Vlaamse kunst in de Lakenhal
l»Hl»l!Mlimill
helpt u kiezen:
keukens/bad
Toneel moet
toegelicht
Weinig verrassingen
Werkcentrum Dans
bij
[[ïïM^gwgramma i
Overzicht van twee generaties constructivisten
ROBERT-JAN STIPS MET ZIJN
NIEUWE GROEP TRANSISTER
WEER VOLOP VAN DE PARTIJ
Salsa-avoncl
MAANDAG 3 MAART 1980
LEIDEN - België bestaat 150 jaar. Ter gelegenheid
daarvan hebben onze zuiderburen een uitgebreid
festiviteitenprogramma opgezet dat niet alleen
Voor Nederland is er zelfs een spe
ciaal cultureel programma sa
mengesteld. Theater, muziek en
ook kunst. Een klein onderdeel
van de Belgische herdenkings
drift is de expositie "Het coi
struktivismc in Vlaanderen va
1920 tot nu", die tot 14 april i
Een voorbeeld
Jozef Peeters
Walen zijn bij deze expositie buiten
de deur gehouden, maar zij niet
alleen. Misschien wel de belang
rijkste constructivist die België
heeft voortgebracht, Georges
Vantongerloo. is niet op de expo
sitie te bekennen.
"Bedenk dat een schilderij - vóór
het een strijdros, een naakte
vrouw of een of ander verhaal is -
in wezen een plat vlak is, bedekt
met kleuren die op een bepaalde
manier zijn geordend'. Dit
schreef de Franse schilder Mau
rice Denis in 1890 aan het begin
van een artikel voor het tijd
schrift 'Art et Critique'.
Deze zin raakte los van het oor
spronkelijke verhaal en werd
vaak genoeg gebruikt als verkla
ring of verdediging van de non-
figuratieve schilderkunst die in
het begin van deze eeuw een aan
vang nam. Hoewel voorJ)enis het
platte vlak en de kleuren alleen
factoren waren waar je als schil
der rekening mee moest houden,
waren zij voor Van Doesburg de
enige bestanddelen van het
schilderij.
Zichzelf
Van Doesburg, de grote gangmaker
van De Stijl, schreef in 1930,
wanneer de non-figuratieve
schilderkunst al lang gemeen-
Eén van de werkstukken van Albert Rubens
LEIDEN - Het Rotterdamse Werk
centrum Dans presenteerde zich
in het afgelopen weekeinde
tweemaal in het LAK-theater.
Het bracht zaterdagavond een
programma voor volwassenen en
het trachtte, gistermiddag naar te
hopen valt niet tevergeefs, bij een
jonger publiek belangstelling
voor de danskunst te wekken.
Dat laatste behoort nog steeds tot
de belangrijkste taken van dit be
trekkelijk kleine gezelschap.
Veel verrassingen bood de matig
bezochte voorstelling van zater
dagavond overigens niet. Op het
programma stonden twee cho
reografieën van Hans Tuerlings,
te weten Harem" (1977) en
'Chris' (1979), alsmede "Win
dows" van de Amerikaan Mei
Wong, wiens baliet een halfjaar
geleden zijn première beleefde.
Eerstgenoemd werkstuk voor twee
danseressen en drie dansers viel
op door zijn simpele structuur.
Veel strak getrokken lijnen en
een sterk aan de titel refererende
armvoering bleken de voor
naamste kenmerken van dit in
drie delen uiteen vallende ballet
met even zovele tempowisselin
gen. Jammer dat het een wat
slordige afwerking kreeg. Niet
alle bewegingen werden gelijk
uitgevoerd en het kostte de dan
seressen soms duidelijk moeite
om in balans te blijven.
