Uitgedunde commune
maakt tien jaar vol
„Nog even en
dan is die
hele handel
verleden tijd"
ZATERDAG 8 MAART 1980
Tdfelh [nldtflfiMKn) VOlfi)
Bij de foto: De huiskamer. Opgetrokken uit afvalhout en gemeubileerd met grof huis.vuil-afdankertjes.
NOORD WIJKERHOUT
- Beeldend kunstenaar
Krijn Giezen uit
Noord wijk legt bin
nenkort de laatste hand
aan een lees- maar
vooral ook kijkboek
over een op Noordwij-
kerhouts grondgebied
bivakkerende commu
ne, die zich thuis voelt
op een afgelegen stuk
duinterrein daar. De
communeleden, varië
rend in leeftijd van
twintig tot dertig jaar,
slijten samen de dagen
in en rond zoveelste-
hands bussen.
Giezen ("ik heb er inmiddels
veel vrienden gemaakt") is
vooral beroepsmatig in de
buscommune geinteresseerd.
Als leraar aan de Haagse aca
demie voor bouwkunst viel
hem tijdens zijn regelmatige
bezoeken aan de alternatieve
leefgemeenschap met name
op de creativiteit van het wo
nen, dus de manier waarop de
communeleden zich aan de
vrij primitieve omstandighe
den hebben weten aan te pas
sen. Daarbij volop gebruik
makend van het materiaal dat
er binnen handbereik te vin
den is. Bomen, takken, afval.
Giezen heeft dat allemaal haar
scherp geregisteerd. Met zijn
fototoestel. En hij deed meer.
Hij vroeg de communeleden,
van wie de meesten uit
Noordwijkerhout en omge
ving komen, wat gevoelens
over het zo leven op papier te
zetten. Zo verkreeg hij een
bonte verzameling verhaal
tjes losse hartekreten, teke
ningen en een stuk of wat
stempelkaarten uit de perio
de dat het in de commune ge
bruikelijk was er een soort
verblijfsadministratie op na
te houden.
Dat alles bij elkaar moet in
boekvorm een ruime impres
sie geven van hoe het er in de
Noordwijkerhoutse commu
ne aan toe ging en nog steeds
gaat. "Want dat is juist het
unieke van het hele geval",
zegt Giezen. "Bijna overal el
ders zijn de communes ter
ziele gegaan, alleen deze in
Noord wijkerhout heeft het
gepresteerd het al tien jaar vol
te houden. Mede dank zij de
gemeente Noordwijkerhout,
laat ik dat voorop stellen.
Want er is in de afgelopen ja
ren erg veel door de vingers
gezien. Al zijn er ook momen
ten geweest dat die wethou
der Heemskerk zich grof en
onmenselijk tegen die jon
gelui opstelde".
Harde kern
De commune is inderdaad toe
aan het tweede lustrum. In
die tien jaar tijd is de 'harde
kern' noodgedwongen diver
se keren van plaatst moeten
verwisselen. Eerst van een
kraakpand in Noordwijker
hout naar een boerenwoning
buiten de kom van het dorp.
Destijds toegewezen door de
gemeente en dus legaal be
woond. De communeleden
doopten haar Nirwana, "waar
het persoonlijk bestaan op
houdt". Nirwana vloog na een
paar jaar door nog onbekende
oorzaak in brand, waarna de
commune een paar kilometer
verderop neerstreek in wat
wordt genoemd de Ruigen-
hoek. In bunkergewelven en
inmiddels aangeschafte bus
sen werd er de draad van
het bestaan weer opgepakt.
Maar ook daar was het verblijf
van niet al te lange duur. De
eigenaar van de grond, met
plannen voor een motel te
plaatsen, kreeg de commune
leden zover dat zij met hun
hele hebben en houwen ver
huisden naar een stuk ruig
duingebied, nauwelijks een
paar honderd meter verder
op. Daar zitten zij nu driejaar.
