Bijna helft van
FNY-leden was
tegen de acties
Noordzee veel te druk
Volgens Lagendijk-enquete:
Aanzienlijke
olievondst
in N.-Jemen
MAANDAG 24 MAART 1980
ECONOMIE
DEN HAAG (GPD) - Bijna de helft het aantal de leden van
de FNV wijst de stakingsacties die deze bond de afgelo
pen weken heeft gehouden, af. Aldus een Lagendijk-en
quête waarvan de resultaten gisteren voor de AVRO-radio
werden bekendgemaakt.
De acties van de FNV worden door
63 procent van de mensen afge
wezen, zegt de steekproef, terwijl
22 procent ze prima vindt. 46 pro
cent van de FN Vers is geen voor
stander van de stakingen, en 83
procent van de CNV'ers wijst de
acties af.
Dezelfde steekproef maakt duide
lijk dat 52 procent van de geën
quêteerden achter de loonmaat
regel van de regering staat, en 46
procent meer voelt yoor het door
de FNV aangedragen alternatief
(bescherming koopkracht tot
HISWA: 14.000
mensen minder
AMSTERDAM (GPD) - De HISWA
watersport- en kampeertentoon-
stelling in Amsterdam, die gis
teravond haar poorten sloot, heeft
172.995 bezoekers(sters) getrok
ken. Dat is 14.420 minder dan
verleden, jaar. De organisatoren
wijten deze teruggang voorna
melijk aan de 'spoorwegstaking'
van afgelopen donderdag.
Over het geheel genomen zijn zij
over resultaten van de tentoon
stelling echter niet ontevreden.
Volgens hen was er beslist geen
sprake van een mineurstemming.
Vooral werden er goede zaken ge
daan in de sector toebehoren.
Daaruit werd de conclusie ge
trokken dat de watersporters
langer met hun boot doen dan in
het verleden. Zeer goede verkoop
resultaten werden bereikt in de
categorie kleine boten. Met name
visbootjes en zeilplanken gingen
vlot van de hand.
modaal, extra inleveren hogere
inkomens).
Zaterdag nuanceerde FNV-voorzit-
ter Wim Kok voor de VARA-tv
het standpunt zoals zijn bond dat
tot dusver heeft verdedigd. Hij
stelde dat de vakbeweging bereid
is zelfs van degenen met een in
komen van 30.000 tot 32.000 gul
den (de groep juist onder het mo
dale inkomen dus) een inkomen
soffer te vragen.
Dat kan echter alleen in de overtui
ging dat de „optelsom" in het
raam van de totale mogelijkhe
den niet kan worden gerealiseerd
en de mensen dan zien dat er eer
lijk wordt verdeeld en dat er een
beleid van echte solidariteit
wordt gevoerd, aldus Kok.
Met „optelsom" doelde de vak
bondsman op het in stand hou
den en zo mogelijk uitbreiden
van de collectieve voorzieningen,
het creëren van meer arbeids
plaatsen door verdeling van ar
beid, en het nastreven van een
WEERRAPPORTEN
van hedenmorgen 7 uur N
6 c
I s
i -sléSi
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vlissingen
Zd. Limburg
Aberdeen
Athene
Barcelona
Berlijn
Bordeaux
Brussel
Frankfort
Genève
Helsinki
Innsbruck
Klagenfurt
Kopenhagen
Lissabon
Londen
Luxemburg
Las Palmas
Beiroet
Tel-Aviv
Tunis
s e'SEg'a
onbew. 7-2 0
mist 8-2 0
onbew. 9 0 0
onbew. 6-2 0
licht bew. 9-2 0
licht bew. 4 1 0
onbew. 7-3 0
onbew. 8-1 0
mist 7 2 0
mist 9-1 0
regen 6 2 03
half bew. 18 11 0
onbew. 16 3 0
zwaar bew. 6-2 0
licht be\v. 15 3 0
mist 9 1 0
geh. bew. 12 2 0
geh. bew. 5 3 3
onbew. -3-19 0
regen 11 2 8
geh. bew. 5 2 1
geh. bew.
licht bew.
licht bew.
onbew.
motregen
half bew. 19
24 15 0
23 14 0
22 17 01
KOEWEIT (AFP) - De Franse olie
maatschappij CFP zou volgens
het Koeweitse blad As Siassa een
belangrijke olielaag hebben ont
dekt in het gebied van Saada dat
grenst aan de Rode Zee.