Hans Tuerlings "Chris" is kenne
lijk bedoeld als een luchtige pa
rodie op de cultus van de body
building. Tegen de achtergrond
van vijf met allerhande attributen
bezig zijnde body-builders, als
een soort levend decor, en twee
danseressen, die deze op spier-
ontwikkeling gebaseerde bewe
gingen in vertraagd tempo na
bootsen, geven een danser en een
danseres een niet onaardige per
siflage op het serieuze gedoe in al
die kweekplaatsen van spier
bundels. Een selectie van beken
de nachtclub- en achtergrond
muziekjes versterkt het komi
sche effect van dit te breed uitge
sponnen ballet, dat zich vooral
naar het einde toe wel wat erg
traag voortsleept.
De voorstelling werd besloten met
Mel Wongs "Windows", een
moeilijk te begrijpen ensemble
stuk voor vijf danseressen en vier
dansers. Er worden in dit ballet
onduidelijke lijnen uitgezet en
duidelijke teksten gezegd, waar
door de aandacht al gauw ver
slapt. Een koel geconstrueerd
werkstuk, waarin elke vorm van
spanning ontbreekt. De uitvoe
renden kregen in elk geval een
hartelijk applaus.
PIETER C. ROSIER
r Een fragment uit Hans Tuerlings "Chris
goed is geworden. "Het schilderij
moet helemaal zijn gecon
strueerd uit zuivere beeldende
elementen, dat, wil zeggen, vlak
ken en kleuren. Een picturaal
element heeft geen andere bete
kenis dan 'zichzelf en bijgevolg
heeft het schilderij geen andere
betekenis dan 'zichzelf".
Beide citaten zijn min of meer re
presentatief voor de ontwikke
lingen binnen de beeldende
kunst van deze eeuw, de ontwik
keling van het idee dat een schil
derij een zelfstandig gegeven is
en dat de kunstenaar die zelf
standigheid moet respecteren.
Er zijn een heleboel redenen aan te
voeren die hebben geleid tot de
eerste non-figuratieve schilderij
en (bijvoorbeeld de fotografie gaf
bij velen het gevoel dat de wer
kelijkheid niet beter was na te
bootsen dan met dit nieuwe me
dium), feit is dat het eerste non-
figuratieve schilderij van de
schilder Wassily Kandinsky (uit
1910) niet meer verwees naar de
zichtbare werkelijkheid, maar
was opgebouwd uit vlakken, lij
nen en kleuren, die een betrek
kelijk grote zelfstandigheid en
expressie kregen. Precies zoals
Van Doesburg dat later ver
woordde.
n
Russen
Het was niet alleen Kandinsky die
zich rond het eerste decennium
van deze eeuw bezig hield met
non-figuratieve vraagstukken in
de schilderkunst. In Rusland
(waar Kandinsky overigens ook
vandaan kwam en waarheen hij
tijdens de Eerste Wereldoorlog
vanuit Duitsland terugging) wa
ren kunstenaars als Malevich,
Tatlin, Lissitsky en Rodchenko,
tot eenzelfde benadering van
non-figuratieve of abstracte
kunst gekomen. De term waar
onder de Russische avant-garde
kunstenaars bekend zouden
worden, werd constructivisme.
Hierbij moet worden opgemerkt
dat er binnen dit constructivisme
in Rusland verschillende uit
gangspunten bestonden die leid
den tot afscheidingen (bijvoor
beeld Malevich en zijn suprema
tisme) in het begin van de jaren
twintig. Mede door de stimulan
sen vanuit de staat (in 1917 was de
Russische revolutie en kwam
Lenin aan de macht) konden de
constructivisten zych niet alleen
in de praktijk uitleven maar ook
theoretisch vormen. Er werden in
1920-1921 instituten en acade
mies opgericht waar de ideëen
van het constructivisme werden
onderwezen en uitgediept. De
constructivistische opleving
duurde in Rusland tot ongeveer
1926, maar zijn invloed is tot in
deze dagen merkbaar.
Kandinsky, die zich fanatiek had
ingezet bij de opbouw van de
nieuwe academies, keerde in
1923 terug in Duitsland, waar hij
zijn ideëen aan het Bauhaus in
Weimar verder kon uitwerken.
