Kleurplaten moeten
vaak slechte taal-
gebruik verdoezelen
Knuffeldieren
Schrikkelboek
Rasmus loopt weg:
een voltreffer
Kapitein
Een fijn boek
voor kinderen
die van
planten
houden
Versjesboek
DONDERDAG 10 APRIL 1980
en nu eventjes niet zeuren
wat er dringend moet gebeuren:
afwas, huiswerk,
boodschap doen.
ik doe nou
m'n eigen doen'
'k ben er niet
en ik blijf zoek
tot 't einde van mijn boek.
en als ik dan tóch moet luistren
- schreeuw niet zo, je kan ook
fluistrun -
vlug mijn wijzer in 't verhaal
voor de zoveel-veelste maal.
nou. ik weet niet wat ze willen:
als je wél leest, gaan ze gillen;
als je niet leest, ben je stom.
even wachten, boek. ik kom!
miep diekmann
Een boekenlegger met
vers van Miep Diekmann.
"HET VERHAAL VAN RO
BINSON CRUSOE", Anie en
Michel Politzer, Uitg.
Ploegsma. Prijs 13,90.
In Frankrijk werd een aantal ja
ren geleden het Schetsboek
van Robinson Crusoe ont
dekt. Een schitterend boek,
waarin de Franse illustrator
Michel Politzer in talloze
zwart-wit schetsen tot in de
tails het leven van Robinson
Crusoe als schipbreukeling
op een eiland heeft weerge
geven.
Rondom de illustraties waren
gedeelten uit het oorspron
kelijke verhaal van Daniel
Defoe opgenomen, die voor
de verbindende teksten zorg
den. Als Boek van de Maand
werd het Schetsboek in ons
land uitgebracht in eerj vrij
prijzige kleurenuitgave, die
echter in een mum van tijd
uitverkocht was.
De grote navraag naar dit boek
heeft uitgever Ploegsma doen
besluiten tot een herdruk,
met als nieuwe titel Het ver
haal van Robinson Crusoe.
Afgezien van de terugkeer naar
de oorspronkelijke zwart-wit
schetsen is het boek verder
netzelfde gebleven. Het geeft
een heel goed beeld van het
schipbreukelingen bestaan
van Crusoe. Door handig ge
bruik te maken van aange
spoeld wrakhout en materiaal
afkomstig van het eiland,
weet hij zich redelijk in leven
te houden.
De illustraties laten alles heel
precies zien: het eiland, de in
richting van Robinson's hut,
de opbouw van zijn huisraad,
en de constructie van de vele
gereedschappen die hij ge
bruikte bij het vissen of be
werken van het land. De dag
boekteksten zijn helaas niet
zo makkelijk te lezen door de
moeilijke woordkeus, maar
de schetsen maken veel goed.
Voor kinderen vanaf 9 jaar.
"LENTE IN BOLDERBU
REN". Astrid Lindgren, illu
straties van Ilon Wikland.
Uitg. Ploegsma. Prijs 14,90.
De belevenissen van de kinde
ren uit het dorpje Bolderbu
ren zijn door Astrid Lindgren
al eerder in drie boekjes be
schreven. Er is nu een spe
ciaal prenten-leesboek over
Bolderburen verschenen
voor kinderen vanaf 5 jaar.
Dikke pret in dit boek. Voor de
kinderen uit Bolderburen be
tekent het leven op het plat
teland een aaneenschakeling
van veel buiten zijn, spelletjes
spelen en soms kattekwaad
uithalen.
Het verhaal is zorgeloos, mak
kelijk om te lezen voor kinde
ren vanaf 7 jaar en fantastisch
geïllustreerd.
Dit najaar verschijnt nog een
tweede prentenboek over de
kinderen van Bolderburen.
"EEN KUSJE VOOR KLEINE
BEER". Else Minank. 111.
Maurice Sendak. Uitg.
Ploegsma. Prijs 7,80.
Dit verhaal behoort tot de zg.
Blok-boekjes: een serie pren
tenboekjes bedoeld voor kin
deren vanaf 4 jaar. Het zijn
fijne boekjes om samen met
kinderen te lezen, maar meer
nog om samen te bekijken,
want de illustraties dragen
veelal het verhaal. Vooral de
vijf Kleine Beerboekjes zijn
erg populair.
In Een kusje voor Kleine Beer
draait alles om een bedank-
kusje van Oma Been Kleine
Beer heeft voor haar een te
kening gemaakt, die door Kip
wordt bezorgd. Oma is ver
rukt en geeft Kip als bedankje
een kusje voor Kleine Beer
mee, dat pas na de nodige om
zwervingen het beertje be
reikt.
Kip geeft het kusje namelijk
door aan Kikker, en via Poes,
en meneer en juffer Das komt
het kusje weer bi} Kip terug.
