EG-landen gaan
in beraad over
boycot van Iran
VAN DER WIEL
Carter en Sadat nog niet uit de problemen
BELGISCH KABINET
VALT
zonder goede bril
was zij nu al gezakt
een goede bril maakt aHe verschil!
Israëli's vallen
Z.-Libanon binnen
DONDERDAG 10 APRIL 1980
BUITENLAND
PAGINA 9
WASHINGTON (DPA, AFP) -
President Jimmy Carter en
zijn Egyptische ambtgenoot
Anwar Sadat hebben gisteren
aan het slot van hun bespre
kingen in Washington ver
klaard, dat niet alle menings
verschillen uit de weg zijn ge
ruimd. Beiden legden de na
druk op het verkennende ka
rakter van het overleg. Carter
zei dat hij nu eerst in de ko
mende week de Israëlische
voorstellen wil horen van
premier Menachem Begin.
Deze is van het verloop van de
besprekingen in Washington
op de hoogte gehouden.
Carter en Sadat hebben in totaal
vier en een half uur, verdeeld
over drie ontmoetingen, van ge
dachten gewisseld over de toe
komst van de Palestijnen in het
bezette deel van Jordanië en de
strook van Gaza. Naar hun zeg
gen was het doel van het overleg
de stabilisering van de vrede, niet
alleen tussen Israël en zijn Arabi
sche buren, maar in het gehele
gebied.
Stem
De Amerikaanse president pleitte
opnieuw voor „de inachtneming
van de soevereine rechten van de
Palestijnen, die bij de beslissing
over hun toekomst een stem
moeten hebben". Anderzijds
verklaarde hij dat ook geen af
breuk mag worden gedaan aan de
veiligheid van Israël binnen zijn
traditionele grenzen.
Sadat sprak zich weer uit voor de
„volle autonomie" van de Pale
stijnen, waar Israël tot dusver
met het oog op zijn veiligheid
niets van wil weten. Het Egypti
sche staatshoofd zei er echter van
overtuigd te zijn dat er tenslotte
toch een oplossing zal worden
gevonden.
Van een eventuele topconferentie
van Carter, Sadat en Begin repten
de twee presidenten niet. Ook
waren er geen aanwijzingen dat
Egypte nieuwe voorstellen zou
hebben gedaan om de impasse
over de autonomiekwestie te
doorbreken.
President Sadat die maandag in
Washington was aangekomen,
vertrok direct na de gezamenlijke
persconferentie naar het congres.
Hij zou ook nog in het ministerie
van buitenlandse zaken aan een
maaltijd de gast zijn van vice-pre
sident Walter Mondalë. Op zijn
program stond tevens een ont
moeting met minister van defen
sie Harold Brown, de oudminis
ter van buitenlandse zaken Hen
ry Kissinger en andere Ameri
kaanse functionarissen. Van
avond reist het Egyptische
staatshoofd terug naar Cairo.
Strikt
Inmiddels heeft het Israëlische ka
binet premier Begin opdracht
gegeven, zich strikt te houden
aan de akkoorden van Camp Da
vid en geen voorstellen te aan
vaarden die daarvan afwijken.
Ingeval hem dergelijke voorstel
len in Washington zouden wor
den gedaan, moet hij deze mee
nemen naar Jeruzalem voor be
spreking met zijn regering. In een
tafelrede aan een diner ter ere van
Sadat noemde Carter het dins
dagavond .ondenkbaar' dat de
uitwerking van de akkoorden
van Camp David niet zou lukken.
Sol Linowitz, de speciale Ameri
kaanse afgezant voor het Midden-
Oosten, heeft zich gisteren opti
mistisch uitgelaten over de auto-
nomiebesprekingen. President
Carter en president Sadat hebben
tijdens hun besprekingen geen
„onoplosbare problemen" ge
constateerd, zo zei hij. In mijn
ogen kan er binnen twee weken
overeenstemming worden be
reikt over de Palestijnse autono
mie als de betrokken partijen dat
werkelijk willen.
telefoon in de vorm van een pyramide kreeg aangeboden.
