Kleurplaten moeten vaak slechte taal- gebruik verdoezelen Knuffeldieren Schrikkelboek Rasmus loopt weg: een voltreffer Kapitein Een fijn boek voor kinderen die van planten houden Versjesboek DONDERDAG 10 APRIL 1980 en nu eventjes niet zeuren wat er dringend moet gebeuren: afwas, huiswerk, boodschap doen. ik doe nou m'n eigen doen' 'k ben er niet en ik blijf zoek tot 't einde van mijn boek. en als ik dan tóch moet luistren - schreeuw niet zo, je kan ook fluistrun - vlug mijn wijzer in 't verhaal voor de zoveel-veelste maal. nou. ik weet niet wat ze willen: als je wél leest, gaan ze gillen; als je niet leest, ben je stom. even wachten, boek. ik kom! miep diekmann Een boekenlegger met vers van Miep Diekmann. "HET VERHAAL VAN RO BINSON CRUSOE", Anie en Michel Politzer, Uitg. Ploegsma. Prijs 13,90. In Frankrijk werd een aantal ja ren geleden het Schetsboek van Robinson Crusoe ont dekt. Een schitterend boek, waarin de Franse illustrator Michel Politzer in talloze zwart-wit schetsen tot in de tails het leven van Robinson Crusoe als schipbreukeling op een eiland heeft weerge geven. Rondom de illustraties waren gedeelten uit het oorspron kelijke verhaal van Daniel Defoe opgenomen, die voor de verbindende teksten zorg den. Als Boek van de Maand werd het Schetsboek in ons land uitgebracht in eerj vrij prijzige kleurenuitgave, die echter in een mum van tijd uitverkocht was. De grote navraag naar dit boek heeft uitgever Ploegsma doen besluiten tot een herdruk, met als nieuwe titel Het ver haal van Robinson Crusoe. Afgezien van de terugkeer naar de oorspronkelijke zwart-wit schetsen is het boek verder netzelfde gebleven. Het geeft een heel goed beeld van het schipbreukelingen bestaan van Crusoe. Door handig ge bruik te maken van aange spoeld wrakhout en materiaal afkomstig van het eiland, weet hij zich redelijk in leven te houden. De illustraties laten alles heel precies zien: het eiland, de in richting van Robinson's hut, de opbouw van zijn huisraad, en de constructie van de vele gereedschappen die hij ge bruikte bij het vissen of be werken van het land. De dag boekteksten zijn helaas niet zo makkelijk te lezen door de moeilijke woordkeus, maar de schetsen maken veel goed. Voor kinderen vanaf 9 jaar. "LENTE IN BOLDERBU REN". Astrid Lindgren, illu straties van Ilon Wikland. Uitg. Ploegsma. Prijs 14,90. De belevenissen van de kinde ren uit het dorpje Bolderbu ren zijn door Astrid Lindgren al eerder in drie boekjes be schreven. Er is nu een spe ciaal prenten-leesboek over Bolderburen verschenen voor kinderen vanaf 5 jaar. Dikke pret in dit boek. Voor de kinderen uit Bolderburen be tekent het leven op het plat teland een aaneenschakeling van veel buiten zijn, spelletjes spelen en soms kattekwaad uithalen. Het verhaal is zorgeloos, mak kelijk om te lezen voor kinde ren vanaf 7 jaar en fantastisch geïllustreerd. Dit najaar verschijnt nog een tweede prentenboek over de kinderen van Bolderburen. "EEN KUSJE VOOR KLEINE BEER". Else Minank. 111. Maurice Sendak. Uitg. Ploegsma. Prijs 7,80. Dit verhaal behoort tot de zg. Blok-boekjes: een serie pren tenboekjes bedoeld voor kin deren vanaf 4 jaar. Het zijn fijne boekjes om samen met kinderen te lezen, maar meer nog om samen te bekijken, want de illustraties dragen veelal het verhaal. Vooral de vijf Kleine Beerboekjes zijn erg populair. In Een kusje voor Kleine Beer draait alles om een bedank- kusje van Oma Been Kleine Beer heeft voor haar een te kening gemaakt, die door Kip wordt bezorgd. Oma is ver rukt en geeft Kip als bedankje een kusje voor Kleine Beer mee, dat pas na de nodige om zwervingen het beertje be reikt. Kip geeft het kusje namelijk door aan Kikker, en via Poes, en meneer en juffer Das komt het kusje weer bi} Kip terug. Wat dit verhaaltje zo knap maakt, is dat het doorgeven van het kusje leuk blijft