Aan ditzelfde Bauhaus in Theo
van Doesburg verbonden ge
weest, zij het voor korte tijd. In
één adem met Van Doesburg
wordt De Stijl genoemd, de Ne
derlandse blauwdruk van het
constructivisme.
Voedingsbodem
Van Doesburg heeft zich geduren
de zijn leven enorm ingespannen
om met De Stijl ideëen uit te dra
gen en heeft zodoende voor een
voedingsbodem gezorgd waar
andere kunstenaars gebruik van
konden maken. Vantongerloo is
lid geweest van de Stijlgroepe
ring en mede door hem zijn de
ideëen van De Stijl en constructi
visme in België terechtgekomen.
Van de oude generatie Vlamin
gen, die dus in de jaren 1920 -
1930 constructivistisch ter werk
gingen, is op de expositie een
aantal schilderijen te zien. De
kunstenaars zijn Jozef Peeters,
Servranckx en Maes.
Het constructivisme wordt na de
Tweede Wereldoorlog door een
veel jongere generatie weer op
genomen, en tot deze neo-con-
structivisten op de tentoonstel
ling behoren Luc Peire, Gilbert
Decock, Guy Baekelmans, Jan
van den Abbeel, Guy Vanden
branden, Gilbert Swimberghe,
Mark Verstockt en Albert Ru
bens. De uitgangspunten van
beide generaties ontlopen elkaar
niet zo veel. de uiteindelijke re
sultaten wel. Hoe die verschillen
er uitzien, kan men het beste zelf
gaan bekijken.
JURRIAAN VAN
KRANEN DONK
ADVERTENTIE
bv Gebr. Rolff's Handelmij,
Industrieweg 14 De Grote Polder Zoeterwoude-Rijndijk Tel 071-899206
Winkelcentrum Babyion Den Haag Tel. 070 - 85 13 08
'Oscar' voor
Alex Guinness
LOS ANGELES. CALIFORNIË -
De Amerikaanse filmacademie
heeft een speciale "Oscar" toege
kend aan de Britse acteur Sir
Alec Guinness.
Het beeldje zal Sir Alex op 14 april
worden uitgereikt voor zijn talent
in een reeks films, zoals "Kind
Hearts and Coronets", "The La-
vender Hill Mob", "Bridge on the
River Kwai", "Lawrence of Ara
bia" en "Star Wars".
AMSTERDAM - De Vereniging
van Nederlandse Toneelge
zelschappen (VNT) heeft fel
geprotesteerd tegen de me
dedeling van minister Garde
niers (CRM) dat alle gezel
schappen vanaf 1 september
moeten inkrimpen. Ze krij
gen niet meer subsidie dan
het vorig seizoen. De regering
geeft zo anderhalf miljoen
gulden minder uit dan haar
eigen advieslichaam (de Raad
voor de Kunst) heeft geadvi
seerd, aldus de VNT.
Volgens de VNT zullen veel ge
zelschappen hun plannen
voor het seizoen 1980-1981
drastisch moeten herzien.
Door de volgens de VNT
grimmige houding van het
kabinet zal het voortbestaan
van enkele gezelschappen na
1 september zeer twijfelach
tig worden. De gezelschap
pen zullen de consequenties
in de loop van volgende week
bespreken.
L.EIDEN - Cuco Valoy, ook wel de
koning van salsa en de keizer van
de merenque genoemd, maakt
binnenkort een toernee door Ne
derland. De toernee begint op
vrijdag 7 maart in de Leid se
Stadsgehoorzaal, waar Cuco Va
loy en zijn oikest een dansavond
geven.
NOORDWIJK BINNEN - Robert-Jan Stips heeft er
duidelijk weer zin in. De afgelopen jaren heeft hij
de toetsenborden bewerkt bij de Nederlandse
groepen Golden Earring en Sweet d'Buster. Tran-
sister, die zaterdagavond in jongerencentrum De
Kuip in Noordwijk-Binnen speelde, is weer echt
een eigen groep van Stips, en dat is duidelijk aan de
muziek te horen.
