„Werkwillige is
door rechter in
steek gelaten
Rijks-en gemeentepolitie worden samen provinciale politie
Auto botst
op trein:
twee doden
„Kernenergie levert maar geringe
bijdrage aan energievoorziening"
herschi/drinks
Hay a van Someren (VVD):
DINSDAG 25 MAART 1980
IIMHIHHH.!
PAGINA 7
DEN HAAG (GPD) - De bestaande
splitsing van de politie in rijks- en
gemeentepolitie komt te verval
len. Er komt één Nederlandse
politie die zal bestaan uit een po
litiekorps in elke provincie en
een beperkt aantal landelijke
diensten. Dat blijkt uit het Ont
werp van een nieuwe politiewet
dat vandaag aan de Tweede Ka
mer wordt aangeboden.
In dit ontwerp van de nieuwe poli
tiewet staat verder dat de Com
missaris der Koningin het beheer
en de algemene leiding krijgt van
de provinciale diensten. Om een
heid in de omvang en kwaliteit
van de politiezorg te waarborgen
hebben de ministers van justitie
en binnenlandse zaken in het
ontwerp de mogelijkheid gekre
gen om bepaalde beheersbe
voegdheden op rijksniveau te
brengen.
De invoering van het nieuwe poli
tiebestel betekent dat er van het
huidige Korps Rijkspolitie en de
ruim honderdveertig gemeente
lijke korpsen een nieuwe organi
satie moet worden gemaakt met
ruim 30.000 mensen. n.Dit is een
fusie die in de overheidsdienst
haar weerga niet kent", schrijven
de ministers Wiegel (binnenland
se zaken) en De Ruiter (justitie) in
een begeleidende brief bij het
ontwerp van een nieuwe politie
wet aan de Tweede Kamer.
Op dit moment valt volgens de bei
de bewindslieden nog maar nau
welijks te overzien voor welke
problemen men zal komen te
staan bij de overgang naar de
provinciale politie. Daarom is er
in Groningen een begin gemaakt
met inventarisatie van de over
gangsproblemen. Wel staat in de
brief van de beide ministers nu al
dat alle ambtenaren van rijks- en
gemeentepolitie in een zelfde of
gelijkwaardige functie over zul
len gaan naar de provinciale
korpsen met het behoud van
dienstjaren. Ook zullen de poli
tiemannen in het algemeen
werkzaam kunnen blijven in de
gemeenten of bij de diensten
waar ze nu werken.
De betrokkenen bij de nieuwe poli
tiewet krijgen de gelegenheid om
tot half augustus hun reacties aan
de ministers kenbaar te maken.
Begin volgend jaar moet het de
finitieve ontwerp dan gereed zijn.
De keuze voor provinciale korpsen
vloeit voort uit de keuze voor de
provincies-nieuwe-stijl waarvan
overigens nog niet bekend is
hoeveel het er zullen worden. Die
provincies zijn echter volgens de
ministers Wiegel en De Ruiter
toch naar schaal en bestuurs
kracht geschikt voor de inbed
ding van het grootste deel van de
Nederlandse politie.
Het ontwerp handhaaft het dualis
me in het gezag over de politie.
Dit betekent dat de burgemeester
verantwoordelijk blijft voor de
handhaving van de openbare or
de en de officier van justitie voor
de strafrechtelijke handhaving
van de rechtsorde. De burge
meester heeft in het verlengde
hiervan een verantwoordings
plicht tegenover de gemeente-
taak. De officier van justitie han
delt onder politieke verantwoor
delijkheid van de minister van
justitie. Een noodzakelijke voor
waarde voor het functioneren
van de provinciale politie in deze
opzet is het zogenaamde drie
hoeksoverleg tussen burgemees
ter, officier van justitie en korps
chef.
