NOS-televisie begint
proef met beeldkrant
Nederlander koopt meer boeken
r/RADID \pivgcmwm
toegelicht
VOLGENS CPNB
Politieroman wordt
boekenweekgeschenk
^eu- Laxoberon het vloeibare
laxeermiddel met aangename vruchtensmaak.
TV woensdag
DINSDAG 25 MAART 1980
AMSTERDAM (GPD) - Neder
land koopt opnieuw meer boe
ken. In 1979 hebben Nederland
se gezinnen 32,9 miljoen boeken
gekocht en dat is 800.000 meer
dan het jaar daarvoor.
Voor die boeken moest ook iets meer
worden betaald, want de gemiddelde
prijs per boek steeg van f 18,25 naar
f 18,45. Volgens de voorzitter van de
commissie voor de collectieve propa
ganda van het Nederlandse boek
(CPNB), mr. C. G. A. van Wijk, zit er
misschien niet veel groei meer in de
boekenmarkt maar het boek kan zich
goed handhaven.
Er wordt met name meer literaire fiction
gekocht en dat betekent volgens de
heer Van Wijk dat een negatieve ten
dens van de laatste jaren plotseling is
omgebogen. In deze sector moest bijna
een gulden meer worden betaald per
boek dan een jaar eerder en de uitge
vers zien hierin een bewijs dat de con
sument voor kwaliteitboeken geld
overheeft. Het boek prijst zich volgens
deze theorie niet de markt uit. Toch zul
len prijsverhogingen voor boeken
slechts worden ingevoerd als dat on
vermijdelijk is.
Met enige argwaan volgt de CPNB de ge
weldige groei van de boekenclubs die
de afgelopen vier jaar hun aandeel met
50 procent zagen stijgen. Hoewel het
aanbod van de boekenclubs duurder is
dan dat in de gewone boekhandel, heb
ben zij ongeveer een kwart van de Ne
derlandse boekenmarkt in handen. De
CPNB zal zich nog sterker op de boek
handel gaan richten. „Zonder het unie
ke fijnmazige net van boekwinkels dat
op dit moment in Nederland bestaat
zouden", aldus de heer Van Wijk, „vele
titels eenvoudig niet kunnen verschij
nen en zou wellicht een aantal uitge
vers helemaal niet kunnen be
staan".
'Het boek van de maand' is vier jaar gele
den voor het eerst door de CPNB als
actie opgezet. Er zijn inmiddels 41 boe
ken uitgekomen met een gezamenlijke
oplaag van meer dan 3 miljoen exem
plaren. De oplagen per boek zijn steeds
groter geworden door het duidelijk en
thousiasme van de zijde van het
publiek.
AMSTERDAM (GPD) De redactie van het V AR A-radioprogramma Het zout in de pap" is bekroond
met de prijs van de commissie voor de Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB) voor
1980. Volgens de jury nemen de letteren in dit kunstprogramma een ruime plaats in. De
CPNB-p'rijs 1980 bestaat uit een oorkonde en een geldbedrag van 8000 gulden. Een deel van dit bedrag
zal door de redactie worden gereserveerd voor een initiatief van Maarten Mooy en Joke Gerritsen en de
Rotterdamse Kunststichting, die literatuur maken en uitgeven voor kinderen van buitenlandse werk
nemers in Nederland.
AMSTERDAM (GPD) - De 45ste Boekenweek, die dit jaar dubbel-
lang duurt (van 17 tot en met 30 april) wordt met een boekenbal
in het Concertgebouw in Amsterdam geopend. Deze twee jaar
geleden afgeschafte traditie is in ere hersteld omdat nu ook het
100-jarig bestaan van de Koninklijke Uitgevers Bond wordt
gevierd.
Voor het jubileumboekenbal heeft het Nederlands Blazersen
semble een programma samengesteld met werken van Georg
Antheil, Remco Campert en Mischa Mengelberg en Maarten
Biesheuvel.
