Veel militairen
zitten met
gewetensvragen
g*
eetgewoonten
Slechte
afleren
door zelfonderzoek
Gastarbeiders wonen ellendig
C3SS3S32EB
Tekort aan
priesters
niet nodig
In Windesheim werd
brouwhuis van
monniken kerk
voor de hervormden
jubileumshow gewond
Frankrijk-
Nederland
niet direct
Jan Blaaser vlak voor
op de tv
DINSDAG 25 MAART 1980
Kerkelijk Sociale Arbeid Rotterdam:
Van de 280.000 rooms-katholieke
parochies in de wereld heeft, vol
gens de Belgische kerksocioloog
Kerkhofs, 40 procent geen pries
ter om voor te gaan in de eucha
ristie. In het zojuist verschenen
nummer van het tijdschrift
"Concilium" reageert de Nij
meegse theoloog prof. Schille-
beeckx daarop met te stellen dat
een priestertekort helemaal niet
nodig is. "Het is kerkelijk gezien
een wantoestand dat catechisten,
pastorale werkers en werksters,
die in feite voorgaan in de ge
meente en daar de gangmakers
zijn, niet mogen voorgaan in de
eucharistie. Een gemeente heeft
een apostolisch recht op ambts
dragers en op eucharistie".
Schillebeeckx ziet in de alternatie
ve ambtspraktijk van kritische
groepen in heel de wereld een
duidelijk verzet tegen de kerkor
de. Volgens hem sluiten de alter
natieve opvattingen van kritische
gemeenten goed aan bij de offi
ciële praktijk van de kerk in de
eerste vijf eeuwen. Hun kritiek is
vooral gericht op de praktijk en
opvattingen zoals die na het con
cilie van Trente (1562) in de
Rooms-Katholieke Kerk ten
aanzien van het ambt zijn ge
groeid. In de eerste eeuwen was
het onmogelijk, iemand in het
ambt te stellen als geen gemeente
hem had geroepen. Als dat toch
gebeurde, was een dergelijke
handeling, volgens het concilie
van Chalcedon (541), van nul en
generlei waarde.
Schillebeeckx meent, gezien het al
ternatieve gedrag over heel de
wereld, dat de bestaande kerkor
de haar geloofwaardigheid heeft
verloren en nodig moet worden
herzien. Voor veel gelovigen
heeft ze geen overtuigingskracht
meer en dus volgens de oud
christelijke theologie ook geen
kracht van wet meer.
Beroepingen
Hervormde Kerk: beroepen te
Almen J. T. Jansen Schoonhoven
Tjerkgaast (Fr.), te Stolwijk C.
van den Bergh Rotterdam-Zuid;
bedankt voor Kampen J. West-
land Amersfoort.
Gereformeerde Kerken: aange
nomen naar Haarlem C. J. Ver
hoeven Scnamegoutum (Fr.),
naar Den Helder B. Schelhaas
Culemborg naar Dokkum B.
Terpstra Diever, naar Vianen W.
Sienot Koudum. bedankt voor
onder andere Katwijk aan Zee J.
Knol Oldebroek.
Gereformeerde Kerken Vrijge
maakt: beroepen te Leiden en te
Middelburg A. de Snoo Mussel.
Christelijke Gereformeerde Ker
ken: bedankt voor Naarden P.
den Hartog Veenendaal.
Gereformeerde Gemeenten: aan
genomen naar Vlissingen H. Paul
Rotterdam-Zuidwijk; bedankt
voor Rotterdam-West en voor
Amsterdam-centrum A. Hoo-
gerland Krabbendijke.
De stichting Kerkelijke Sociale Arbeid van de
hervormde gemeenten in Rotterdam brengt
in een "open brief' de slechte huisvesting
van talloze buitenlanders onder de aan
dacht van het gemeentebestuur.
Dominee J. Visser en mr.A. Pieters, die de brief
hebben ondertekend, willen de woningnood
waaronder vele Nederlanders lijden zeker
niet onderschatten, maar, schrijven zij in hun
open brief, buitenlanders zijn extra kwets
baar, gezien hun moeilijke positie in de Ne
derlandse samenleving. Daarom is de stich
ting Kerkelijke Sociale Arbeid ook ingegaan
op een verzoek van het actiecomité "Pro
Gastarbeiders" om in de Rotterdamse bin
nenstad een aantal huizen, waar buitenlan
ders wonen, te bezoeken.