Wat dit verhaaltje zo knap
maakt, is dat het doorgeven
van het kusje leuk blijft door
op een gegeven moment me
neer en juffer Das elkaar de
kus steeds te laten terugge
ven. Kleine Beer krijgt uit
eindelijk toch zijn bedank-
kusje en het verhaal eindigt
met de trouwpartij van de
twee Dassen, jawel, dankzij
het kusje!
Het verhaal laat zich via de illu
straties uitstekend vertellen
en de begeleidende tekst is
goed te lezen door de grote
letters. Maurice Sendak's te
keningen zijn voortreffelijk,
alleen het kleurgebruik zal
sommige kinderen misschien
niet zo aanspreken: veel grijs,
ingevuld met lichtgroen of
Een illustratie uit 'Het verhaal
Deze pagina, geheel ge
wijd aan het kinder
boek, werd samenge
steld door Margot
Klompmaker.
Een illustratie uit het boek "Rasmus loopt weg".
In de Wenteltrapserie, speciaal
voor kinderen die niet zo goed
kunnen lezen, is het boek
"Rasmus loopt weg", van
Astrid Lindgren een duidelij
ke voltreffer. In eenvoudige
woorden wordt een schitte
rend verhaal verteld.
Rasmus is een weeskind, dat
zijn jeugd doorbrengt in het
weeshuis van juffrouw Havik.
Af en toe komen er kinderloze
echtparen in het weeshuis
een kind "uitzoeken".
Op eèn ontroerende manier be
schrijft Astrid Lindgren hoe
de weeskinderen, hunkerend
naar een vader en moeder, al
hun hoop op deze bezoekjes
vestigen. Rasmus is hoopvol
gestemd en praat erover met
zijn vriendje Gunnar. "Stel je
voor dat ze mij kiezen", zegt
Rasmus. "Denk dat maar niet.
Ze nemen altijd meisjes met
krullen", is Gunnars nuchtere
commentaar.
Rasmus wil het (nog) niet gelo
ven. "Er kan toch wel iemand
zijn, die een jongen wil heb
ben? Een jongen met steil
haar, zoals ik?" Gunnar is on
verbiddelijk. "Alleen meisjes
met krullen".
Desalniettemin boent ieder'
kind zich schoner dan
schoon, want pleegouders
houden van schone kinderen
volgens juffrouw Havik. Te
vergeefs, want er wordt na
tuurlijk een meisje met krul
len gekozen.
Rasmus ontsnapt uit het wees
huis en ontmoet de zwerver
Oscar, die zijn grootste vriend
wordt. Samen trekken ze stad
en land af. Wanneer Rasmus
de kans krijgt op een boerde
rij te blijven bij een vriende
lijk boerenechtpaar, kiest hij
toch voor Oscar. Oscar blijkt
ondanks zijn zwerversbe
staan een eigen huis te heb
ben en nog getrouwd te zijn
ook. En zo is Rasmus best te
vreden met zijn i
der en moeder".
Een fijn boek om te lezen, voor
al omdat de korte flitsende
dialogen een grote vaart en
spanning in het verhaal bren
gen. De prijs: 12,25. Geen
geld voor dit schitterende
boek.
Kinderboeken? Je weet niet wat je zietIn een
waanzinnig tempo worden talloze nieuwe boeken
over de kinderhoofden uitgestort. Elk jaar verschij
nen er ongeveer 1700 nieuwe titels! Hoe moet ie
mand uit zo'n gigantisch aanbod een keuze maken?
Uitgevers doen alles om hun
boeken zo aantrekkelijk mo
gelijk te maken. Veel illustra
ties en vooral een kleurige
omslag als blikvanger moeten
de verkoop stimuleren.
Dat maakt een boek een stuk
duurder, maar voor kinderen
wel veel aantrekkelijker. Een
boek wordt soms eerder ge
kocht om de plaatjes, dan om
het verhaal zelf
Geld speelt geen rol als het er
om gaat het boek zo aantrek
kelijk mogelijk te verpakken.
Maar het lijkt er veel op dat dit
ten koste gaat van de inhoud,
waar minimale zorg aan
wordt besteed.
De vele kleurplaten moeten
vaak het zeer slechte taalge
bruik in het verhaal verdoe
zelen. Vooral bij "bewerkin
gen" van klassieke verhalen,
zoals "Alleen op de wereld" is
het oppassen geblazen.
Veel boeken voor oudere kin
deren (vanaf ong. 10 jaar) zijn
vrij ingewikkeld geschreven
met lange zinnen, en moeilij
ke of soms ouderwetse woor
den.
Het blijkt dat voor de meeste
uitgevers en schrijvers alleen
maar kinderen bestaan, die
goed kunnen lezen. En dat
terwijl er genoeg kinderen
zijn die iri vergelijking met
andere kinderen van hun leef
tijd een grote achterstand met
lezen hebben. Deze kinderen
lezen "slecht". Dat kan zo'n
kind zich behoorlijk aantrek
ken. Misschien meer dan
volwassenen beseffen.
