Amerika krijgt
weer schuld van
onrast in Syrië
MOHAMMED HATTA OVERLEDEN
Derde Indochinese oorlogeen boeiend boek
'Onderzoek naar
moorden Zaire'
Oud-vice-voorzitter van Indonesië
Protest
Israël
erkenning
PLO door
Oostenrijk
Troepen naar Aleppo
Bevolking gemobiliseerd
Iran kiest parlement
Poolse
illegalen
weer uit
België
gezet
ZATERDAG 15 MAART 1980
(Van onze correspondent)
JAKARTA - Mohammed Hatta,
een van de leiders van het eerste
uur in de onafhankelijke Re
publiek Indonesië, is gisteren op
78-jarige leeftijd in Jakarta over
leden. Dr. Hatta was na Soekarno
de belangrijkste leider van Na
tionalistische Beweging in Indo
nesië die streed tegen de Neder
landse overheersing.
Dr. Hatta werd op 12 auguatus 1902
geboren in Bukittinggi, in de Ne
derlandse koloniale tijd Fort de
Koek geheten. Op 16-jarige leef
tijd werd Hatta als gymnasiast al
lid van de Indonesische bevrij
dingsbeweging. Hatta studeerde
aan de Economische Hogeschool
in Rotterdam. Tijdens zijn studie
tijd in Nederland werd hij enkele
malen gevangen gezet wegens
zijn protesten tegen het Neder
landse koloniale bewind. In 1932
keerde Hattta als econoom naar
het toenmalig Nederlands-Indië
terug, waar hij in 1934 wegens
zijn lidmaatschap van de Natio
nalistische Beweging werd geïn
terneerd in het beruchte concen
tratiekamp Bovendigul. In 1942
werd hij door de Japanners in
vrijheid gesteld.
Toen na de capitulatie van Japan in
1945 de Republiek Indonesië ge
proclameerd werd, benoemde
Soekarno Hatta tot vice-presi
dent. Als zodanig nam dr. Hatta
deel aan de Ronde-tafelconferen
ties over de onafhankelijkheid
van het Nederlandse overzeese
gebiedsdeel. In 1948 en 49 be
kleedde Mohammed Hatta te
vens het premierschap in de re
gering der onafhankelijke Re
publiek Indonesië.
Hatta trok zich terug uit de rege
ring, toen Soekarno na diens reis
naar China in 1956 communisten
in het kabinet opnam en een zgn.
gerichte democratie invoerde. De
econoom Hatta, die zich sterk
maakte voor ontwikkelingshulp
aan de Indonesische dessa's,
richtte zich daarna op het de ver
hoging van de levensstandaard in
zijn land. Hij doceerde ook eco
nomie aan diverse universitei
ten.
Dr. Mohammed Hatta verschilde
ideologisch sterk van Soekarno.
Hatta was een uitgesproken anti
communist. Met een zeker sar
casme sprak hij vaak over Soe-
kamo's methodes en diens reto
risch taalgebruik. Hatta zelf was
wel een uitstekend econoom
maar geen goed spreker. Eerst als
hij zijn woorden op schrift had
gesteld, bleek zijn veelzijdigheid
aan denkbeelden en initiatie
ven.
Sinds Hatta zich teruggetrokken
had uit de regering, nam hij niet
meer actief deel aan het politieke
leven in Indonesië, uitgezonderd
dan een mislukte poging om een
partij op religieuze grondslag te
vormen - Hatta was overtuigd
moslim.
Hatta: strijder tegen de Neder
landse overheersing.
(Van c
correspondent)
WENEN - De Israëlische ambassa
deur in Oostenrijk, Yissakhar
Ben-Yacov, heeftin opdracht van
de Israëlische regering scherp
geprotesteerd bij het Oostenrijk
se ministerie van buitenlandse
zaken tegen de officiële erken
ning van de PLO als vertegen
woordiger van het Palestijnse
volk. De Israëlische ambassa
deur bevestigde desgevraagd dat
hij namens zijn regering het
meest scherp denkbare protest
heeft overgebracht aan de Oos
tenrijkse regering. „Binnen een
paar dagen verwachten wij ant
woord", aldus de verontwaardig--
de Israëlische ambassadeur.
