Van Agt ziet
nog ruimte in
loonoverleg
Deze zomer waarschijnlijk
nieuwe krachtproef kabinet
FNV: "Loonwet zal leiden tot hevige sociale brand"
Verzet tegen erosschepen groeit
Oorlog in
Amsterdam
ZATERDAG 1 MAART 1980
BINNENLAND
Als voorbereiding op het Paasfeest zullen, traditiegetrouw,
in de St. Lodewijkskerk aan de Steenschuur te Leiden, op de
zondagen tot Pasen, 's avonds om 19.00 uur
LIJDENSMEDITATIES
worden gehouden door de Zeereerwaarde Heer Pastoor Drs.
A. Vreeburg.
U IS VAN HARTE WELKOM.
IJMUIDEN/UTRECHT/DEN HAAG
(GPD/ANP) - Wanneer de Tweede
Kamer volgende week dinsdag de
plannen slikt die het kabinet met de
lonen heeft, zal er in ons land een hevi
ge sociale brand uitslaan, aldus de
FNV-Vakbondskrant. "Alleen de Ka
mer kan die brand voorkomen door
zowel de regering de voet dwars te zet
ten bij de plannen om de vakbeweging
in de boeien te slaan, als het on
rechtvaardige crisisbeleid niet te aan
vaarden. Alleen op die manier kan
wellicht na 4 maart een aanzienlijke
verscherping van de acties in de be
drijven worden voorkomen", stelt de
Vakbondskrant.
Het CDA is tegen een loonmaatregel voor
onbeperkte duur, zoals minister Albe-
da (sociale zaken) die via een wijziging
van de wet op de loonvorming wil in
voeren. "Die onbeperkte geldigheids
duur moet uit de wet", aldus de CDA-
fractieleider Lubbers in de FNV-Vak
bondskrant.
De CDA-fractieleider vindt dat zijn par
tijgenoot Albeda als minister van so
ciale zaken in een moeilijke positie zit.
Hij moet kiezen uit twee kwaden: he
lemaal niets doen, en dan verantwoor
delijk worden voor hogere inflatie en
slechtere werkgelegenheid, of ingrij
pen in de lonen, met alle gevolgen voor
de sociale verhoudingen in ons land.
De sleutel voor de oplossing ligt volgens
Lubbers bij de vakbeweging. Die zou
geen looneisen moeten stellen, maar
genoegen moeten nemen met de prijs
compensatie in ruil voor spijkerharde
garanties dat de minimuminkomens
en de sociale uitkeringstrekkers er niet
op achteruit gaan. "Het afdwingen van
inkomensmatiging via een loonwet is
het allerlaatste, maar is in uiterste in
stantie onontkoombaar", aldus Lub
bers.
De door de FNV aanstaande dinsdag
georganiseerde landelijke actiedag zal
naar verwachting honderdduizenden
werknemers, verspreid over vele hon
derden bedrijven in het land, op de
been brengen. De acties variëren van
24-uursstakingen tot discussiebijeen
komsten en worden door de FNV ge
zien als het voorlopig hoogtepunt van
de protesten tegen het loonbeleid.
Woensdag gaat de Tweede Kamer de
Loonwet behandelen; de FNV hoopt
door haar acties de politieke besluit
vorming zo te beïnvloeden, dat de wet
het niet haalt. Mocht de loonwet toch
worden aangenomen, dan zal de FNV
doorgaan met actievoeren. De loonwet
wordt door de vakbeweging gezien als
een aanval op het recht van vrije on
derhandelingen over de arbeidsvoor
waarden.
Op de "voorlopige topdag" van de FNV-
acties tegen het loonbeleid van de re
gering gaan de Amsterdamse en Rot
terdamse havens 24 uur dicht. Een
woordvoerder van de bedrijfsgroep
Havens deelde gisteren mee dat de sta
king van dinsdag niet meer is dan een
begin van de acties als de loonwet er
door komt.
Aansprakelijk
De Rotterdamse havenwerkgevers gaan
de Vervoersbonden FNV aansprake
lijk stellen voor de schade die de Rot
terdamse haven van deze actie oploopt
Volgens de werkgevers zijn er nu al
schepen aan het uitwijken naar andere
havens, alleen al op het bericht van ac
ties op 4 maart.
