
zouden gaan leveren. Guevara
trad daarop terug als minister en
ging naar het buitenland om te
trachten elders revoluties op
gang te brengen.
Zijn redenering was vermoedelijk
als volgt: weliswaar betalen de
Russen iets meer voor onze
grondstoffen dan de veel te lage
wereldmarktprijs, maar ze doen
dat in roebels, die in theorie een
hoge koers hebben, maar waar
voor je in de praktijk elders niets
kunt kopen. Weliswaar vragen de
Russen iets minder vooi hun ei
gen industrieprodukten dan de
veel te hoge wereldmarktprijs,
maar de kwaliteit van wat ze leve
ren, is dan ook slechter. Wanneer
we ons dus invoegen in de „ar
beidsdeling binnen het socialisti
MINISTER OP
HET MATJE
DEN HAAG (ANP) - De CDA-
kamerleden Van den Broek
en Aarts willen van minister
Van der Klaauw van buiten
landse zaken tekst en uitleg
van zijn verklaringen en uit
spraken over de Palestijnse
bevrijdingsorganisatie PLO.
In het bijzonder hebben beide
kamerleden de minister ge
vraagd nadere toelichting te
geven op zijn uitspraak dat
"de opvattingen van de PLO
zijn gewijzigd en wij daardoor
onze houding ook konden
wijzigen".
In een toespraak op een massabij
eenkomst in Teheran verklaarde
Bani-Sadr gisteren: 'Als Iraakse
militairen ons aanvallen zullen de
Iraanse soldaten en de revolutio
naire wachten hen terug dringen
en hen zeker op vijandelijk ge
bied achtervolgen. Ik kan dit niet
tegenhouden". De Iraanse presi
dent is tevens opperbevelhebber
van de strijdkrachten.
Honderdduizenden Iraniers maak
ten gisteren een mars door de
hoofdstad en verzamelden zich
op de campus van de universiteit
in een betoging die was georgani
seerd om de nationale eenheid
tegenover de Verenigde Staten
en Irak te demonstreren.
De Iraanse ambassadeur in Mos
kou, Mohammed Mokri, heeft de
Sowjet-Unie dringend verzocht
voortaan geen wapens meer aan
Irak te leveren.
Moskou
Westerse deskundigen in Moskou
verklaarden dat Moskou een poli
tiek van subtiel evenwicht tegen
over Irak en Iran voert en beide
landen tot vriend probeert te
houden.
De ambassadeurs van de negen
EG-landen worden vandaag ont
vangen door de Iraanse president
Bani-Sadr, zo is gisteren in Rome
vernomen. De negen willen hem
de tekst overhandigen van de
verklaring van de EG-ministers
van buitenlandse zaken, waarin
de onmiddellijke vrijlating van
de gegijzelden wordt verlangd.
MOSKOU (UPI) - De ambassade
van de Verenigde Staten in Mos
kou heeft gisteren bevestigd dat
tegen Amerikaanse toeristen in
de Sowjet-Unie lichamelijk ge
weld is gebruikt. Ook zouden zij
op andere manieren zijn lastig
gevallen. Daarnaast zien, aldus
de ambassade, haar diplomaten
zich de laatste tijd ineens gecon
fronteerd met een 'hinderend
toezicht' van de zijde van de Rus-
Tegen ten minste zes Amerikanen -
allen joden - is sinds eind maart
in de steden Odessa en Kiev en in
Ambassadeurs
Gisteren zijn de ambassadeurs van
de EG-landen, Japan, Australië
en Nieuw-Zeeland ontboden op
het Iraanse ministerie van bui
tenlandse zaken. Minister Sa-
degh Ghotbzadeh drong er bij
deze landen op aan niet deel te
nemen aan de economische sanc
ties die president Carter heeft af
gekondigd tegen Iran.
"Iran beschikt over voldoende
vreemd geld om zeker een jaar
lang alle buitenlandse goederen
te kopen die het nodig heeft, ook
al zou worden verhinderd dat het
ook maar een druppel uitvoert".
De Iraanse president zei dit giste-
Bluf
Bani-Sadr heeft in een gisteren ge
publiceerd vraaggesprek met het
Italiaanse weekblad L'Espresso
verklaard dat hij zich niet meer
wil en kan inlaten met het drama
van de Amerikaanse gegijzelden
in Teheran. Ik heb alles gedaan
wat in mijn vermogen lag om de
ze zaak tot een oplossing te hel
pen brengen", aldus de Iraanse
president. "En ik kan en wil met
meer bij deze zaak betrokken
worden".
Op de vraag of de gijzelingskwestie
volgens hem tot een oorlog kan
leiden, antwoordde Bani-Sadr:
"Is de wereld werkelijk bang
voor een oorlog? Ik ben van me
ning dat de dreigementen van
Washington alleen maar bluf
zijn".