In de ingediende protestnota stelt
de Israëlische regering dat het de
Oostenrijkse erkenning van de
PLO beschouwt als een ernstige
terugslag voor de vredesonder
handelingen in het Midden-Oos
ten en als een erkenning van een
beweging die het terrorisme voor
het bereiken van haar doel nooit
geschuwd heeft.
„Oostenrijk negeert volledig de er
varingen van twee wereldoorlo
gen door een terroristische be
weging te erkennen zonder de eis
te stellen dat deze beweging haar
terroristische activiteiten op
geeft", aldus het Israëlische pro
test.
Israëlische
minister
shockeert VS BELGISCH PARLEMENT:
(Van onze correspondent)
JERUZALEM - De Israëlische mi
nister van landbouw Sharon
heeft tijdens zijn bezoek aan de
Verenigde Staten grote op
schudding veroorzaakt door de
Amerikaanse joden op te roepen
met zijn honderdduizenden te
gen de Amerikaanse regering te
demonstreren. Sharon, die sprak
tijdens een bijeenkomst van het
overkoepelende orgaan van de
Joods-Amerikaanse Organisatie,
vergeleek de passieve houding
van de Amerikaanse joden met
hun zwijgen tijdens de Tweede
Wereldoorlog. „Ook toen waren
ze door hun stilzwijgen mede
verantwoordelijk voor de onder
gang en uitroeiing van de joden",
aldus de Israëlische minister van
landbouw.
De uitspraken van Sharon brach
ten een felle reactie teweeg bij de
aanwezige Amerikaans-joodse
leiders. Zij beschuldigden Sha
ron van inmenging in de interne
aangelegenheden van de Ver
enigde Staten. „Wij hebben je ad
viezen niet nodig en je hoeft ons
niet de les te lezen", aldus rea
geerde de voorzitter van het
Amerikaans-joodse congres op
de uitspraken van Sharon.
BRUSSEL (GPD, Reuter) - Het
Belgische parlement vindt dat
een internationale commissie een
onderzoek moet instellen in Zai
re, het voormalig Belgisch Con
go. In juli vorig jaar zouden in de
Zairese provincie Kasai enige
honderden mensen door Zairese
soldaten zijn vermoord. Een mo
tie van deze strekking, ingediend
door de Vlaamse socialisten,
werden met 82 stemmen voor,
nul tegen en 75 onthoudingen
aangenomen.
De massamoord in Kasai is door
vele bronnen bevestigd. Zo is er
een brief van een bisschop met de
naam Nkongolo, waarin wordt
beschreven hoe soldaten van
BEIROET (Reuter) - De Syri
sche autoriteiten hebben een
troepenmacht van ongeveer
10.000 man en tanks naar de
stad Aleppo in het noorden
van Syrië gestuurd, zo is gis
teravond uit westerse diplo
matieke bronnen vernomen.
De troepen zijn de afgelopen
twee dagen naar deze noor
delijke stad getrokken, die de
laatste paar weken het toneel
is geweest van anti-rege
ringsbetogingen, geweldda
digheden en stakingen, aldus
de bronnen.
Dit machtsvertoon, zo meenden
de bronnen, moet dienen als
'intimidatie van de dissiden
ten in Aleppo. Uit het sturen
van zoveel manschappen
blijkt dat de Syrische autori
teiten zich ernstig zorgen ma
ken over de aanhoudende on
rust in het noorden en mid
den van het land, aldus de
zelfde bronnen.
(Van onze correspondent)
BEIROET - President Assad heeft Amerika er opnieuw van beschuldigd
samen met Israël en Libanese christenen vernatwoordelijk te zijn voor de
huidige golf van geweld en onrust in Syrië.
TEHERAN (UPI. AFP, DPA, Reuter) - In Iran werden gisteren de verkie
zingen gehouden voor het eerste parlement na de revolutie vorig jaar.
Naa r de geestelijk leider van het land,ajathollah Chomeini, heeft gezegd
zal het nieuwe parlement moeten beslissen over het lot van de vijftig
gijzelaars in de Amerikaanse ambassade in Teheran.
