"V* Harde confrontatie dreigt ook in Leiden Krakers blijven zitten waar ze zitten krijgen er maar uit te Zie de krakers SATERDAG 29 MAART 1980 EXTRA PAGINA 21 Tekst: René van der Velden Alarmsystemen worden in werking gesteld, als het uur "u" is aangebroken: op het moment dat de mo biele eenheid het vonnis wil uitvoeren stromen sym pathisanten naar het bedreigde pand toe om de ont ruiming tegen te houden en tegen woningnood te demonstreren. Ron de Jong sloopt het dak van zijn eigen, leegstaande pand aan de Kabeljauwsteeg LEIDEN - Huiseigenaren kunnen krakers missen als kiespijn. Het afgelopen jaar hebben herhaalde keren knok ploegen van huiseigenaren krakers hun panden uit- getimmerd. Particuliere bewakingsdiensten wor den ingeschakeld om leegstaande panden te bewa ken. Panden worden half gesloopt om kraken te voorkomen. De gerechtelijke weg rest om krakers uit een pand te krijgen. Projectontwikkelaars wijzen op de ellenlange procedures, die zij moeten volgen om een bouwplan er door te krijgen. Jarenlang blijven panden zodoende leegstaan. De panden verkrotten. De bouwondernemingen beschouwen het als een extra ramp als de panden nog gekraakt worden ook. "Zie de krakers er maar weer uit te krijgen". Krakers daarentegen wijzen erop dat die bouwplannen -als zij al doorgaan- vaak niet voor de woningzoekende met een laag in komen bedoeld zijn. De projectontwikkelaar moet het zaakje immers financieel rondkrijgen en er liefst nog wat winst aan over houden. "Als de AMRO ons ingeschakeld zou hebben, zou het niet zo ver gekomen zijn," vertelt E. van Tol, directeur van de "Bouvier-Be waking-Holland. "Zo'n AMRO zit te springen om de ruimte aan de Breestraat 6 tot 8. Er zijn stapels bouwtekeningen. Maar ja, nu is het gekraakt". De AMRO heeft het pand Breestraat 6-8 overigens al in februari 1979 voor 510.000 gulden gekocht. In oktober vorig jaar vertrok de laatste bewoner uit het pand. Bijna drie weken geleden is het pand door elf woningzoekende jongeren gekraakt. Het is onwaarschijnlijk dat de AMRÖ haar bouwtekeningen snel op de Breestraat zal kunnen toepassen. Een paar dagen geleden is bij de gemeente het bericht binnen gekomen dat de minister "voornemens is" het pand op de monumentenlijst te plaatsen. Het pand is hiermee beschermd en mag niet gesloopt worden, zoals de AMRO van plan is. De sloop- en bouwplannen van de AMRO verkeren overigens in een zeer vroeg stadium. Het pand zou minstens tot eind '80 leeg blijven staan. Eerder dacht de AMRO niet aan de bouw te kunnen beginnen. Sloop van dak De gebroeders De Jong, eigenaars van een bar en een trouwauto- bedrijf aan de Boommarkt, schrokken zich bij de kraak van hét pand aan de Breestraat een hoedje. Het pand aan de Breestraat grenst aan een pand van de gebroeders De Jong aan de Kabel- jauwsteeg. De gebroeders dachten blijkbaar dat de krakers van de Breestraat ook hun pand wilden kraken. Ijlings begonnen zij aan de sloop van het dak. De gebroeders De Jong willen aan de Kabeljauwsteeg en de Boommarkt een nieuwe bedrijfsruimte met erboven kantoren en woningen bouwen. Het pand aan de Kabeljauwsteeg was twee maanden geleden werkelijk gekraakt.. Een knokploeg (volgens de krakers een ploeg van De Jong) heeft de krakers het huis uitgezet. Loco-burgemeester Cees Waal vindt ellenlange bouwprocedures weliswaar fnuikend voor snel (ver)bouwen, maar anderzijds noodzakelijk voor de rechtsbescherming. De gemeente laat om en nabij de tien panden door "Bouvier-Bewaking-Holland" be waken. "Als we de panden niet beveiligen, dan wordt er ontzet tend veel in vernield en uit gestolen. Een bewakingsdienst die op het pand let is goedkoper dan de kosten van vernielingen," zegt loco-burgemeester Waal. "We laten de panden niet bewaken om kraken te voorkomen". Bouvier-bewaking Directeur Van Tol van de Bouvier-Bewaking-Holland vertelt dat zijn bedrijf ongeveer vijftig tot zestig leegstaande panden in Lei den bewaakt. Hij meent dat de bouvier-bewaking wel degelijk het kraken kan voorkomen. Of een pand uit speculatieve over wegingen leeg