Ook Belgen bezuinigen Kennedy vecht zelfs nog in regen door Sowjet-Unie boos over Amerikaans wantrouwen ii: rust in Iran. ren SU en VS Chomeini: rust strijd tegen SU Nog steeds paniek een jaar na Harrisburg Spanje tekent verdrag tegen verspreiding kernwapens nog niet Regering in Brussel wil nog geen loonstop Voorverkiezingen in New York ZATERDAG 22 MAART 1980 BUITENLAND PAGINA 9 MOSKOU, GENEVE (GPD) - Op de conferentie voor uitbanning van bacteriologische wapens in Genève heeft de Sowjet-Unie Amerika er gisteren van be schuldigd „de ontspanning te ondermijnen" door te suggeren dat in de Russische stad Swerd lowsk bacteriologische wapens worden geproduceerd. Het was het tweede Sowjet-protest in twee dagen op Amerikaanse ver klaringen dat een onderzoek werd ingesteld naar een geheim zinnige epidemie die een jaar ge leden deze Russische stad zou hebben getroffen. Deze epidemie zou een gevolg zijn van een on geluk bij de aanmaak van (bij in ternationaal verdrag verboden) bacteriologische wapens. Volgens de Sowjet-Unie echter heeft de epidemie niets uit te staan met produktie van bacte riologische wapens. De autoritei ten hebben de bevolking twee Dat heeft de Belgische minister raad gisteren in Brussel besloten. Halverwege de maand april zal iedere minister rapport moeten uitbrengen over de maatregelen die hij genomen heeft om deze bezuiniging te bereiken. De bezuinigingen per departement zijn nodig omdat de regering, on danks tegenvallers in de werk loosheidsuitkering en ondanks het stijgen van de openbare schuld (totaalbedrag van 1,15 miljard gulen), het financierings tekort voor dit jaar wil blijven beperken tot 5,57 miljard gulden. De Belgische regering is ook uit op een loonmatiging. Premier Mar tens ontkende gisteren in ant woord op vragen, dat de regering een loonstop wenst. Wel wees hij op een reeds op 7 februari (in het sociaal-economisch kernkabinet) getroffen besluit, namelijk dat de verhoging van de reele loonkos ten hooguit 2 procent per jaar mag bedragen. Daarover zijn richtlijnen verstrekt aan over- heidsbemiddelaars. De regering heeft deze norm nu ook aanbe volen voor de particuliere sector. Op de wekelijkse persconferentie van regeringsleider Martens zijn gisteren ook de hoofdlijnen van een strakker Belgisch energie beleid bekendgemaakt. Eén van de elementen daaruit is dat men de elektriciteitproducerende centrales zo veel mogelijk van olie op steenkool wil laten over schakelen. Men wil ook bevorderen, dat in be paalde industriële sectoren (zoals de staal-, de cement- en de sui kernijverheid en in land- en tuin- Enorme vangst heroine (40 kg) MILAAN (Reuter) - De Italiaanse politie heeft eerder deze week een partij heroïne van 40 kilo, met een geschatte verkoopwaarde van rond de 100 miljoen gulden, in beslag genomen. Na een tip van de Amerikaanse narcotica brigade werden drie broers gear resteerd bij een transactie in de buurt van Milaan. De politie in New York verrichtte in verband hiermee arrestaties. Volgens de Italiaanse politie is het de groot ste partij heroine die tot dusver in Europa in beslag is genomen. jaar geleden gewaarschuwd voor vérspreiding van miltvuur door bedorven voedsel. Die waar schuwingen zouden niet geheel zijn opgevolgd, waardoor een kieine miltvuurepidemie was ontstaan. De Sowjets wijzen daarbij op een folder die in 1978 is uitgegeven en waarin o.a. ver meld wordt dat de ziekte onder dieren nog niet helemaal is uitge roeid en dat men door het eten van aangetast vlees of door con tact met kadavers besmet zou kunnen worden. bouw) wordt overgeschakeld van olie op andere brandstoffen. Ver der blijft men de levering van stookolie aan particulieren be perken en gaat men trachten de openbare mening meer warm