Het boekenweekgeschenk, dat in verband met de lange duur
wordt gedrukt in een recordoplage van bijna een half miljoen
exemplaren, bestaat dit keer uit een politieroman: „De ver
dachte Verheugt". De in Amerika wonende auteur Janwillem
van de Wetering vermeldde gisteren in Amsterdam dat hij een
jaar geleden deze opdracht kreeg, omdat „Nederlandse schrij
vers geen tijd hadden iets te doen".
In het boekenweekgeschenk, dat bij de kassa's klaar zal liggen
voor alle lezers, die meer dan f 17,50 aan boeken kopen, spelen
de politiemannen Grijpstra en De Gier plus een uitgever een
grote rol.
Janwillem van de Wetering heeft na vele omzwervingen in 1965
een soort vervangende dienst gedaan van twee jaar als vrijwil
lig agent bij de Amsterdamse gemeentepolitie. Zijn politiero
mans zijn geïnspireerd door die tijd en worden in iets minder
gekuiste versie dan in Nederland over de hele wereld gele
zen.
De schrijver kondigde aan dat hij de eerste exemplaren van zijn
nieuwste politieroman wilde aanbieden aan zijn vroegere
mentor bij de politie, de heer G. Jorna, die nu hoofdinspecteur
in Leeuwarden is en aan de enige politiefunctionaris met de
naam De Gier, die na lang zoeken is gevonden. Maar kennelijk
vermoeid van zijn redevoering ging hij vervolgens zitten en
liet het aan de CPNB over om beide heren naar voren te roe
pen.
HILVERSUM - Enige honderden Nederlanders kunnen op
1 april kennis nemen van een nieuw wonder van de tech
niek: Teletekst. Het wordt gratis thuisbezorgd door de
NOS. Maar je moet er wel een speciaal tv-toestel voor in
huis hebben, anders merkje niets van deze NOS-service.
namelijk enorm breed. Er moet
informatie over de opbouw van
het beeld, de kleur en het geluid
worden overgebracht. Vooral het
beeld verslindt ruimte. Maar van
de 625 beeldlijnen die de televisie
in Nederland kent, vallen er zo'n
25 buiten het beeld.
Teletekst gebruikt de bovenste
twee beeldlijnen die alleen te zien
zijn als de tv verkeerd is afge
steld. Er verschijnen dan wat
„kriebeltjes" boven in het beeld.
Een flink aantal van die kriebel
tjes vormt een pagina op het tv-
scherm. Per seconde kunnen vier
pagina's worden overgeseind.
Voor de geplande 100 pagina's is
dus maximaal een wachttijd van
ongeveer 25 seconden nodig.
Een tv-toestel dat geschikt is voor
Teletekst (eventueel ook voor
Viewdata: informatie over tele
foonlijn) kost op het ogenblik on
geveer 3000 gulden. Om die
tekstpagina's zichtbaar te maken
heeft zo'n tv allereerst die zoge
naamde decoder nodig. Dat is een
apparaatje - ingebouwd overi
gens - dat die computertaal op de
eerste twee beeldlijnen kan her
kennen en scheiden van geluid
en beeld van wat het gewone tv-
gedeelte krijgt.
Door een schakelaartje om te zetten
kiest men dan voor of het gewone
beeld, of voor Teletekst. Omdat
de Teletekst doorlopend wordt
uitgezonden (in bijna 25 secon
den honderd pagina's) moet de
decoder de mogelijkheid hebben
om er een pagina, die de kijker
kiest, uit te vissen. Die wordt
doorgegeven aan een geheugen,
vastgehouden en geprojecteerd
op het scherm.
Als de kijker de mededeling heeft
gelezen, kan hij weer terugscha-
De NOS begint op 1 april met
het proefproject van Teletekst,
een nieuwe informatiebron van
de televisie. Óp de foto project
leider W. Stokla met de aankon
dig ingsbladzijde van Teletekst.
