Vooral de
cameraman
heeft het
verpest
müiiu
MiniMd! Ctaüy)
11
11
ZATERDAG 22 MAART 1030
PAGINA 21
De Thomas Mann-Iiefliebbers zul
len reikhalzend hebben uitgeke
ken naar de Duitse serie „Bud-
denbrooks", die de KRO nu al en
kele weken op dinsdagavond via
Nederland 2 uitzendt. Groot was
de teleurstelling voor velen, toen
de reeks saai, droog en slaapver
wekkend bleek te zijn (het kijkcij
fer is niettemin 7,2 en de waarde
ring 7,1). Een veelgehoorde klacht
is dat de karakters niet goed uit
de verf komen en dat het verhaal
niet „loopt".
Onze oosterburen waren desalniet
temin razend enthousiast over de
verrichtingen van regisseur Peter
IVirth. Onder de indruk, en te
recht, waren de Duitsers vooral
over de aankleding van de reeks.
Kosten noch moeite zijn ge
spaard. Maar liefst elf miljoen
mark gooiden de producenten er
tegenaan. Het meest geschrokken
van het resultaat van de verfil
ming van Mann's eerste boek zijn
de acteurs (op Volker Kraeft, die
de rol van Thomas Buddenbrook
speelt, na) die de familie Budden
brook hebben uitgebeeld.
Vooral hoofdrolspeelster Reinhild
Solf (Tony Buddenbrook) heeft
geen goed woord voor de verrich
tingen van de regisseur en met
name de cameraman, over. „Die
cameraman zou vijf jaar moeten
worden opgesloten. Hij heeft dit
prachtige boek van Thomas
Mann regelrecht verkracht", zegt
Reinhild Solf op de vraag wat ze
zelf van de beelden van de op
komst en het verval van de Lu-
beckse koopmansfamilie
vindt.
Het is druk in Wenen, waar Reinhild Solf voor vijf
maanden woont omdat haar man, de Oosten
rijkse toneelregisseur Hollmann, een grote to-
neelproduktie moet doen. Het grote huis, dat
Reinhild Solf samen met man en twee kinderen
bewoont, is gehuurd en ligt aan een kanaal aan
de rand van de stad.
Eigenlijk wilde ze het inter
view niet laten doorgaan,
omdat enkele niersteen-
aanvallen haar de nacht
daarvoor hebben uitgeput.
Maar omdat we voor haar
helemaal naar Wenen zijn
gereisd, doet ze het toch
maar. En dat terwijl ze
alle journalisten onder de
noemer cultuur-maffia
brengt.
Reinhild Solf heeft haar verhaal
over Buddenbrooks al aan veel
journalisten verteld. Vooral
Duitse. Geen enkele heeft echter
haar kritiek gepubliceerd. Slecht
voor de kijkers vonden de heren
omroep-journalisten. Het
publiek vond het toch mooi,
nietwaar?
„Toen ik de eerste aflevering op te
levisie had gezien, kreeg ik de
neiging om uit het raam te sprin
gen. Zo verschrikkelijk vond ik
het. Vooral de cameraman heeft
het verpest. Hij heeft iedereen op
de meest onpersoonlijke manier
gefilmd. Geen enkele close-up
komt er in de 660 minuten voor en
dat terwijl dat zo verschrikkelijk
belangrijk is voor televisie. Als ik
niet had meegespeeld, zou Ik de
eerste aflevering niet eens heb
ben afgezien. Laat staan de overi
ge delen. Nu moet ik helaas
wel".
„Wat mij betreft kan de cameraman
voor vijf jaar in een donkere cel
worden gestopt. Ik heb mezelf
duizend procent gegeven voor
die rol. Op het scherm zie ik daar
van maar zestig procent terug. Ik
vind het een vreselijke verspil
ling. Goed, ik had al een vermoe
den dat de serie niet zo'n succes
zou worden. Thomas Mann is nu
eenmaal niet te verfilmen. Je kan
het alleen maar proberen. Maar
wat er nu is uitgekomen, slaat
werkelijk alles. Dat had ik echt
niet verwacht. Te meer omdat
zowel de regisseur als de came
raman zeer goed bekend staan in
Duitsland en inderdaad ook heel
mooie dingen hebben gemaakt.