Nieuwe Rijn 62, Leiden. Tel.: 071 124108
(Van onze correspondent)
BRUSSEL - Na een ambtsperiode
van nauwelijks een jaar is in Bel
gië de rooms-rode regeringscoali
tie, geleid door de christen-de
mocraat Wilfried Martens, ten val
gekomen. Voor een voortbestaan
van de regering-Martens, die als
gevolg van diepgaande onenig
heid over de gewestvorming al
sinds vorige week donderdag op
de schopstoel zat, bleek ondanks
diverse lijmpogingen van de
premier het „vereiste minimum
aan wederzijds vertrouwen" niet
meer aanwezig te zijn. Zo formu
leerde Wilfried Martens het al
thans zelf gisteren na de officiële
aanvaarding van zijn ontslag
door de Belgische koning Bou
de wijn.
Nieuwe algemene verkiezingen lij
ken echter op korte termijn on
waarschijnlijk. Volgens Martens
moeten deze zelfs tot elke prijs
worden vermeden en dient een
oplossing veeleer te worden ge
zocht in een nieuw akkoord tus
sen de politieke leiders van het
land. Op zijn persconferentie liet
Martens duidelijk doorscheme
ren dat hij in de voorste gelederen
van het politieke front beschik
baar blijft. Waarnemers achten
het niet onwaarschijnlijk dat hii
door de koning als formateur
voor een volgend kabinet zal
worden aangewezen.
Voor Nederlanders aan de voor
avond van het vakantieseizoen
biedt de Belgische kabinetscrisis
het voordeel, dat er van het veel
besproken vignet voor de auto
snelwegen voorlopig niets te
recht zal komen. De Belgische
ex-premier bevestigde gisteren
dat het vignet slechts van kracht
kan worden in het kader van een
programmawet, waarvan de be
handeling door het parlement de
nodige tijd in beslag neemt. Op
het ogenblik handelt de demis
sionaire regering echter alleen
dringende lopende zaken af en de
programmawet maakt daarvan
zeker geen deel uit.
Evenmin zal België volgende
maand een definitief besluit
kunnen nemen over de plaatsing
van tactische kernwapens. Bij de
NAVO-raad van begin decembei
had de Belgische regering im
mers een uitstel van zes maanden
bedongen alvorens zich definitief
over deze zeer omstreden kwestie
uit te spreken. De aftredende
premier liet er geen twijfel over
bestaan dat een dusdanig belang
rijke beslissing alleen kan wor
den genomen door een regering
die op een solide parlementaire
meerderheid steunt.
Wel zei Martens ervoor te zullen
zorgen dat de Belgische frank
niet te lijden heeft onder het be
stuurlijke luchtledige. Als heftig
tegenstander van een devaluatie
van de frank, betoogde Martens
met klerri uiterst waakzaam te
zullen blijven op monetair ge
bied.
Net als bij de meeste Belgische re-
geringscrises is ook dit keer het
vuur in de pan geslagen over de
taalkwestie en de gewestvorming
De recente rellen in de Voer
streek hebben er zeker niet toe
bijgedragen de gemoederen te
kalmeren, hoewel de directe
aanleiding tot de huidige kabi
netscrisis te maken had met het
statuut van het Brusselse ge
west
In de toekomstige, steeds onmoge
lijker wordende Belgische fede
rale staat zal Brussel immers
gaan functioneren als een ^oort
buffergewest tussen Vlaanderen
en Wallonië. Voor het zover is,
trachten de beide grote gewesten
echter hun belangen in Brussel
alvast zo goed mogelijk te verze
keren. Zo hadden de Franstalige
partijen in een afgelopen vrijdag
behandeld wetsontwerp weten
door te drukken dat Vlaamse
randgemeenten desgewenst ook
(Van onze correspondenten)
BRUSSEL, WENEN, BONN - De Amerikaanse minister van buitenlandse
zaken, Cyrus Vance, heeft gisteren twintig ambassadeurs van bevriende
landen in Washington geïnformeerd over de manier waarop de Ameri
kaanse bondgenoten kunnen meewerken aan de boycot van Iran. Dit
gebeurde nadat gisteren over het algemeen terughoudend was gereageerd
op het verzoek van de Verenigde Staten aan de bondgenoten tot steun
voor de boycot, met name in Europese kringen.
Inmiddels is bekend geworden dat
de Iraanse regering de Iraanse
handelsdelegatie in Wenen aan
het werk heeft gezet om de be
voorrading van Iran zeker te
stellen. Vooral levensmiddelen
en machine-onderdelen zullen,
zolang dat nog mogelijk is, in Eu
ropa en mogelijk daarbuiten door
Weer NAVO-
secretaresse
overgelopen
naar DDR
OOST-BERLIJN (Reuter/AFP) -
Volgens het Oostduitse persbu
reau ADN is weer een NAVO-se-
cretaresse, die toegang had tot
enige honderden geheime NA-
VO-plannen, naar Oost-Duits-
land uitgeweken.