Lekker even een boek lezen
gaat niet zo makkelijk. Met
een rooie kop van inspanning
zit een kind met leesproble
men moeizaam woorden te
ontcijferen uit een verhaal,
waar vriendjes hun hand niet
voor omdraaien.
Dat werkt schaamte en frustra
tie in de hand.
Te moeilijk
Voor een slecht-lezend kind
zijn de meeste verhalen voor
zijn leeftijd te moeilijk ge
schreven en zo zonder meer
niet te lezen. Elke keer uitleg
vragen is vervelend en het
plezier om iets te lezen ver
dwijnt als sneeuw voor de
zon. Is het een wonder dat een
slecht-lezend kind liever
stripverhalen leest? Er zijn
veel te weinig auteurs die zo
gewoon en natuurlijk schrij
ven, dat hun verhalen door
elk kind- gelezen kunnen
worden.
Uitgevers vinden het waar
schijnlijk commercieel niet
aantrekkelijk genoeg tijd en
geld te besteden aan een goe
de taalkundige bewerking
van veelgevraagde boeken,
waardoor ook een kind met
leesproblemen ze begrijpen
kan.
Tot nu toe is er maar één uitge
ver, Wolters Noordhoff in
Groningen, die iets voor deze
kinderen doet. Daar is een
speciale serie boeken ver
schenen, de Wenteltrapreeks
die, qua inhoud, spannend en
aantrekkelijk genoeg zijn
voor oudere kinderen, maar
toch eenvoudig geschreven.
Onder "eenvoudig geschreven"
wordt door de uitgever ver
staan: Grotere letters dan
normaal, korte alinea's, geen
moeilijke woorden of lange
Marije 10 jaar,
maakte het vignet voor
deze pagina.
Pe Wenteltrapreeks bestaat uit
meer dan 20 boeken, waaron
der een groot aantal bewerkte
"klassieke" verhalen.
Ouderwets
Veel verhalen maken echter een
nogal ouderwetse indruk. Het
draait steeds om diefstal,
veldwachters, burgemees
ters, landlopers en heldenda
den verrichtende jongens.
Maar ook hiér speelt de com
mercie een rol. De meeste
boeken verkopen nog zó
goed, dat Wolters Noordhoff
ze niet uit de handel neemt.
Bovendien is het aantrekken
van goede schrgvers voor de
ze serie een moeilijke en
kostbare zaak. Er bestaan
echter gelukkig plannen om
binnenkort de serie met ei
gentijdse boeken uit te brei
den.
Naast,deze minder geslaagde
verhalen, zijn er ook heel
goede boeken in deze reeks.
Vooral de "klassieke" boe
ken, kundig bewerkt door
Heieen Kernkamp en Els
Pelgrom, zijn de moeite
waard.
Hier een overzicht van de boe
ken die naar mijn idee het
best geslaagd zijn:
Voor kinderen vanaf 8 jaar:
Doetje is niet bang, Doetje in
het bos en Doetje en de goo
chelaar, door Jetty Krever.
Rasmus loopt weg, door Astrid
Lindgren.
Voor oudere kinderen:
Het Schateiland, door Robert
Stevenson.
Niels Holgersson (2 delen), door
Selma Lagerlof.
De avonturen van de Baron von
Munchhausen (3 delen).
Herrie op het eiland en Herrie
aan het meer, door Sijte de
Haan.
Kapitein Nemo, door Jules
Verne.
Pinokkio, door C. Collodi
Alleen op de wereld (2 delen),
door Hector Mak >t
Alle boeken zijn voorzien van
een kleurenomslag en geïllu
streerd. Maar dit keer niet ten
koste van de inhoud. De prij
zen variëren vanaf 5,90 tot
19,50.
"IK HOUD VAN PLANTEN",
Christina Bjork en Lena An
derson (uitg. Ploegsma, prijs
f 14,90).
Een erg fijn boek voor kinderen
die wel van planten houden,
maar het zelf proberen en
prutsen spannender vinden
dan het kant en klaar kopen
van een plant.
In "Ik houd van planten" wordt
door het stadskind Linea
op speelse wijze verteld hoe je
uit gewone alledaagse vruch
ten en groenten een plant
kunt laten groeien, het stek
ken en verzorgen van planten,
het laten ontkiemen van bol
len en bonen, de spelletjes die
je kunt verzinnen met pitten-
uit vruchten (wat dacht je van
een groeiwedstrijd tussen
erwten en bonen?) enz.
Op een voor kinderen begrijpe
lijke manier wordt er ook iets
verteld over de scheikundige
processen die zich in de na
tuur afspelen.