door op een gegeven moment me neer en juffer Das elkaar de kus steeds te laten terugge ven. Kleine Beer krijgt uit eindelijk toch zijn bedank- kusje en het verhaal eindigt met de trouwpartij van de twee Dassen, jawel, dankzij het kusje! Het verhaal laat zich via de illu straties uitstekend vertellen en de begeleidende tekst is goed te lezen door de grote letters. Maurice Sendak's te keningen zijn voortreffelijk, alleen het kleurgebruik zal sommige kinderen misschien niet zo aanspreken: veel grijs, ingevuld met lichtgroen of Een illustratie uit 'Het verhaal Deze pagina, geheel ge wijd aan het kinder boek, werd samenge steld door Margot Klompmaker. Een illustratie uit het boek "Rasmus loopt weg". In de Wenteltrapserie, speciaal voor kinderen die niet zo goed kunnen lezen, is het boek "Rasmus loopt weg", van Astrid Lindgren een duidelij ke voltreffer. In eenvoudige woorden wordt een schitte rend verhaal verteld. Rasmus is een weeskind, dat zijn jeugd doorbrengt in het weeshuis van juffrouw Havik. Af en toe komen er kinderloze echtparen in het weeshuis een kind "uitzoeken". Op eèn ontroerende manier be schrijft Astrid Lindgren hoe de weeskinderen, hunkerend naar een vader en moeder, al hun hoop op deze bezoekjes vestigen. Rasmus is hoopvol gestemd en praat erover met zijn vriendje Gunnar. "Stel je voor dat ze mij kiezen", zegt Rasmus. "Denk dat maar niet. Ze nemen altijd meisjes met krullen", is Gunnars nuchtere commentaar. Rasmus wil het (nog) niet gelo ven. "Er kan toch wel iemand zijn, die een jongen wil heb ben? Een jongen met steil haar, zoals ik?" Gunnar is on verbiddelijk. "Alleen meisjes met krullen". Desalniettemin boent ieder' kind zich schoner dan schoon, want pleegouders houden van schone kinderen volgens juffrouw Havik. Te vergeefs, want er wordt na tuurlijk een meisje met krul len gekozen. Rasmus ontsnapt uit het wees huis en ontmoet de zwerver Oscar, die zijn grootste vriend wordt. Samen trekken ze stad en land af. Wanneer Rasmus de kans krijgt op een boerde rij te blijven bij een vriende lijk boerenechtpaar, kiest hij toch voor Oscar. Oscar blijkt ondanks zijn zwerversbe staan een eigen huis te heb ben en nog getrouwd te zijn ook. En zo is Rasmus best te vreden met zijn i der en moeder". Een fijn boek om te lezen, voor al omdat de korte flitsende dialogen een grote vaart en spanning in het verhaal bren gen. De prijs: 12,25. Geen geld voor dit schitterende boek. Kinderboeken? Je weet niet wat je zietIn een waanzinnig tempo worden talloze nieuwe boeken over de kinderhoofden uitgestort. Elk jaar verschij nen er ongeveer 1700 nieuwe titels! Hoe moet ie mand uit zo'n gigantisch aanbod een keuze maken? Uitgevers doen alles om hun boeken zo aantrekkelijk mo gelijk te maken. Veel illustra ties en vooral een kleurige omslag als blikvanger moeten de verkoop stimuleren. Dat maakt een boek een stuk duurder, maar voor kinderen wel veel aantrekkelijker. Een boek wordt soms eerder ge kocht om de plaatjes, dan om het verhaal zelf Geld speelt geen rol als het er om gaat het boek zo aantrek kelijk mogelijk te verpakken. Maar het lijkt er veel op dat dit ten koste gaat van de inhoud, waar minimale zorg aan wordt besteed. De vele kleurplaten moeten vaak het zeer slechte taalge bruik in het verhaal verdoe zelen. Vooral bij "bewerkin gen" van klassieke verhalen, zoals "Alleen op de wereld" is het oppassen geblazen. Veel boeken voor oudere kin deren (vanaf ong. 10 jaar) zijn vrij ingewikkeld geschreven met lange zinnen, en moeilij ke of soms ouderwetse woor den. Het blijkt dat voor de meeste uitgevers en schrijvers alleen maar kinderen bestaan, die goed kunnen lezen. En dat terwijl er genoeg kinderen zijn die iri vergelijking met andere kinderen van hun leef tijd een grote achterstand met lezen hebben. Deze kinderen lezen "slecht". Dat kan zo'n