Op de foto Chomeini,die gisteren als een van de eersten zijn stem uitbracht.
Opvallend is dat de Syrische presi
dent, een man die optreden in het
openbaar schuwt, deze week al
voor de vijfde keer toespraken
van deze aard voor radio en tele
visie gehouden heeft. Het besluit
van Assad om ineens zoveel voor
het Syrische publiek te verschij
nen en het feit dat er tegelijkertijd
een groot aantal „spontane aan
hankelijkheidsdemonstraties" in
het land gehouden wordt, doet
veronderstellen dat er meer on
rust in Syrië is dan men naar bui
ten toe laat blijken.
In Syrië is sprake van een groot
scheepse mobilisatie van het
volk: eerder deze week werden
op het platteland „boerenmili-
ties" in het leven geroepen, en in
Damascus worden nu in alle wij
ken en marktplaatsen „nationale
comités gesticht die de „erfenis,
islamitische beschaving en Ara
bische vastberadenheid" van de
hoofdstad moeten gaan verdedi
gen. Binnen enkele weken, zo is
Moboetoes leger wanhopige
mensen een rivier indreven en
doodschoten. De bisschop heeft
de gebeurtenis overigens zelf aan
een Zairese leider verteld. Maar
dat verhinderde het staatshoofd
van het voormalige Congo niet
zich te beroemen op zijn goede
staat van dienst toen hij deze
week in België aankwam.
Zairese functionarissen hebben
gisteren vervolgens de suggestie
gedaan dat èr een internationale
onderzoekscommissie naar de
Belgiesche Voerstreek gestuurd
wordt. De Voerstreek is de laatste
tijd het strijdtoneel van het taai-
conflict tussen Nederlandstali-
gen en Franstaligen.
Brosio (82)
overleden
ROME (DPA) - De Italiaan Manlio
Brosio die van 1964 tot 1971 se
cretaris-generaal van de NAVO
was, is gisteren op 82-jarige leef
tijd in Turijn overleden.
Voordat hij Italiaans ambassadeur
in resp. Londen, Washington en
Parijs werd, bekleedde Brosio in
de jaren na de Tweede Wereld
oorlog diverse ministersfuncties
in Italië.
Hij volgde de Nederlander mr. D.
Stikker op als secretaris-generaal
van de NAVO. In zijn ambtstijd
trad Frankrijk uit de geïnte
greerde militaire organisatie van
de NAVO. Borsio werd in 1971 op
zijn beurt door mr. Luns opge
volgd.
het plan, moeten ongeveer 1 mil
joen Syrische burgers militair ge
traind en bewapend worden.
Spionnen
Waarnemers in Beiroet stellen dat
de Syrische beschuldigingen aan
het adres van Amerika, Israël en
de Libanese christenen niet uit
de lucht zijn gegrepen: de falan-
gisten smokkelen wapens naar
Syrische ondergrondse partijen
om zodoende het regime van pre
sident Assad te verzwakken, op
dat de Syriers gedwongen zou
den worden hun troepen vroeg
tijdig uit Libanon terug te trek
ken. De Israëli's lossen al jaren
lang, bijna openlijk, wapens in de
havenstad Jounieh. en Israëli
sche militaire adviseurs, ver
momd als burgers, zijn actief on
der de falangisten en chamounis-
ten. Bovendien valt het in Liba
non om van de spionnen, maar
niet alleen van de CIA.
De Syriers doen intussen voorko
men dat zij de situatie in hun ei
gen land meester zijn. Volgens de
voorzitter van het Syrische par
lement, Mahmoud Hadid, is de si
tuatie in Aleppo en „iedere ande
re Syrische provincie" normaal.
Afgelopen weken waren er mel
dingen van onlusten in de noor
delijke steden Aleppo en Homs.
Hier zouden protestdemonstra
ties van ondergrondse linkse par
tijen tegen het Assad-regime
hebben plaatsgevonden, die met
ruw geweld door het Syrische le
ger zouden zijn neergeslagen.
Volgens Damascus betrof het
„uit de hand gelopen arresta
ties".
