KRO besteedt aandacht
aan 'De zaak Jezus'
Ambtenaren niet kapot van toneelactie
toegelicht
H.ii.wi'MTTrrr»
Antisemitisme in de kerk
SWEET D'BUSTER
HENRICO'S HOT LINE
DONDERDAG 13 MAART 1980
PAGINA 5
DEN HAAG (GPD) De jonge Rijswijkse po
litieagent kon zijn ogen er niet vanaf hou
den: vlak voor de ingang van het ministe
rie van CRM sloeg een in zwart leer ver
pakte knaap met rode krullebol en groene
zonnebril zijn armen om de bekende ac
teur Siem Vroom heen en drukte hem een
stevige pakkerd midden op de mond. De
agent, die zijn taak als ordehandhaver
even helemaal vergat, zag je gewoon den
ken hoe hij zijn vrouw 's avonds het aar
digst over zijn belevenissen van die dag
zou kunnen inlichten.
Een demonstratie van stakende toneelspe
lers is ook voor een politieman wat anders
dan het ontruimen van een kraakpand.
Geen opengeploegde wegen, geen tanks,
geen massale knokpartijen, geen arresta
ties. Wat een beetje speels in de gaten
moest worden gehouden, was of de kanti
ne van het cultuurdepartement en het bij
behorende glaswerk weer snel genoeg vrij
waren voor de aanstormende meute amb
tenaren, die daar tussen de middag een
broodje plegen te gebruiken. Onze bruine
kroeg, zo noemde staatssecretaris Wallis
de Vries het betonnen lunch-onderkomen
van zijn ministerie ietwat opscheppe
rig.
En of het gratis kopje koffie op zo'n vrije dag
er wel in wilde, voegde hij er aan toe. Een
grapje. De vijfhonderd betogers, onder
wie vele vermaarde blijspelspelers die zelf
het publiek graag op een goede grol ver
gasten, vonden het niet zo diplomatieke
plagerijtje ondermaats. „Pluk de Akzo.
pluk de Shell!", klonk het angstaanjagend
door de CRM-gewelven. Het geintje van
de onderminister bleek bij de voorzitter
van de Verenigigng van Nederlandse To
neelgezelschappen Gerrit Korthals Altes,
stakingsleider en werkgever tegelijk, hard
te zijn aangekomen. We zullen alsnog de
koffiekosten per giro aan CRM overma
ken, gromde hij in een barstensvol Haags
HOT-theater later op de dag.
Vrolijk geschater van de tribunes was zijn
deel. En die ontspannen sfeer blééf die
dag. Het toneel staakte, twee dagen. Dat
wél Geen voorstellingen van het gesubsi
dieerde toneel. Schouwburgen en thea
ters in het land dicht. Toneelliefhebbers
aangewezen op de televisie. Voor de ac
teurs en actrices geen pleziertje. „Als wij
niet spelen, voelen we ons als ballonnen
zonder lucht", riep Hans Boswinkel,
voorzitter van de Kunstenbond FNV, be
droefd uit. Misschien had zijn droevenis
ook wat te maken met het feit dat de
werkgeversorganisatie van de man met de
werkgeversnaam, Korthals Altes, de sta
king had uitgeroepen en niet de FNV.
Zeker, er werden tussen de opgewekte
strijdliederen door ernstige en krachtige
woorden gesproken. Het Nederlandse to
neel wordt bedreigd door de bezuinigin
gen van de minister van CRM. Op eigen
houtje heeft zij voor 1,6 miljoen gulden het
kapmes door het toneel gehaald. Dat kost
banen en goede toneelprodukties. En het
gesubsidieerde toneel heeft het de laatste
jaren toch al zo ontzettend kalm aan moe
ten doen.
Maar de sprekers waren nog niet uitgespro
ken, of het volgende lied werd ingezet. Op
Til, de voornaam van mevrouw de minis
ter van CRM, raakt men niet snel uitge-
rijmd. Kil, stil, wil, pil, pril en bil. Het zijn
er maar een paar. Maar zoals de hele actie
in alle ordelijkheid verliep, zo werd er in
het algemeen ook heel fatsoenlijk gedicht.