te laten lopen voor het bezuinigen op het gebied van het energie verbruik, bijvoorbeeld door het isoleren van woningen. Tegen 1985 wil deTegering een jaarlijkse besparing gelijkwaardig aan 5,2 miljoen ton olie bereikt hebben. Achmed Chomeinizoon van de nog niet geheel herstelde ajatol- lah Chomeini,verving gisteren de Iraanse leider bij de plechtighe den ter viering van het Iraanse nieuwjaar. Hij las de redevoe ring van zijn vader voor op de Begraafplaats der martelaren bij Teheran. TEHERAN (AFP/Reuter) - Strijd tegen de 'supermogendheden in oost en west' en terugkeer naar de orde en rust in Iran zelf vormen de twee hoofdpunten van het program voor nationaal herstel van ajatollah Chomeini, nog steeds de feitelijke machthebber in Iran. Het program van de imam, dat gis teren ter gelegenheid van het be gin van het Iraanse nieuwe jaar op het kerkhof van Behesht Za- hara in Teheran werd voorgele zen door Chomeini's zoon Ach- mad, bevat een aantal punten die te maken hebben met de buiten landse en de binnenlandse poli tiek. Zo vindt Chomeini dat het de plicht van de Iraniërs is te strijden tegen de twee supermogendheden. 'We zijn zowel in oorlog met het in ternationale communisme zoals belichaamd in de Sowjet-Unie, als met het westen onder aanvoe ring van de VS'. 'U moet dan ook goed beseffen dat het communis- De gegevens in deze folder komen overeen met de bewering van de autoriteiten tegenover de Ameri kaanse ambassadeur, dat de om streden berichten over een „on geluk bij de vervaardiging van biologische wapens" in werke lijkheid een kleine epidemie be treft die door besmet voedsel is ontstaan. De Amerikaanse regering heeft de Sowjet-autoriteiten officieel om opheldering gevraagd. Hierop kreeg de Amerikaanse ambassa- tische gevaar even groot is als het Amerikaanse', aldus de gids van de revolutie die verder de nadruk legde op de strijd tegen het zio nisme en Israël. Chomeini veroordeelde opnieuw de bezetting van Afghanistan door Russische troepen en sprak de hoop uit dat de Afghaanse moslems 'de overwinning zullen behalen in hun strijd tegen de zo genaamde verdedigers van de ar beidersklasse'. Wat de binnenlandse situatie in Iran betreft veroordeelde Cho meini stakingen en stiptheidsac ties door arbeiders en boeren en gaf hij de regering opdracht er voor te zorgen dat in de ijskast gezette economische projecten ten uitvoer worden gelegd. Hij pleitte voor rust en orde in Iran en verklaarde dat in dit nieuwe Iraanse jaar 'de veiligheid in Iran hersteld moet worden en het no bele Iraanse volk in vrede moet leven'. Een groot deel van de boodschap van de irhan was gewijd aan het deur in Moskou, Watson, don derdag van de Sowjets te horen, dat het ging om een kleine epi demie in Swerdlowsk die vorig jaar was veroorzaakt door het consumeren van „bedorven voedselDeze verklaring is moeilijk te controleren, omdat Swerdlowsk een stad is die voor buitenlanders is gesloten waar schijnlijk omdat ze het middel punt vormt van een gebied met belangrijke militaire industrieën. In Moskou was onder Sowjet- burgers of onder buitenlandse universitaire onderwijs. Cho meini pleitte in dit verband voor een 'fundamentele revolutie', waardoor de universiteiten ge zuiverd worden van westerse en communistische ideologieën. De grote nadruk die Chomeini leg de op het herstel van de wet en de orde wordt in Teheran opgevat als een blijk van steun aan presi dent Bani-Sadr die deze kwestie tot een kernpunt van zijn politiek maakte na zijn verkiezing, nu twee maanden geleden. Afgewezen De Sowjet-Unie heeft een voorstel verworpen van Bani-Sadr, om een vijf leden tellende interna tionale commissie naar Afghanis tan te sturen die een onderzoek zou moeten doen naar de mate van