Aanvankelijk een man of twin
tig. Nu is het aantal geslonken
tot tien. Afgelopen december
zijn er wat communeleden
met twee bussen op uitge
trokken. Eén groepje richting
Tunesië en Algerije, de rest
naar Spanje en Portugal. In
mei willen ze weer in Noord
wijkerhout neerstrijken. Van
die achter zijn gebleven wer
ken momenteel de meesten.
Bij postorderbedrijven in de
buurt of bij kwekers. Overdag
ligt hei kamp er nu verlaten
bij. Alleen Aad van Zijverden
blijft achter en Dirk v.d.Berg.
De eerste werkt aan het
reisvaardig maken van zijn
woonbus en de tweede is in
functie als kampwacht. Dirk
v.d.Berg, drie jaar
lid, werkte tot voor een paar
weken bij een bloembollen-
bedrijf in Hillegom. Vond
toen dat hij voldoende had
verdiend om weer een paar
maanden op te kunnen teren
en stapte dus op. "Niemand
hier heeft een hekel aan wer
ken bij een baas zegt de 24-
jarige Noord wijkerhouter,
"maar als het even kan doen
we het liever niet. Je kunt het
leven op twee manieren be
kijken: via de gulden of via de
lol. Wij hebben gekozen voor
dat laatste"
Filosofie
Zit er nog wat meer filosofie
achter deze manier van wo
nen? "Ja",zegt v.d.Berg,"je
leeft vrijer, hebt de ruimte.
Niet dat hele benauwde. En
kijk maar eens om je heen. Er
lopen hier veel dieren vrij
rond, het sprokkelhout ligt
naast de deur. Noem het voor
mijn part dichter bij de na
tuur staan. Alhoewel, we
hechten stuk voor stuk ook
wel aan luxe. Ieder van ons
heeft wel een casette-recor-
der of een draagbare tv. Goed
beschouwd verschillen wij
niet eens zo veel van de door-
snee-Noordwijkerhouter, af
gezien dan van het feit dat we
een broertje dood hebben aan
het wonen in een rijtjeshuis of
op tweehoog. Eigenlijk zijn
we heel normaal. Wij aan de
verdovende middelen en ons
bezig houden met allerlei oc
culte zaken Kom nou. We
gaan ons hooguit te buiten
aan het af en toe lezen van een
science fiction boek".
Het terrein waarop de commu
ne haar basis heeft beslaat
ruim 11.000 meters in het vier
kant en is voorzien van een
duinbegroeing waarin pluk
jes bomen en laag struikge
was overheersen. Een bijna
twee meter hoge ijzeren afras
tering vormt de scheiding
met het aangrenzende duin
gebied dat eigendom is van de
Amsterdamse duinwaterlei
ding. Op het 'gekaapte' ter
rein zijn de vierwielers dik
gezaaid. Bussen om in te wo
nen, sloopauto's die de geest
hebben gegeven maar waar
van de onderdelen nog wel
eens van pas kunnen komen.
Er lopen honden en katten
rond. ganzen, kalkoenen en
kippen waarvan de laatste de
eigenaardigheid hebben s
nachts op stok te gaan in een
van de bomen op het terrein,
hoewel ze de beschikking
hebben over een 'luxe' kip- -
penren, vervaardigd van res
tanten hout.
Hetzelfde materiaal waarvan
'de huiskamer' is gebouwd,
een ruim uitgevallen optrekje
midden op het terrein dat
dienst doet als regelmatige
plaats van samenkomst. Om
er wat met elkaar te praten, te
drinken of bij felle kou wat
warmte op te doen. De huis
kamer, zo genoemd door de
communeleden, is vervaar
digd met een minimum aan
geld en een n^aximum aan af
gedankt hout en aanverwant
weggooimateriaal. Zo bestaat
het meubilair voornamelijk
uit afdankertjes of is wegge
haald bij het grof huisvuil.
Een aantal ziekenhuisdeuren
doet respectievelijk dienst als
raam en als toegangsdeur.
Potkachel
Midden in de huiskamer staat
een ouderwetse potkachel,
waarin hout wordt gestookt.
Licht komt 's avonds van
kaarsen en petroleumlam
pen. Gas uit flessen. Pal langs
het kamp lopen dan welis
waar de gemeentelijke gas-
en electriciteitsleidngen maar
voor een eenvoudige aftak
king wordt geen toestem
ming gegeven. Water heeft de
commune zelf aangeboord.