Ook in de grafische industrie zijn acties
in voorbereiding voor komende dins
dag. Volgens secretaris P. van Buul
van Druk en Papier (de grafische bon
den van de FNV) zullen de grafici bij
zover nu bekend is de Telegraaf, NRC-
Handelsblad, het Financieel Dagblad,
de Gooi- en Eemlander, de Verenigde
Noordhollandse Dagbladen, de Lim
burger en het Deventer Dagblad zich
beraden over een 24-uursstaking op
dinsdag 4 maart.
Ook bij zo'n veertig drukkerijen en pa
pier- en golfkartonfabrieken zijn de
werknemers bezig met de voorberei
ding van dergelijke acties.
Journalisten
De Nederlandse Vereniging van Journa
listen NVJ heeft zijn leden opgeroepen
om in het kader van de FNV-acties te
gen het loonbeleid van de regering
maandag discussies te voeren in de be
drijven. Als deze discussies uitmonden
in besluiten tot acties, moeten deze ac
ties dinsdag worden uitgevoerd in sa
menwerking met de andere FNV-bon-
den in de bedrijven.
DEN HAAG (GPD) - Het kabinet lijkt bereid te
zijn tot enige concessies in het overleg met
vakbeweging en werkgevers. Op zijn weke
lijkse persconferentie liet premier Van Agt
doorschemeren dat over de loonmatiging van
anderhalf procent gesproken kan worden. Ook
lijkt het kabinet bereid zonodig met een belas
tingverlaging de koopkracht van de allerlaag
ste inkomens te garanderen.
Van Agt deed zijn uitspraken op
een uiterst voorzichtige wijze. Hij
zei letterlijk dat als de koop
krachtdaling van minimaal 1,5
procent niet precies gehaald
wordt, dat toch geen ramp hoeft
te zijn. „De maatschappelijke ef
fecten van een mindere, maar
vrijwillige, loonmatiging kunnen
opwegen tegen een afgedwongen
loonmaatregel".
Een belastingverlaging - waar
FNV-voorzitter Kok op zinspeel
de - wees Van Agt niet van de
hand, maar hij vond het bedrag
van Koks voorstel (f 1,5 miljard)
te hoog.
partners", (werkgevers en vakbe
weging, red.) zei hij. Hoewel vak
bonden en werkgevers nog on-j
derhandelen, was Van Agt het er
wel over eens dat de onderlinge
verschillen groot zijn. Toch zal
het kabinet volgens hem pas op 9
maart besluiten of een loonmaat
regel direct moet worden door
gevoerd, of dat de huidige loon-
pauze met een maand wordt ver
lengd.
Van Agt zei dat de totale omvang
van het pakket bezuinigingen
vaststaat. Binnen dit pakket zijn
nog verschuivingen mogelijk.
Voordat het kabinet daarover
aanvullende voorstellen wil
Olievondst
DEN HAAG (ANP) - Ongeveer 160
kilometer ten noordwesten van
Den Haag, in blok K 10 van het
Nederlandse deel van de Noord
zee, heeft de Amerikaanse olie
maatschappij Pennzoil deze
week olie gevonden.
Dit heeft een woordvoerder van het
ministerie van economische za
ken gisteren meegedeeld.
Volgens de woordvoerder kan in
dit stadium van het onderzoek
nog niet gezegd worden hoe groot
de olievondst is. De oliemaat
schappij is daar erg voorzichtig
mee, zo zei hij. Het ministerie is
deze week door Pennzoil op de
hoogte gebracht van de vondst,
maar verdere gegevens ontbre
ken nog, aldus de woordvoerder.
doen, moeten eerst de sociale
partners maar aangeven tot wel
ke matiging zij bereid zijn, zei de
premier.
Daarbij noemde hij het een „licht
punt" dat FNV-voorzitter Kok
klaarblijkelijk niet onder alle
omstandigheden vast wil houden
aan een volledige prijscompensa
tie.
Steeds meer
zelfmoorden
in gevangenis
DEN HAAG (GPD) - In vijf jaar
tijds is het aantal zelfmoordpo
gingen in gevangenissen meer
dan verdubbeld. Dit meldt het
maandblad voor de reclassering
'Kri'. Het aantal zelfmoorden in
politiecellen is volgens het blad
moeilijk te achterhalen.