De provinciale politiekorpsen zul
len een zodanige omvang krijgen
dat ze de politietaak binnen hun
gebied goeddeels zelf kunnen
uitvoeren. In elke gemeente zal
een politiekorps aanwezig moe
ten zijn, welk korps belast wordt
met de uitvoering van de politie
taak in dat gebied. Overigens is in
het ontwerp de mogelijkheid
open gehouden dat provinciale
staten kleine gemeenten aanwij
zen die samen een korps krij
gen.
Doelmatig
Bij het beheer van de provinciale
korpsen is bewust gekozen voor
een eenhoofdige leiding door de
ze toe te vertrouwen aan de
Commissaris der Koningin. Hij
heeft de zorg voor de instand
houding en de organisatie van het
politieapparaat en kan aanwij
zingen geven over het doelmatig
functioneren van het korps. Dit
beheer kon niet aan Gedeputeer
de Staten worden toevertrouwd
omdat, aldus de ministers Wiegel
en De Ruiter, dan een onwerkba
re situatie zou ontstaan. „Zeker
voor een zo wezenlijk instrument
voor de rechtsstaat als de politie
geldt dat dit niet tot inzet mag
worden gemaakt van competen
tieconflicten of met elkaar strij
dende verantwoordelijk heden.
Bovendien moeten gezagsdra
gers snel kunnen beslissen over
de inzet van de politie.
Een aantal onderwerpen blijft ech
ter tot de verantwoordelijkheid
van het rijk behoren. Dat zijn de
sterkte en sterktebepaling van de
korpsen, de opleiding en vor
ming van politieambtenaren, de
werving en de selectie, de kleding
en de bewapening, de benoeming
van politieofficieren vanaf de
rang van commissaris en de aan
wijzing van de chef van het pro
vinciale korps. Ook de rechtspo
sitie van de politieambtenaren
blijft in handen van het rijk.
Landelijke diensten zijn er in het
ontwerp voor de onderdelen re
cherche, verkeer, politie te water,
luchtvaart, beveiliging Konink
lijk Huis en parketpolitie. Toch
betekent dit niet dat het verband
met de provinciale korpsen ont
breekt. Volgens het ontwerp Po
litiewet moet het streven zijn om
het politieapparaat, hoewel ver
schillend georganiseerd, als een
eenheid te laten werken.
Recherche
Het landelijke rechercheapparaat
zal als taak krijgen het verzame
len en verstrekken van gegevens
met betrekking tot een aantal ca
tegorieën misdrijven. Hiervoor
staan in het ontwerp ge
noemd:
- de sluikhandel in verdovende
middelen:
- de illegale handel in vuurwapens
en explosieven;
- misdrijven van terroristische
aard;
- ernstige fraudezaken;
- muntmisdrijven en andere vals
heidsdelicten;
- autodiefstal;
- kunst- en antiekdiefstal;
- roofovervallen en andere georga
niseerde groepscriminaliteit.
Ook zal de recherche gegevens
moeten verzamelen over crimi
nele antecedenten, ontvreemde
voertuigen en over internationale
misdadigers.
De Vereniging van Nederlandse
Gemeenten (VNG) verzet zich te
gen de komst van provinciale po
litie. Het VNG voelt er, volgens
een woordvoerder, meer voor om
de rijkspolitie op te heffen. Klei
nere gemeenten, die nu nog over
dit korps beschikken, moeten in
de toekomst samenwerken en
een eigen korps op poten zetten
in een gebied van 25.000 tot 30.000
CAPELLE AAN DE IJSSEL (ANP/GPD) - "De
werkwilligen zijn door de rechter in de steek
gelaten. Stakers hebben kennelijk meer rechten
dan werkwilligen, ook al vormen ze nog zo'n
kleine minderheid. De stakers zijn door enkele
recente rechterlijke uitspraken duidelijk be
schermd". Dit zei de fractievoorzitter van de
VVD in de Eerste Kamer, mevrouw Haya van
Someren, gisteravond op een bijeenkomst van
haar partij in Capelle aan de IJssel.
er ruimte kunnen bestaan voor
zakelijke meningsverschillen,
zonder dat dit tot uitingen van
bitterheid en teleurstelling aan
leiding geeft, aldus het kamerlid.