Maar president Assad acht alleen
de moslim-broederschap, ge
steund door Amerika, Israël en
de Libanese rechtse partijen,
verantwoordelijk voor de onrust
en het geweld in zijn land. Assad
meent dat Amerika en Israel nu
openlijk proberen zijn regime te
ondermijnen door sluimerende
binnenlandse oppositie ertegen
aan te moedigen en hier en daar
een bomaanslag te plegen, met
als politiek doel het Syrische ver
zet tegen de door Amerika gein-
spireerde Camp David-akkoor-
den te breken.
Defensief
Politieke waarnemers in Beiroet
zien in Assads oorlogszuchtige
uitspraken en volksmobilisatie
geen bedreiging voor Isarël: het
is een defensieve politiek, gericht
op interne militaire consolidatie
in Syrië zelf. Het volk en het leger
worden klaargestoomd om het
gevaar van binnenuit te keren. In
relatie tot Israel poogt Syrië een
situatie van „militaire pariteit'" te
bereiken, niet van overwicht. Na
het wegvallen van Egypte als
confrontatieland tegen Israel,
hebben de Syriers - door modern
wapentuig aan de Russen te vra
gen en soms te krijgen - gepro
beerd de - wat Damascus noemt -
„strategische balans" met Israel
te herstellen. Het is uit een positie
van kracht, in ieder geval van mi
litaire gelijk- en geloofwaardig
heid, dat de Syriers met Israel
over vrede willen praten. Niet
vanuit een positie van zwak
te.
Indien Amerika en Israël er inder
daad opuit zijn door het aanwak
keren van binnenlandse onrust in
Syrië het regime van Assad ten
val te brengen, dan moet de wijs
heid van zo'n politiek in twijfel
getrokken worden: mocht Assad
vallen dan zal hij beslist niet op
gevolgd worden door een man
die wel bereid zal zijn op Was-
hingtons en Jeruzalems Camp
David-voorwaarden vrede te slui
ten. Een nieuwe regering in Da
mascus zal wellicht linkser zijn
en zich harder opstellen dan As
sad.
Van onze correspondent)
BRUSSEL - Zonder gas. elektrici
teit, water en enig comfort huis
den 34 meisjes en acht jongens uit
Polen samen in enkele bouwval
lige huizen in de joodse buurt van
Antwerpen. Woensdagavond
haalde de Antwerpse politie hen
uit deze krotwoningen, consta
teerde dat de Polen illegaal in
België verbleven en zette ze gis
terochtend op het vliegtuig naar
Warschau.
Blijkbaar gaat het hier om georga
niseerde uitbuiting van illegale
emigranten. Op dezelfde adres
sen heeft de Antwerpse politie al
eerder enige tientallen Polen
zonder verblijfsvergunning op
gepikt en vervolgens het land
uitgezet De jeugdige emigranten
waren in de grote joodse wijk van
de Belgische havenstad aan het
werk gezet, in de huishouding of
in kleine bedrijfjes. Naar verluidt
zouden de illegalen zwaar zijn
onderbetaald.
In oktober werden al eens 34 Polen
zonder geldige verblijfvergun-
ning aangetroffen in dezelfde
panden, die blijkbaar permanent
te huur staan. Ook in november
en februari werden razzia's uit
gevoerd. schrijft de Gazet van
Antwerpen, met als resultaat dat
enkele tientallen illegale Poolse
arbeiders België konden worden
uitgezet Volgens de Antwerpse
politie gaat het hier om systema
tische uitbuiting.
In de krotten waar de Poolse ille
galen verbleven, ontbrak het aan
alle comfort. Op sommige ka
mers moesten vijf Poolse meisjes
één bed delen. Bij gebrek aan
elektriciteit behielpen de illegale
arbeiders zich met kaarsen en
tapten ze stroom af uit leidingen
van een belendend huis dat leeg
stond. Vier van de Polen die gis
teren het land werden uitgezet,
waren al eens eerder uitgewe
zen.