In 1978 werden in totaal 263 zelf
moordpogingen ondernomen,
twee keer zo veel als in 1973. Ze
ven hadden een dodelijke afloop.
De meeste vonden plaats in de
huizen van bewaring (206) en
werden ondernomen door het
slikken van vreemde voorwer
pen, ophanging, voedselweige-
ring, zelfverwonding, overmatig
medicijnengebruik en pogingen
tot verstikking door verbran
ding.
Veronderstelt wordt dat het toe
nemende aantal zelfmoordpo
gingen te maken kan hebben met
het veranderde justitiebeleid.
„Mensen worden tegenwoordig
pas preventief in hechtenis ge
nomen als het echt niet anders
kan. Dat brengt met zich mee, dat
het aantal labiele figuren in de
justitie-inrichtingen verhou
dingsgewijs groter wordt." Niet
aan te geven is hoeveel pogingen
tot zelfmoord serieus zijn. „Maar
belangrijker is dat het aantal
noodkreten van gedetineerden
die hun situatie niet langer aan
kunnen, fors is gegroeid," aldus
Kri.
Kamervragen
over aetie
van Amieales
in Leiden
(Van één onzer verslaggevers)
DEN HAAG - Het Tweede-Kamer
lid Van der Spek (PSP) vindt dat
het onderzoek naar de Marok
kaanse vereniging Amieales
moet worden heropend, nu leden
van deze vereniging acties voor
de bevrijdingsbeweging Polisa-
rio met geweld hebben verstoord.
Het kamerlid wijst hierbij op de
gebeurtenissen die zich op 21 fe
bruari in Leiden voordeden. Ma
rokkanen, die werden herkend
als leden van Amieales, maakten
toen met geweld een einde aan
een informatie-avond over het
Frente Polisario, die in het St.
Anthoniusclubhuis werd gehou
den.
Van der Spek heeft naar aanleiding
hiervan schriftelijke vragen ge
steld aan de ministers De Ruiter
(justitie) en Wiegel (binnenlandse
zaken). Hij wil weten wat de mi
nisters kunnen doen om te voor
komen dat de in de komende we
ken op het programma staande
acties voor Polisario andermaal
het slachtoffer worden van inti
midatie en geweld. Het PSP-ka-
merlid is van mening dat het in de
geschiedenis van Amieales een
nieuw feit is dat leden van deze
vereniging acties die door Ne
derlanders zijn georganiseerd
met geweld verstoren.
Voorzitter
van PvdA
vierkant
tegenover
Kamerfractie
DEN HAAG (GPD)-PvdA-voorzit-
ter Max van den Berg vindt dat
„een ernstige situatie is ontstaan"
nu de meerderheid van de Ka
merfractie van zijn partij heeft
uitgesproken dat de kerncentra
les in Borssele en Doodewaard
open moeten blijven tijdens de
maatschappelijke discussie over
(kem)energie. Van den Berg
steunt het standpunt van het par
tijcongres, de partijraad en een
minderheid van 17 fractieleden
dat de centrales onmiddellijk
moeten worden gesloten.
De PvdA-voorzitter schrijft in het
jongste nummer van het par
tijblad Roos in de Vuist dat het
„hoogst onverantwoord" is dat
de fractiemecrderheid zonder
een in zijn ogen bevredigend
antwoord op argumenten uit de
partij de centrales wil openhou
den. Hij kondigt aan dat hij „geen
millimeter zal wijken" van het
partijstandpunt. „Als het aan mij
ligt zal ondubbelzinnig in het
nieuwe verkiezingsprogramma
komen te staan dat een kabinet
met socialisten geen ruimte laat
voor kernenergie en dat de cen
trales in Borssele en Doodewaard
gesloten zullen moeten wor
den".
De Tweede Kamer moet volgende
week stemmen over de sluiting
van de beide centrales, maar de
kamermeerderheid is daartegen.