Den Uyl
Se zei dat werkwilligen dergelijke
uitspraken van de rechter uiterst
onrechtvaardig vinden, omdat zij
buiten hun schuld niet hebben
kunnen werken. "In een demo-
Geuren spelen
rol bij
cratie is het onacceptabel dat een
kleine minderheid via geweld
haar wil oplegt aan de meerder
heid en daarvoor nog goedkeu
ring krijgt van de onafhankelijke
rechter", aldus mevrouw Van
Someren.
Vice-premier Wiegel (WD) heeft
gisteravond in Cuyk D'66 gepre
zen voor de "constructieve op
stelling" tijdens het debat over de
loonmaatregel van afgelopen
vrijdag. De oppositiepartij D'66
stemde toen uiteindelijk met de
PvdA-leider Den Uyl vindt dat de
komende tien jaar moet worden
gestreefd naar een beperkte eco
nomische groei van 2 a 2,5 pro
cent. Hij meent dat kernenergie
daarbij voor Nederland niet no
dig is. Den Uyl sprak gisteravond
aan de universiteit van Nijmegen.
Het is de eerste keer dat Den Uyl
kernenergie voor Nederland dui
delijk afwijst. "Alle streven moet
zijn gericht op vervanging van
kernenergie en het voorkomen
van uitbreiding", zo zei hij. De
PvdA is intern nog verdeeld over
het vraagstuk van de kernener
gie, en het wordt één van de be
langrijkste onderwerpen in het
nieuwe verkiezingsprogramma.
Partijvoorzitter Van den Berg
heeft al eerder op sluiting van de
centrales in Borssele en Dode-
waard aangedrongen.
aspecten
seksuele
relaties
SCHOONEBEEK - Twee do
den vielen er te betreuren na
dat deze auto gisteravond op
een trein botste. Het ongeluk
gebeurde op een met automa
tische knipperlichten bevei
ligde overgang tussen
Nieuw-Amsterdam en
Schoonebeek in Drente. De
twee doden zijn een 3&-jarige
man en een 15-jarige jongen.
Toen de politie de familie van
de slachtoffers gisteravond
inlichtte over het ongeval
werd duidelijk dat er niet
twee, maar drie mensen in dé
auto hadden gezeten. Een
uitgebreide speurtocht in de
omgeving van de plaats van
het ongeluk leidde tot de
vondst van de zwaar gewonde
derde inzittende, een even
eens 15-jarige jongen. Hij lag
vele tientallen meters van de
plaats van het ongeluk in een
sloot. Hij is met levensge
vaarlijke verwondingen op
genomen in het ziekenhuis.
Een ander ernstig ongeval,
eveneens met twee doden en
eveneens in Drente, gebeurde
gisteravond toen twee auto's
bij Hoogeveen frontaal op el
kaar botsten. Het ongeluk
werd veroorzaakt door een
48-jarige man uit Hoogezand
die met zijn auto op de ver
keerde weghelft reed. De man
was onder invloed, aldus de
politie. Hij botste op een hem
tegemoetkomende auto
waarin een gezin uit Meppel
zat. De bestuurder van die au
to, een 38-jarige man, was op
slag dood evenals diens 11-ja-
rige zoon. Moeder en dochter
werden met ernstige verwon
dingen naar het ziekenhuis
gebracht.
KLM-aandeel
schadefonds
Tenerife
NEW YORK (AFP) - Het KLM-
aandeel in het fonds voor scha
devergoeding aan slachtoffers
van de luchtvaartramp van Tene
rife in 1977 en aan nabestaanden
is vastgesteld op veertig procent,
zo hebben de advocaten die het
proces na de ramp voeren giste
ren in New York bekendge
maakt.