"Hun woonsituatie heeft ons beschaamd", al
dus de brief. "De behuizing van buitenlan
ders blijkt vaak onder de maat te zijn". De
brief staaft dat met deze opsomming: te veel
mensen in te kleine ruimten (waardoor jonge
kinderen onvoldoende bewegingsvrijheid
hebben), overlast van ongedierte, verhoogd
brandgevaar, rotte vloeren door lekkages en
onvoldoende ventilatie.
Gevaar
"Hierdoor wordt de lichamelijke en geestelijke
gezondheid van deze mensen ernstig in ge
vaar gebracht. Ook heerst er een allesover
heersend gevoel van achtergesteld te worden
bij andere groepen. Men voelt zich bedrogen
en gemanipuleerd".
De stichting Kerkelijke Sociale Arbeid meent
dat de woonruimteverdeling in ons land een
van de terreinen is waarop de tegenstellingen
tussen rijk en arm, macht en onmacht nu het
hevigst worden uitgevochten. In verband
hiermee verwijst zij in haar brief aan het Rot
terdamse college van burgemeester en wet
houders naar de recente gewelddadigheden
in Amsterdam, "die hun oorzaak vonden in
de woningnood". „Het aannakken van de
woningnood en de leegstand van woningen
zal bij het toekomstige beleid voorrang moe
ten krijgen"
Krakers
Acties van krakers mogen, naar het oordeel van
de stichting, de aandacht voor de woning
nood onder buitenlanders niet doen verslap
pen. Voor de krakers tonen ds. Visser en mr.
Pieters overigens wel begrip. „Zij hebben het
lef om te protesteren tegen de leegstand Van
woningen, die vaak het gevolg is van een vol
strekt ontoelaatbaar gedrag van mensen die
in hun eigen belang met woningen specule-
Discussiestuk „geestelijke verzorging"
Natuurlijk kan iedere militair die
in gewetensnood verkeert een be
roep doen op de wet Gewetensbe
zwaren. Zo'n beslissing is echter
zuiver persoonlijk en heeft nau
welijks effect op een werkelijke
bezinning op de achtergrond van
de bezwaren .Bovendien wordt de
schijn gewekt dat militairen die
in dienst blijven geen gewetens-
Overblijfselen van oud klooster
worden nu gerestaureerd
De hervormde kerk in Windesheim (Overijssel). Tot 1580 bierbrouwerij v
groot klooster hadden.
i de monniken die hier e
Waar monniken van 1387 tot
1580 hun bier brouwden, ko
men in het dorp Windesheim
bij Zwolle sinds 1632 de her
vormden bijeen voor hun we
kelijkse eredienst. Het voor
malige brouwhuis, dat na de
Reformatie tot kerk werd ver
heven en om zijn zeldzaam
heid een ereplaats heeft op de
vaderlandse monumenten
lijst, wordt binnenkort gron
dig gerestaureerd.
In het Friese Gerkesklooster
staat ook zo'n oude klooster
brouwerij-kerk - eveneens
hervormd - maar dat gebouw
heeft weinig oorspronkelijks
meer doordat bij een verla
ging van de gevels de hele
dakconstructie is verdwenen
Toen in 1579 in Overijssel de Re
formatie doorbrak, kwam er
spoedig een eind aan het be
staan van het klooster Win
desheim. Het grootste gedeelte
van de gebouwen werd afge
broken. Enkele ruimten ble
ven als veestal bewaard en
van de voormalige brouwerij
werd vijftig jaar later een
hervormde kerk gemaakt,
terwijl in het vroegere zieken
huisje van het klooster de do
minee onderdak kreeg.
Windesheim gaat nu de verval
len restanten van het eens zo
vermaarde klooster - dat tot
in het buitenland vertakkin
gen had - herstellen. Vooral de
kerk, die nog volop wordt ge
bruikt, is hard aan restaura
tie toe.