Betrouwbare oliekringen in Parijs
citerend zegt het blad dat "die
ontdekking reserves betreft die
geschat werden op vijf miljard
vaten (van 159 liter)". "Gespro
ken werd van "een der belang
rijkste vondsten in de wereld se
dert het begin van hét olietijd
perk".
Volgens een ander Koeweits blad,
Al-Qabas, heeft Koeweit zijn af
nemers meegedeeld dat toekom
stige leveranties van ruwe olie
afhangen van hun aanvaaring
van nieuwe voorwaarden. "Zij
die onze condities niet wensen,
moeten elders olie kopen".
De vrijheid van olieprijzen en hoe
veelheden te wijzigen in ant
woord op de marktomstandighe
den was een van de belangrijkste
bepalingen van nieuwe contrac
ten die Koeweit voorbereidde,
aldus het blad.
Boerenprotest
BLEISWIJK (ANP) - Naar schat
ting zesduizend boeren uit Hol
land en Utrecht zijn zaterdag in
de veilinghallen in Bleiswijk bij
eengekomen voor de laatste na
tionale demonstratie tegen de
EG-landbouwprijsvoorstellen.
Eerder dit jaar werden met het
zelfde doel massale protestde
monstraties gehouden in Zwolle
- 10.000 mensen - en Den Bosch -
7.000 mensen -.
Het is de bedoeling dat het boeren
protest tegen de prijsvoorstellen
volgende week wordt besloten
met een demonstratie in Straats
burg. Daar beslist het Europese
parlement dan over de prijsvoor-
stellên van de Europese Com-
behoorlijke inkomenspositie van
de mensen met de smalste por
temonnee.
Eerder, voor de VARA-radio, had
Kok het loonmaatregeldebat „kil,
steriel" genoemd. De toezegging
van minister Van der Stee (finan
ciën), dat de laagstbetaalden er
iets gunstiger uitkomen (36 in
plaats van 26 gulden aan prijs
compensatie per maand erbij),
noemde Kok „een lichte bijdrage
tot verbetering, maar dat neemt
onze wezenlijke bezwaren niet
weg."
Kok zei dat de bonden eerst met
hun leden gaan praten, en ver
volgens de werkgevers zullen op
zoeken „om hun te vragen hoe de
koopkracht toch kan worden ge
handhaafd, hoe bedrijven die
winst maken meer arbeidsplaat
sen kunnen creëren, en hoe rot
werk beter kan worden be
taald."
De FNV-voorzitter wees erop, dat
de loonmaatregel niets zegt over
de prijscompensatie aan het eind
van het jaar. Hij zei dat „ernstig
wordt overwogen" aan het eind
van het jaar aan de werkgevers
compensatie te vragen voor wat
de werknemers nu te kort ko-
Het CD A-Tweede-Kamerlid Van
Rooijen zei dit „inhaaleffect" nu
juist te vrezen. Als niet wordt in
gehaald, dan kan „binnen hele
smalle marges toch tot afspraken
voor het volgende jaar worden
gekomen. Het zou een brevet van
onvermogen zijn als dat niet zou
lukken", aldus Van Rooijen,
doelend op de mogelijkheid van
een centraal akkoord tussen
werkgevers, werknemers en re
gering voor 1981.
Algemeen secretaris drs. Herman
Wijffels van het Nederlands
Christelijk Werkgeversverbond
(NCW) zei hetzelfde in iets scher
pere bewoordingen: „Inhalen is
de beste weg om ook in 1981 een
loonmaatregel over ons af te roe
pen."
Wijffels zei dat, ofschoon de werk
gevers niet om een loonmaatregel
hebben gevraagd, het onvermij
delijke nu is gebeurd en dat de
werkgevers zich aan de wettelij
ke voorschriften zullen moeten
houden. Daarbij vond hij dat de
loonmaatregel in zijn uitwerking
toch nog wel wat ruimte voor
vragen openlaat.