Toch heeft de NOS-tv er twee re
dacteuren voor in dienst geno
men, die met ingang van die da
tum plaatsnemen achter een
soort computer, die met het tv-
beeld nieuwsberichten mees
tuurt. Alleen de mensen die een
zogenaamde „decoder" (op zijn
Hollands: ontraadselaar) in hun
splinternieuwe tv hebben zitten,
krijgen de mogelijkheid om korte
nieuwsfeiten in tekstvorm (klei
ne krantepagina's eigenlijk met
maximaal 38 letters op een regel)
te zien.
Teletekst was er al eerder. Maar al
leen nog als technische proef. Nu
begint de tweede fase van het ex
periment. Met ingang van april
zullen beide redacteuren op
werkdagen tussen 10.00 en 17.30
uur de Teletekstpagina's „vers"
houden. In mei wordt de dienst
verlening uitgebreid naar de
avond. In juni zal geprobeerd
worden er ook een deel van het
weekeinde aan te koppelen.
Rond eind augustus wordt het in
formatiepakket van 50 tv-pagi-
na's uitgebreid tot 100 en begin
nen vermoedelijk de eerste expe
rimenten met ondertiteling van
Nederlandse programma's: een
speciale service van Teletekst
voor doven en slechthorenden.
De totale proef zal een jaar du-
Teletekst is een vinding van een
aantal slimme technici die ont
dekten dat er nog „ruimte" over
was in tv-beeld zoals dat wordt
overgeseind van de studio naar
het toestel thuis. Met de opkomst
van digitalen, zeg maar compu
tertechnieken, bleek het makke
lijker om die ruimte ook inder
daad te vullen. Het spectrum dat
men voor tv moet overseinen is
kelen naar het gewone tv-pro-
gramma, of een andere tekstpa
gina oproepen. Roept hij een pa
gina aan die „net langs komt" dan
is zijn scherm zo weer gevuld met
nieuwe informatie, terwijl hij
maximaal 25 seconden (eigelijk
minder, want de pagina's zijn niet
heletjiaal vol) moet wachten als
de pagina die hij opvraagt, net op
dat moment al voorbij is geko
men.
Mogelijkheden
Teletekst zou veel meer, bijvoor
beeld 600 pagina's per kanaal,
aankunnen. De wachttijd wordt
dan langer en het medium krijgt
dan meer het aanzien van een da
tabank, een computercentrale
met gegevens. De NOS streeft
daar niet naar. Men wil nieuws
feiten, omroep- en algemene ge
gevens over het weer. sport, ver
keer en programma's doorge
ven.
Een belangrijke toekomstige mo
gelijkheid is de ondertiteling
voor slechthorende mensen.
Dramaprodukties, maar ook het
tv-nieuws zouden met behulp
van Teletekst van titels voorzien
kunnen worden, mits de schake
laar tv-Teletekst nog een derde
stand heeft: beide soorten infor
matie. Als men in de beeldkrant
aan de onderzijde steeds een on
dertiteling (hetzij een vertaling,
hetzij ondersteuning van de Ne
derlandse tekst voor slechtho
renden) zou projecteren, en tv en
beeldkrant vallen over elkaar
heen, dan is de zaak rond.
Het is ook een mogelijkheid om een
„lege" pagina te kiezen die over
het normale tv-beeld valt, en al
leen beschreven wordt door de
NOS als er bijvoorbeeld een dijk
doorbraak of kabinetscrisis
Door verkeerde voeding, verandering van omgeving (denk'aan vakantie) of bedlegerigheid ontstaat
vaak verstopping. Een vervelend probleem! Gelukkig is er een plezierige oplossing:
vloeibaar Laxoberon een laxeermiddel dat op aangename wijze de natuur een
handje helpt. Aangenaam door zijn exacte doseerbaarheid (dankzij het bijgeleverde
maatschaaltje), waardoor de kans op het ontstaan van krampen minimaal is.
Aangenaam door zijn effektieve werking ('s avonds ingenomen, 's morgens de werking).