Toch zijn degenen, die zaterdagavond dromerige Su
per Sister klanken verwachtten bedrogen uitge
komen. Ook Stips is met z'n tijd meegegaan. Bij
Super Sister stond het instrumentale karakter in
de muziek centraal, in zijn nieuwe groep heeft de
zang een minstens even belangrijke plaats inge-
)e groep heeft een wisselend repertoire. In de muziek
zijn disco-invloeden terug te vinden, maar ook de
new wave is aan Stips, die duidelijk de centrale
man in de groep is, niet ongemerkt voorbijgegaan.
De verering voor Frank Zappa, die Stips hij Super
Sister nooit onder stoelen of banken heeft gesto
ken, komt in het erg mooie "Wash our hands befo
re you touch me" duidelijk tot uiting. De grote va
riëteit in de gespeelde nummers en de swingende
ondergrond van bas en drums zorgen er\ oor dat de
aandacht altijd aanwezig blijft.
Een aparte plaats in de groep neemt violiste Huba de
Graaff in, niet in de laatste plaats door haar uiter
lijk, waarvan een zachtjes knipperende haarband
het meest in het oog swingende detail was. Haar
vioolspel was vooral van ondersteunende aard,
maar haar capriolen met de vocorder, een stem
vervormer, deden de afwezigheid van een elektri
sche gitaar vergeten. In de koorzang zorgde ze met
een ijlhoog kinderstemmetje voor het bizarre ele
ment, waardoor de muziek van Stips altijd wordt
gekenmerkt.
Robert-Jan Stips nam met zijn karakteristieke
stemgeluid de meeste solozang voor zijn rekening.
Zijn boogie-woogie pianospel was in de snellere
nummers erg swingend. De synthisizer-solo's wa
ren echter vaak te lang uitgesponnen om boeiend te
blijven.
Prijsnummers van de avond waren "Run, run, run",
"Psychopath", en het eerder genoemde "Wash your
hands before you touch me". Al deze nummers zijn
ook op "Zig Zag", de debuutelpec van Transister
terug te vinden. De groep moet haar draai nog een
beetje vinden, waardoor de nadruk nog te veel op
de kwaliteiten van Robert-Jan Stips valt. Het on
alledaagse geluid van de groep doet voor de toe
komst nog veel verwachten.
ARIEJAN KORTEWEG
NEDERLAND 1
18.00 - Nieuws voor doven en slechthorender NCS)
18.30 Sesamstraat (NOS)
18.45 - Kortweg (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - Barbapappa (VARA)
19.05 - Nieuwtjes uit Uhlenbusch (VARA)
19.30 - De witte zeehond, film (VARA)
20.00 - Koning Klant (VARA)
20.40 - De natuur en de mens. natuurfilmserie (VARA)
21.37 - Journaal (NOS)
21.55 - Achter het nieuws (VARAi
22.25 - De onvoorstelbare wereld van Roald Dahl (VARA)
22.55 - Journaal (NOS)
NEDERLAND 2
13.00 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18.00 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18.25 - Italiaans: avanti, avanti, (2) (Teleac)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - Doctor Snuggles (AVRO)
19.05 - AVRO's Toppop (AVRO)
20.00 - Journaal (NOS)
20.27 - Waaghalzen, reportage (AVRO)
21.20 - Televizier Magazine (AVRO)
22.00 - Een ruiter rijdt voorbij (AVRO)
23.00 - Journaal NOS)
DUITSE TV
DUITSLAND I
(Regio, progr.: NDR: 18 00 Sport-
progr. 18.30 Aktual. 18.45 Kleuter-
progr. 18.55 Pariser Geschichten, tv-
serie. 19.25 Cultur. overz. 19.59
Progr.overz. WDR 18.00
Amus.progr Aansl.: Parole Chicago,
tv-sene. 18.30 Literair portret. 18 40
Natuurfilmserie. 19.15 Aktual. 19.45
Licht progr.). 20.00 Journ. 20.15 Rot
und Schwarz. tv-film. Aansl.Lote-
ry-uitslag. 21.10 Film. 21.45 Spass
Beiseite - Herbert kommt. tv-sene
22.30 Aktual. 23 00 Lastentraegci
(Baara), speelfilm. 0.35-0.4(
DUITSLAND II
18.25 Polizeiarzt Simon Lark, tv-se-
rie. 19.00 Joum. 19.30 Spelprogr.