Enige maanden geleden werd in
Brussel een handel in Filippijnse
meisjes ontdekt. Via een Filip-
pijns contactpersoon hadden rij
ke families in de Belgische
hoofdstad zich verzekerd van Fi
lippijnse meisjes, die huishoude
lijk werk moesten verrichten te
gen zeer geringe betaling, steeds
onder de dreiging dat ze direct
konden worden uitgewezen by
gebrek aan geldige papieren. De
Brusselse rijkswacht maakte een
einde aan deze praktijk, die ove
rigens vooral in Italië al flink in
gang heeft gevonden. Daar zou
den al enige duizenden Filippijn
se meisjes op dezelfde manier te
werk zijn gesteld.
Soames roept
op tot hulp
aan Zimbabwe
SALISBURY (UPI) - Lord Soa
mes, de Britse gouverneur van
Rhodesie heeft gisteren de hoop
uitgesproken dat het westen een
omvangrijke hulpinspanning zal
opbrengen voor dit land, dat op
18 april onder de naam "Re
publiek Zimbabwe" onafhanke
lijk zal worden. Op die wijze moet
voorkomen* worden dat Zim
babwe geheel in het Sowjet-
kamp zal belanden, zo is de visie
van de Britse regering.
Tegenover Amerikaanse journalis
ten deed Soames een beroep op
de Verenigde Staten om te hel
pen bij de wederopbouw van het
door oorlog geteisterde Zimbab-
Soames heeft er mee ingestemd het
Britse bestuur over Rhodesie te
verlengen tot middernacht, 17
april, om de regering-Mugabe de
tijd te gunnen zich op haar werk
Hl te bereiden. Langer dan die
et blij-
datum willen de Britter
„Het nageslacht zal nooit te weten
komen wat er precies is gebeurd.
Geen van beide partijen zal be
reid zijn een werkelijk onafhan
kelijk onderzoek toe te laten, ook
al zullen ze wellicht proberen die
indruk te wekken. Voorlopig
moeten we dus aannemen dat de
waarheid, zoals bij elke oorlog,
tussen deze twee uitersten ligt.
Zeker is echter, dat de confronta
tie door beide partijen uitvoerig
was voorbereid, maar deson
danks enorme verliezen en reus
achtige schade moet hebben ach
tergelaten".
Dit stelt de Nederlandse journalist
en wetenschapper drs. Jaap van
Ginneken (35). Aan het eind van
zijn onlangs verschenen boek
„De derde Indochinese oorlog"
naar aanleiding van de Chinese
strafexpeditie, die begin vorig
jaar - 16 februari tot en met 16
maart - tegen Vietnam werd uit
gevoerd.
Hij concludeert daarbij dat het zeer
de vraag is of de Chinese Volks
republiek reden heeft om zijn op
treden tegen Vietnam als een di
plomatiek succes te beschouwen.
Weliswaar liet Deng Xiaoping,
China's vice-premier, destijds
weten dat Hanoi „een lesje" ver
diend had en dat de Chinese inval
de wereld zou hebben getoond
dat men geen „hulpeloze oude
Maar tegelijkertijd, aldus Van Gin
neken, heeft Peking niet de in
druk kunnen vermijden dat het
zelf in zuidwaartse richting uit
breiding van zijn invloedssfeer,
„hegemonisme", nastreefde.
China heeft met zijn .optreden
duidelijk gemaakt eveneens in
staat te zijn agressief op te treden.
En dat zou alleen de Sowjet-Unie
in de kaart hebben gespeeld, om
dat die altijd al had beweerd dat
Peking „verraderlijk spel" speel
de. „Het effect van deze hele actie
was dus", aldus Van Ginneken,
„in sommige opzichten het om
gekeerde van wat men had nage
streefd".
Overzicht
In zijn boek „De derde Indochinese
oorlog" - de titel slaat op de Chi
nees-Vietnamese confrontatie -
geeft Van Ginneken een ordelijk
overzicht van de eeuwenoude te
genstellingen tussen de beide
buurlanden, waarbij China Viet
nam telkens dwong zijn autoriteit
te erkennen en de Vietnamezen
op hun beurt als „de Pruisen van
Zuidoost-Azie" ernaar streefden
de buurlanden Cambodja en La
os in een Indochinese federatie
onder Vietnamese leiding samen
te voegen.