Twee putten zijn er geslagen.
Pal achter de huiskamer is
een gemeenschappelijke
doucheruimte. De wanden
ervan zijn opgetrokken uit af
valhout, het dak vervaardigd
van golfplaten.
Op de duingrond worden ook
groenten gekweekt, althans
pogingen in die richting want
tot nu toe wordt alles wat de
neiging tot groeien heeft door
de loslopende kippen stuk
gepikt.
De tien van de commune zijn
ongehuwd, leven 'in stel
letjes'. "We zitten elkaar niet
constant op de lip", zegt
v.d.Berg. "Ieder kan zijn ei
gen leven leiden, het aantal
spelregels is miniem. Ais
voordeel van deze manier van
leven zie ik het vermogen om
je onder primitieve omstan
digheden toch goed te kun
nen behelpen. In de maat
schappij van nu zijn mensen
teveel afhankelijk van allerlei
technische apparatuur. Als
dat eens weg valt zijn zij ner
gens meer, breekt er gega
randeerd paniek uit. Dat zal
ons niet gebeuren".
Tien jaar hebben ze het met el
kaar uitgehouden. Er zijn er
bijgekomen, er zijn er ver
trokken. Maar de kern is
gebleven. Met nog steeds het
doel voor ogen dat van meet
af aan is nagestreefd nml. het
van de grond krijgen van een
alternatieve reisorganisatie.
De woonbussen staan daarin
centraal. Klaas van Zijver
den: "Wat wij willen is zo
simpel als wat. Werkende
jongeren die nu voor een
week of wat naar het buiten
land willen moeten daar bij de
reisbureaus duizenden gul
dens voor neertellen. Dat kan
veel goedkoper vinden wij:
Als ze met onze bussen mee
gaan zien ze de wereld voor
een paar honderd gulden. Het
punt is alleen dat we als
commune de middelen niet
hebben om investeringen te
doen. Het wordt dus een
kwestie van de hele lange
adem. Toch begint er lang
zaam maar zeker toch schot in
te komen. Nog een paar jaar
en dan zal onze droom wer
kelijkheid worden".
Binnen de commune is men er
stellig van overtuigd dat het
stukje duingebied zolang nog
als standplaats dienst zal
kunnen doen. "Want", zegt
Van Zijverden," de eigenaar
heeft ons destijds toegezegd
dat we hier tenminste vijf jaar
mochten blijven. En als het
meezat kon dat zelfs uitlopen
tot tien of vijftien jaar. Aange
zien we er pas drie jaar heb
ben opzitten, hoeven we ons
voorlopig nog geen zorgen te
maken".
Illusie?
Een illusie Vaststaand feit is in
elk geval dat de door eigenaar
v.d.Hulst in de armen geno
men makelaar Mascini uit
Heemstede momenteel ver
woede pogingen doet lief
hebbers te vinden voor de
grond waarop de commune
staat alsmede het duingebied
er rondom (in totaal 23.000
m2). Aan gegadigden niet te
kort. Er is er een die er een
camping wil beginnen, een
ander ziet brood in dagrecrea
tie daar, er is iemand uit de
Haarlemmermeer die er bo
men wil gaan opslaan en dan
zijn er nog de nodige project
ontwikkelaars en beleggers
die er naar hebben gedaan.
Maar ze houden voorlopig alle
maal de boot af. "Om de
doodeenvoudige reden", zegt
Mascini, "dat volgens het
huidige bestemmingsplan er
helemaal niets mee mag wor
den gedaan. Ja, je mag er
wandelen en je hond uitlaten
maar daar is ook alle mee ge
zegd. De gemeente Noord
wijkerhout is niet van zins
daar ook maar een duimbreed
van af te wijken. Onbegrijpe
lijk want wat kan het nou voor
kwaad dat eerv projectont
wikkelaar daar aan de rand
van het terrein een stuk of wat
villa's nee-zet en het voor de
rest natuurgebied laat? Als de
gemeente zo tegen de keer in
blijft raak ik het aan de straat
stenen nooit kwijt".
