"V*
Harde confrontatie
dreigt ook in Leiden
Krakers blijven zitten waar ze zitten
krijgen
er maar
uit te
Zie de
krakers
SATERDAG 29 MAART 1980
EXTRA
PAGINA 21
Tekst: René van der Velden
Alarmsystemen worden in werking gesteld, als het
uur "u" is aangebroken: op het moment dat de mo
biele eenheid het vonnis wil uitvoeren stromen sym
pathisanten naar het bedreigde pand toe om de ont
ruiming tegen te houden en tegen woningnood te
demonstreren.
Ron de Jong sloopt het dak
van zijn eigen, leegstaande
pand aan de Kabeljauwsteeg
LEIDEN - Huiseigenaren kunnen krakers missen als
kiespijn.
Het afgelopen jaar hebben herhaalde keren knok
ploegen van huiseigenaren krakers hun panden uit-
getimmerd. Particuliere bewakingsdiensten wor
den ingeschakeld om leegstaande panden te bewa
ken. Panden worden half gesloopt om kraken te
voorkomen. De gerechtelijke weg rest om krakers
uit een pand te krijgen.
Projectontwikkelaars wijzen op de ellenlange procedures, die zij
moeten volgen om een bouwplan er door te krijgen. Jarenlang
blijven panden zodoende leegstaan. De panden verkrotten. De
bouwondernemingen beschouwen het als een extra ramp als de
panden nog gekraakt worden ook. "Zie de krakers er maar weer
uit te krijgen".
Krakers daarentegen wijzen erop dat die bouwplannen -als zij al
doorgaan- vaak niet voor de woningzoekende met een laag in
komen bedoeld zijn. De projectontwikkelaar moet het zaakje
immers financieel rondkrijgen en er liefst nog wat winst aan over
houden.
"Als de AMRO ons ingeschakeld zou hebben, zou het niet zo ver
gekomen zijn," vertelt E. van Tol, directeur van de "Bouvier-Be
waking-Holland. "Zo'n AMRO zit te springen om de ruimte aan
de Breestraat 6 tot 8. Er zijn stapels bouwtekeningen. Maar ja, nu
is het gekraakt".
De AMRO heeft het pand Breestraat 6-8 overigens al in februari
1979 voor 510.000 gulden gekocht. In oktober vorig jaar vertrok
de laatste bewoner uit het pand. Bijna drie weken geleden is het
pand door elf woningzoekende jongeren gekraakt.
Het is onwaarschijnlijk dat de AMRÖ haar bouwtekeningen snel op
de Breestraat zal kunnen toepassen. Een paar dagen geleden is
bij de gemeente het bericht binnen gekomen dat de minister
"voornemens is" het pand op de monumentenlijst te plaatsen.
Het pand is hiermee beschermd en mag niet gesloopt worden,
zoals de AMRO van plan is.
De sloop- en bouwplannen van de AMRO verkeren overigens in
een zeer vroeg stadium. Het pand zou minstens tot eind '80 leeg
blijven staan. Eerder dacht de AMRO niet aan de bouw te kunnen
beginnen.
Sloop van dak
De gebroeders De Jong, eigenaars van een bar en een trouwauto-
bedrijf aan de Boommarkt, schrokken zich bij de kraak van hét
pand aan de Breestraat een hoedje. Het pand aan de Breestraat
grenst aan een pand van de gebroeders De Jong aan de Kabel-
jauwsteeg. De gebroeders dachten blijkbaar dat de krakers van
de Breestraat ook hun pand wilden kraken. Ijlings begonnen zij
aan de sloop van het dak. De gebroeders De Jong willen aan de
Kabeljauwsteeg en de Boommarkt een nieuwe bedrijfsruimte
met erboven kantoren en woningen bouwen. Het pand aan de
Kabeljauwsteeg was twee maanden geleden werkelijk gekraakt..
Een knokploeg (volgens de krakers een ploeg van De Jong) heeft
de krakers het huis uitgezet.
Loco-burgemeester Cees Waal vindt ellenlange bouwprocedures
weliswaar fnuikend voor snel (ver)bouwen, maar anderzijds
noodzakelijk voor de rechtsbescherming. De gemeente laat om
en nabij de tien panden door "Bouvier-Bewaking-Holland" be
waken. "Als we de panden niet beveiligen, dan wordt er ontzet
tend veel in vernield en uit gestolen. Een bewakingsdienst die op
het pand let is goedkoper dan de kosten van vernielingen," zegt
loco-burgemeester Waal. "We laten de panden niet bewaken om
kraken te voorkomen".