De regisseur heeft zich te veel op
de cameraman verlaten. Ik heb
hem dat gezegd, maar hij verde
digde zich door te zeggen dat juist
de vele shots van mooie lokaties
sfeer scheppen. Dat daardoor de
karakters liefdeloos zijn behan
deld, schijnt hij niet zo erg te vin
den".
Boos
Reinhild Solf wordt echt boos als ze
aan de verfilming terugdenkt. „Ik
heb de rol genomen omdat ik er
door wilde bereiken dat meer
mensen de boeken van Thomas
Mann zouden gaan lezen. Ik was
aanvankelijk zeer vereerd dat ik
de rol van Tony kreeg toebe
deeld. Het is tenslotte de belang
rijkste rol. Zij is de vleesgewor
den opkomst en de personificatie
van het verval van de Budden
brooks. Ik heb me een jaar op de
rol voorbereid. Tot in de kleinste
details. Vooral het uitbeelden van
de jonge Tony was een zware
taak. Om in je gezicht de ellende
die ze had meegemaakt tot uit
drukking te brengen".
„Des te zuurder is het wanneer later
blijkt dat daar niets van over is
gebleven. We hebben de stem
men later in de studio ingespro
ken. Dat gebeurt voor een groot
bioscoopscherm. Toen was ik
nog enthousiast. Het zag er heel
goed uit, maar op zo'n klein tv-
schermpje tyleef er niets van
n toeleggen,
'i'lopig haar
buik vol. Daar komt nog bij dat
het voor een toneel-acti ie
Duitsland niet gemakkelijk i:
tv-rol te bemachtigen. „Je hebt in
dit land allemaal kliekjes; een to
neelkliekje. een tv-kliekje, een
opera-kliekje en noem maar op.
Iedereen is jaloers op elkaar. Dus
wanneer een toneel-actrice een
tv-rol wil, dan worden er meters
hoge muren rond dat groepje op
getrokken en kan je het verder
wel vergeten"
„Dit hele systeem wordt door de
Duitse radio- en televisie-pers
nog eens ondersteund. Trou
wens, het zijn allemaal een stel
letje gangsters, je reinste maffia.
In de nazi-tijd had je in Duitsland
een zogenoemde „Reichs-Kultur-
Kammer". Daar werd bepaald
wat er wel en niet mocht worden
gespeeld. De journalisten die zich
momenteel in Duitsland met tv
en toneel bezighouden, zijn net zo
bezig. Zij maken in feite uit wat er
wordt gespeeld. Als het een stuk
is dat een beetje anders is en niet
in hun straatje ligt, dan maken ze
het en bloc af'.
„Ook de zogenaamde Duitse linkse
pers. Die legt het toneel een cen
suur op. Het zijn mensen die
schermen met hun links-zijn,
terwijl ze in de grond van hun
hart fascistoïde zijn. Ze gebrui
ken hun links-zijn als alibi en la
ten geen ruimte voor andere cul
tuuringangen. Dat is heel bitter.
En dat jij hier nu als journalist zit,
heb je alleen maar te danken aan
het feit dat ik me verplicht voel
tegenover het publiek om inter
views te geven. Bovendien hoop
ik erop dat jij wel zult schrijven
wat ik zeg en niet de boel ver
draait. Een journalist uit Ham
burg presteerde het zelfs te
schrijven dat ik had zitten huilen
van ontroering toen ik de eerste
Scène uit de Duitse tv-serie "Buddenbrooks" zoals die komende dinsdag is te zien: Tony haalt haar
broer Christian af van het station voor een groot feest van de firma Buddenbrook, die 100 jaar
bestaat. Tijdens het feest bereikt hem een slechte tijding.
aflevering had gezien. Ik bedoel
Reinhild Solf is in de DDR geboren
en opgegroeid. Op haar negen
tiende, enkele weken voordat in
1961 de beruchte muur in Berlijn
was voltooid, vluchtte ze naar het
Westen. „Ik ben niet zoals veel
Duitsers naar het Westen gegaan
om van de kapitalistische rijk
dom te genieten. Ik geloofde echt
in het communisme. Ik ben weg
gegaan omdat ik geen plaats op
de universiteit kon krijgen om
chemie te studeren. Tot twee keer
toe ben ik afgewezen. Ondertus
sen werkte ik in een suikerfa
briek, waar ik de controle had
over de vorm van de suikerklon
tjes. Een niet erg boeiende baan
dus".