En zo kon het gebeuren dat op een gege
ven moment vijfhonderd actievoerders
moesten luisteren naar de wraaklustige
strofe: „Voor een dubbeltje op de eerste
rij, wat denkt ze wel, hoe komt ze er bij".
Zonder meer is afkalving van het Neder
landse toneel een onaanvaardbare zaak.
Het argument van CRM dat iedereen moet
bezuinigen, dus óók het theater, gaat niet
op, omdat het bestaan in deze sector al zo
marginaal is dat er helemaal niet gekort
kan worden. Het niet vestrekken van de
1,6 miljoen betekent dat er zeker vijf ge
zelschappen moeten verdwijnen met in
gang van het nieuwe toneelseizoen. Dat
daar tegen geprotesteerd wordt, is begrij
pelijk en noodzakelijk. Nederland zit al
niet zo dik in zijn cultuur. Als daar nog
eens extra in wordt gesneden, dan doet
dat geen pijn, maar dan is dat een sterven
de de doodsteek toebrengen. Niet met een
toneeldolk, maar met een echt mes, zoals
Korthals Altes een zichtbaar van niets we
tende staatssecretaris toevoegde.
De typische structuur van het vaderlandse
toneel is er de oorzaak van dat de gezel
schappen nu al op de hoogte zijn gesteld
van de bui. die hun boven het hoofd hangt.
De zogenaamde „verplichtingenstop" van
het ministerie van financiën heeft minis
ter Gardeniers er foe gebracht het toneel
op 29 februari jl. mee te delen dat de nieu
we begrotingen op het peil van 1979-1980
gehandhaafd zullen blijven. Het is onzin
nig te beweren dat op grond van deze me
dedeling de toneelgezelschappen verwe
ten wordt dat zij met hun stakingsactie
aan de voorbarige kant zijn.
De zaak wordt maar direct groot opgebla
zen, vinden ambtenaren van CRM. Maar
erg geschrokken zijn zij niet van de beto
ging van dinsdag. Geen beleidsambtenaar
van kunstzaken kwam er in elk geval voor
naar het bruine café met de gratis koffie,
wel keken er werkloze dames en heren
geamuseerd door de vensters van de
Rijswijkse wolkenkrabber neer op de
vrolijke kluwen Croisetten en Lutzen be
neden zich. Misschien dat een volgende
demonstratie best iets minder ludiek zou
kunnen zijn. Dat zet in het algemeen meer
zoden aan de diik.
PETER HUYSMAN
NEDERLAND 1
18.00 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18.30 - Sesamstraat (NOS)
18.45 - Paspoort voor Turken (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - James Last-concert (KRO)
19.35 - Zing met ons mee in ...(KRO)
20.25 - De zaak Jezus, gedramatiseerde documentaire (KRO)
21.37 - Journaal (NOS)
21.55 - Den Haag vandaag (NOS)
22.10 - Sartre over zichzelf (NOS)
23.00 - W K. Kunstrijden op de schaats (NOS)
23.40 - Panoramiek (NOS)
24.00 - Journaal (NOS)
NEDERLAND 2
18.00 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - De TROS-top 50 (TROS)
20.00 - Journaal (NOS)
20.27 - Dubbelspel (TROS)
21.30 - De laatste ronde, tv-serie (TROS)
22.30 - Aktua TV (TROS)
23.20 - Soap, tv-scrie (TROS)
23.50 - Journaal (NOS)
DUITSE TV
DUITSLAND I
(Region, magaz.: 18.00 Abenteuer
der Landstrasse, tv-serie. 18.30 Ak-
tual. 18.45 Kleuterprogr. 18.55 Aben
teuer der Landstrasse, tv-serie. 19.25
Region, magaz. 19.59 Progr.overz.
WDR 18.00 Detektiv Harvey, tv-se-
ne. 18.15 Eine amerikanische Fami
lie. tv-serie. 19.15 Aktual. 19.45 Pop
pentheater). 20.00 Joum. 20.15 Film-
report. 21.00 Sport. 22.30 Aktual.