"Ik houd van planten" is niet
alleen een handig boek voor
kinderen die al "plantengek"
zijn, maar ook door de onge-
dwongen aanpak heel ge
schikt om kinderen vanaf 7.
jaar enthousiast te maken
voor de natuur.
De illustraties verduidelijken
en vullen de tekst op een goe-
"Hondie heeft alles overleefd.
In eèn half vergaan doosje ligt
hij nu in de kast. Bij elke ver
huizing verhuist hij mee.
Hem wegdoen zou heilig
schennis zijn".
Dit is een gedeelte uit De Knuf
fels. Een boek over knuffel
dieren, samengesteld door
Miija de Vries en Paul Hae-
nen. Talloze volwassenen ver
tellen in dit boek over hun
grenzeloze, levenslange liefde
voor het knuffelbeest uit hun
jeugd. Vijf jaar lang zijn de
samenstellers bezig geweest
met het opsporen van mensen
en het voeren van vaak zeer
openhartige en aangrijpende
gesprekken.
De samenstellers proberen be
grip te kweken voor de soms
maniakale liefde voor knuf
feldieren. Ieder mens heeft
wel een of ander voorwerp,
dat hij zijn leven lang met zich
mee draagt. Een soort talis
man met een hele geschiede
nis, die vaak een deel van de
bezitter zelf is geworden.
De liefde voor zo'n knuffeldier
is ook niet aan leeftijd gebon
den. In verregaande staat van
ontbinding en talloze malen
opgelapt worden ze meege-
zeuld van hot naar her. Wie
zich afvraagt waarom, moet
niet alleen de prachtige foto's
bekijken, maar vooral de ver
halen lezen. De tot op de
draad versleten voddenbees-
ten nodigen op het eerste ge
zicht niet bepaald ui,t tot
knuffelen. Maar uit de ge
sprekken met hun bezitters
blijkt, dat deze knuffels voor
veel mensen van levensbe
lang zijn geweest op één of
meer momenten in hun leven.
Een symbool van hoop en
wanhoop, blijdschap en el
lende, of aanleiding tot gren
zeloze leegte en verdriet,
het beest definitief
verminkt, weggegooid of
zoekgeraakt was.
Het verhaal van een vrouw die
alleen uit de speelgoedbeer
uit haar kinderjaren de moed
putte om de oorlog te overle
ven spreekt voor zich.
Voor liefhebbers van 0-100 jaar
dit Knuffelhoek, uitgegeven
door Meulenhoff (prijs 25,-).
"De Veter-eter". Autelifc Diet'
Huber.
Illustraties: Diet Huber.
UitR.: Leopold. pnis: |6 90
en Han Hoekstra. Diet Huber
heeft er een smaakvol geheel
van gemaakt vol grappige,
knap geschreven versjes, met
subtiele woordspelingen.
Alle versjes zijn door haarzelf
geïllustreerd
Toen nicht Kato vandaag ontbeet
sprong er een vlo op 't tafelkleed.
Van 't tafelkleedje op haar bord,
van 't bordje op de ochtendgort,
vandaar op de kristallen vaas,
tenslotte op de Leidse kaas.
En düma sprong de domme vlo
in 't boterpotje van Kato.
Daar was hij zeker in gebleven
als nicht Kato hem niet het leven
met één beweging had gered
en op de tafel had gezet.
Zij hield hem bij een achterpootje
en zei: 'Och kijk! Een botervlootje!'
Eén keer in de vier jaar hebben
we een schrikkeljaar. De
maand februari telt dan 29 in
plaats van 28 dagen. Het jaar
waarin we nu leven, 1980, is
zo'n schrikkeljaar, en ter ere
daarvan is bij uitgever Leo
pold een "Schrikkelboek"
verschenen.
Een lekker lees-doe boek vol
gedichtjes, mooie en gekke
tekeningen, raadseltjes, een
Rare Dieren Kabinet, drie
lange verhalen en een toneel
stukje.
Tal van bekende auteurs heb
ben aan deze uitgave hun
steentje bijgedragen, zoals
Wieteke van Dort. Tonke
Dragt, Nannie Kuiper, Miep
Diekmann. The Tjong Khing
en Dolf Verroen. Wie niet
meer precies weet hoe onze
kalender met zijn jaren,
maanden, weken en dagen is
ontstaan, vindt in het Schrik
kelboek alle informatie hier
over bneengebracht door
Tonke Dragt.
Een fijn boek waar van alles
mee te doen is. Er zgn zelfs
aparte bladzijden geresol
veerd. waar je zelf een verhaal
op kunt schrijven. Over vier
jaar komt er weer een Schrik
kelboek heeft uitgever Leo
pold beloofd. Voorlopig ben
ie hier wel even mee bezig.
Voor kinderen vanaf 7 jaar.
Prijs 19,90.