Maar Van Ginneken, die herhaal
delijk de beschreven gebieden
bezocht, en hierover onder meer
publiceerde in de bladen van de
Gemeenschappelijke Persdienst
(GPD), gaat verder dan het be
schrijven van de puur plaatselij
ke wrijvingen. Hij plaatst de ont
wikkelingen zoals die zich de af
gelopen decennia in dit deel van
de wereld hebben voltrokken in
een breder nationaal kader.
Daarbij tekent hij een helder
beeld van de krachtsverhoudin
gen tussen de drie supermachten
China, Sowjet-Unie en Verenigde
Staten.
Kernpunten
Hij doet dit aan de hand van een
aantal kernpunten, als de eerste
Indochinese oorlog tegen de
Franse koloniale overheersing,
die in 1954 bij Dien Bien Phu
door Vietnam werd gewonnen,
de tweede Indochinese oorlog te
gen de Amerikaanse interventie
in Zuidoost-Azie (tot 1975) en bij
voorbeeld de relatie tussen Viet
nam en zijn buurlanden. Ook het
probleem van de bootvluchtelin
gen komt aan de orde.
Het zwakke van dit overigens goed
leesbare boek is, dat niet geheel
duidelijk wordt waar de auteur
zelf in tegenstrijdige kwesties
„staat". Van Ginneken lijkt zich
nogal eens te willen verschuilen
achter de enorme hoeveelheid in
formatie, waarover hij beschikt.
Hij probeert een slag om de arm
te houden door zich, zoals hij zelf
ook stelt „bewust te blijven van
het betrekkelijke van elke infor
matie". Wetenschappelijk gezien
een correcte opstelling, maar in
dit geval wordt eerder de indruk
gewekt dat de auteur terug
schrikt voor een duidelijke stel-
lingname.
Phnom Ponh
Dit gaat vooral op, waar de ontrui
ming van de Cambodjaanse
hoofdstad Phnom Penh door de
Rode Khmers, in 1975, wordt be
sproken. Talloos zijn de. onaf
hankelijke, berichten dat de
overwinning van de Khmer-le
gers op het door de Amerikanen
gesteunde bewind van Lon Nol
gepaard ging met een massale
slachting onder de bevolking.
Van Ginneken maakt daar wel
iswaar melding van, maar zijn
relaas over de geforceerde ont
ruiming van Phnom Penh en de
daaraan gekoppelde wreedheden
tegen de bevolking klinkt wat al
te relativerend.
Van Ginneken lijkt, tussen de re
gels door, begrip te kunnen op
brengen voor de ontsporingen
tijdens het Khmer-regime in
Cambodja, waarbij de overheer
sende ideologie was, dat afgere
kend diende te worden met de
„verderfelijke" stadsbeschaving.
De Khmers stelden hier een
dwangmatige herwaardering van
de gecollectiviseerde landbouw
tegenover. Over de interpretatie
van de gevolgen, die deze maat
schappij-omwenteling met zich
meebracht, worden hele penne-
strijden gevoerd. Van Ginneken
weet er evenwel niet echt goed
raad mee en moet een verhelde
rend antwoord schuldig bly-
ven.
Betrokken
Van Ginnekens begrip voor de si
tuatie in Cambodja is tekenend
voor lUn benadeiing van do ont
wikkelingen in Zuidoost-Azië.
Vanuit een zekere betrokkenheid
met de problematiek ter plaatse
probeert hy zyn emoties te kana
liseren door vele vraagtekens te
plaatsen.
Het is juist, omdat hy vecht tegen
de vooringenomenheid, dat in
Vietnam, in Cambodja, in Laos.
na de Amerikaanse „afgang"
niets goeds meer zou kunnen ge
beuren, dat zyn boek een waar
devolle aanvulling is van de lite
ratuur die over dit onderwerp is
verschenen. Weliswaar wordt de
lezer verondersteld enige voor
kennis te hebben van de Zuid-
oostaziatische verhoudingen. Is
dat het geval dan biedt Van Gin
nekens „De derde Indochinese
oorlog" veel stof tot boeiende
l.o^ussies.
De „Derde Indochinese oorlog"
door Jaap van Ginneken, paper
back, 326 pagina's, uitgeverij
Sjaloom Odyk, prijs f35,50.
W1M WANSINK