In totaal zal 75 miljoen dollar in het
fonds worden bijeengebracht. De
Amerikaanse luchtvaartmaat
schappij Panam neemt 30 pro
cent voor haar rekening, de
Spaanse regering 20 procent en
de Amerikaanse vliegtuigfabri-
kant Boeing de resterende 10
procent. Tengevolge van de bot
sing van twee Boeings 747 op de
luchthaven van Santa Cruz de
Tenerife op de Canarische eilan
den kwamen 58'
leven.
Illegalen:
Hoogovens
moet onze
sollicitatie
behandelen
HAARLEM (ANP) - Hoogovens
moet 83 Marokkanen en één Turk
als sollicitant oproepen en minis
ter Albeda (sociale zaken) moet er
voor zorgen dat ze eventueel een
werkvergunning krijgen. Dat is
de eis in kort geding van de 84
illegalen, die op het ogenblik in
de Amsterdamse Mozes- en Aa-
ronkerk verblijven. Het geding
diende gisteren voor de president
van de rec htbank in Haarlem, mr.
H.F. van den Haak. De eisers vra
gen - mochten zij het geding
winnen - een dwangsom van
tienduizend gulden per dag van
Hoogovens. De staat moet vol
gens de eisers de proceskosten
betalen.
Hoogovens zoekt momenteel ar
beidskrachten en daar hebben
250 illegaal in ons land verblij
vende buitenlanders op gesollici
teerd, onder wie de 84 Hoogo
vens heeft in overleg met sociale
zaken niet gerèageerd op de solli
citaties omdat het buitenlanders
betreft die onder de zogenaamde
1-novemberwet vallen. Die wet
verbiedt het werkgevers illegalen
in dienst te nemen.
Mr. A. van Driel, raadsman van de
84, noemde de sollicitaties een
wezenlijk Nederlands belang.
Hoogovens zit om werkkrachten
verlegen, zo betoogde hij.
Namens de Staat der Nederlanden
zei mr. J.L. de Wijckerslooth dat
de Tweede Kamer uitvoerig aan
dacht heeft besteed aan de zaak
van de illegalen.
Mr. Wijckerslooth herinnerde ook
aan het overleg tussen Hoogo
vens en Sociale Zaken. Daarin is
afgesproken dat de voorkeur
naar Nederlanders uitgaat en
daarna naar werknemers uit EG-
landen. In het uiterste geval zal
een beroep op Joegoslaven wor
den gedaan. Mr. De Wijckers
looth vroeg de president het geel
ste te weigeren. Uitspraak 2 april.
DIRECTEUR INTERNATIONAAL VREDESINSTITUUT:
van dit jaar afloopt.
UTRECHT (GPD) - Parfums moe^
ten faecale of urine-achtige ele
menten bevatten, willen zij aan
hun functie als vervangingsmid
del voor natuurlijke seksuele
geuren voldoen. Het is dan ook
niet onmogelijk, dat parfums een
rol spelen bij verschillende as
pecten van de seksuele relatie
tussen mensen, zoals bij het aan
trekken van de partner, bij ver
andering van de hormonale toe
stand en bij het stimuleren van de
seksuele daad zelf.
Van Napoleon gaat de anekdote dat
hij van het slagveld een bode
vooruit stuurde naar zijn minna
res met de boodschap „Was je
niet, ik kom eraan". Een Engelse
onderzoeker stelde vast dat in het
manlijke zweet een stof voor
komt, die bij varkens een belang
rijke rol in de seksuele aantrek
kingskracht speelt. Vrouwen zijn
- dat is aangetoond - veel gevoe
liger dan mannen voor bepaalde
muskus-achtige geuren.
Over de relatie tussen geur en sek
sualiteit sprak tijdens een
,,geur"-symposium in het Jaar
beurscongrescentrum de
Utrechtse hoogleraar prof. dr. E.
P. Koster, die zich bezighoudt
met onderzoek naar chemische
zintuigen als reuk en smaak.
Stoffen die de andere sekse aan
trekken heten pheromonen. Bij
dieren zijn ze bekend, bij de men
sen nooit aangetoond, al wordt er
naarstig naar gezocht.