23.00 Docum. film. 23.45d23.50
DUITSLAND II
18.20 Der Buergermeister. 19.00
Journ. 19.30 Spelprogr. 20.50 Lief
dadigheidsprogramma. 21.00 Aku-
tal. 21.20 Report. 22.05 Spielraum,
tv-spel. 0.30 Joum.
DUITSLAND III WDR
18.00 Gevar. kinderprogr. 18.30 Cur-
20.15 Mach's noch einmal Sam,
speelfilm. 21.40 Medisch magaz.
22.25 Inform, progr. 23.10 Joum.
BELGISCHE TV
BELGIË VLAAMS
komische film. 19.05 Sport 19.35
Meded. en Morgen. 19.45 Joum.
20 10 Ike, tv-serie. 20.55 Panorama.
21.45 Edelman, bedelman, schutter,
sion. tv-serie. 22.35-22.50 Joum.
NET II
18.00 Tekenfilmserie. 18.05 Kinder
progr. 18.35 Jeugdserie. 19.00 Korte
komische film. 19.05 Sport. 19.35
Meded. en Morgen. 19.45 Joum.
20.10 Filmrubriek. 21.00 Moliere, tv-
film. 21.50-22.45 Sportreport.
In de reeks mini-series die de TROS op het scherm brengt gaat
deze omroep vanavond beginnen met de driedeligedoor de Ameri
kaanse maatschappij Paramount gemaakte serie .Mesh and
blood",die in ons land met de wat minder angstwekkende titel .JDe
laatste ronde" over het scherm gaat. In de hoofdrollen zijn te zien
Tom Berenger, Suzanne Pleshette en John Cassavetes.
Het verhaal draait om Bobbij Fallon Tom Berenger) en zijn moeder
Kate Suzanne Pleshette). die mooi, maar wel eenzaam is. Kate is al
op zeer jonge leeft ijd moeder geworden en wordt kort na de geboorte
van zoon Bobby door haar man verlaten. Door hel zwervend be
staan dat moeder en zoon daarna leiden, groeit Bobby onder niet
erg ideale omstandigheden op en hij ontpopt zich als een agressieve
vechtersbaas.
Op een gegeven moment slaat Bobby bij een vechtpartij een agent
het ziekenhuis in, waarna hij wordt veroordeeld tot een paar
maanden gevangenisstraf. Terwijl hij opgesloten zit, traint hij in
de boksring en als hij plotseling wordt vrijgelaten krijgt lm een
aanbieding van bokspromotor Gus, die hem maar al te graag m
zijn bokshal een opleiding tot volwaardig bokser wil geven. Uitein
delijk besluit Bobby zich te verbinden aan Gus. ma a r zijn carrière
als beroepsbokser verloopt niet vlekkeloos, mede door zijn grote
ongeduld en de sterke emotionele afhankeljkheid van zijn moe
der
De drie delen van deze mini-sene worden door de TROS uitgezon
den op 13.20 en 27 maartDe aflevering van vanavond as. ts te zien
via Nederland 2 om 2130 uur
RADIO
I remember Bird - AVRO. Vanavond om 22 40 uur via Hilversum 2
Precies 25 jaar geleden stierf de legendarische altist Charlie Parker
op 35-jarige leeftijd, na een leven waarin drank, drugs en muziek
centraal stonden. In 1955 was zijn dood wereldnieuws. Nog steeds
geeft Parkers muziek vele musici belangrijke impn.itie Samen
steller van dit 70 minuten durende herdenkingsprogramma. Paul
van Schaik. heeft voor de uitzending onder meer Remco Campert
uitgenodigd die ooit een gedicht over Parker heeft geschreven.
DONDERDAG 13 MAART
HILVERSUM I
NCRV: 18.11 Hier en nu. 18.30 In
beweging. 18.45 (S) Leger der Heils-
kwartier. 19.02 (S) De wereld zingt
Gods lof. 19.55 (S) Op de man af.
20.03 (S) 't Is Ted-tijd. 21.02 (S) Or
gelmuziek. 21.40 (S) Literama-don-
derdag. 22.02 Bij de tijd. NOS:
23.02-24.00 (S) Met het oog op mor
gen. KRO 0.02 (S) De Nachtspiegel.