„De salarispost incidenteel aan
banden leggen, zoals de maatre
gel stelt, is bijvoorbeeld zeer
moeilijk. Die post is gebonden
aan individuele situaties in de
verschillende bedrijven. Op lan
delijk niveau hier gaan afperken
lijkt me zelfs onmogelijk", aldus
NCW-secretaris Wijffels.
VEEMARKT LEIDEN - Aanvoer 1465
stuks: 1139 slachtrunderen en 326 scha
pen of lammeren.
Prijzen slachtvee per kg. geslacht ge
wicht. Stieren le kwal. 7.40-8.00; 2e
kwal. 7.00-7.30; vaarzen le kwaL
7.30-8.00; 2e kwal. 6.20-6.70; koeien le
kwal. 6.90-8.00; 2e kwal. 6.10-6.70; 3e
kwal. 5.75-5.95: worstkoeien 5.00-6.50;
extra kwal. en dikbillen 9.00-13.75.
Schapen 190-235 en lammeren 170-220
per stuk. Lammeren le kwal. 235-320.
Toelichtingen bij resp. aanvoer, handel
en prijzen. Slachtrunderen: redelijk,
vlot, iets hoger (stieren stabiel); schapen
en lammeren; matig, goed, iets hoger.
LEIDEN - Groentenveiling: Andijvie
1.85-2.05, Snijbonen 6.80-7.60, Postelein
5.90-6.20, Prei 1.21-1.43, Rabarber 2.20,
Spinazie 1.75-2.15. Spruiten A 2.24-2.40,
B 2.16-2.36, D 2.70-3.40, Uien 0.42-0.46,
Witlof 1.10-1.55, Sla 0.26-0.31, Radijs
0.66-0.74.
Blauwgroene kleur al lang verdwenen
De aanval op.de Noordzee is op
vele fronten tegelijk ingezet. Er
w'ordt naar olie geboord, de
scheepvaart is enorm toege
nomen, militairen zijn er in de
weer en enorme hoeveelheden
afval verdwijnen dagelijks
naar de diepte.
In bijgaand artikel zet drs.
Hans Elgershuizen, oceano-
graaf bij de Koninklijke Neder
landse Academie van Weten
schappen, op een rijtje wat de
Noordzee allemaal wordt aan
gedaan.
Bovendien beantwoordt hij de
vraag wat er allemaal moet ge
beuren, wil de achteloze ma
nier waarmee wij met de
Noordzee omspringen, ons niet
zeer zuur opbreken.
(Door drs. Hans Elgershuizen)
UTRECHT - Langzamer
hand wordt het wel erg
druk op de Noordzee. Nog
geen 50 jaar geleden was
het aantal mensen dat ge
bruik maakte van de
Noordzee in wat voor vorm
dan ooknog geen 1 pro
cent van het huidige en de
zee was nog schoon en had
een mooie blauwgroene
kleur.
Het accent van het gebruik lag op
vervoér, defensie en visserij. Te
genwoordig wordt de Noordzee
voor heel wat meer zaken ge
bruikt, variërend van pootjeba
den tot en met koelmiddel voor
elektriciteitscentrales, en van
drinkwater tot en met het dump
terrein van de meest afschuwe
lijke afvalstoffen.
Niettegenstaande het feit dat een
aantal jaren geleden de landen
rond de Noordzee in Oslo en
Londen afspraken hebben ge
maakt over het lozen van allerlei
stoffen in die zee, komt er nog
heel wat gif, onder meer via de
Rijn, in zee. Sommige zaken, zo
als de afvalstoffen van de verfin
dustrie, met stellig een veel te
grote hoeveelheid. Ook grote ste
den als Den Haag dumpen hun
afval nog steeds ongezuiverd in
i extra hoeveelheid olie in de Noordzee. En op de
Platforms
De Noordzee staat nog niet vol met
platforms, wel neemt het aantal
nog steeds toe. Het ene platform
is nog groter dan het andere.
Sommige van die platforms heb
ben een geweldige vuurfakkel,
waarin volgens zeggen duizen
den trekkende vogels elk jaar het
leven laten.
De Noordzee is de drukst bevaren
zee ter wereld. Er wordt nog heel
wat vis uitgehaald. Ook de gar-
nalenvangsten zijn nog steeds
rijk te noemen. Er wordt zand en
grind gewonnen, er wordt vanaf
speciale schepen bijzonder afval
verbrand. Havenslib wordt er
massaal gedumpt.