Mr. R. M. van der Meulen, algemeen
directeur van l'Oréal Nederland
BV, oganisator van het geursym-
posium, zei in zijn openings
woord dat de totale geurmarkt in
Nederland in de afgelopen tien
jaar is verdrievoudigd, van 50
miljoen gulden in 1970 tot 150
miljoen gulden als schatting voor
dit jaar.
Volgens Wiegel heeft het kabinet
zich "uit eigener beweging" met
het D'66-voorstel akkoord ver
klaard omdat er dan meer kans
zou zijn dat de regering overeen
stemming zou kunnen bereiken
met de vakbeweging over het
beleid voor 1981.
Draagvlak
i ge
slaagd is een breder draagvlak te
vinden voor een "essentiéel on
derdeel van haar beleid". "Ik heb
altijd betoogd dat het kabinet bij
het voeren van zijn beleid over de
grenzen van de eigen coalitie
heen moest zien", aldus de VVD-
politicus.
De volgende hindernis die het ka
binet nu staat te wachten is vol
gens Wiegel het voorbereiden
van de begroting voor 1981. Het
kabinet zou echter gesterkt zijn
door de afloop van het debat van
de vorige week.
De vroegere staatssecretaris
Brinkhorst (D'66) heeft gister
avond de PvdA-verwijten over
een deloyale opstelling van D'66
tijdens het debat over de loon
maatregel "geheel misplaatst"
genoemd. Ook tussen de pro
gressieve oppositiepartijen moet
DEN HAAG (GPD) - „Een volgend
Harris burg is slechts een kwestie
van tijd". Aldus dr. Frank Barna-
by, directeur van het Internatio
naal Vredesinstituut (Stock
holm), in het voorwoord van het
boek „Het jaar van Harrisburg",
dat deze week verschijnt, een jaar
na het gebeuren met de Ameri
kaanse kerncentrale.
Het boek bestaat in hoofdzaak uit
een bundeling van artikelen die
in dat jaar zijn verschenen in het
blad voor wetenschappers en
belangstellende leken 'Bèta'. In
dit tijdschrift werd steeds de
kernenergiekwestie kritisch ge
volgd en na de „bijna-ramp" van
Harrisburg gebeurde dit in ver
hevigde mate.
Barnaby constateert dat de toe
komst van de kernenergie door
het ongeluk in de centrale van
kadclti!
Herschi Cassis met zuiver
water, zuivere vruchtensappen en
urlijke suikers zonder toevoeging v
atuurlijke smaak- ot kleurstoflen1
Drie Mijl Eiland „op slag veel
minder rooskleurig werd". Hij
zegt „Nog zo'n ernstig ongeluk
zal in de meeste landen waar
schijnlijk de nekslag voor kern
energie betekenen. Harrisburg
liet op dramatische wijze zien dat
menselijk falen de gebeurtenis
sen in de kernenergie net zo goed
bepaalt als die bij andere techni
sche activiteiten".
Barnaby bestrijdt ook de algemene
opvatting dat kernenergie een
aanzienlijke bijdrage kan leveren
aan het totaal der energievoor
ziening. In de VS dekt kernener
gie slechts één procent van het
verbruik, op wereldschaal nog
geen procent. Ook bij nog te ver
wachten groei van het aantal cen
trales komen we in 2000 niet ver
der dan enkele procenten.
GROEIEND VERZET
Het na „Harrisburg" opgelaaid ver
zet zal nog meer groeien, zo ver
wacht de directeur van het Vre
desinstituut als het publiek zich
gaat realiseren dat kernenergie
weinig kan doen om de komende
energiecrisis te verminderen.
Daarbij zal dan de angstige onze
kerheid rond de veilige werking
van kernreactoren een grotere rol
gaan spelen.