In Laxoberon zijn geen suikers verwerkt. Het kan dus door diabetici worden
gebruikt. Laxoberon is uitsluitend verkrijgbaar bij drogist en apotheker.
dreigt. Tijdens het kijken naar
een toneelstuk of muziekuitvoe
ring wordt de kijker dan alleen
met Teletekst geconfronteerd als
er heel belangrijk nieuws te mel
den valt.
Proefpersoon
De proef van NOS-tv duurt tot vol
gend jaar. Na de zomer zal de af
deling Kijk- en Luisteronderzoek
de meningen peilen van mensen
die al Teletekst ontvangen. En
kele weken nadat in de techni
sche proefuitzending van Tele
tekst een oproep was opgeno
men, hadden zich al 400 mensen
kandidaat gesteld om aan dit on
derzoek deel te nemen. Tegen
april van het volgend jaar zullen
de resultaten van verscheidene
opinie-onderzoeken door de af
deling Kijk- en Luisteronderzoek
verwerkt zijn tot een evaluatie
rapport. Aan de hand daarvan
moet het NOS-bestuur in sep
tember 198i de beslissing nemen
of Teletekst in Nederland defini
tief wordt.
Wie ziet dat er nu al wegeninforma
tie, consumentenvoorlichting,
weerberichten en een soort
agenda inzit, kan zich indenken
dat men hier te maken heeft met
een soort volksnieuwstelex, die
over enige tijd niet meer weg te
denken is. Te meer omdat het de
omroep voor redacteuren en ap
paratuur niet meer dan enkele
tonnen per jaar kost, wat op de
gehele omroepbegroting een
schijntje is.
HUGO VAN DER HEEM
NEDERLAND I
18.00 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18.30 - Sesamstraat (NOS)
18.45 - Paspoort voor Joegoslaven en Italianen (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - Avonturen op Denneheuvel (EO)
19.05 - EO-Kinderkrant (EO)
19.30 - Het kleine huis, tv-serie (EO)
20.18 - Jeruzalem-Miniatuur (EO)
20.55 - Tijdsein (EO)
21.24 - Tenslotte (EO)
21.37 - Journaal (NOS)
21.55 - Den Haag vandaag (NOS)
22.10 - Panoramiek (NOS)
22.30 - Beeldspraak: De enkele jaren uitgestelde dood van Jac
ques Rigaut (NOS)
23.15 - Journaal (NOS)
NEDERLAND 2
18.00 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18.25 - Microprocessors II, le cyclus, les 20 (TELEAC)
20.00 - Journaal (NOS)
20.27 - Buddenbrooks, tv-serie (KRO)
21.30 - Brandpunt (KRO)
22.05 - Drie hoog achter, tv-serie (KRO)
22.30 - Heel de mens (KRO)
23.00 - Vastenoverweging (KRO)
23.10 - Journaal (KRO)
NEDERLAND 1
00 - Schooltelevisie (NOS-NOT)
Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
Jan de Muzikant (NCRV)
De troon van de koning, verhaal (NCRV)
De slang, de aap en de papegaai (NCRV)
De grote klok (NCRV)
Je bent wie je bent, als je dat soms nog niet dacht
Cabaretprogramma (NCRV
Theelepelvrouwtje (NCRV)
10.00-K
13.00 -
15.30 -
15.35 -
15.45 -
15.55 -
16.45 -
17.05 -
DUITSE TV
DUITSLAND I
(reeion. progr. NDR: 18.00 M.Re An-
dros Reporter der Grossstodt. tv-
sene 18 80 Aktual. 18.45 Kleuter-
progr 18 55 Mike Andros - R<H>t"5er
der Grossstadt. tv-serie. 19.25 Re-
gion. magazine. 19 59 Progr.overz.
WDR: 18.00 De ongelukkige PiaPos"
temmer, misdaadverhaal
Licht progr 18 40 Holmes Yoyo.
tv-serie. 19 15 Aktual. 19.45 Poppen
theater 20.00 Joum. 20.15 Film-
kwis 21 00 Aktual. 21 45 Delvecchio,
tv-sene 22.30 Aktual. 23.00 Popmu-
■»ioW 93 4* .Tnum.