Alleen uit de Nieuwe Waterweg
komt er al zo'n 20.000.000 kubie
ke meter per jaar van dit spul vol
met zware metalen vlak voor ons
kust in zee.
Het zeegebied wordt ook nog ge
bruikt door militaren. Wat die in
al die jaren in de Noordzee heb
ben achtergelaten, valt haast niet
meer te becijferen.
Dat is dan nog lang niet alles wat er
wordt gedaan in, op, boven en
met dat zeetje, dat tussen Groot-
Brittannië, Noord-Frankrijk,
België, Nederland, West-Duits-
land, Denemarken, Noorwegen
en de 62e breedtegraad ligt. Het is
dan wel 572.000 vierkante kilo
meter groot en heeft zo'n diepte
van ongeveer 95 meter, hetgeen
betekent dat er grofweg zo'n
55.000.000.000.000.000 liter water
inzit, maar dat betekent niet dat
de Noordzee zo groot is, datje er
tot in lerigte van dagen van alles
in kunt stoppen.
Badplezier
Nu klagen we al over die teerrom-
mel die ons het badplezier op het
Noordzeestrand ontneemt. Soms
denken we dat, als onze voeten
niet na zo'n strandwandeling on
der de teer zitten, we over een
prachtig schoon strand hebben
gelopen. De schijn bedriegt ons:
al onze stranden, ook de mooiste
gouden randen van die zee als de
Oosterschelde, zitten vol met mi-
croscopisch fijn verdeelde resten
van olie. Zelfs in onze Ooster
schelde vond men al schimmels
die specifiek alleen voorkomen
als die resten aanwezig zijn.
Vroeger kon je zo op het schone, het
werkelijk schone Noordzee
strand gaan zitten. Nu zal nie
mand het wagen dat zomaar te
gaan doen!
Afspraken
Als de Noordzee zo druk wordt,
moeten er verkeersregels komen
voor de scheepvaart. De quote
ringsmaatregelen voorde visserij
moeten wellicht nog meer wor
den uitgebreid, en zo zijn er nog
meer zaken op te noemen. In feite
komt het erop neer dat er duide
lijker afspraken moeten komen
voor ons gedrag op die zee en het
gebruik ervan.
Er moeten prioriteiten worden ge
steld. Immers, we willen wel olie
en gas uit die zee hebben met alle
t risico's vandien, maar we willen
tegelijk een lekker visje uit die
•zee eten. Olie- en gaswinning
komen met de visserij in
conflict.
Wat gaat er voor
We willen lekker gezellig genieten
van de rust aan het strand en te
gelijkertijd heeft defensie een
stuk strand nodig voor zijn oefe
ningen. Soms kunnen we zoiets
nog regelen door afspraken bin
nen ons land te maken. Tegen
woordig moeten die dingen ech
ter steeds meer op internationaal
niveau worden besproken en
moeten er verdragen tussen lan
den worden opgesteld, die dan
door de desbetreffende volksver
tegenwoordigingen bekrachtigd
dienen te worden.
Steeds duidelijker wordt het dat er
een internationaal beheer moet
komen, zowel voor de Noordzee
als voor alle andere zeeën. Voor
dit laatste wordt door de landen
die zijn aangesloten bij de Ver
enigde Naties al druk overleg ge
voerd op allerlei conferenties in
Genève Caracas en in New York.
Voordat het zover is, dat voor de
hele wereld regels voor het ge
bruik van de zee gelden, kunnen
we er in ieder geval vast voor zor
gen dat bepaalde zaken van de
Noordzee veilig zijn gesteld.
Op de allereerste plaats moeten we
er met zijn allen voor zorgen dat
het levende systeem van de
Noordzee met al zijn planten en
dieren gevrijwaard blijft van een
volledige vernieling. Want als we
die planten en dieren kwijtraken,
dan kunnen we er ook zeker van
zijn dat een belangrijke funtie
van de zee voor een groot deel al
is verdwenen. Planten in het wa
ter zorgen er namelijk voor dat er
zuurstof wordt geproduceerd.