Volgens ADN gaat het bij de vrouw,
die asiel zou hebben gevraagd op
grond van gewetensbezwaren
wegens bet „gevaar van het NA-
VO-beleid om de Belgische I.
Verrept, die op het internationale
secretariaat van het NAVO-
hoofdkwartier in Brussel werkte.
Volgens ADN had de vrouw op 8
april asiel gevraagd, toen zij in
Oost-Duitsland was aangeko-
Eerder, namelijk op 5 maart vorig
jaar, was de Westduitse NAVO-
secretaresse Ursel Lorenzen naar
Oost-Duitsland vertrokken.
Iran worden gekocht, om zich in
te dekken tegen de gevolgen van
de Amerikaanse economische
boycot.
De Nederlandse regering heeft in
middels bekendgemaakt dat al
leen in overleg met de EG-part-
ners zal worden besloten of me
dewerking zal worden verleend
aan de boycot van Iran. Een even
tuele Nederlandse boycot zou
gevolgen kunnen hebben voor de
olie-importen. Ons land betrekt
op het ogenblik 10 procent van de
olie-invoer uit Iran. Overigens
zijn de bestaande olievoorraden
groot genoeg om een verlies van
Iraanse olie te kunnen opvangen.
Geen paniek
De Europese Gemeenschap is dan
ook niet in paniek geraakt over de
dreiging van Iran om alle aanvoer
van olie stop te zetten aan landen
die zich akkoord verklaren met
de Amerikaanse sanctiemaatre
gelen. Van de 475 miljoen ton olie
die de Gemeenschap vorig jaar
importeerde, kwam maar 30,9
miljoen ton uit Iran. En dat was al
10 procent minder dan in 1978.
Het merendeel van de Iraanse
olie ging naar West-Duitsland en
Frankrijk.
De EG-ministers van buitenlandse
zaken zullen de Amerikaanse
boycot van Iran en eventuele
medewerking daaraan door de
Europese partners bespreken tij
dens de conferentie van de Euro
pese Raad in Lissabon die van
avond begint. Op een bijeen
komst van regeringsleiders van
de Europese Gemeenschap, die
waarschijnlijk eind deze maand
in Luxemburg zal plaatsvinden,
kan wellicht een officiële Euro
pese reactie worden verwacht ten
aanzien van de nieuwe ontwik
kelingen rond Iran.
In de Westeuropese hoofdsteden
zelf is over het algemeen tamelijk
lauw gereageerd op de Iran-boy-
cot door de VS. De Britse rege
ring, die tot dusver vrij solidair
was met de Amerikanen in de
kwestie-Iran, reageerde gisteren
uiterst voorzichtig. De Britten
zullen slechts in gezamenlijk
overleg met de negen EG-landen
besluiten al of niet tot ondersteu
ning van de Amerikaanse boycot
over te gaan. Overigens kan
Groot-Brittannië het uitstekend
zonder Iraanse olie stellen, gezien
de grote oliereserves in het Britse
deel van de Noordzee. Ook van
Franse kant is weinig steun voor
het Amerikaanse beleid te ver
wachten. Het was immers de
Franse regering, die indertijd aan
ajatollah Chomeini asiel verleen
de, en de Fransen hebben nog
steeds goede betrekkingen met
Iran.
In Rome is officieel helemaal niet
gereageerd op de Amerikaanse
stap. Wel heeft Italië de voorge
nomen levering van helikopters
aan Iran voor onbepaalde tijd
uitgesteld. Overigens zou een
handelsembargo tegen Iran de
Italianen harder treffen dan de
machthebbers in Teheran, zo was
in Rome te horen.
De uit de Verenigde Staten uitgewezen Iraanse diplomaten kregen gis
teren bij terugkomst in Teheran een heldenwelkom. Ook minister van bui
tenlandse zaken Ghotbzadeh was naar het vliegveld gekomen om zijn
landgenoten te begroeten.
Terughoudendheid ook in Bonn.