DUITSLAND II
18.00 Kleuterprogr. 18.30 Reportage.
19.15 Inform, serie. 19.30 Aktuele in
form. 20.00 Journ. 20.15 Inform, se
rie. 20.45 Sportmagazine. 21.00 Film- NET II
reportage. 21.45 Aktueel magazine.
22.30 sport.
DUITSLAND III WDR
18.00 Kleuterproer. 18.30 Cursus
Wiskunde. 19.00 Lichte muziek.
19.45 Journal 3. 20.00 Joum. 20.15.
Aktueel magazine. 2100 Aktueel
magazine. 21.15 Gesprek. 21.45 Ak-
tual.rubriek. 22.30 Inform, serie.
23.00 Joum.
BELGISCHE TV
BELGIË VLAAMS
18.00 Tekenenfilmserie. 18.05 Kleu
terprogr. 18.30.30 Open Stschool.
19.00 Korte komische film. X9.05
Gastprogr. 19.35 5 Meded. en Mor
gen. 19.45 Joum. 20.10 Amus.progr.
20.45 Docum. progr 21.35 Spel-
progr. 22.00 Infoform. progr. 22.30
18.00-20.10 Zie Nettet 1. 20.10 Do
cum. sene. 20.35 DDDe Colllega's,
tv-serie. 21.10 De ggrote Gatsby (The
great Gatsby), speelfilm.
'De enkele jaren uitgestelde dood van Jacques Rigaut' is de titel
van het Beeldspraak-programmadat de NOS vanavond uitzendt.
In dit door Kees Hin en K. Schippers samengestelde programma
worden de motieven belicht die de Franse schrijver Jacques Rigaut
(1898-1929) er toe brachten om op 31-jarige leeftijd zelfmoord te
plegen. (Nederland 1,2230
In Brandpunt, de televisie-actualiteitenrubriek van de KRO, is
vanavond een inteiwiew te zien met de nieuwe premier van Suri
name, Chin a Sen. Voorts besteedt Brandpunt aandacht aan de
opvoering van het onderzoek en de produktie op het gebied van de
chemische oorlogvoering in de wereld. Als derde onderwerp komt
aan bod de uitslag van een enquête over de loonmaatregel en de
acties van de FNV. Commentaar op deenquete wordt geleverd door
Wim Kok (FNV) en Harm van der Meulen (CNV)
(Nederland 2, 2130 uur
In de EO-rubriek Tijdsein vanavond o.m. een reportage uit En
geland, waar vorige week een congres werd gehouden t»oor evange
lische christenen en waar werd gesproken over een nieuwe sobere
levensstijl.
(Nederland 1, 2030 uur)
RADIO
SPEKTAKEL - KRO - Vanavond om 21.15 uur via Hilversum 2
Centraal in deze uitzending staat de Engelse schrijver-dichter Os
car Wilde. In 1895 werd hij tijdens een proces beschuldigd van
homoseksualiteit en veroordeeld tot twee jaar gevangenisstraf.
Wilde stierf als een gebroken man in Frankrijk. Het programma
bestaat uit een collage van tekstfragmenten en citaten uit de rechts-
zittinq.
HOOR HAAR - VARA - Woensdagochtend om 930 uur via Hilver
sum 2. In deze aflevering van dit feministische vrouwen program
ma gesprekken met zogenoemde heroinehoerenEn aandacht voor
woonwagenbewoonsters die afgelopen zaterdag bij Nijmegen tij
dens een festival bij elkaar kwamen.
DINSDAG 25 MAART
HILVERSUM I
AVRO: 18.11 AVRO Radiojourn.
18.25 Toppers van toen. 19.02 (S) Na-
tafelen. 20.03 (S) Operette: Hoogte
punten uit Ruddigore, operette.