kind zich behoorlijk aantrek ken. Misschien meer dan volwassenen beseffen. Lekker even een boek lezen gaat niet zo makkelijk. Met een rooie kop van inspanning zit een kind met leesproble men moeizaam woorden te ontcijferen uit een verhaal, waar vriendjes hun hand niet voor omdraaien. Dat werkt schaamte en frustra tie in de hand. Te moeilijk Voor een slecht-lezend kind zijn de meeste verhalen voor zijn leeftijd te moeilijk ge schreven en zo zonder meer niet te lezen. Elke keer uitleg vragen is vervelend en het plezier om iets te lezen ver dwijnt als sneeuw voor de zon. Is het een wonder dat een slecht-lezend kind liever stripverhalen leest? Er zijn veel te weinig auteurs die zo gewoon en natuurlijk schrij ven, dat hun verhalen door elk kind- gelezen kunnen worden. Uitgevers vinden het waar schijnlijk commercieel niet aantrekkelijk genoeg tijd en geld te besteden aan een goe de taalkundige bewerking van veelgevraagde boeken, waardoor ook een kind met leesproblemen ze begrijpen kan. Tot nu toe is er maar één uitge ver, Wolters Noordhoff in Groningen, die iets voor deze kinderen doet. Daar is een speciale serie boeken ver schenen, de Wenteltrapreeks die, qua inhoud, spannend en aantrekkelijk genoeg zijn voor oudere kinderen, maar toch eenvoudig geschreven. Onder "eenvoudig geschreven" wordt door de uitgever ver staan: Grotere letters dan normaal, korte alinea's, geen moeilijke woorden of lange Marije 10 jaar, maakte het vignet voor deze pagina. Pe Wenteltrapreeks bestaat uit meer dan 20 boeken, waaron der een groot aantal bewerkte "klassieke" verhalen. Ouderwets Veel verhalen maken echter een nogal ouderwetse indruk. Het draait steeds om diefstal, veldwachters, burgemees ters, landlopers en heldenda den verrichtende jongens. Maar ook hiér speelt de com mercie een rol. De meeste boeken verkopen nog zó goed, dat Wolters Noordhoff ze niet uit de handel neemt. Bovendien is het aantrekken van goede schrgvers voor de ze serie een moeilijke en kostbare zaak. Er bestaan echter gelukkig plannen om binnenkort de serie met ei gentijdse boeken uit te brei den. Naast,deze minder geslaagde verhalen, zijn er ook heel goede boeken in deze reeks. Vooral de "klassieke" boe ken, kundig bewerkt door Heieen Kernkamp en Els Pelgrom, zijn de moeite waard. Hier een overzicht van de boe ken die naar mijn idee het best geslaagd zijn: Voor kinderen vanaf 8 jaar: Doetje is niet bang, Doetje in het bos en Doetje en de goo chelaar, door Jetty Krever. Rasmus loopt weg, door Astrid Lindgren. Voor oudere kinderen: Het Schateiland, door Robert Stevenson. Niels Holgersson (2 delen), door Selma Lagerlof. De avonturen van de Baron von Munchhausen (3 delen). Herrie op het eiland en Herrie aan het meer, door Sijte de Haan. Kapitein Nemo, door Jules Verne. Pinokkio, door C. Collodi Alleen op de wereld (2 delen), door Hector Mak >t Alle boeken zijn voorzien van een kleurenomslag en geïllu streerd. Maar dit keer niet ten koste van de inhoud. De prij zen variëren vanaf 5,90 tot 19,50. "IK HOUD VAN PLANTEN", Christina Bjork en Lena An derson (uitg. Ploegsma, prijs f 14,90). Een erg fijn boek voor kinderen die wel van planten houden, maar het zelf proberen en prutsen spannender vinden dan het kant en klaar kopen van een plant. In "Ik houd van planten" wordt door het stadskind Linea op speelse wijze verteld hoe je uit gewone alledaagse vruch ten en groenten een plant kunt laten groeien, het stek ken en verzorgen van planten, het laten ontkiemen van bol len en bonen, de spelletjes die je kunt verzinnen met pitten- uit vruchten (wat dacht je van een groeiwedstrijd tussen erwten en bonen?) enz. Op een voor kinderen begrijpe lijke manier wordt er ook iets verteld over de scheikundige processen die zich in de na tuur afspelen. "Ik houd van planten" is niet alleen een handig boek voor kinderen