De Westduitse regering is welis
waar bezorgd over de jongste
ontwikkelingen in de betrekkin
gen tussen de Verenigde Staten
en Iran, maar wil op dit ogenblik
geen overhaaste beslissingen
nemen. "Een breuk met Teheran
staat op dit moment niet ter dis
cussie," aldus kenschetste rege
ringswoordvoerder Grünewald
het standpunt van het Westduitse
kabinet.
Ook de reacties van de Amerikaan
se bondgenoten buiten Europa
zijn over het algemeen afwijzend.
De Japanse minister van buiten
landse zaken Saburo Okita zei dat
de economische sancties tegen
Iran niet zullen bijdragen tot oen
oplossing van de crisis tussen
Washington en Teheran. Japan is
overigens voor een groot deel van
zijn energiebehoefte aangewezen
op olie uit Iran. Australië en
Nieuw-Zeeland hebben duide
lijk gemaakt de betrekking met
Teheran niet te zullen verbreken
en vooralsnog de handel met Iran
geen beperkingen op te zullen
leggen.
Alleen de noorderbuur van de VS,
Canada, overweegt op dit mo
ment stappen met betrekking tot
Iran. Naar verluidt zou de rege
ring in Ottawa overwegen de di
plomatieke relaties met Teheran
te verbreken. De Canadese am
bassade in Teheran hielp begin
dit jaar, zoals bekend, bij de ont
snapping van Amerikanen uit
(Van onze correspondenten)
JERUZALEM, BEIROET - Israëli
sche militaire eenheden zijn gis
termiddag, uitgerust met pant
servoertuigen en bulldozers,
Zuid-Libanon binnen getrokken.
Zij hebben zich op verschillende
plaatsen ingegraven in het gebied
dat onder controle staat van de
vredesmacht van de Verenigde
Naties in Libanon. Gevreesd
wordt dat het gaat om de voorbe
reiding van een vergeldingsactie
voor de aanval van Palestijnse
guerrillastrijders, maandag op de
grenskibboets Misgav, waarbij
drie Israëli's de dood vonden.
Van Israëlische zijde werd slechts
bevestigd dat Israëlische eenhe
den in Zuid-Libanon patrouilles
SOWJET-UNIE
LANCEERT
BEMAND
RUIMTESCHIP
MOSKOU (UPI) - De Sowjet-Unie
heeft gisteien na een pauze van
bijna een jaar weer een bemand
ruimteschip gelanceerd. Volgens
het persbureau Tass bevinden
zich aan boord van de Sojoez-35
de 34-jarige luitenant-kolonel
Leonid Popov die als comman
dant optreedt, en de 40-jarige in
genieur Valeri Rioemin.
De twee ruimtevaarders hebben tot
taak de Sojoez te koppelen aan
het ruimtestation Saljoet-6 dat
sinds 29 september 1977 om de
aarde draait. Hieraan vast zit het
vrachtschip Progress-6 dat, on
bemand, vorige maand met voor
raden en instrumenten werd ge
lanceerd. Volgens de Russische
televisie zullen Popov en Rioe
min na de koppeling reparaties
verrichten en proeven nemen.
Voor Popov is het de eerste ruim-
tevlucht. Rioemin is een veteraan
voor wie het de derde ruim-
tevlucht is. Bovendien is hij me
dedrager van het duurrecord in
de ruimte. Samen met Wladimir
Liachov keerde hij op 19 augus
tus van het vorig jaar terug van
een verblijf van 175 dagen in de
Saljoet-6.
Franstalige afgevaardigden
mochten benoemen in de groot-
Brusselse gewestraad.
Een vijftal Vlaamse afgevaardig
den rook hierin onmiddellijk de
intrige en stemde tegen het des
betreffende artikel toen dit in de
Belgische Senaat (Eerste Kamer)
ter stemming kwam. Daarmee
kwam het hele wetsontwerp ten
val, waaraan premier Martens te
voren uitdrukkelijk de vertrou
wenskwestie had verbonden.
Ironisch genoeg waren alle te
genstemmers partijgenoten van
hem. En aldus beroofden zij hem
van de benodigde twee-derde
meerderheid, alsmede van zijn
premierschap.
