Foto's:
Dick Hogewoning
Grafdelver Slappendel (foto
links): „Cremeren hoeft voor mij
niet".
Foto rechts:
Duinrust, meer graafkelders dan
zandgraven.
ZATERDAG 29 MAAKT 1980
KATWIJK - Grafdelver
Slappendel heeft ook
zélf een grafkeldertje
gekocht. Niet van gan
ser harte want voor hem
heeft een zandgraf
evenveel waarde, 't Is
dat zijn kinderen erop
aandrongen toen hun
moeder was overleden.
Voor die wens zwichtte
Slappendel.
Jaren geleden kocht hij
de kelder, één van de
ruim duizend,' op het
kerkhof 'Duinrust' aan
de Parklaan, een plek
waar Katwijk zijn zo
nen en dochters de laat
ste eer bewijst. Het do
denrijk ligt ingeklemd
tussen een oude woon
wijk die door het welig
tierende groen aan het
oog wordt onttrokken.
Velen vopr hem kochten al een
grafkelder en velen na hem
volgden dit voorbeeld. Slap
pendel kocht de kelder niet
van de gemeente, zijn baas,
maar van de 'concurrent', de
hervormde gemeente die het
grootste stuk van de begraaf
plaats beheert. De Katwijkers
wordt van kindsaf al voorge
spiegeld niet alleen bij leven
goed voor elkaar te zijn, maar
ook na de dood. Het begraven
van de doden in grafkelders is
één van die 'goede daden'.
Bouwen
De hervormde gemeente, die
een eigen kantoor heeft in de
badplaats, krijgt om de ha
verklap verzoeken voor in
formatie over de grafkelders.
Zeker de laatste jaren is er een
enorme toename. Maar het
kopen van zo n kelder is er
niet bij. Pas als iemand de
respectabele leeftijd van 75
jaar heeft bereikt kan hij di
rect een grafkelder kopen.
Eerder niet. Tenzij iemand
vóór het bereiken van deze
leeftijd is gestorven.
Anders ligt het bij de gemeente
Katwijk. Daar kan men op elk
gewenst moment een graf
kelder kopen. "Wij wijzen dit
niet af', laat een woordvoer
der weten. "Daar hebben wij,
volgens mij, het recht niet toe.
Bovendien, wie nu een graf
kelder koopt zal veel goedko
per uitzijn dan wanneer hij dit
over jaren doet. De kans dat
zo'n kelder wordt doorver
kocht? Nee, nee, nee, dat is
uitgesloten. Stel je voor zeg,
dan zou je er een handeltje in
krijgen. Dat kan toch niet".
Wie bij de gemeente Katwijk
een grafkelder koopt, is een
kleine driehonderd gulden
goedkoper uit dan wanneer
hij naar de hervormde ge
meente gaat. Een duidelijke
verklaring heeft de gemeente
hier niet voor. "Ik denk dat
het komt omdat wij in drie en
Plekje uitzoeken
Grafdelver Slappendel maakt
het van tijd tot tijd wel eens
mee dat oudere Katwijkers de
begraafplaats opstappen om
een plekje uit te zoeken waar
ze willen liggen als ze dood
zijn. "Het gebeurt niet zo
vaak"zegt h ijmaar af en toe
zie je hier wel eens iemand
rondkijken. Als het even kan
wordt er natuurlijk rekening
gehouden met de wens deze
mensen."
Over cremeren hoeft men met
de christelijke Katwijkers
niet te praten. "Het is in strijd
met onze opvattingen", zegt
kerkvoogd Meyvogel. De by-
bel zegt dat de doden niet
mogen worden verbrand. En
daar houden de gelovige bad
plaats-bewoners zich streng
aan.
En begrafenisondernemer Vis:
"Ik maak het maar zelden
mee dat er een Katwijker
wordt gecremeerd. En als het
eens gebeurt is het geen ras
echte Katwijker, maar im
port. Crematie kent men hier
niet. Er gaat nog zeker een
generatie voorbij vóór men
hierover gaat denken. Het is
een geloofskwestie en daar
valt niet aan te tornen".
Goedkoop
Vis denkt dat het in de 'grote
stad' allemaal wat gemakke
lijker ligt. "Daar denkt men
anders", vertelt hij. "Volgens
mij vragen de mensen zich
daar af wat het goedkoopst is.
Bij crematie is er totaal geen
nazorg meer het lyk wordt
verbrand en de as uitge
strooid. Een graf moetje altijd
nog verzorgen. Ik heb het idee
dat de mensen in de stad
gauw overal vanaf willen zijn.
Over de dood willen ze niet
praten, ze schuiven dat ge
sprek zover mogelijk van zich
af. Maar eens komt het toch,
dat is onherroepelyk".
Cremeren hoeft ook niet voor
grafdelver Slappendel. Dat
het zyn beroep aantast vindt
hij nog tot daaraan toe. De
manier waarop het allemaal
gebeurt vindt hij 'kil'.