„Toen ze mij voor de tweede keer
afwezerf, zei mijn vader dat ik het
maar met cultuur moest probe
ren. Alles beter dan suikerklon-
Marx
nog,
rden
tjes. Ik heb toen gesolliciteerd bij
de theaterschool van Leipzig. Ze
wilden me wel hebben, maar ik
moest eerst nog twee jaar in de
industriële produktie werkzaam
zijn. Kijk, ik wilde echt niet weg
uit de DDR. Mijn ouders waren zo
belangrijk voor me, dat ik alleen
r hen al zou blijven. Ik geloof-
doe dat trouwens
in Oost-Duitsland
orden zijn idealen
met voeten getreden".
„In die jaren, eind vijftig, werd de
onderdrukking steeds heviger.
De mensen gingen steeds zachter
praten. Vrijwel alle jongelui
stonden voortdurend met één
been in de gevangenis. Alleen
omdat ze jong waren. Toen op een
gegeven moment mijn 75-jarige
vader werd gearresteerd, was
voor mij de maat vol. Toen wist ik
dat elk offer dat aan de staat werd
gebracht er één te veel was. Dat
kon ik niet meer met mijn gewe
ten in overeenstemming bren
gen. Ik heb mijn koffer gepakt en
ben met de tram naar het Westen
gereden. Dat kon toen nog".
Ondanks het feit dat ik de chemie
in wilde, is daar nooit meer iets
van gekomen. Min of meer als
grap solliciteerde ik bij de Ber-
lijnse theaterschool, in Duitsland
de meest beroemde. Van de 600
aanmeldingen die ze jaarlijks
krijgen, worden er tien aange
nomen. Tot mijn eigen grote ver
bazing was ik er daar één van. Ik
heb vreselijk veel geluk gehad Al
na anderhalf jaar school kreeg ik
werk bij het Schillertheater. Voor
Duitse toneelspelers en -speel
sters het toneel-Mekka. Ik ben
daar acht jaar geweest en het zijn
denk ik de meest belangrijke ja
ren uit myn leven geweest".
Afkeer
De nu 38-jarige Reinhild Solf heeft,
ondanks het feit dat ze geboren
Duitse is, een afkeer van vrijwel
alles dat met Duitsland heeft te
maken. Derhalve woont ze in
Zwitserland. Volgens haar het
enige land ter wereld waar je niet
bang voor uniformen hoeft te
zijn. Bovendien heeft dit land
zich niet met de Tweede Wereld
oorlog berqoeid. Die laatste oor
log heeft veel indruk op haar ge
maakt en laat haar niet los.
„Als ik in Duitsland over straat
loop, dan denk ik bij het zien van
mannen boven de zestig onwille
keurig: zo, hoeveel joden heb jij
vergast? Wat ik de Duitsers zo
kwalijk neem, is dat ze zeggen:
ach, het is nu eenmaal gebeurd,
laten we het verder maar verge
ten. Maar dat gaat zo maar nietJe
kan zes miljoen mensen die in
koelen bloede zijn afgemaakt niet
uitwissen en vergeten"
„Momenteel loopt in Duitsland een
proces tegen een burgemeester
van een klein dorp, die verant
woordelijk blijkt te zijn geweest
voor de deportatie van duizenden
Franse joodse kinderen naar
concentratiekampen. De bewo
ners uit dat dorp vonden dat niet
zo erg. De man was jarenlang een
goed burgervader geweest en die
deportaties, ach, die waren al zo
lang geleden. Als ik zoiets lees,
kan ik wel kotsen"
„En dan die politie in Duitsland. Ik
ben echt bang voor ze. Ze pakken
de misdaad op zo'n bikkelharde,
niets ontziende manier aan, dat
het eng is. In Bazel, waar we wo
nen omdat mijn man daar thea
terdirecteur is, heb ik die angst
helemaal niet. Waarschijnlijk
komt dat voort uit het feit dat de
mensen zo heel anders zijn. Ie
dereen die in het leger zit, vrij
willig of dienstplichtig, ze heb
ben allemaal hun wapens ge
woon thuis. Die nemen ze na een
oefening mee en zetten ze in de
kelderkast, naast de stofzuiger.