De rumoerige zestiger jaren
waren gisteren weer even te
rug in Amsterdam. De ont
ruiming van een kraakpand
op de hoek van de Vondel
straat en de le Constatijn
Huygensstraat leidde tot een
massale veldslag in de
hoofdstad. Honderden
buurtbewoners verzetten
zich tegen de ontruiming en
wierpen barricades op (foto
rechts). Trottoirtegels wa
ren de voornaamste wapens
van de bevolking (foto links
onder). Op de foto rechtson
der het pand waar het alle
maal om draaide.
ROTTERDAM (ANP) - De protes
ten tegen de door het college van
Rotterdam gepresenteerde loka-
ties voor erosschepen nemen toe.
De directie van de Euromast over
weegt juridische stappen te ne
men wanneer de gemeenteraad
komende donderdag positief be
slist over het collegeplan. Vol
gens dat plan moeten drijvende
bordelen worden afgemeerd in
onder andere de Parkhaven, ge
legen aan de 'de voet' van de eu
romast.
Directeur A. van Raalte van de Eu
romast vindt het een 'bescha
mende zaak' dat het college
hiermee het bestaan van een van
de toeristische attracties van Rot
terdam ondergraaft.
B en W hebben zichzelf volgens
Van Raalte in tijdnood gema
noeuvreerd, door indertijd te
beloven dat Katendrecht op kor
te termijn van de overlastgeven
de prostitutie zou worden verlost.
Toen daarna de PvdA-fractie het
eigen college liet vallen door ves
tiging van een eroscentrum in het
Poortgebouw af de keuren,
kwam 'de kat in nood', aldus de
Euromastdirecteur.
Personeel van het internaat voor
schipperskinderen „Rob
benoord" heeft gistermiddag een
protestbrief overhandigd aan
burgemeester Van der Louw van
Rotterdam.
Het schippersinternaat met 270
kinderen ligt op nog geen 200 me
ter van de door het college be
dachte lokatie Waalhaven, deze
lokatie is door B en W als tijdelij
ke oplossing gepresenteerd in
afwachting van de uitbreiding
van de kaderuimte aan de Wil-
helminakade. Als het plan van B
en W wordt goedgekeurd, komen
gedurende twee jaar enkele eros
schepen te liggen in de Waalha
ven. Volgens H.M. Appers,
groepsleider van „Robbenoord"
is deze twee jaar twee jaar te veel
Op het internaat zitten meer dan 40
meisjes in de leeftijd van 14 tot 18
jaar er bestaat driekwart van de
tachtig personeelsleden uit
vrouwen. „Wij zijn bang voor
randverschijnselen", aldus Ap
pers.
De vrouwen draaien ook avond
diensten en moeten daarna nog
tussen de bezoekers van de eros
schepen door naar huis. Volgens
Appers zijn er nu al ouders die
gezegd hebben hun kinderen niet
op dit openbare internaat te
plaatsen. Zij laten hun kinderen
liever aan de zorgen over van een
christelijk internaat zonder eros
schepen dan van een openbaar
internaat met drijvende bordelen
in de buurt.
DEN HAAG - De meest opmerke
lijke uitspraak van de afgelopen
week komt op naam van oud-mi-
nister van financiën, dr. Wim
Duisenberg. In een tv-gesprek zei
deze (nog altijd) PvdA'er en
bankdirecteur dat minister An-
driessen „één jaar te laat is afge
treden".
Aan deze verzuchting ligt geen par
tij-politieke naijver ten grond
slag. Integendeel. Duisenberg is
het van harte met de opvattingen
van Andriessen eens. Maar hij
vindt dat Andriessen consequen
ter was geweest als hij had voor
komen dat de Miljoenennota '80
werd zoals die is geworden.
Die begroting namelijk was strijdig
met zowat alle doelstellingen van
Bestek '81, het bezuinigings
heilsplan van het kabinet Van
Agt, waarvan Andriessen de
geestelijke vader is. Van bezuini
gingen was nauwelijks sprake en
het kabinet liet vervolgens toe
dat de CDA-Tweede-Kamerfrac-
tie het beleid nog zo bijstelde dat
zelfs PvdA-leider Den Uyl moest
constateren dat het aardig in de
richting kwam van wat hij zelf
gedaan zou hebben.