Centraal-Azië door onbekenden
fysiek geweld gebruikt, aldus
kringen rond de ambassade, die
eraan toevoegden dat de Sowjet-
autoriteiten wellicht op deze wij
ze trachten joden zodanig te in
timideren dat zij zullen afzien van
een bezoek aan de Olympische
Spelen in Moskou deze zomer.
Ambassadefunctionarissen be
vestigden dat er in de afgelopen
twee weken drie gevallen zijn
geweest waarin geweld is ge
pleegd tegen Amerikaanse reizi
gers. Zij bevestigden ook dat
Amerikaanse diplomaten in Le
LONDEN (AFP) - In de Iraanse
oliehaven op het eiland Kharg
heeft zich gisteren een hevige
ontploffing voorgedaan, zo is in
Londen vernomen.
De haven ligt in de Perzische Golf
en is de voornaamste uitvoerha-
ven van Perzische olie.
Er kunnen tegelijkertijd tien
mammoettankers worden gela
den. De opslagtanks kunnen
twintig miljoen barrels aardolie
bevatten.
De Iraanse minister van oliezaken,
Ali Akbar Moinfar, heeft in Tehe
ran met kracht het uit Londen af
komstige bericht van de explosie
tegengesproken. Naar zijn me
Vaak leeft een heel gezin in één
kamer, is er geen water en licht,
zijn de ruiten al jaren kapot, zit
ten er scheuren in de muren, en is
de kleur van de verf niet eens
meer te zien. Toch ging de partij
krant Granma er prat op dat de
nieuwe gebouwen die voor de
topconferentie werden gebouwd
(waaronder het congrespaleis en
enkele hotels) meer dan 100 mil
joen pesos hadden gekost (een
peso is bijna anderhalve dollar).
Een paar honderd meter van het
zelfde congrespaleis staan dan
ook nog steeds onregelmatige rij
en hutten van bijeengeraapte
houten panelen, afgedekt met
golfplaten, verzwaard met ste
nen. Tijdens de laatste cycloon
liep deze hele buurt voor de zo
veelste keer onder water.
Soortgelijke ergernis bestond er
over het vervoer. Vele hoofdste
delingen moeten vaak uren
wachten, omdat een van hun
spaarzame en gammele stads
bussen het weer eens heeft bege
ven. Ondertussen zoefden spiks
plinternieuwe airconditioned
touringcars met buitenlandse
gasten over de zeeboulevard,
waarvan de Spaanse villa's overi
gens voor de gelegenheid aan de
voorkant waren opgeschilderd,
maar aan de achterkant nog even
beschimmeld waren als voor
heen.
Om nog maarniet te spreken van de
voedselvoorziening. Allang voor
de bijeenkomst waren in de ge
wone winkels niet meer de vei se
gi oenten en het verse fruit te
ki ijgen waarop de bonnen eigen
lijk i echt gaven. In de gewone
restaurants beperkte de aanvoer
zich tot een enkel plakje tomaat
of komkommer. Maar in de hotels
was alles in overvloed te kriigen,
ningrad de laatste tijd steeds
meer te maken krijgen met 'hin
derend' Russisch toezicht.
Volgens de kringen rond de ambas
sade hadden de joden niet alleen
te maken met geweldpleging,
maar werden van sommigen ook
religieuze artikelen in beslag ge
nomen door douanebeambten.
Hoewel de functionarissen van
de ambassade ook gewaagden
van enige gevallen van inbeslag
neming, zeiden zij niet of het
godsdienstige voorwerpen be
trof.
Canaan Banana
tot de stam van de Shona.
Dominee Banana dong in fe
bruari tevergeefs naar een ze
tel in het parlement van Zim
babwe.
Hij was bij de door
Mugabe gewonnen verkie
zingen kandidaat in een ge
bied, waar de meeste stem
men gingen naar de partij van
Joshua Nkomo, de zwarte
leider die in het kabinet-Mu-
gabe het departement van
binnenlandse zaken zal lei-
ning proberen de Verenigde Sta
ten, nu ze zier dat hun westerse
bondgenoten zich niet voetstoots
aansluiten bij de Amerikaanse
sancties tegen Iran, op alle mo
gelijke manieren in Iran een
angstsfeer te doen ontstaan.
Een hoge functionaris van de na
tionale Iraanse oliemaatschappij
(NIOC) liet telefonisch weten, dat
het bericht pertinent onjuist is.
,Op dit moment nemen drie super
tankers olie in en is er niets bij
zonders aan de hand met de olie-
Installaties op het eiland Kharg",
aldus Reza Azimi, die internatio
naal verkoopleider is van de
NIOC.
alsmede in de dure nachtclubs,
die voor de gelegenheid in het
stadscentrum waren heropend.