1.02 (S) Tussen de hoezen met
3.02 (S) Herrie of Harry op I. 6.02 (S)
Country time. 6.50 Het levende
woord.
HILVERSUM II
IKON: 18.05 Kleur. AVRO 18.35
Uitz. van het ministerie van Volks
huisvesting en R.O. P.P 18.50 Uitz.
van de WD. 19.00 Zo hoor je nog
eens wat. 19.20 (S) In de kaart ge
speeld: klass. verzoeken. 21.00 (S)
Hedendaagse kamermuz. 22.30 Nws.
22 40 (S) I remeber Bird,jazz-special.
23.15 (S) Jazz Spectrum 23.50 Ra-
dioioum. 23.55 Nws.
HILVERSUM III
NOS: 18.03 (S) De Avondspits met
de Nationale Hitparade: TROS
19 02 (S) Poster (lil 20.02 (S) Soul
Show. 22.02 (S) Sesjun. 23.02-24 00
(Sl 1 .P-werk
VRLJDAG 14 MAART
HILVERSUM I
KRO: 7 03 Echo. 7.13 (S) Even na ze-
ven (8.03 Echo). 9 03 <S) Gevar
progr. 12.03 (S) Gevar. progr.
<13.03-13.13 Echo). 14.02 (S) 5x3.
15.02 (S) Op de valreep. 17.02 (S)
....En zo hoort het ook!.
HILVERSUM II
VPRO 7.00 Nws. 7.10 Ochtendgym.
7.20 VPRO-Expresse. (7.30, 8 00 en
8.30 Nws.). 9.00 Gymn v.d. vrouw.
9.10 Waterst |.U I Xpfl VPRI
NCRV: 10.30 Onder schooltijd.
NOS: 10.45 Werkbank 10 55
Progr.overz. AVRO: 11.00 Schoolra
dio. TROS: 11.20 Weekin-week uit.
12.26 Meded. voor land- en tuinb.
12 30 Nws. 12 36 Aktua NOS: 13 00
Nws. 13.11 Meer over minder 14 20
Op de zeepkist....komt u maar 14.48
't Kan van nut zijn. 15 30 Van onze
redaktie. VOO: 17.00 (S) Info-radio.
HILVERSUM III
EO: 7.02 (S) Ronduit op drie 8.03 (S)
EO-Metterdaad-Memo 8 05 (S) Tijd
sein 9 03 (S) De muzikale fruitmand
10 03 (S) Te elfder ure NCRV 11 03
(S) Pop non stop. 12.03 Goeiemid-
dag. VOO 14.03 (S)Tipparade 15 20
(S) Popjoum. 15.30 (S) Top 40.
HILVERSUM IV
NOS 7 00 Nws 7 02 (S) Vroeg klas
siek. 9.00 Nws. 9.02 (S) Muziek uit de
Middeleeuwen en Renaissance 9 30
(S) Vrijdagmorgenconcert VOO
11 00 (S) Muziek voor miljoenen.
(12 00 Nws) EO 13 00 (Si Klank-
spiegel. 14 00 Nws 14.02 (Si Theolo
gische verkenningen 14 20 (S) De
klankschoonheid van de Foolse or
gels. 14.40 (Sj Plaat-Praat VPRO
15.00-17 00 (S) Muziek-op-vier New
Wave uit Amerika.
HILVERSUM (GPD) - Zes jaar geleden werd in Frankrijk
een civiel proces gevoerd. Hoewel het officieel heette te
gaan om een öanklacht wegens smaad van de advocaat
Jacques Isorni tegen de pater Georges de Nantes, moest
de rechter zich in feite uitspreken over de vraag of de
joden schuldig zijn aan de dood van Jezus, of niet.
VOORPROGRAMMA
donderdag 20 maart - toegangsprijs 10,-
aanvang 20.00 uur, Stadsgehoorzaal Leiden.
Voorverkoop:
GÉ HOFENK,
Haarlemmerstraat 66, Leiden, tel. 071-121980.