Mede daardoor, zo redeneert Dui
senberg, is het nu bijna onmoge
lijk geworden om echt te bezui
nigen zonder uiterst pijnlijk te
moeten hakken. Het aftreden van
Andriessen, hoe terecht mis
schien ook, komt te laat en zal
nauwelijks effect sorteren.
rot zover een voormalig minister
van financiën. Dat Andriessen nu
toch is afgetreden komt voor een
groot deel omdat hij een herha
ling vreesde van wat er vorig jaar
is gebeurd. Andriessen zelf
noemt dat „het schieten van ga
ten in het bezuinigingspakket"
door zijn partijgenoten in de
Tweede Kamer. Hij kreeg onvol
doende garanties dat dat nu niet
zou gebeuren en stapte op.
Wapengekletter
Die vrees was zeker niet denkbeel
dig, al was het alleen maar omdat
het bezuinigingspakket daar
door zijn vaagheid (een andere
grief van Andriessen) alle gele
genheid toe biedt. Juist daarom
heeft de WD, die vorige week de
zoveelste knieval heeft gemaakt
voor het behoud van het kabinet,
de afgelopen dagen de strijd om
de bezuinigingen met het nodige
wapengekletter ingezet.
Vice-premier Wiegel haalde in een
partijtoespraak ongekend fel uit
naar coalitiepartner CDA. Er
mocht niet gemorreld worden
aan de bezuinigingsplannen, an
ders zou de VVD wel eens crisis
maken. Tussen dreigen en doen
ligt bij de WD per traditie een
grote ruimte, maar toch: het CDA
is gewaarschuwd.
Die waarschuwing lijkt nog effect
te hebben ook. en niet alleen om
dat premier Van Agt zijn vice-
premier niet afviel. Tijdens het
debatje over het vertrek van An
driessen verdedigde CDA-leider
Lubbers nog wel met een enorme
omhaal van woorden het récht
van de Tweede Kamer om de be
zuinigingsplannen bij te stellen,
maar dat gebeurde met zoveel
„mitsen" en „maars" dat Van Agt
opgelucht kon ademhalen. De
CDA-fractie zal van haar rechten
nauwelijks gebruik maken.
De hoofdlijnen van het pakket
staan vast, zei Van Agt. niet te
gengesproken door Lubbers. En
als de sociale partners het op hun
manier willen invullen mag dat,
zij het binnen de gestelde gren
zen. Maar de marges waren zo
klein en de vakbeweging had zich
al zo ingegraven, dat het overleg
in de Stichting van de Arbeid
donderdag wel tot niets moest
leiden.
Het kabinet krijgt zonder twijfel
volgende week van de Tweede
Kamer de handen vrij om na 10
maart een loonmaatregel voor de
rest van het jaar af te kondigen.
Een afgedwongen loonmatiging
dus, die vrijwel iedereen in 1980
op de minlijn zal zetten.
Slag
Maar zelfs als het bezuinigingspak-
ket ongeschonden door de Ka
mer komt zijn de problemen voor
het kabinet nog niet voorbij. Wie
gel en Van Agt hebben die slag
dan gewonnen, maar de werke
lijke oorlog zal later dit jaar wor
den gevoerd.
Een deel van de vage plannen uit
het pakket zal namelijk in de ko
mende maanden moeten worden
ingevuld De eerste renfiieten
kunnen ontstaan in juni, bij het
opstellen van de Voorjaarsnota
'80, de tussentijdse balans van 's
Rijks financien.
Dan zal blijken of de sceptici gelijk
hebben en de drie miljard uit het
bezuinigingspakket inderdaad
onvoldoende zyn. Van Agt heeft
al gesuggereerd dat extra bezui
nigingen nodig zijn als het finan
cieringstekort. zoals gevreesd,
verdu >U)gt EnWicpl noemt in
Vrij Nederland van deze week het
bezuimgingspakket ronduit een
„minimum-pakket".
En hetzelfde probleem komt nog
eens bij het opstellen v an de Mil
joenennota '81. in juli en augus
tus, wanneer het kabinet met nog
minder geld voorhanden, het
beleid voor volgend jaar moet
gaan uitstippelen. Vorig jaar
kostte hel einden van enkele
tientallen miljoenen het kabinet
al haast de kop, na de crisis rond
de miljarden an Andriessen lukt
een volgende snoci-operatie zelfs
voor dit kabinet-met zitvlees te
i he
HANS DE BRUIJN