staat, of niet, dat zal hem een zorg zijn: "Als ik een aanvraag krijg om een pand te bewaken, dan bewaak ik het pand. Ik ben een commerciële instelling en geen politieke". Regelmatig worden krakers door de president van de Haagse rechtbank, na een kort geding, gesommeerd hun pand te verla- ,ten. De rechters Blaauw en Lycklama zijn bij krakers berucht om hun uitspraken. "Je weet van tevoren datje bij hen geen kans maakt", vertellen krakers. "Zij beschermen het privé-eigendom. Het recht op wonen telt veel minder. Te weinig bekijken zij of de eigenaar in deze tijden van woningnood maatschappelijk han delt, als hij zijn pand lang leeg laat staan". Zo frustrerend als de uitspraken van deze rechters voor de krakers vaak zijn, zo tevreden kunnen de eigenaren ermee zijn. Bijvoor beeld de heer Teekens van Teekens Slagerijen bv. Hij liet het pand aan de Vrouwensteeg 5 ongeveer vier jaar leeg staan. Vorig jaar maart betrokken vier krakers het pand. Teekens stapte naar de rechter en eiste dat de krakers er uit zouden moeten. Zijn broer Piet werd uit Spanje opgetrommeld. Piet zou de woonruimte nodig hebben, omdat hij sinds kort bij Teekens bv was komen werken. Het pand had lang leeg gestaan omdat verkoop-en ver- huurtransacties steeds afketsten, aldus de raadsman van Tee kens. Volgens de raadsman van de krakers wilde Teekens het pand echter voor veel meer geld verkopen dan hij het zelf ge kocht had. Rechter Lycklama deed de uitspraak dat de krakers het pand aan de Vrouwensteeg moesten verlaten. Volgens krakers is broer Piet later nooit in het huis geweest. Het pand staat wederomleeg, en nog steeds te koop. De kraakbeweging is het voe ren van alleen maar handte keningenacties en demon straties voor een beter wo- ningbeleid moe. "Blijf zitten, waar je zit", is het motto ge worden, waaronder tegen doorbraakprojecten, citycen ters, speculatie met woningen en "gesjoemel" met het grote aantal woningzoekenden wordt geprotesteerd. In Leiden is het voorlopig rustig gebleven. Mobiele eenheden van de Leidse politie zijn nog, niet tegen Leidse woningzoe kenden ingezet. Wel zijn die Leidse eenheden in Amster dam, bij het krakersprotest aan de Vondelstraat, achter de hand gehouden. Zij be waakten grote gebouwen. Verhuizers Het alarmsysteem van de Leid se krakers blijft ongebruikt, behalve dan die keer dat bij vergissing sympathisanten opgetrommeld werden voor het kraakpand aan de Bree straat 6-8. Er bleken alleen maar verhuizers voor de huis raad nodig te zijn.... Toch is de verwachting van een confrontatie tussen krakers en politie in de nabije toe komst in Leiden niet denk beeldig. Onder invloed van de gebeurtenissen in Amster dam (de "Groote Keyser" en de Vondelstraat) en "harde re" acties tegen de woning nood in de rest van het land, willen ook krakers in Leiden hun eisen harder stellen. De toestand van woningzoe kenden in Leiden wordt er niet beter op. De woningnood stijgt verontrustend. Bij de gemeente stonden op 31 de cember '79 maar liefst 5293 woningzoekenden inge schreven. De Stichting Stu dentenhuisvesting noteerde op 29 februari nog eens 2109 woningzoekenden, terwijl de Stichting Huisvesting Wer kende Jongeren op diezelfde datum 914 woningzoekenden telde. Hier zijn dubbele in schrijvingen bij, maar ander zijds kan lang niet iedereen zich als woningzoekende la ten inschrijven; er gelden bij voorbeeld beperkingen voor gescheiden personen, uit zendkrachten, mensen jonger dan achttien jaar en vrouwen in het opvangcentrum. Ge zien de lange wachtlijsten zijn er ook woningzoekenden, die de moeite niet eens meer ne men zich te laten inschrijven. In de slop Intussen wordt er maar bijzon der weinig gebouwd voor de ze grote groep woningzoe kenden. Dc bouw van wo ningwetwoningen zit in Lei den bijna volledig in het slop, en dat is nu juist de woning bouw die betaalbaar kan zijn voor de grootste groep van woningzoekenden. Mensen die in Leiden van de ene dag op de andere dag op straat staan, door brand, door scheiding, ruzie met ouders of welke reden dan ook, moeten maar zien