Isorni, een advocaat met een ge-
duchte staat van dienst en onder
meer na de Tweede Wereldoorlog
verdediger van Petain, publi
ceerde in 1967 het boek „Het
werkelijke proces van Jezus". Uit
liefhebberij had hij het in het
Nieuwe Testament beschreven
proces tegen Jezus op zijn juridi
sche waarden gewogen. Hij
kwam tot de slotsom dat Pontius
Pilatus omstreeks het jaar 30 in
het onder Romeinse bezetting
zuchtende Palestina een juist
vonnis had geveld, evenals de
joodse religieuze leiders die Je
zus per berechting aan de bezet
tingsmacht overdroegen. Vol
gens Isorni kan er geen sprake
van zijn, dat de joden de kruis
dood van Jezus verweten kan
worden. Van een „Gods woord"
is en was geen sprake.
Zes jaar later schreef De Nantes in
zijn eigen periodiek een weer
woord, waarin hij Isorni er onder
meer van beschuldigde een on
bezoldigd verdediger van de jo
den te zijn, en de fundamenten
van het christendom aan te tas
ten. Isorni klaagde De Nantes aan
en eiste per genoegdoening een
schadevergoeding van één
franc.
De Canadezen hebben het proces
danig gedramatiseerd en boven
dien voorzien van achtergronden
en illustraties. Voor de illustra
ties kozen zij het passiespel dat
jaarlijks in het Mexicaanse
plaatsje Ixtapalpa wordt nage
speeld. Een passiespel waarin
primitieve hartstochten een rui
me plaats hebben toebedeeld ge
kregen. De achtergronden en
LEIDEN - Het motto voor de
tweede aflevering van "Het
Alternatieve Lied" in K en O's
Kapelzaal luidde „Lied zon
der Zang". Wat was alterna
tief in dit lappendeken-pro
gramma? Was het de bariton
(Joe Raphael) in hoedanig
heid van vocalist, die naar het
tweede plan werd verdreven
en de pianiste (Ariane Karres)
die kans op kans verwierf om
zich musicerend als eerste te
laten gelden? Maar Raphael
had zich zijn eigen kansen wel
en duchtig opgebouwd in de
declamatorische "begelei
dingen" en dat is, aldus be
schouwd, zonder twijfel al
ternatief.
Een illustere kans daartoe ver
schafte de eens Europees-
vermaarde in-droevige Leno-
re-ballade uit 1773 van Gott
fried Aug. Bürger. Alle 31
achtregelige strofen werden
in het Duits voorgedragen.
Daarop heeft het grillige ge
nie Franz Liszt zijn geestes-
beroeringen in een vondsten-
rijk pianistisch commentaar
toegevoegd. Het pianistisch
talent van Ariane Karres leek
me daarvoor als voorbeschikt
aanwezig.
Liszt is een vriend geweest van
Peter Corneslius van wie de
bariton een prachtig lied "Ein
Ton" met z'n fraaie, bestzit-
tende, enigszins weke stem
gewoon burgerlijk begeleid
zong. Een lied met niets dan
omspelingen om één toon,
waaraan even burgerlijk
Schubert's Forelle was voor
afgegaan.
Alternatief kan het ook lete
Doublas Campbell als de schrijver-advocaat isorni
Robin Gammel als de priester Georges de Nantes
toelichtingen komen uit de mon
den van een groot aantal theolo
gen, zowel uit katholieke, protes
tantse als joodse hoek.
De oorspronkelijke versie van de
gedramatiseerde documentaire
duurt bijna drie uur. De afdeling
godsdienstige programma's van
de KRO heeft er twee uur van
gemaakt, maar er een discussie
aan toegevoegd. Essentiële on
derdelen zijn in de bewerking
niet getroffen, maar een van de
gevolgen van het noodzakelijke
knip- en plakwerk is wel dat de
snelheid waarmee de argumen
ten en toelichtingen over de
beeldbuis schieten, af en toe niet
meer bij te houden is. Er is nau
welijks adempauze, en de des
kundigen volgen elkaar zo nu en
dan zo snel op, dat het op een wic-
is-wie-wie-spelletje begint te lij
ken.