Een eerste indicatie dat ook de
huidige eigenaar daar een
hard hoofd in heeft is de prijs
per vierkante meter. Aanvan
kelijk lag die op dertig gulden
maar daar is inmiddels een
tientje van afgehaald. Er is nu
bijna een jaar verstreken na
dat het terrein in de verkoop
is gegooid. Mascini gelooft
niet dat de aanwezigheid van
de commmune de verkoop
negatief beinvloed. "Er is
animo zat", zegt hij, "alleen de
gemeente zou niet zo dwars
moeten liggen. Daér zit 'm de
kneep. Die commune? Och,
daar trekt niemand zich iets
van aan. Want dat is toch een
aflopende zaak".
Wat dit laatste betreft; zo wordt
er ook bij de gemeente
Noordwijkerhout over ge
dacht. Zeker door wethouder
Heemskerk, die een 'speciale
plaats' in de harten van de
communebewoners inneemt.
Hij wordt beschouwd als het
brein achter de nogal rigoreu-
ze schoonmaakactie ruim een
jaar geleden op het commu
neterrein. Met groot machts
vertoon (politie met honden,
kraan wagens) werden toen
enkele bussen weggesleept
en ook geëist dat een aantal
bouwsels zou worden afge
broken. Dat is hem nooit in
dank afgenomen.
Heemskerk voorspelde toen dat
de commune in een mum van
tijd de geest zou geven. Dat is
niet gebeurd. "Ze houden het
er inderdaad langer uit dan
verwacht", zegt hij, "maar ik
ben er stellig van overtuigd
dat het einde nu wel snel na
dert. Volgens mijn informatie
zijn er op dit moment nog
maar drie bussen over. Dat
z(jn er al beduidend minder
dan vorig jaar. Het uitster
vingsproces zet zich dus aar
dig voort. Neem het maar van
mij aan; nog even en dan is die
hele handel verleden tijd".
Uitgedund
Een sterke aanwijzing in die
richting is voor Heemskerk
het feit dat eind vorig jaar de
communegelederen al aardig
zyn uitgedund. Niet alleen
accepteerde een in de duinen
verblijvend gezinnetje een
'echte' woning in het dorp
Noordwijkerhoput maar er
vertrokken ook twee bussen
richting buitenland. Dirk
v.d.Berg verwacht echter dat
die bussen in mei terugkeren
en dan weer hun plaatsje in
nemen maar Heemskerk
denkt daar anders over. 'We
hebben destijds met de jon
gelui de afspraak gemaakt dat
als zij voor langere of kortere
tijd het terrein zouden verla
ten zij er hun leven lang niet
meer op kunnen terug keren.
En aan die afspraak zal ik ze
ook houden". De wethouder
schat dat de commune nog
hooguit een jaar te gaan heeft
Dan, verwacht hij, zullen alle
bussen zijn vertrokken, de
laatste bewoners zijn opge
stapt.
Waar naar toe "Dat moeten ze
maar voor zichzelf uitma
ken", zegt hy. "De gemeente
Noordwijkerhout zal men
moeilijk het verwijt kunnen
maken die mensen aan hun
lot te hebben overgelaten. We
hebben ons meedere malen
bereid getoond diejongens en
meisjes in ons dorp aan on
derdak te willen helpen. Als
alternatief voor het wonen in
de duinen. Daarbij beseffend
dat dat eigenlyk niet eerlyk is
tegenover de autochtone
Noordwykerhouters, van wie
er al jaren op een woning
wachten. Zelfs zover zijn we
ze tegemoet willen komen
Maar ze willen blijkbaar niet
Vorig jaar hebben we nog ge
vraagd: willen jullie met zyn
allen in één woning of elk stel
apart Ze zouden daar even
over nadenken maar een ant
woord is nooit gekomen.
Daarom hebben ze hun kans
verspild om in Zeeburg 1 (de
meest recente nieuwbouw
wijk) wat t<- kregen. En in
Zeeburg 2 zie ik ook niet eén-
twee-dne mogelijkheden"