buitenlandse inmenging in dat land. De Iraanse president zei dat de Russen hadden geant woord dat de Afghaanse regering daarover moest beslissen. waarnemers echter niets verno men dat de verhalen over de epi demie in Swerdlowsk als gevolg van een Cabricage-ongeluk zou kunnen ondersteunen. Het staatspersburcau Tass heeft in verband met de Amerikaanse bekendmakingen en verdacht makingen felle aanvallen gericht op Washington, maar die zijn niet in de pers verschenen. Volgens politieke waarnemers kan dit be tekenen, dat de autoriteiten het hierbij laten wanneer Washing ton de verklaring accepteert die men aan ambassadeur Watson gegeven heeft. Men wijst er hier wel op, dat de geheimzinnigheid waarmee de autoriteiten hier de zaak behandeld hebben, gecom bineerd met het gebrek aan open informatie, mede heeft bijgedra gen tot de verspreiding van deze geruchten over de „biologische ongelukken", die eind vorig jaar voor het eerst in de westerse pers verschenen. Gaddafi laat grote muur bouwen CAIRO (AFP)- Kolonel Gadda fi, de leider van Libië, laat op het ogenblik een grote muur bouwen aan de oostgrens van zijn land om een invasie door Egypte te beletten. Dit schrijft het invloedrijke Egyptische dagblad "Al Ach- ram". Volgens het blad, dat zich baseert op informatie uit het grensgebied, is in het noorden van Libië bij de Middellandse-zeekust al met de bouw begonnen. De muur moet 300 kilometer lang wor den. Met de bouw van de muur is drie miljard dollar (zes mil jard gulden) gemoeid, aldus "Al Achram". Hij wordt opge trokken uit dertig ton wegen de blokken cement. Verder komt er een heel netwerk van prikkeldraad en een mijnen veld. Het bouwen van de muur kan wel zeven jaar du- NEW YORK (AFP) - In de stro mende regen heeft Edward Ken nedy ook gisteren campagne ge voerd in New York. De staat, die bijna tien procent van de ruim 3.300 afgevaardigden naar de na tionale conventie levert, is van ouds een "Kennedy-staat". De beide broers van de senator uit Massachusetts kwamen er in hun tijd duidelijk als winnaar uit de bus, maar het valt sterk te betwij felen of Edward komende dins dag Jimmy Carter van een nieu we overwinning af kan houden. De "New York Daily News", de veelgelezen krant in de wereld stad, publiceerde de uitslag van een opiniepeiling. Deze stelde Carter twee keer zoveel stemmen in het vooruitzicht als de jongste telg uit de Kennedy-dynastie. Sinds januari zijner 19 "gevechten" om de kiezersgunst gehouden tussen Carter en Kennedy. De bewoner van het Witte Huis won er 17 van. De senator uit Massa chusetts wil vooralsnog niet we ten van afhaken, iets wat sommi ge kopstukken in de democrati sche partij hem aangeraden heb ben met het oog op de eenheid onder de Democraten. Hij wil in de race blijven, ook na een slechte uitslag in New York. Kennedy is er nog steeds van overtuigd dat zijn rivaal het uit- DEN HAAG - De Spaanse minister van buitenlandse zaken Oreja heeft tijdens besprekingen met zijn Nederlandse ambtgenoot Van der Klaauw laten blijken dat Spanje de noodzaak inziet van het treffen van waarborgen voor de beveiliging van nucleaire in stallaties. Maar Spanje is niet voornemens zich daartoe ver dragsrechtelijk te verplichten, door toetreding tot het non-proli feratieverdrag, het verdrag tegen de verspreiding van kernwapens. Minister Van der Klaauw had de wenselijkheid van het tegengaan van de verspreiding van kernwa pens bij zijn Spaanse collega ter sprake gebracht. Het onderhoud sloot het driedaags bezoek van de minister aan Ne derland af. Hij vergezelde het Spaanse koningspaar dat met Oreja eind gistermiddag van Schiphol naar Madrid vloog. Sprekend over zaken die Neder land en Spanje aangaan consta teerden de ministers van buiten landse