Hoewel in bepaalde landen (het
minst in het Oostblok) nauwe
lijks op de gebeurtenissen in de
VS is gereageerd, meent Barnaby
dat het komende energietekort
noch rijke noch arme landen on
beroerd zal laten. Lage
sche groei in de geïndustriali
seerde wereld zal leiden tot grote
re inflatie en veel werkloosheid.
Hierdoor zal wellicht de politieke
en sociale onrust aanzienlijk toe
nemen.
De arme landen worden nog armer.
Als gevolg van de energie-
schaarst e zal de spanning tussen
Noord en Zuid waarschijnlijk die
tussen Oost en West gaan over
treffen, met ernstige gevolgen
voor de wereldvrede. Het zal, al
dus Barnaby, steeds duidelijker
worden dat kernenergie niet het
enige antwoord is op deze cirsis.
Sterker nog, het probleem van de
opslag van het radioactieve afval
zal hoogstwaarschijnlijk ten
minste zoveel onrust teweeg
brengen als de reactorveiligheid.
Het zal moeilijk worden een poli
tiek aanvaardbare oplossing voor
het opslagprobleem te vin
den.
HERHALING MOGELIJK
In het boek wordt onder meer op
gemerkt dat Harrisburg een ze
ker zo belangrijke mijlpaal in de
geschiedenis van de kernenergie
is als het bij referendum afwijzen
van de ingebruikneming van een
kerncentrale in Oostenrijk
(Zwentendorf 1978).
Een man als prof. dr. D. J. Fast is
het overigens eens met Barnaby
dat een herhaling van „Harris
burg" mogelijk is. Een ramp van
de omvang die er had kunnen
komen (versmelting en enorme
uitworp van radioactief mate
riaal) zal vroeger of later optre
den, zegt hij, volgens een der
hoofdwetten van de techniek.
Toepassen van kernenergie is
vijftig miljoen maal zo gevaarlijk
als spelen met vuur.
Wat de Nederlandse situatie betreft
zegt Fast dat kernenergie het al
lergrootste gevaar is dat ons land
bedreigt. In dit verband worden
in dit boek alle nadelen van kern
energie op een rijtje gezet, zoals
grote belasting van generaties na
ons, afhankelijkheid van landen
die uranium hebben en die op
werkingsfabrieken bezitten, af
hankelijkheid van het buitenland
voor de bouw en het feit dan
kernenegie niet goedkoper is dan
kolen.
ONGELIJKE STRIJD0
De overheidsvoorlichting met be
trekking tot kernenergie komt er
in „Het jaar van Harrisburg"
slecht af. Evenmin de plannen
voorde „brede maatschappelijke
discussie" die nu gevoerd zal
worden Opgemerkt wordt trou
wens ook dat zo'n discussie als
sedert 1971-1972 aan de gang is.
De verantwoordelijke politici
wordt gebrek aan durf verwe
ten.
Er is sprake van een ongelijke
strijd, zo wordt gesteld, omdat de
tegenstanders veel slechter zijn
toegerust dan de voorstanders
(onder wie dan onderzoekinstel
lingen en elektriciteitsbedrijven
worden begrepen) en weinig fi
nanciële middelen hebben.
Frank Ba ma6// Een volgend
Harrisburg is slechts een kwestie
van tijd".
In dit opzicht kan „Het jaar van
Harrisburg" wellicht een goed
hulpmiddel zijn voor de velen die
menen dat zij bij het ingaan van
de „echte maatschappelijke dis
cussie" in een ongelijke uit
gangspositie verkeren. („Het jaar
van Harrisburg", uitgave Meu-
lenhoff Informatief, 1?8 pagina's,
prijs f 15).
Bouwput stort in
BEEK (ANP) - De 31-jarige J.
Swaen uit Heer is gisteren om het
?n ongeluk
erk i
vput
aanbouw zijnd
Rijksluchtvaartdienst op
vliegveld Beek. toen deze instt
te Het slachtoffer werd onder
verschuivende grond bedolv
De oorzaak van het ongeval isr