En het komt nauwelijks voor dat
mensen iets slechts met die wa
pens doen. Stel je voor dat ze dit
systeem in Duitsland hebben,
dan zou de hel losbarsten. Kijk.
en daarom wil ik alleen maar in
Zwitserland wonen".
„Toen ik nog aan de andere kant
van de muur woonde, heb ik me
nooit gerealiseerd wat mijn land
genoten in de Tweede Wereld
oorlog hebben gedaan. In Polen,
waar we ook voor Buddenbrooks
hebben gefilmd, bleek dat pas.
We filmden ergens op het platte
land en een bewoner hoorde weer
Duits en kreeg prompt een zenu
winzinking. Zo haatte die man de
Duitsers. En wetende wat ze in
Polen hebben uitgevreten, kan ik
hem geen ongelijk geven".
Betere actrice
Reinhild Solf beschouwt zichzelf
duidelijk als een van de betere ac
trices die geen rolletje hoeft te ac
cepteren, omdat ze bekend wil
blijven. Ze stelt hoge eisen voor
dat ze eenmaal met een rol in
stemt. De afgelopen weken heeft
ze zes aanbiedingen van de hand
gewezen, omdat de draaiboeken
haar te min waren. „Ik heb geen
zin om in een serie als Tatort,
waarvoor ik werk kreeg aange
boden, een of andere flut-rol te
spelen. Daar leen ik me niet voor.
Net zo goed als ik rollen in lu Ir
reactionaire toneelstukken van
de hand wijs. Daar sta ik niet ach
ter en dan hoeft het voor mij niet
Daar ben ik heel principieel
„Dat ik actrice ben geworden, komt
voor een belangrijk deel voort uit
het feit dat ik vrij wil zijn. Wel, als
je vrijheid dan bestaat uit het
doen van concessies, dan kan ik
net zo goed wat anders gaan
doen. Van de tien aanbiedingen
die je krijgt, kan je er negen wel
vergeten. Laatst vroegen ze me
voor een echt mooie rol, die ik
graag had willen doen. Ze wilden
alleen wel dat ik een naaktscène
zou spelen. Nu heb ik niets tegen
naakt, maar het moet wel een
duidelijke functie hebben".
,Het ging deze regisseur slechts om
het effect van een paar blote bor
sten. Twee avonden heeft hy ge
tracht me te overreden, maar ik
vond het onzin en heb het dus
maar niet gedaan. Je hebt in
Duitsland veel zogenoemde
„beambten-regisseurs" Dat zijn
mensen die een keer met iets suc
ces hebben gehad en immer het
zelfde zijn blijven doen Wel. een
paar blote borsten en billen doen
het altijd goed, dus die kerels
blijven daar maar gebruik van
maken om het publiek te trek
ken. Maar dat is niet alleen by het
naaktgebeuren zo. Een regisseur
als Wirth mag na Buddenbrooks
vast en zeker het volgende boek
van Thomas Mann verfilmen Het
is een slecht systeem. Dergelyke
klerk-achtige regisseurs verlie
zen hun creativiteit".
Toekomst
Wat Reinhild Solf in de toekomst
gaatdoen,isn<»gzeeionaekei De
aanbiedingen komen wel binnen,
maar kunnen haar goedkeuring
niet wegdragen. Hoe dat komt,
weet ze met. Het is afwachten
geblazen. Ze wijdt het gebrek aan
goede rollen niet aan slechte re
gisseurs, zoals bijvoorbeeld Sig-
fried Lowitz (Der Alte) doet.
„Er zyn in Duitsland nog genoeg
goede regisseurs. Een man als
Fassbindcr bijvoorbeeld. Lowitz
zegt dat alleen maar omdat hy
geen toneelrol meer durft aan te
pakken. Hij wil geen risico s ne
men op zyn oude dag. terwijl dat
vooi een acteui zo belangrijk is
Lowitz blijft nu t? lang op de i
het
slechte zaak vind ikdat. Hyz
eigenlijk maar helemaal
moeten stoppen
Ec