De Congregatie van Windes
heim heeft, in tegenstelling tot
het klooster, de eeuwen door
staan. Er zijn nog vrou
wenkloosters overgebleven
die weliswaar niet in juridi
sche maar wel in geestelijke
zin worden beschouwd als de
erfgenamen van het oude
Windesheim. De congregatie
heeft grote belangstelling voor
de restauratieplannen ge
toond.
Spijt
Toen het brouwhuis in 1632 kerk
werd, is het ingrijpend ver
bouwd. Oorsvronkeliik had
het gebouw iwee verdiepin
gen met een zolder. Bij de ver
bouwing werd de eerste ver
dieping bij begane grond ge
voegd.
In 1822 droeg het bestuur van de
Domeinen in Overijssel kerk
en pastorie over aan het her
vormde kerkbestuur. Tot dat
jaar moest de provincie de
overblijfselen van het klooster
onderhouden. Bij de over
dracht kregen de hervormden
f 3000 voor het onderhoud in
handen. Daarvan betaalden
zij in 1824 een tweede ver
bouwing, die zoveel van het
oorspronkelijke gebouw te
niet deed dat men er later
spijt van kreeg.
Boven het stucplafond van de
kerk is echter de tweede ver
dieping van de vroegere
kloosterbrouwerij bewaard
gebleven. Deze zaal zal na de
restauratie als tentoonstel
lingsruimte worden inge
richt. Er komt daar, zoals de
plannen nu zijn, een perma
nente tentoonstelling over de
zo belangrijke beweging van
de Moderne Devotie en over de
geschiedenis van het brouw-
wezen hier te lande. Een histo
rische werkgroep is opgericht
om een en ander tijdig voor te
bereiden. Hierin zitten onder
anderen drs. R. van Dijk. een
expert wat betreft de geschie
denis van de Congregatie van
Windesheim en conservator
van de Titus Brandsma-col-
lectie en drs. H. Geimaert, we
tenschappelijk medewerker
aan het Instituut voor Mid
deleeuwse Geschiedenis aan
de Katholieke Universiteit in
Nijmegen.
r. van Boomasecretaris van de
restauratiecommissie: ,2o
krijgt hier in Windesheim de
samenwerking tussen katho
liek en protestant op onver
wachte en verrassende wijze
gestalte".
bezwaren hebben. Het is ons be
kend dat een deel van de militai
ren wel degelijk gewetensvragen
stelt, vooral ten aanzien van de
kernwapens".
Dit! staat in een gezamenlijke uitga
ve van het studie- en documenta
tiecentrum van de protestantse
geestelijke verzorging en het mi
litair-pastorale centrum van de
rooms-katholieke geestelijke
verzorging bij de Nederlandse
krijgsmacht.
Het discussiestuk zal o.a. worden
toegezonden aan alle dienst
doende geestelijke verzorgers, de
Raad van Kerken, het Humanis
tisch Verbond en het Nederlands
Israëlitisch Kerkgenootschap.
Vertrouwen
De werkgroep "Geestelijke verzor
ging - vredesvraagstukken", die
het stuk heeft gemaakt, meent
dat geestelijke verzorgers zich
niet met het beleid van de over
heid of van militaire autoriteiten
mogen vereenzelvigen. „Juist
terwille van hun vertrouwenspo
sitie jegens de militairen hebben
zij dezelfde vrijheid als hun col
lega's in de burgersector".
Van de verschillende doelstellin
gen die men aan de krijgsmacht
geeft kon de werkgroep er uit
eindelijk maar één volledig ac
cepteren: de "politioneel-inter-
nationale". „Het ter beschikking
stellen van militairen aan een
vredesmacht van de Verenigde
Naties zou in plaats van een min
of meer vergeten neventaak tot
dé taak van de krijgsmacht moe
ten worden".
„De Verenigde Naties zullen dan
een machtscentrum moeten
vormen dat werkelijk in staat is
de vrede te beveiligen. Dat is ech
ter een lange weg. Zolang dit nog
niet is bereikt, moeten de naties
zelf en hun bondgenootschappen
daarvoor zo goed mogelijk blij
ven zorgen, maar het is niet ver
antwoord intussen met kernwa
pens te dreigen"
Ten aanzien van de geestelijke
verzorging dringt de nota aan op
meer contact tussen de verzor
gers enerzijds en de kerken en
het Humanistisch Verbond an
derzijds.