hoe ze onder de pannen komen. Het gemeen telijk bureau huisvesting volgt nog steeds een toewij- LEIDEN - Mobiele eenheden van de politie krijgen steeds meer werk aan het ontruimen van gekraakte panden. Gingen krakers voorheen op last van de rechter vrijwilliguit hun pand, steeds vaker pro beren zij nu ondanks het rechterlijk vonnis in hun nadeel hun pand te behouden door het te barricade ren. zingsbeleid van "Wie het eerst komt, wie het eerst maalt". Dat "malen" kan jaren duren, en dat is jaren te lang voor mensen die dakloos worden. Pas in de zomer wordt een toewijzingsbeleid volgens urgentie verwacht. De cijfers over de Leidse leeg stand aan woningen liegen er ook niet om: per 1 oktober '79 een "administratieve" leeg stand van 1172 woningen, waarvan ongeveer 250 wo ningen al langer dan een jaar leeg staan. De bewoners van het onlangs gekraakte pand Breestraat 6-8 voelen er veel voor om in hun pand een actiecentrum in te richten. "Als je zonder dak boven het hoofd zit, dan moet je toch wat." De Leidse Kraakbond voert in hun ogen een te zachte lijn. "Best een goede Bond hoor, maar hij voert te weinig actie." Zij voegen er aan toe: "Wij laten ons niet zo maar uit ons pand zetten". Service De Leidse Kraakbond is meer en meer een sociale service- instelling geworden, die lou ter adviezen geeft aan wo ningzoekenden hoe zij leeg staande panden kunnen kra ken. De Bond is op het mo ment niet in staat woningzoe kenden te organiseren. Loco-burgemeester Waal zit natuurlijk niet te springen om een harde confrontaties tus sen politie en krakers in Lei den. Hij meent dat het al zes jaar openlijk discussiëren over kraken er toe bij heeft gedragen dat situaties nooit volledig geëscaleerd zijn. Ook het feit dat Leiden minder leegstaande grote panden telt, dan andere steden, speelt volgens hem een rol. "De ge meente ziet krakers boven dien niet als tegenstanders," vertelt Waal. "Mensen die kraken hebben een goede re den om te kraken. Dat doen ze Krakers betrekken leegstaande panden aan de Lammermarkt. Waal: "Het recht kan ook de zwakkeren beschermen. Dan moet je het evenzeer uitvoe ren als wanneer het de sterke ren beschermt. Het is welis waar zo dat met name in het burgerlijk recht de bescher ming van het privé-eigendom de boventoon voert, maar er komen toch ook waardevolle zaken op gang zoals be scherming van werknemers en het huurrecht. We zitten niet op confrontatie en ver harding tussen de gemeente en de krakers te wachten, maar anderzijds zit je er als bestuurder echt niet om al leen maar leuke dingen te doen". Een kraakster wordt hardhandig de trappen van het stadhuis afgeduwd. Zij demonstreerde vorig jaar tijdens een vergadering van de raad tegen het beleid in "De Waard gezet moet worden om het kraakpand te ontruimen". Kwalijk Waal noemt het een kwalijke zaak dat de vraag is opgeroe pen of de burgemeester zo'n vonnis van de rechter moet effectueren. Als er sprake van is dat een kraakpand door. een massa mensen verdedigd wordt, dan zou de burgemeester kunnen volstaan met het meesturen van enkele politie-agenten met de deurwaarder. Deze begeleiding zal niet voldoen de blijken, maar de burge meester heeft zijn plicht ge daan door de deurwaarder de sterke arm mee te geven. Als een grote troepenmacht zou worden ingezet tegen de kra kers, dan zou de openbare or de immers ernstig worden verstoord. Aldus de gedach- tengang, waar Waal het niet mee eens is. vrijwel nooit voor de lol. Wij hebben slechts moeite met krakers als zij de distributie van woningen doorkruisen of als zij de stadsvernieuwing blokkeren. De Leidse Kraak bond is in het algemeen zeer zorgvuldig geweest in het uitkiezen van panden om te kraken". Waal laat er geen twijfel over bestaan dat de burgemeester een gerechtelijk vonnis tot uitzettting moet uitvoeren, ook als de krakers het pand barricaderen en er alles aan doen om het pand te behou den. "De burgemeester heeft wel het recht om te bekijken op welk tijdstip de politie in-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1980 | | pagina 21