Bouvier-bewaking
Directeur Van Tol van de Bouvier-Bewaking-Holland vertelt dat
zijn bedrijf ongeveer vijftig tot zestig leegstaande panden in Lei
den bewaakt. Hij meent dat de bouvier-bewaking wel degelijk
het kraken kan voorkomen. Of een pand uit speculatieve over
wegingen leeg staat, of niet, dat zal hem een zorg zijn: "Als ik een
aanvraag krijg om een pand te bewaken, dan bewaak ik het pand.
Ik ben een commerciële instelling en geen politieke".
Regelmatig worden krakers door de president van de Haagse
rechtbank, na een kort geding, gesommeerd hun pand te verla-
,ten. De rechters Blaauw en Lycklama zijn bij krakers berucht
om hun uitspraken. "Je weet van tevoren datje bij hen geen kans
maakt", vertellen krakers. "Zij beschermen het privé-eigendom.
Het recht op wonen telt veel minder. Te weinig bekijken zij of de
eigenaar in deze tijden van woningnood maatschappelijk han
delt, als hij zijn pand lang leeg laat staan".
Zo frustrerend als de uitspraken van deze rechters voor de krakers
vaak zijn, zo tevreden kunnen de eigenaren ermee zijn. Bijvoor
beeld de heer Teekens van Teekens Slagerijen bv. Hij liet het
pand aan de Vrouwensteeg 5 ongeveer vier jaar leeg staan. Vorig
jaar maart betrokken vier krakers het pand. Teekens stapte naar
de rechter en eiste dat de krakers er uit zouden moeten. Zijn broer
Piet werd uit Spanje opgetrommeld. Piet zou de woonruimte
nodig hebben, omdat hij sinds kort bij Teekens bv was komen
werken. Het pand had lang leeg gestaan omdat verkoop-en ver-
huurtransacties steeds afketsten, aldus de raadsman van Tee
kens. Volgens de raadsman van de krakers wilde Teekens het
pand echter voor veel meer geld verkopen dan hij het zelf ge
kocht had.
Rechter Lycklama deed de uitspraak dat de krakers het pand aan
de Vrouwensteeg moesten verlaten. Volgens krakers is broer
Piet later nooit in het huis geweest. Het pand staat wederomleeg,
en nog steeds te koop.
De kraakbeweging is het voe
ren van alleen maar handte
keningenacties en demon
straties voor een beter wo-
ningbeleid moe. "Blijf zitten,
waar je zit", is het motto ge
worden, waaronder tegen
doorbraakprojecten, citycen
ters, speculatie met woningen
en "gesjoemel" met het grote
aantal woningzoekenden
wordt geprotesteerd.
In Leiden is het voorlopig rustig
gebleven. Mobiele eenheden
van de Leidse politie zijn nog,
niet tegen Leidse woningzoe
kenden ingezet. Wel zijn die
Leidse eenheden in Amster
dam, bij het krakersprotest
aan de Vondelstraat, achter
de hand gehouden. Zij be
waakten grote gebouwen.
Verhuizers
Het alarmsysteem van de Leid
se krakers blijft ongebruikt,
behalve dan die keer dat bij
vergissing sympathisanten
opgetrommeld werden voor
het kraakpand aan de Bree
straat 6-8. Er bleken alleen
maar verhuizers voor de huis
raad nodig te zijn....
Toch is de verwachting van een
confrontatie tussen krakers
en politie in de nabije toe
komst in Leiden niet denk
beeldig. Onder invloed van de
gebeurtenissen in Amster
dam (de "Groote Keyser" en
de Vondelstraat) en "harde
re" acties tegen de woning
nood in de rest van het land,
willen ook krakers in Leiden
hun eisen harder stellen.
De toestand van woningzoe
kenden in Leiden wordt er
niet beter op. De woningnood
stijgt verontrustend. Bij de
gemeente stonden op 31 de
cember '79 maar liefst 5293
woningzoekenden inge
schreven. De Stichting Stu
dentenhuisvesting noteerde
op 29 februari nog eens 2109
woningzoekenden, terwijl de
Stichting Huisvesting Wer
kende Jongeren op diezelfde
datum 914 woningzoekenden
telde. Hier zijn dubbele in
schrijvingen bij, maar ander
zijds kan lang niet iedereen
zich als woningzoekende la
ten inschrijven; er gelden bij
voorbeeld beperkingen voor
gescheiden personen, uit
zendkrachten, mensen jonger
dan achttien jaar en vrouwen
in het opvangcentrum. Ge
zien de lange wachtlijsten zijn
er ook woningzoekenden, die
de moeite niet eens meer ne
men zich te laten inschrijven.
In de slop
Intussen wordt er maar bijzon
der weinig gebouwd voor de
ze grote groep woningzoe
kenden. Dc bouw van wo
ningwetwoningen zit in Lei
den bijna volledig in het slop,
en dat is nu juist de woning
bouw die betaalbaar kan zijn
voor de grootste groep van
woningzoekenden.