„Van deze zendende instanties
hebben zij immers hun opdracht
gekregen. In hun begeleiding van
militairen zullen de geestelijke
verzorgers de opvattingen en in
zichten van die instanties moeten
betrekken."
AMSTERDAM (GPD) - De 500e
voorstelling van Jan Blaasers
one-manshow Bruinbrood is
afgelast nadat Blaaser bij een
repetitie was gevallen en
daarbij beenletsel opliep. De
voorstelling zou plaatsvinden
in het Amsterdamse theater
Carre, waar Blaaser nog nooit
eerder in zijn eentje is opge
treden. Tijdens diezelfde ge
beurtenis zou zijn boek „Een
muis in zee" ten doop worden
gehouden.
Blaaser is na het ongeluk opge
nomen in het Amsterdamse
Binnengasthuis, waar hij
1
Mmm'. K.
vermoedelijk minstens twee
weken zal moeten verblijven.
rokkent mensen minder schade.
Ik wil niet zeggen dat een goede
dieetkuur (hij noemt in dit ver
band de weight-watchers) scha
delijk is, maar er zijn ook slechte
kuren. Het nadeel van dieetkuren
is dat je jezelf onder druk zet.
Misschien gaan er wel een paar
kilo's gewicht af, maar in feite
kun je de situatie niet beheersen.
De kans is dan ook groot dat de
oude gewoonten terugko-
De conclusie van zijn onderzoek
vier jaar geleden luidt dat de re
sultaten van gedragsverandering
om te vermageren vergelijkbaar,
maar niet beter zijn dan die van
een goed dieet. En veel terugval-
lers waren er heus ook.
Moeite waard
Teleurstellend? Goedhart „Nee,
het bevestigt de literatuurgege
vens met name uit Amerika. De
gedragsprogramma's die tot nu
toe worden gegeven zijn ook te
recht bekritiseerd. Ze kunnen
veel beter. Het is de moeite waard
om daar aan te werken, aangezien
de ervaring heeft geleerd dat deze
manier om te vermageren het
prettigst wordt ervaren". Binnen
de universitaire vakgroep is men
bezig om een nieuw programma
op te stellen om mensen die kla
gen over dikte te helpen.
Maar eerst iets over het onderzoek.
Er meldden zich zo'n zeshonderd
vrouwen (slechts enkele man
nen) tussen de 20 en 45 jaar, die
allemaal problemen hadden met
overtollig gewicht. Klachten over
uiterlijk, over kortademigheid,
rugpijn, last van vermoeidheid.
Niemand zei te willen afslanken
uit angst voor bijvoorbeeld hart-
DEN HAAG (GPD) - „Elk
pondje gaat door de
mond", is een populair
gezegde. Wie nooit last
heeft (gehad) van overtol
lig vet haalt misschien
lachend de schouders op.
Maar ben je te dik en geeft
dat problemen dan raakt
het je wellicht. Vermage
ren is niet eenvoudig, een
onderzoeker als drs. Ar
nold Goedhart van de VU
in Amsterdam kan daar
over meepraten.
Wie (veel) meer weegt dan de ge
bruikelijke tabel toestaat, wordt
door anderen wel eens geplaagd,
al is het nog zo onschuldig be
doeld. Of beklaagd, terwijl het
best mogelijk is dat de persoon in
kwestie zelf niet onder zijn-haar
dikte lijdt. En niet magere men
sen, maar „dikkerds" zijn meest
al mikpunt van grappenmakerij,
of erger spotternij. Overgewicht
heeft een negatieve klank. Het
wordt gekoppeld aan „minder
gezond", ook aan „minder mooi".
Dat komt omdat het modebeeld
hoofdzakelijk bestaat uit slanke
dennen die zich in perfect zitten
de kleren licht en snel voortbe
wegen.
Te dikke mensen realiseren zich
best - soms zelfs pijnlijk - dat hun
overgewicht te maken kan heb
ben met hun leef- en vooral voe
dingsgewoonten. Hoewel zo'n 30
procent van hen er volgens we
tenschappelijke literatuur aan
mag twijfelen dat hun dikte een
gevolg is van teveel eten en (oD
drinken. Zij moeten namelijk
haast onmenselijke inspannin
gen doen om slank te worden en
te blijven. Hun gewicht wordt
daarom gezien als iets wat bij hen
hoort en waar - ziekten uitgezon
derd - niets tegên te doen is.