Het vuur waarmee De Nantes zijn
stelling verdedigt - de joden dra
gen collectief en eeuwig schuld
aan de dood van Christus - is
weliswaar niet meer kenmerkend
voor de rooms-katholieke kerk,
maar wel diep in de kerkgeschie
denis geworteld. Het concilie van
Nicea, in 325, over de ontkoppe
ling van Pasen en het joodse Pc-
.sach: „Het zou onwaardig zijn dat
wij bij dit heilige feest de zeden
zouden volgen van de joden, die
hun handen met de afschuwe
lijkste misdaad hebben bezoe
deld en geestelijk blind zijn
gebleven". Het was misschien de
eerste, maar lang niet de laatste
keer dat de kerk zich op dergelij
ke wijze uitliet over de gods
dienst waaruit Jezus voortkwam
en waarover Jezus steeds had ge
predikt.
Nog steeds heeft het Vaticaan geen
diplomatieke betrekkingen met
de staat Israël, en de formulerin
gen waarmee de joden door het
tweede Vaticaans concilie (een
kleine twintig jaar geleden) van
de schuld aan de dood van Chris
tus werden verlost, zijn met een
schrikbarende hoeveelheid
voorbehouden omgeven.
Na de tweede uitzending van „De
zaak Jezus" volgt een gesprek
tussen rabbijn Avraham Soeten-
dorp en prof. drs. Ben Hemelsoet,
rector van de KTHA in Amster
dam, onder leiding van Ad Son-
neveld.
Hemelsoet over het antisemitisme
in de kerk: „Dat is er zeker, zo
lang de kerk het Oude Testament
niet serieus neemt. Laten we als
christenen maar eens beginnen
de paginering door te nummeren.
Nu begint het Nieuwe Testament
op pagina éen, maar eigenlijk is
het pagina 819".
Hitchcock uit
het ziekenhuis
HOLLYWOOD (AP) - De Britse
filmregisseur Alfred Hitchcock is
na enige dagen in een ziekenhuis
in Hollywood te hebben doorge
bracht naar zijn woning terugge
keerd.
De reden van Hitchcocks zieken
huis-opname was, dat de 80-jari-
ge regisseur "zich niet erg goed
voelde".
Sir Alfred Hitchcock is de vervaar
diger van tal van spannende
klassiek" geworden films als
"Spellbound", "Lifeboat "Sha
dow of a doubt" en "Psycho".
Liedrecital
als (leuke)
lappendeken
om op dezelfde avond, waarin
een Sonet (Ivid* in terra) van
Petrarca (voor piano solo na-
gedicht door Liszt) aan de or
de was, het publiek naar een
olifantengeschiedenis (His-
toire de Babor) te laten kijken
en luisteren. Kijken naar
dia's, luisteren naar de bizarre
toon-illustraties van Poulenc..
Verdraaid leuk in onberispe
lijk Frans.
Een cowboy-song van de won
derlijke Amerikaan Ives had
een gelijksoortige gedach-
tengang als Poulenc, een
beetje rauwer. Opzettelijke
sentimentaliteiten kunnen
ook alternatief heten. En dat
muziekrecensent Peter Vis
ser van "Het Vaderland", die
probeerde een beetje zingba
re zang te krijgen in zijn "Fi
schers Nachtgezang" in de
Webernstijl met die grote
sprong intervallen en binnen
mihder dan één minuut. Dit
voor de pianiste, Raphael
deed daar niets dan geluid
loos luchthappen. Anders
dan anders.
Ik noem nog Abschied van der
Erde van Schubert en nog een
ballade: Hebbels' Haidenk-
naben bij muziek van Rob
Schumann.
KEES VERHOEF
En aangezien de bewijslast gevon
den diende, en ook alleen maar
kon, worden in de vier evange
liën, stond niet zozeer een ultra
conservatieve priester in de be
klaagdenbank, maar de christe
lijke wereld, die zich bijna 2000
jaar lang met verwijzingen naar
de bijbel heeft verontschuldigd
voor zijn wangedrag jegens een
onschuldige en ongevaarlijke
minderheid. Het proces uit 1974 is
door de Canadese televisie om
gewerkt tot een televisiespekta
kel. De KRO zendt „De zaak Je
zus" uit in twee delen op donder
dag 13 maart (Nederland 120.25
uur) en op zondag 17 maart Ne
derland 121.00 uur)
Joseph Shaw als de rechter in het
veelbesproken proces