20.30 (S) Van Broadway tot Carre.
21.02 De Korawa-expeditie, hoor
spelserie. 21.49 Lichte gramm.mu-
ziek. 22.02 AVRO's Sportpanorama.
NOS: 23.02 (S) Met het oog op mor
gen. VARA 0.02 (S) Elpee tuin. 1.02
(S) Groot licht. 5.02 (S) Truck.
HILVERSUM II
KRO: 18.10 Verkenning. 18.20
HUM. VFR ROND: Na vijven en zes
sen. 18.50 PP: UiU. van de PSP.
19.00 (S) Wegen naar verzoening.
19.30 Kruispunt. 20.00 (S) Concert.
21.15 Spektakel, hoorspel 22 20
Overweging 22.30 Nws. 22.40 (S) Zin
in muziek. 23.30 (S) Muziek op het
spel (70) 23 55 Nws.
HILVERSUM III
NOS: 18.03 (S) De Avondspits met
de Nationale Hitparade. VARA
19 02 (S) Popdonder plus. 21.02 (S)
Nashville 22 02 (S) and all that
jazz. 23.02 (S) Elpee tuin.
WOENSDAG 26 MAART
HILVERSUM I
VOQ 7 03 (ST Ook goeie morgen.
9.03 (S) Muziek terwijl u werkt. 10 02
(S) Kletskop. VPRO 10.45 (S) Villa-
VPRO. 13 03 Welingelichte kringen.
13.30 Spannende splookjes. 14 02
Achterwerk. EO: 14.20 (S) Radio-
kleuterkrant. 14.45 (S) Open huis.
16 02 (S) EO-Metterdaad. 16.16 (S)
Licht en uitzicht 16.55 (S) EO-Ak-
tief. 17.02 (S) Tijdsein. NCRV: 17.45
(S) Theaterorgelbespeling.
HILVERSUM II
VARA 07.00 Nws. 07.10 Ochtend-
gym 07.20 De Wekkerradio (07.30.
08 00 en 08.30 Nws). 09.00 Gym. voor
de vrouw 09.10 Waterst. 09.15 Werk
bank. 09.25 De vooruitgang, consu-
menteninf 09.50 Hoor haar! 11.10
Schoolradio. 11.30 Simpolveld -
Centraal. 12.16 OVERHEIDS-
VOORL Wetenschapsbeleid. 12.26
Meded voor land- en tuinb 12.30
Nws. 12.36 Dingen van de dag 13.00
Nws 13 11 Simpelveld -Centraal.
13.30 Oude schoolliedjes 13.50 Kin
deren een kwartje0 14.30 Leef-tijd-
genoeg. 15.30 Operettemu/ 16.00 De
Pietmachine, hoorsp 16 55 Lichte
gram.muz. 17 00 (S) Een blokje Ne
derlands 17.24 Meded voor land- en
tuinb 17 30 Nws. 17.36 Dingen van
de dae.
HILVERSUM III
KRO: 7.02 (S) Des Engels. 9 03 (S)
Van negen tot twaalf 12 03 (S) De
Noen Show. 14 03 (S) De Theo Stok
kink-Show. 17.03 (S) Stampij.
HILVERSUM IV
NCRV: 7 00 Nws 7 02 Het levende
woord. 7 lOfS) Preludium 9 00Nwv
9 02 (S) Kinderen aan het woord (9).
9.15 (S) Onder de hoogtezon. 10 00
(Si Orkestpalet 12 00 Nws. 12 02(S)
Tafelmuz. (met om 12 02 Pianower-
ken uit de Romantiek. 12.30 Thema-
progr. 13.30 Platennws). 13.55 (S)
Zojuist verschenen. 14 00 Nws. 14 02
(S) Meesterwerken u.t de Kwartetli-
teratuur. 14.25 (S) Kerkconcert.
14 55 (S) In kleine bezetting 15 55(S)
Het grote werk. 16.55-17.00 (S)
Kunst- en vliegwerk.