20.15 Inform, magaz. 21.00 Aktual.
21.20 Der Buxer, tv-film. 23.40
DUITSLAND III WDR
18.00 Kleuterprogr. 18.30 Tv-cursus
Duits. 19.00 Cultur. serie. 19 45 Ak-
tueel progr. 20.00 Journ. 20.15 Poli
tiek verslag, (herh.) 22.00 Das Amu-
lett, speelfilm 23.50 Joum.
BELGISCHE TV
BELGIE VLAAMS
18.00 Tekenfi lm sene. 18.05 jeugdse-
ne. 18.30 Open School. 19.00 Inform,
progr. 19.30 Verkeerstips. 19.35 Me-
ded. en Morgen. 19.45 Joum. 20.10
Weerber. 20 15 Spelprogr. 20.50 Ont
snappingsroute, tv-serie. 21.40 Jon-
gerenmagaz. 22.20 Joum. 22.35-23.05
Open School.
AVRO s Televizier Magazine zal vanavond uitgebreid aandacht
besteden aan de kraakactie in Amsterdam en aan de stormloop op
de postkantoren van naar schatting 110.000 zend-amatenrs, die
vanaf 3 maart na betaling van 35 gulden legaal met hun zendappa
ratuur de ether in kunnen. (Nederland 2, 2120-22.00 uur).
•k Onder de titel 'Waaghalzi
rikaanse documentaire ovt
derland 2, 2027 uurj.
RADIO
orkest i
Studioconcert -NCRV. Va na rond. 20.00 uur .Hilversum 2 Concert
van het beroemde Engelse kamerorkest The Academy of Ancient
Music met als motto Birds, Beasts and Battles Bovengenoemd
semble dat oude muziek speelt op authentieke m-
en of kopieën daarvan. Het orkest is door de talloze plaat
opnamen de laatste jaren wereldberoemd gewordenDe vogels,
waarvan m het motto "Birds. Beasts and Battles sprake is. zijn te
vinden in Vivaldi's fluitconcert in D.opus 10.nr.3.dat de bijnaam
de Distelvink draagt. Verder brengt men onder meer van Couperin
"Le Rossignol en Amour 'de verliefde nachtegaal) en van Daqutn
"Le Coucou" (de koekkoek).
Praatpaal 15- AVRO. Vanavond. 20.02 uur .Hilversum 3: Centraal
in dit jongerenprogramma staat vanavond de homofilie. Praat
paal 15 kreeg een gropt aantal brieven binnen over dit onderwerp
waaruit bleek dat een onderwerp als homofilie bij veel kinderen
van de rond de 15 jaar speelt. In de uitzending worden enkele
brieven voorgelezen waaruit blijkt dat het voor jongeren op die
leeftijd moeilijk is om over hun homofiele gevoelens le praten.
Voorts wordt er aandacht besteed aan reacties van ouderen en die
van de directe omgeving.
MAANDAG 3 MAART
HILVERSUM I
TROS: 18.11 (S) Aktua. 18.25 (S) De
verhalen van Virgilius van Tuil (23).
18.30 (S) De kinderplatenbak 18 45
(S) De planeteneter. hoorspelserie
19.02 (S) Tross-country. 20 02 (S)
Zomaar 's avonds. 21.30 (S) Michel
en Louis 22.02 (S) TROS Big Band
Show NOS: 23 02 (S) Met het oog op
morgen. AVRO: 0.02 (S) Radiojoum.