die al "plantengek" zijn, maar ook door de onge- dwongen aanpak heel ge schikt om kinderen vanaf 7. jaar enthousiast te maken voor de natuur. De illustraties verduidelijken en vullen de tekst op een goe- "Hondie heeft alles overleefd. In eèn half vergaan doosje ligt hij nu in de kast. Bij elke ver huizing verhuist hij mee. Hem wegdoen zou heilig schennis zijn". Dit is een gedeelte uit De Knuf fels. Een boek over knuffel dieren, samengesteld door Miija de Vries en Paul Hae- nen. Talloze volwassenen ver tellen in dit boek over hun grenzeloze, levenslange liefde voor het knuffelbeest uit hun jeugd. Vijf jaar lang zijn de samenstellers bezig geweest met het opsporen van mensen en het voeren van vaak zeer openhartige en aangrijpende gesprekken. De samenstellers proberen be grip te kweken voor de soms maniakale liefde voor knuf feldieren. Ieder mens heeft wel een of ander voorwerp, dat hij zijn leven lang met zich mee draagt. Een soort talis man met een hele geschiede nis, die vaak een deel van de bezitter zelf is geworden. De liefde voor zo'n knuffeldier is ook niet aan leeftijd gebon den. In verregaande staat van ontbinding en talloze malen opgelapt worden ze meege- zeuld van hot naar her. Wie zich afvraagt waarom, moet niet alleen de prachtige foto's bekijken, maar vooral de ver halen lezen. De tot op de draad versleten voddenbees- ten nodigen op het eerste ge zicht niet bepaald ui,t tot knuffelen. Maar uit de ge sprekken met hun bezitters blijkt, dat deze knuffels voor veel mensen van levensbe lang zijn geweest op één of meer momenten in hun leven. Een symbool van hoop en wanhoop, blijdschap en el lende, of aanleiding tot gren zeloze leegte en verdriet, het beest definitief verminkt, weggegooid of zoekgeraakt was. Het verhaal van een vrouw die alleen uit de speelgoedbeer uit haar kinderjaren de moed putte om de oorlog te overle ven spreekt voor zich. Voor liefhebbers van 0-100 jaar dit Knuffelhoek, uitgegeven door Meulenhoff (prijs 25,-). "De Veter-eter". Autelifc Diet' Huber. Illustraties: Diet Huber. UitR.: Leopold. pnis: |6 90 en Han Hoekstra. Diet Huber heeft er een smaakvol geheel van gemaakt vol grappige, knap geschreven versjes, met subtiele woordspelingen. Alle versjes zijn door haarzelf geïllustreerd Toen nicht Kato vandaag ontbeet sprong er een vlo op 't tafelkleed. Van 't tafelkleedje op haar bord, van 't bordje op de ochtendgort, vandaar op de kristallen vaas, tenslotte op de Leidse kaas. En düma sprong de domme vlo in 't boterpotje van Kato. Daar was hij zeker in gebleven als nicht Kato hem niet het leven met één beweging had gered en op de tafel had gezet. Zij hield hem bij een achterpootje en zei: 'Och kijk! Een botervlootje!' Eén keer in de vier jaar hebben we een schrikkeljaar. De maand februari telt dan 29 in plaats van 28 dagen. Het jaar waarin we nu leven, 1980, is zo'n schrikkeljaar, en ter ere daarvan is bij uitgever Leo pold een "Schrikkelboek" verschenen. Een lekker lees-doe boek vol gedichtjes, mooie en gekke tekeningen, raadseltjes, een Rare Dieren Kabinet, drie lange verhalen en een toneel stukje. Tal van bekende auteurs heb ben aan deze uitgave hun steentje bijgedragen, zoals Wieteke van Dort. Tonke Dragt, Nannie Kuiper, Miep Diekmann. The Tjong Khing en Dolf Verroen. Wie niet meer precies weet hoe onze kalender met zijn jaren, maanden, weken en dagen is ontstaan, vindt in het Schrik kelboek alle informatie hier over bneengebracht door Tonke Dragt. Een fijn boek waar van alles mee te doen is. Er zgn zelfs aparte bladzijden geresol veerd. waar je zelf een verhaal op kunt schrijven. Over vier jaar komt er weer een Schrik kelboek heeft uitgever Leo pold beloofd. Voorlopig ben ie hier wel even mee bezig. Voor kinderen vanaf 7 jaar. Prijs 19,90.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1980 | | pagina 13