Mensen die in Leiden van de
ene dag op de andere dag op
straat staan, door brand, door
scheiding, ruzie met ouders of
welke reden dan ook, moeten
maar zien hoe ze onder de
pannen komen. Het gemeen
telijk bureau huisvesting
volgt nog steeds een toewij-
LEIDEN - Mobiele eenheden van de politie krijgen
steeds meer werk aan het ontruimen van gekraakte
panden. Gingen krakers voorheen op last van de
rechter vrijwilliguit hun pand, steeds vaker pro
beren zij nu ondanks het rechterlijk vonnis in hun
nadeel hun pand te behouden door het te barricade
ren.
zingsbeleid van "Wie het eerst
komt, wie het eerst maalt".
Dat "malen" kan jaren duren,
en dat is jaren te lang voor
mensen die dakloos worden.
Pas in de zomer wordt een
toewijzingsbeleid volgens
urgentie verwacht.
De cijfers over de Leidse leeg
stand aan woningen liegen er
ook niet om: per 1 oktober '79
een "administratieve" leeg
stand van 1172 woningen,
waarvan ongeveer 250 wo
ningen al langer dan een jaar
leeg staan.
De bewoners van het onlangs
gekraakte pand Breestraat
6-8 voelen er veel voor om in
hun pand een actiecentrum in
te richten. "Als je zonder dak
boven het hoofd zit, dan moet
je toch wat." De Leidse
Kraakbond voert in hun ogen
een te zachte lijn. "Best een
goede Bond hoor, maar hij
voert te weinig actie." Zij
voegen er aan toe: "Wij laten
ons niet zo maar uit ons pand
zetten".
Service
De Leidse Kraakbond is meer
en meer een sociale service-
instelling geworden, die lou
ter adviezen geeft aan wo
ningzoekenden hoe zij leeg
staande panden kunnen kra
ken. De Bond is op het mo
ment niet in staat woningzoe
kenden te organiseren.
Loco-burgemeester Waal zit
natuurlijk niet te springen om
een harde confrontaties tus
sen politie en krakers in Lei
den. Hij meent dat het al zes
jaar openlijk discussiëren
over kraken er toe bij heeft
gedragen dat situaties nooit
volledig geëscaleerd zijn. Ook
het feit dat Leiden minder
leegstaande grote panden
telt, dan andere steden, speelt
volgens hem een rol. "De ge
meente ziet krakers boven
dien niet als tegenstanders,"
vertelt Waal. "Mensen die
kraken hebben een goede re
den om te kraken. Dat doen ze
Krakers betrekken leegstaande panden aan de Lammermarkt.
Waal: "Het recht kan ook de
zwakkeren beschermen. Dan
moet je het evenzeer uitvoe
ren als wanneer het de sterke
ren beschermt. Het is welis
waar zo dat met name in het
burgerlijk recht de bescher
ming van het privé-eigendom
de boventoon voert, maar er
komen toch ook waardevolle
zaken op gang zoals be
scherming van werknemers
en het huurrecht. We zitten
niet op confrontatie en ver
harding tussen de gemeente
en de krakers te wachten,
maar anderzijds zit je er als
bestuurder echt niet om al
leen maar leuke dingen te
doen".
Een kraakster wordt hardhandig de trappen van het stadhuis afgeduwd. Zij demonstreerde vorig jaar tijdens
een vergadering van de raad tegen het beleid in "De Waard
gezet moet worden om het
kraakpand te ontruimen".
Kwalijk
Waal noemt het een kwalijke
zaak dat de vraag is opgeroe
pen of de burgemeester zo'n
vonnis van de rechter moet
effectueren.
Als er sprake van is dat een
kraakpand door. een massa
mensen verdedigd wordt, dan
zou de burgemeester kunnen
volstaan met het meesturen
van enkele politie-agenten
met de deurwaarder. Deze
begeleiding zal niet voldoen
de blijken, maar de burge
meester heeft zijn plicht ge
daan door de deurwaarder de
sterke arm mee te geven. Als
een grote troepenmacht zou
worden ingezet tegen de kra
kers, dan zou de openbare or
de immers ernstig worden
verstoord. Aldus de gedach-
tengang, waar Waal het niet
mee eens is.
vrijwel nooit voor de lol. Wij
hebben slechts moeite met
krakers als zij de distributie
van woningen doorkruisen of
als zij de stadsvernieuwing
blokkeren. De Leidse Kraak
bond is in het algemeen zeer
zorgvuldig geweest in het
uitkiezen van panden om te
kraken".
Waal laat er geen twijfel over
bestaan dat de burgemeester
een gerechtelijk vonnis tot
uitzettting moet uitvoeren,
ook als de krakers het pand
barricaderen en er alles aan
doen om het pand te behou
den. "De burgemeester heeft
wel het recht om te bekijken
op welk tijdstip de politie in-