De meeste mensen die boven hun
gewicht zitten, kunnen in theorie
wel afslanken. Velen proberen
het serieus, al kost het vaak de
Drs. Arnold Goedhart heeft als on
derzoeker (methodoloog) in de
Vakgroep Klinische Psychologie
en Conflictuologie aan de Vrije
Universiteit van Amsterdam ge
werkt met mensen die wilden
vermageren en die zich met hulp
van de onderzoekers aan zelfon
derzoek onderwierpen. Om - en
dit was het doel - via gedragsve
randering de oude voedingsge
woonten af te leren.
Gedragsverandering als basis van
een vermageringsprogramma.
Goedhart: „Het blijkt dat deze
manier veel mensen veel meer
aanspreekt dan een kuur. Als je er
resultaat mee behaalt, geeft het
ook meer bevrediging. Het be-
je gaat eten en die later ook steeds
weer controleert. Zolang je de
oorzaak van een bepaalde prikkel
niet hebt achterhaald moet je
doorgaan met onderzoek. Bij
voorbeeld opschrijven wat je
lekker vindt. Probeer smaken op
te roepen. Word je bewust van de
consequenties van eten. De prik
kel om te gaan eten kan heel ver
schillend zijn. Sommigen doen
het omdat ze zich niet prettig
voelen. Anderen wanneer ze ont
spannen zijn. Alleen al het zien
van voedsel kan zeker ook aan
leiding zijn om te gaan eten. Het
is wel moeilijk om karakteristie
ken te geven omdat het onder
zoek op dit gebied veel te wensen
over laat"
Het Nederlandse balletechtpaar Alexandra Radius en Han Ebbelaar bladert met grote belang: telling m het
eerste exemplaar van het fotoiboek 'Voorbijgegaan Fotograaf Sicco Kmgsma heeft het dansduo tijdens een pas
de deux in beeld gebracht. Alexandra Radius en Han Ebbelaar. die beiden als solist verbonden zijn aan het
Nationale Ballet, kregen het boek gisteren in Amsterdam aangeboden
HILVERSUM Dc vriendschap
pelijke voetbalwedstrijd Frank
rijk - Nederland, die morgen in
Parijs wordt gespeeld, zal niet
rechtstreeks op de Nederlandse
televisie worden uitgezonden. De
NOS-radio verzorgt Vanaf half
negen in het programma „Langs
de Lijn" wel een rechtstreekse
reportage.
De NOS brengt later op de avond in
het programma „Studio Sport
(22 4(» uur 23 05 uur)een samen
vatting van de wedstrijd op het
scherm.
grootste moeite. Er zijn ook men
sen die het geen zier kan schelen
dat ze dik zijn. Die zeggen dat ze
met een laag vet op hun lijf ande
ren op afstand houden en zo al het
goede dat zij innerlijk bezitten in
stand kunnen houden.
Wie wil vermageren kan vele wegen
bewandelen, maar ze leiden al
lemaal naar dat ene: drastische
verandering van eet- en drinkge
woonten. De vermageringspro
gramma's die in Nederland be
kend zijn, lopen kwalitatief sterk
uiteen, van zeer slecht (onge
zond) tot goed. Maar hoe komt
het nou dat zoveel mensen na een
dieetkuur met goed resultaat na
verloop van tijd terugvallen op
hun oude leefgewoonten? Een
antwoord is dat de sterke behoef
te aan eten diepere oorzaken kan
hebben dan men zelf veronder
stelt. Om er achter te komen
waardoor bepaald gedrag ont
staat, zou je tenminste aan zelf
onderzoek moeten doen alvorens
een dieetkuur of ander vermage
ringsprogramma te volgen.
en vaatziekten. Van het totale
aantal deelnemers bleef uitein
delijk een groep van 120 over.
Gemiddeld genomen over de
hele groep viel men vier kilo
af.
.Eetgewoonten zijn hardnekkig",
zegt Arnold Goedhart. „Het eten
op zich is prettig, maar de nega
tieve gevolgen komen altijd later.
Bij zelfonderzoek gaat het er om
datje de prikkel opspoort waarop