Om stoffen goed af te breken, is
die zuurstof nodig. Als er geen
zuurstof is, treedt er rotting op.
Daarbij worden wellicht allerlei
stoffen gevormd waar we hele
maal niet blij mee kunnen
zijn.
Op de tweede plaats moet het ge
bruik van die Noordzee op een
rechtvaardige wijze gebeuren.
Niet alleen moeten de voor- en
nadelen van het gebruik evenre
dig worden verdeeld onder de
landen die daar recht op hebben,
maar ook moeten we er rekening
mee houden dat onze kinderen en
kleinkinderen, en de generaties
daarna, ook recht hebben op die
rijkdommen. Dit betekent vooral
het voorkomen van uitputting
van de stoffen, die bijvoorbeeld
in de bodem van de Noordzee zit
ten.
Tankers
We moeten zorgen dat de kans op
ongelukken met tankers, en he
lemaal met schepen met nog ge
vaarlijker „persistente" stoffen
(stoffen die niet biologisch af
breekbaar zijn), drastisch wordt
verminderd. Een Amoco Cadiz-
ramp kan nu elk moment optre
den als we niet beter uitkijken.
Verplichte vaarroutes, verkeers
regels, loodsen aan boord, ge
bruik van goede walradar en een
verbeterd opleidingsniveau van
de bemanning kunnen hierbij
worden genoemdOok zouden de
constructies van de schepen eens
aan een soort keuring kunnen
worden onderworpen.
Een verbeterde berichtgeving van
wat er op zee gebeurt (via satellie
ten) zou ook snel moeten worden
ingevoerd. Verder is een goed
systeem van ongevallenbestrij-
ding, zoals een vloot van oliebe-
strijdingsvaartuigen, uiterst ur
gent. Wat doen we met een of
twee van die vaartuigen voor heel
onze kust? Om nog maar niet te
spreken over het feit dat nog
steeds wordt gewerkt met zoge
naamde weinig „toxiseho deter-
genten", dat wil zeggen: stoffen
die de olie in fijne druppeltjes
verdelen en zelf niet giftig zouden
zijn. Er zijn inmiddels al aanwij
zingen genoeg dat deze en vele
andere stoffen samen met die
oliebestanddelen juist extra gif
tig worden. Met een duur woord
wordt dat synergisme genoemd.
We moeten die olie mechanisch
opruimen.
De olie- en gaswinning uit de
Noordzeebodem verloopt met
nogal wat risico's. Zo groot mo
gelijke veiligheidsmaatregelen
moeten zo snel mogelijk worden
genomen om een situatie, zoals
die is ontstaan voor de kust van
Texas met een continue oliespui-
ter, te voorkomen.
Er moet een streng verbod komen
op dumping van afval in de
Noordzee. Waar dat dan toch
moet gebeuren, moet dit alleen
worden toegestaan onder zeer
goede regels en met de grootste
voorzichtigheid.
De visserij zou meer ecologisch
moeten worden benaderd. Het is
namelijk nogal belangrijk wat
voor vissen er worden uitgedund
Het uitdunnen van de haring ver
oorzaakt een toename van dc
sprot, een vissoort die een stuk
kleiner is. Een kleiner organisme
eet per tijdseenheid en per ge
wichtseenheid heel wat meer dan
een groter, veel ^Tficienter orga
nisme. Wat zijn hier de gevolgen
van voor het overige deel van
leefmilieu in de Noordzee?
Landaanwinning, en speciaal de
aanleg van een zogenaamd
Noordzee-eiland voor plaatsing
van vuile industrieën buiten de
bewoonde gebieden, moet voor
alsnog van de hand gewezen
worden, zolang niet is aange
toond dat het anders kan.
In conflictsituaties moet er duide
lijkheid zijn waar de prioriteiten
liggen. Een boortoren voor de
oliewinning kan niet worden ge
plaatst midden in een drukke
scheepvaartroute.
Als het zinvol zou zijn om aan de
monding van de Nieuwe Water
weg te vissen vanwege de enorme
vangsten die daar zouden kun
nen worden gedaan, moet dat
toch van de hand gewezen wor
den, omdat een veilige scheep
vaart daar de voorkeur verdient.