zaken dat er geen proble men zijn. Op breder gebied ligt het wat anders: zowel de toetre ding tot de Europese Gemeen schap als tot de NAVO ligt wel in het verschiet, maar is op het mo ment nog moeilijk. Op politiek gebied heeft Madrid een geschil met Londen over Gibraltar. Naar een woordvoerder van het minis terie van buitenlandse zaken meedeelde, is het gemakkelijker als die kwestie uit de wereld is, voordat Spanje EG- en N AVO-lid wordt, al is het geen noodzakelij ke voorwaarde voor toetreding. Minister Oreja sprak tijdens het onderhoud berichten tegen als zou Spanje de CVSE-conlërentie in Madrid uit willen stellen. De „Herald Tribune" had gisteren gemeld dat Madrid de internatio- eindelijk zal moeten afleggen vanwege zijn fouten op econo misch gebied en in het buiten landse beleid. Wil de partij zich voor de verkiezingen van 4 no vember in verband met het fa lende beleid van Carter ontdoen, dan staat Kennedy klaar om de toorts op de conventie in augus tus over te nemen, zo schijnt de senator te redeneren. De 69-jarige ex-filmster en oud gouverneur van Californië Ro nald Reagan zit duidelijk in de lift. Het aantal senatoren van Re publikeinse huize dat zich voor de kandidatuur van Reagan voor het presidentschap heeft uitge sproken, is gisteren gestegen tot 14 van de 41. Een van hen, Ted Stevens uit Alas ka, verklaarde op een persconfe rentie, dat de situatie van dit moment niet vergelijkbaar is met 1964. Toen verloor de conserva tieve Republikeinse kandidaat, Goldwater, met enorm verschil van Lyndon Johnson. De plaats vervangend voorzitter van de Republikeinse senaatsfractie achtte "gouverneur Reagan ver kiesbaar (tot president). Stevens, die in 1976 de voorkeur gaf aan (toenmalig president) Gerald Ford boven Reagan en voordien aanhanger was van Nelson Roc kefeller, zei ervan overtuigd te nale toestand niet gunstig achtte om als gastheer te fungeren voor de tweede vervolgconferentie over de veiligheid en samenwer king in Europa. Na de onderte kening van de slotakte van de CVSE in Helsinki in 1975 beslo ten de deelnemende staten - op Albanië na alle Europese landen plus Canada en de Verenigde Sta ten - steeds na twee jaar „ver volg" te organiseren. In 1978 ver gaderden de ondertekenaars in Belgrado. Daar besloot men in 1980 in Madrid bijeen te komen. Er is de Spaanse regering veel aan gelegen dat de conferentie con crete en praktische resultaten boekt, aldus Oreja. Uit diplomatieke bronnen in Parijs is vernomen dat Frankrijk de mogelijkheid heeft geopperd de veihgheidsconferentie m Madrid, uit te stellen. Volgens dezelfde bronnen zijn de Verenigde Staten en andere lid staten van de NAVO tegen het voorstel, omdat zij menen dat een dergelijk uitstel de Sowjet-Unie juist zeer gelegen zal komen. De ze landen zijn namelijk vast van plan de conferentie te gebruiken om de Russen aan de tand te voelen over hun aanwezigheid in Afghanistan alsmede over hun beleid ten aanzien van de men senrechten. Naar in welingelichte kringen ver luidde is deze situatie een nieuw voorbeeld van de moeilijkheden die de westerse bondgenoten on dervinden bij het formuleren van een gemeenschappelijk stand punt ten aanzien van de Russi sche aanwezigheid in Afghanis tan. Frankrijk en de Bondsre- publicf zijn bijvoorbeeld geen voorstander van het instellen van economische sancties, zoals Washington wil. zijn, dat de partij in Detroit als één man achter de kandidaat Reagan gaat staan. Er zijn inmiddels acht voorverkie zingen gehouden. Daarbij zijn de afgevaardigden als volgt over dc kandidaten van de diverse partij en verdeeld. Republikeinen: Reagan 209 Bush 46 Anderson 39 niet-gebonden 38 absolute meerderh998 Democraten: Carter 530 Kennedy 200 niet-gebonden 24 absolute