Afgezien van de duidelijk Vlaams-
Waalse implicaties, beweren boze
tongen dat de val van Martens
minstens evenveel te maken
heelt met een diepgaande on
enigheid binnen de Belgische
Christelijke Volks Lartij (CVP),
waarvan Wilfried Martens en
diens voorganger Leo Tinde-
mans (thans partijvoorzitter) de
exponenten zijn. Oplossingen om
uit de huidige impasse te komen,
lijken gezocht te moeten worden
in de richting van een liberale
deelname aan de regering, in
België aangeduid als de triparti
te- benadering.
uitvoeren, „in het kader van anti-
terroristische activiteiten". Een
woordvoerder van de VN-vre
desmacht verklaarde dat de Is
raëlische actie werd uitgevoerd
met ten minste acht pantservoer
tuigen. Militairen van het Ierse
VN-contingent schatten het aan
tal daarbij betrokken Israëlische
militairen op 200. Behalve bull
dozers hebben de Israëli's vol
gens de VN-woordvoerder ook
tenten en prikkeldraad bij
zich.
De Israëlische actie vindt plaats in
het gebied dat door de Ierse en
Ghanese VN-onderdelen wordt
beheerst en waar al sinds zondag
eenheden van de door Israël ge
steunde christen-majoor Haddad
proberen een permanente con
trolepost op te zetten. Tot dusver
is dit niet gelukt als gevolg van
verzet van de Ieren, die de man
nen van Haddad omsingeld heb
ben.
Intussen is de situatie in Zuid-Li
banon nog zeer onoverzichtelijk.
Het is nog niet duidelijk wat de
Israëli's van plan zijn. De aanwe
zigheid van bulldozers en tenten
en het ingraven wijzen op activi
teiten van enige omvang, moge
lijk zelfs op permanente aanwe
zigheid. De meest voor de hand
liggende veronderstelling is dat
de Israëli's de Palestijnse bases-
waar naar schatting 700 guerrilla
strijders zijn gelegerd - willen op-
Onze correspondent in Beiroet,
Rienko Wilton, voegt hieraan toe
dat VN-woordvoerders in Beiroet
weliswaar verklaren dat de Is
raëli's in de Ghanese en Ierse sec
toren zijn doorgedrongen, maar
andere bronnen menen dat zy
nog net in het gebied gebleven
zijn, dat gecontroleerd wordt
door Haddad. Het is niet zo be
langrijk waar de Israëli's precies
liggen, de desbetreffende dorpen
behoren in naam tut d<- Ierse en
Ghanese VN-sectoren, maar
Haddad beschouwt ze ook als
behorend tot zijn „vrijstaat
Het lijkt erop dat de Israëli's de
zaak in eigen handen genomen
hebben. Ditmaal reageerden ze
nog niet met een vergeldingsactie
als antwoord op de overval op de
Israëlische kibboets, maar met
een beperkte operatie die - mili
tair gesproken - de vermeende
Palestijnse sluiproute door VN-
gebied moet afsnijden en die po
litiek ten doel lijkt te hebben de
oude Israëlische Stalling te on
derstrepen, dat de VN-troepen
niet „effectief zouden zijn" en de
ogen zou sluiten voor Palestijnse
infiltraties
Hierbij worden door politieke
waarnemers in Beiroet twee
kanttekeningen gemaakt om te
beginnen wordt de VN-vredes-
macht voortdurend gedwars
boomd door de door Israel ge
steunde Haddad, zodat de
'blauwhelmen' nauwelyks tijd
hebben iets te doen om Palestijn
se infiltraties te voorkomen.
Daarnaast zijn de Palestijnse
commando's afgelopen maandag
ook door Haddad-gebied getrok
ken. alvorens bij de Israëlische
kibboets aan te komen en over dit
veiligheidslek spreken de Israe
li's met geen woord.
De Verenigde Naties in New York
hebben gisteravond scherp ge
protesteerd tegen de Israëlische
inval. Een woordvoerder van V N-
secretaris-generaal Kurt Wald-
heim noemde de ontwikkelingen
in Zuid-Libanon „zeer ernstig".
Hij zei ook dat de VN bezig zijn de
reikwijdte en de motieven van de
Israeli's te onderzoeken.
HERSTEL - Soedan heeft besloten
de diplomatieke betrekkingen
met Irak te herstellen Volgens
het Soedanese persbureau Sun i
is dit gedaan in het belang van de
solidariteit binnen de Arabische
wereld.
Vorige week had de regering in
Bagdad een zelfde besluit be
kendgemaakt. nadat de Iraakse
president Saddam Hoessein een
boodschap had gestuurd aan zijn
Soedanese collega Jaafar Nimei-