Grind- en zandwinning moet
worden stopgezet op plaatsen
waar de vis. zoals haring, de
grond gebruikt om zijn eierei
af te zetten. Defensie moet wijken
voor recreatie in druk bevolkte
gebieden. Alles zou in feite r
tèn wijken om het natuurlijk
leefmilieu van de Noordzee te ga
randeren.
Economisch vertegenwoordigt het
Noordzee-milieu op zichzelf een
belangrijke waarde. Op dit punt
dient het traditionele econo
misch denken te worden bijge
steld. Ook moet er rekening mee
worden gehouden dat sommige
gebruiksmogelijkheden van de
zee op langere termijn bezien een
vele malen hogere waarde verte
genwoordigen dan andere. Ener
gie is niet alleen nu broodnodig,
maar misschien nog meer over
een paar jaar.
Keiharde afspraken moeten er tus
sen de landen die gebruik maken
van de Noordzee op papier wor
den gezet. Dat betekent een offi
cieel lichaam, dat de uitvoering
van de afgesproken zaken na
loopt en eventueel kan afdwin
gen. We kunnen er niet omheen
dat er een goed beheer van de
Noordzee moet komen.
Op initiatief van de Waddenzeever-
eniging is een paar jaar geleden
de Werkgroep Noordzee opge
richt. Deze volledig zelfstandige
werkgroep staat .op de bres voor
een beter beleid ten aanzien van
het beheer van de Noordzee.
Daarvoor organiseert deze werk
groep op 25 en 26 oktober 1979 in
het Nederlandse Congresgebouw
in Den Haag een seminar over het
beleid ten aanzien van het ge
bruik van die Noordzee. Dat is
een bijeenkomst met een aantal
lezingen, waarin de problematiek
nog eens op een rijtje wordt ge-
et
Hopelijk heeft de Noordzee
MAANDAG
24 MAART 1980
BINNENLANDSE
AANDELEN
285.00 290.00
Dikkers
Dorps en Co
Duiker App
1301,00
56.50 57.00
57,50 67,10
130,00 129,00
130,00 128,00
10.20 10,50
20,20 20.00
271,00 270.50
1120,00 1125.00
42.00 41.50
26.60 26.G0
172.00e 172,00e
23.Ó0f 22 'l0°
205.50 205.80
156.50 160,00
121.00 120 00c
74.00 74.00
25,70
25.0
23.10
14.80
475.00
15.70
1150.00
135,00 131,00
22.00 2L80
88,00 87,50
276.00 276.00
NMB
Ned Sheeps)
Ned. Spring-
140.10 138.00e
158.00 154.00a
40.00 40.20
173.00 171.50
38.00 38.00
1820.00 1800.00
28.00 28.00
305.00 301.00
3960.00 3950.00
860.00 860,00
138.00e 135.0
250.00
21,00
132.60
245,00
21.50
132.50
BELEGGINGS
INSTITUTEN
332,00 331.0
10!Ö0 9.90
Technology 18.70 19.00
Value Line - 12.60
Vance Sand. 13.00 13.00
Goud onbew. 36300 - 37000
Vorige 34520 - 35220
Zilver onbew. 1314 - 1567
Vongc 1253 - 1506
BUITENLANDS
GELD
AMSTERDAM - De aankondiging
van een herkapitalisatie van 25
procent bij Heineken heeft de
koers gisteren een enorme vlucht
doen maken. Als door een raket
aangedreven maakte de koers
een geweldige sprong en bij ope
ning werd direct 11,20 meer be
taald op 67 of 20 procent meer
dan de koerswaarde van vrijdag.
De verrassende herkapitalisatie
deed velen besluiten snel een
graantje mee te pikken. In het
eerste half uur van de handel ging
er tamelijk veel om en de koers
bleef hangen op circa 66.
De rest van de markt lag verdeeld,
maar de ondertoon was niet gun
stig. Na ct opening brokkelden
veel noteringen wat af bij gebrek
aan belangstelling. Philips werd
0.20 duurder op 17,70 en
Kon. Olie ging na een wat hogere
opening 0.40 achteruit tot
J 149,60. Hoogovens stelde dui
delijk teleur met 0,50 verlies op
17,80 en AKZO verloor 0,30
op 22,70.