meerderh1666 Sartre wat heter PARIJS (DPA) - In de gezond heidstoestand van de Franse filo- SQOf en schrijver Jean-Paul Sar tre, die donderdag wegens een longoedeem in een ziekenhuis in Parijs werd opgenomen, is een duidelijke verbetering opgetre den. Dc 74-jarige patient, heeft na een behandeling met zuurstof een rustige nacht gehad. BRUSSEL (ANP) - Alle Belgische ministeries zullen 2,2 procent van hun huidige begroting moeten "inleveren" om België in staat te stellen de werkloosheidsuitkeringen te handhaven en zijn openbare schulden te voldoen. Schoonmaakwerk al maanden achter op schema (Van onze correspondent Henk Kolb) WASHINGTON - Een jaar na Har risburg. Een jaar na de evacuatie. Een jaar na de grootste ramp met een kerncentrale die de wereld tot nu toe heeft gekend. In een zaaltje te Middletown in Penn sylvania, niet ver van Drie Mijl Eiland met zijn dode koeltorens, verzet de burgerij zich brullend tegen het voornemen van de au toriteiten om in het kader van de opruimingswerkzaamheden bij kleine beetjes tegelijk het hoogst gevaarlijke krypton-gas te laten ontsnappen. „Waar moet ik volgens u dan met mijn vrouw en kinderen naar toe", vraagt een jongeman aan de autoriteiten achter de tafel. Het antwoord: „Ik zou er geen enkel bezwaar tegen hebben mijn gezin hierheen te brengen". In de zaal met enkele honderden mensen staat een jonge vrouw op. „Laten we maar stemmen", roept zij met overslaande stem in de micro foon: „wie voor het loslaten van het krypton is, gelieve nu te ap- plaudiseren". De stilte is dode lijk. De heren achter dc tafel schuiven wat ongemakkelijk op hun stoelen. Dezelfde bevolking die jarenlang heeft vertrouwd op de eindeloos herhaalde verzekering omtrent de veiligheid van de centrale, jonge mensen meestal met jonge kinderen, zijn de nachten nog niet vergeten die zij hebben moe ten doorbrengen in het ontruim de ijshockeystadion van het cho- coladestad je Hershey, in „ka mertjes afgeschoten met karton nen dozen", omdat die verzeke ringen tenslotte niet bleken te deugen. In hun toekomst geen kerncentrale meer, geen nieuwe dreiging, het cynisme ten spijt van de drinkers in de bars bij het spoorwegviaduct, die mompelen dat het hun een zorg zal zijn waaraan ze dood gaan. Een jaar na de dreigende „melt down" hebben ingenieurs. Om standig beschermd tegen moge lijke straling, voor het eerst met zaklantaarns naar binnen kun nen kijken in het reactorhuis, na dat uit een luchtsluis en zonder verdere aankondiging wat kryp- tongas was vrijgelaten. En nu gaat het om het gas in het reac torhuis. Onder meer, want de rei nigingsoperatie, die in de inge wanden van het dode beest op het eiland in de traag stromende grijsbruine Susquehannarivier, aan de gang is, ligt ruimschoots achter op de schema's. De excu ses zijn er natuurlijk: „Nog nooit eerder bij de hand gehad", „unie ke operatie", „grote voorzichtig heid", „niet volgens plan wer kende apparatuur". Het opruimingswerk is een giganti sche onderneming met grote risi co's, waarbij allerlei onderne mingen en de overheid intensief betrokken zijn, in een sfeer die wordt bepaald door diepgewor teld wantrouwen tegenover de eigenaars van de kerncentrale, die een jaar geleden terwille van hun dierbare dollars bereid wa ren de omvang van de ramp met luchtige verklaringen omtrent het werkelijke gevaar, te kleine ren. Niet alleen vanwege ontoe reikende ontsmcttingsappara- tuur en onbegrijpelijke achte loosheid bij bescherming van de 1700 arbeiders tegen radioactieve straling, maar ook door steeds strengere bepalingen van over- heidseontroleurs en heftig verzet van de plaatselijke gemeenschap tegen zelfs het kleinste risico, is het werk al maanden achter op de oorspronkelijke schema's. En