Jaren geleden kreeg hij vanuit
het raadhuis een telefoontje
of hij maar even uit de kelder
een urn met as wilde komen
weghalen. Maanden had het
potje met as van een gecre
meerde Katwijker in Utrecht
gestaan en daar wilde men het
nu wel eens kwyt.
Slappendel stapte na dat bel
letje op de fiets. Met de urn
onder de snelbinders ging hij
terug naar het kerkhof waar
enige nabestaanden wachtten
om de as te begraven. "Daar
liep ik dan" zegt hy, "met de
pot onder m'n arm en die
mensen achter me aan. Dat
moest dan een begrafenis
voorstellen. Nou nee. dat
vond ik maar niks. Zo'n kou-
we bedoening. Geef mij dan
maar een gewone begrafenis.
Dat is in elk geval veel plech
tiger dan cremeren
In de kelders die nu op 'Duin
rust' worden gemetseld kun
nen maar drie doden worden
bijgezet. Wanneer een familie
uit meer dan drie gezinsleden
bestaat en zy zouden kort op
elkaar sterven, dan worden de
vierde of vijfde in een apart
graf ter aarde besteld. "Wy
hebben zoiets nog nooit mee
gemaakt", laat men bij het
kerkelijk bureau van de her
vormde gemeente weten.
"Wel eens twee tegelijk, maar
meer kan ik me niet herinne
ren", aldus een woordvoerd-
ster van het bureau.
Kerkvoogd Meyvogel weet nog
dat er een tijd is geweest dat
er vanuit Leiden verzoeken
kwamen om gestorven fami
lieleden op het oude kerkhof
aan de Zuidstraat te mogen
begraven. Louter en alleen
vanwege het feit dat de grond
in de Sleutelstad nogal dras
sig was. Daarom gaf men de
voorkeur aan een laatste
rustplaats in de zandgrond.
de hervormde gemeente in
vier lagen begraven", laat de
woordvoerder weten. En het
kerkelijk bureau denkt dat dit
komt omdat alles duurder is
geworden.
Dertig jaar
De kosten van een grafkelder
zijn bij de gemeente Katwijk
rond de f2200, bij de her
vormden f2500 precies. Der
tig jaar mag een familie over
de kelder beschikken. Dan
wordt er geruimd en de resten
begraven. Hebben de nabe
staanden overwegende be
zwaren hiertegen, dan wordt
daar wel rekening mee ge
houden.
De kerkvoogdij van de her
vormde gemeente heeft ook
nu weer opdracht gegeven
voor het metselen van bijna
tweehonderd kelders. Zodra
die over een paar jaar zijn
verkocht, zal er opnieuw
worden gebouwd. Zandgra
ven kent men haast niet op
het hervormde deel van
'Duinrust'. De meeste vind je
op het kerkhof van de ge
meente.
Armengraven en graven waar
heidenen liggen, zegt men in
Katwijk. Maar wie de moeite
neemt even rond te wandelen
ontdekt dat er heus niet uit
sluitend armen zijn begraven.
De schilder Tjeerd Bottema,
een oud-burgemeester van de
badplaats en oud-wethou
ders hebben er hun laatste
rustplaats gevonden. En wie
bepaalt er nu wie er een hei
den is en wie niet?
Welgestelden
Omdat het in Katwijk, vanwege
het geloof, niet de gewoonte is
om de doden te laten creme
ren, stijgt de roep om grafkel
ders, zegt men bij het kerke-
Kerkvoogd K. Meyvogel voegt
daaraan toe: "Vroeger gingen
alleen de welgestelden in een
kelder. De rest moest zich,
gedwongen, in het zand laten
begraven. Tegenwoordig
hebben de mensen er wel een
paar centen voor over om een
duurder graf te kopen. De
welvaart is ook hier van toe
passing".
Begrafenisondernemer Vis
noemt het een Katwijkse tra
ditie dat men de doden in een
grafkelder laat bijzetten. "De
meeste families", zegt hij,
"kopen wel een kelder. Of ze
moet wel heel erg slecht bij
kas zitten. De mensen sparen
er gewoon voor. Ze leven so
ber. Uitgaan is er niet bij en
buitenshuis eens gaan eten
doen ze ook niet. Oudere
mensen zien zelfs kans geld
over te houden van hun aow.
Daar wil ik zeker niet mee
zeggen dat ze een ongezond
leven leiden. De oudjes smij
ten niet met geld, ze kennen
er de waarde van".
Oude kerkhof
Het begraven in grafkelders is
al enkele eeuwen oud in Kat
wijk. De oude begraafplaats
aan de Zuidstraat, die om
streeks 1700 in gebruik werd
genomen, kent niet één zand
graf. Hier zijn alleen maar
grafkelders. Hele familie-ge
neraties liggen hier nu nog
begraven.
Af en toe gebeurt het dat oudere Katwijkers een plekje op de begraafplaats komen uitzoeken waar ze na hun dood willen worden begraven.