0.10 (S) Platenscala 1 02 (Si One
o'clock jump. 2.02 (S) AVRO's Ser
vice Station. 6.02 (S) Muz. en ver-
HILVERSUM II
NCRV: 18.00 (S) Muziek in vrije tijd.
P.P.: 18.50 Uitz. van D'66 NCRV
ïo.oo (S) Rondom het woord 20 00
(S) Muziek in NCRV Studio 2 The
Academy of Ancient Music klass.
muz. 21.30 (S) Vondel had een kou
senwinkel. kwis. 22.25 BOND
ZONDER NAAM NOS 22 30 Open
School. 23.25 (S) Muz. van eigen tijd.
23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM III
NOS 18.03 (S) De Avondspits met
de Nationale Hitparade AVRO:
19.02 (S) De Franse Nieuwe. 19 30 (S)
Folk live. 20 02 (S) Praatpaal 15.
21 02 (S) Superclean Dreamm.ichi-
ne. 22.02 Radiojoum. 21.10(S) Blues,
Ballads and Beat 23.02 24 00 (S)
AVRO's Swingtime
DINSDAG 4 MAART
HILVERSUM I
AVRO 7.00Muz enverkecrsintorm.
(7 03 en 8 03 Radiojuurn 1 'MM Si
Tekst en uitleg 9 08 (S) Concertant,
klass. muz 10 02 (S) De zandbak
show. 10 10 Arbeidsvitaminen. 11.02
(S) Lord zeepsop, fcuillel
(S) Rondo
lalf. 12.30 (S) Mo
vieux, ma vieille. 13.03 Radiojoum.
13.20 (S) De AVRO Diligence 14 02
(S) n Middagje AVRO 1602 Her-
sengymn. 16.30 De zandbakshow.
16 38 Kat in de zak 17 02 <S) Gas te
rug.
HILVERSUM II
KRO 7 00 Nws. 7.10 Ochtendgymn.
7.20 Het levende woord 7.30 Nws.
7.36 Echo. 8.30 Nws 8 36 Gordon
Franks, lichte muz. 8.50 Postbus 900
9 00 Gymn voor de vrouw. 9.10 Wa-
terst 9 15 De letter M 10 30 Ouder
worden we allemaal. 11.00 Ik sta hier
niet voor de banken te praten. 11.30
Ratel OVERHEIDSVOORL. 12 16
Uitz. voor de landbouw KRO 12.20
Médad voor land- en tuinbouw.
12.30 Nws. 12 36 Echo. 13.00 Nws.
13 11 Goal 13.30 Lange vingers.
NOS 14 30 Open School KRO 15 15
Opvoeden in geloven. 15 30 Geen
verboden toegang. 16.30 Het praat-
progr. 17.24 Meded 17 30 Nws. 17 38
Echo.
HILVERSUM III
VARA (Van 7.00-18.00: Aktual. via
Dingen van de dag.) 7 02 <S> Geso-
demeurderv 8 30 <S) Holland, ze
zeggen 10.30 <S)Typisch Jansen.
11 30 (S) VARA's zoek plaatje 13 30
(Si Spitsbeeld. 15.30 (S) Popkrant
16 so 1 S 1 Beton
HILVERSUM IV
TROS: 7.00 Nws. 7 02 (S) Capriccio.
9 00 Nws 9 02(S) Muzin. 9.30(S) Van
heinde en verre. 10.00 (S) Opus van
tien tot twaalf 12 00 Nws 12 02 (S)
Intermezzo. 13 00 (S) De meest ver
kochte "klassieke tien". 13 30 (S)
Koren korpsen 14 00 Nws. 14 02 (S)
De hoge C~: Beeldende kunst en
kritiek 14 30 (S) Guitantciten
15 10-17 00 (S) Bekantonum: Die
Schoepfung, oratorium vap
Havdn.