uit die omstandigheid doemt een nieuw gevaar op. Een inge wikkeld apparaat als een kern centrale kan alleen functioneren als het binnenwerk wordt onder houden. Op Drie Mijl Eiland is dc radioactieve besmetting zo groot, dat technici er niet bij kunnen. De systemen die aanvankelijk nog welkten, dreigen nu bij ge brek aan onderhoud uit te vallen. Als het koelsysteem van de reac torkern of bijvoorbeeld de barriè res tussen de radioactieve bin nenkant van de centrale en de buitenweield uitvallen, kan de kern opnieuw verhitten en be staat de kans dat het milieu met plotseling ont.-mappende straling woidt besmet. De ramp mag dan een jaar achtei de mg zijn de centrale is nog sleed.-, een tijd bom. En een gedenkteken voor technisch en menselijk falen, alsmede welhaast misdadige ach teloosheid. In het algemeen wordt het met de bewustwording omtrent de geva ren steeds moeilijker radioactief afval kwijt te raken. De centrale van de General Public Utilities Coiporation (algemen openbare nutsbedrijven privè-eigendom, overigens! is een grote hoop radioactief; fval Dat moet ergens blijven, de beschadigde kern moet worden weggehaald. Zeep, water en zandblazers zullen wor den gebruikt om de muren van het gebouw te ontdoen van radioactiviteit. Naast de oor spronkelijke gebouwen van de centrale, is een kleine nederzet ting ontstaan van nieuwe bouw- voor het ontsmetten van kleding en er zijn watertanks neergezet voor vier miljoen liter, die het be smette water moeten opvan- Dit water moet ooit via de Susque hanna woiden geloosd, maai de ingewikkelde filtersystemen die haastig werdengebouwd, blijken niet zo goed te werken als de eer ste optimistische communiqués deden geloven. Van dê 1.6 mil joen liter zwaar radioactief water kon nog slechts 40 procent wor den ontsmet, terwijl volgens de plannen het karwei had moeten zijn voltooid. In het reactorhuis staat het water ruim twee meter hoog en vreet de apparatuu- aan. Kan oververhit ting opnieuw optreden? De des kundigen verschillen van me ning. De nucleaire beheerscom missie ziet dat niet als een groot gevaar en maakt daarom ook minder haast met het vrijlaten van het kryptongas. dat de weg moet banen naar toegang tot het hart van de centrale. Aan de an dere kan! is hét ook niet Uitgeslo ten dat de fabriekseigenaren het gevaar van nieuwe oververhit ting overdrijven om maar zo snel mogelijk met het opruimwcrk te kunnen doorgaan. Functionaris sen van dè federale overheid, van de staat Pennsylvania en van de centrale beschuldigen elkaar over en weer van overdreven voorzichtigheid en opmerkelijke achteloosheid. En dan is er de burgerij. Via een rechtszaak werd vooralsnog de lozing van water in de Susque hanna tegengehouden. Met eigen geigertellers zijn de omwonen den vrijwel dagelijks in de weer zelf te controleren wat er met hun milieu gebeurt Filmploegen die onlangs bij uitzondering op het terrein van de centrale werden toegelaten mochten de „gehei me" snuffelapparatuur waarmee de functionarissen de omgeving controleren niet vastleggen. „Wij zijn uiterst verantwoordelijke mensen, zei een woordvoerder van de centrale cn „wij willen duidelijk maken dat zo'n ongeluk en de gevolgen ervan geen gevaar voor de bevolking mee behoeven te brengen". Die bevolking maakt alleen al lang geen bittere grappen meer over koeien die oplichten in de wei bij het vallen van de avond. Zeker niet. sedert de centrale onlangs („bij vergis sing") een pak radioactief afval bij de gewone vuilnis deponeer de, voor verbranding. „Op je gezondheid" zeggen ze bijna nooit meer bij het heffen van een glu in Harrisburg Er ligt daar veel machteloosheid geborgen in angstige harten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1980 | | pagina 9