Het was dan ook nauwelijks ver
wonderlijk om te zien dat in deze
wijk 's avonds letterlijk op elke
straathoek een politieagent of
een militia-lid stond. Ook in dat
opzicht begint Cuba dus steeds
meer te lijken op een stukje van
Oost-Europa.
JAAP VAN GINNEKEN
Kabinet van
Portugal in
moeilijkheden
LISSABON (GPD)- Het nog jonge
Portugese kabinet van Francisco
kritieke situatie terechtgekomen.
De Portugese Revolutionaire
Raad verklaarde namelijk een
wijziging van ck- wet op de schei
ding tussen publieke en private
sector van de Portugese econo
mie in strijd met de grondwet.
Deze wetswijziging zal nu wor
den getroffen door een presiden
tieel veto en daarmee komen de
moeilijkheden. Went du- wets
wijziging was een van de belang
rijkste programmapunten van de
regering-Sa Carneiro.
Sa Carneiro zal wat hij beschouwt
als een inmenging van de Revolu-
gelegenhedcn hoog op kunnen
nemen en het ontslag van zijn ka
binet aanbieden. Daarmee zou
president Eanes in grote moei
lijkheden komen omdat er voor
alsnog geen meerderheid voor
een andeie regeringscoalitie be
staat. Alleen de parlementsver
kiezingen, kort daarop gevolgd
door presidentsverkiezingen in
dit najaar, kunnen dan uitkomst
bieden.
Achtergrond massale uittocht:
sche blok zullen we evenzeer het
slachtoffer blijven van ongelijke
ruil en ruilvoetverslechtering als
voorheen. Daarbij zal de eigen
kapitaalvorming en de groei ge
remd blijven en de afhankelijk
heid van de een vervangen wor
den door een afhankelijkheid van
de ander.
Inmiddels blijkt dat dit ook inder
daad voor een groot deel is ge
beurd. Het aandeel van de suiker
in de export was in 1957 maar
liefst 80 procent. In 1976 was dit
niet af-, maar toegenomen, na
melijk tot 86 procent. In 1956
vond 56 procent van de buiten
landse handel uitsluitend met de
VS plaats. In 1977 was dat op
nieuw niet af-, maar toegenomen:
60 procent van de buitenlandse
handel vond uitsluitend met de
Sowjet-Unie plaats. Bovendien
kwam, met de goederen en advi-
heel samenlevingsmo
del
dat
Pm
Ontevredenheid
Natuurlijk is er in die 20 jaar wel
aanzienlijke vooruitgang is ge
boekt. Met name op het gebied
van de collectieve voorzieningen,
zoals volksgezondheid en on
derwijs, steekt het land zeer gun
stig af bij alle andeie landen in
Latijns-Amei ïka. Ook de herin
vesteringen zijn zeer hoog. met
name in de verbetering van de in
frastructuur op het arme platte
land, zij het dan dat men het on
derhoud van de wat minder arme
hoofdstad daartoe welbewust
heeft verwaarloosd.
Er is echter duidelijk een belang
rijk punt waarop te weinig is ge
beurd. Dat van het voelbaar ma
ken van een kleine welvaartsver
hoging in de particuliere sector.
Natuurlijk: iedereen heeft nu een
dak boven zijn hoofd, kleren aan
zijn lijf en genoeg te eten. En dat
is voor de meesten al heel wat.
Maar het is allemaal minimaal en
villen wel eens wat
De irritatie hierover is met name
vorig jaar nog verder gegroeid:
het jaar van de 20e verjaardag van
de revolutie, dat triomfantelijk
,,Ano de la victoria" was gedoopt.
Het was het jaar waarin de erken
ning van de grote rol die het land
heeft gespeeld in de emancipa
tiestrijd van de Derde Wereld,
zijn weerslag kreeg in het houden
van de zesde topconferentie van
de beweging van niet-gebonden
landen'in Havana, en Castro vooi
de nieuwe zittingsperiode zelfs
tot voorzitter werd gekozen. Voor
deze topconferentie heeft Cuba
als gastheer toen een onevenre
dig groot deel van zijn toch al niet
omvangrijke middelen gereser
veerd.
Enkele voorbeelden sprongen mij
in het oog. De woningbouw op
het eiland 1-at bijvoorbeeld al ja
ren te wensen over. Voor het vol
gende plan is ëen produktie van
100.000 stuks pei jaai aangekon
digd, maar in het lopende plan is
dat maar 50.000. Dat wil zeggen:
in theorie. In de praktijk zijn ei in
1978 niet meer dan 16.000 wonin
gen voltooid. Daarmee kan men
natuurlijk niet bij benadering de
bevolkingsaanwas bijhouden
(die
laat staa
i tien kce
i gre
chtei stand inlopen.
De oude stad van H
dan ook ondertussen nog precn
hetzelfde uit als twintig jaar gel
den. behalve dan dat deze 20 ja
ouder ia geworden.
