Nieuwe
Auto?
Grimmig dreigement
bezetters ambassade
Surinaamse
junta trekt
de teugels
strakker aan
Pakt Suriname zijn kans?
YN-commissie
mag gegijzelden
ambassade zien
Mets cp een fiets die veilig fietst.
Betrekkelijk rustige
verkiezingen Rhodesië
GEEN ZELFBESTUUR
VOOR ANDALUSIE
ISBOVAG
VRIJDAG 29 FEBRUARI 1980
BUITENLAND
PAGINA 9
(Door onze militaire medewerker
generaal-majoor M. H. von Meij-
enfeldt)
DEN HAAG - Suriname heeft voor
een korte tijd behoefte aan een
dictator om orde op zaken te
stellen. Dat hoorde ik onlangs
iemand zeggen die de ontwikke
lingen in dat land nauwlettend
volgt. De militaire staatsgreep
van afgelopen maandag 25 fe
bruari heeft mijns inziens de weg
vrijgemaakt om in deze behoefte
te voorzien. Zal iemand van de
geboden gelegenheid gebruik
maken?
Hoe is het mogelijk dat enkele jon
ge sergeanten met zoveel succes
een greep hebben gedaan naar de
macht? Wie zich deze vraag stelt,
moet bedenken dat de positie van
de onderofficier in de „mini-
krijgsmacht" van Suriname te
vergelijken is met die van de ko
lonel in het Nederlandse leger.
Hij werkt direct onder het hoog
ste politiek-militair niveau en
draagt mede door het beperkte
aantal officieren en het ruime ta
kenpakket van de krijgsmacht,
een grote verantwoordelijkheid.
Het zijn dan ook met name de on-
derofficieren die veel invloed
hebben op de „troep".
Wat heeft de sergeanten ertoe ge
bracht om naar de macht te grij
pen? Ik ga voorbij aan de bin
nenlandse politieke factoren die
op de achtergrond van de om
wenteling een rol speelden en
beperk mij tot de militaire. En in
de eerste plaats denk ik dan aan
de onvrede onder het personeel
over onder andere: de betere sa
lariëring van de militairen die in
het verleden onder de Neder
landse vlag dienden; de bevorde
ring van bepaalde onderofficie
ren tot officier en over de wijze
waarop personeelsproblemen
werden aangepakt.
Een tweede factor was ongetwijfeld
de onzekerheid onder het perso
neel over de toekomst van de or
ganisatie. Er waren geruchten
over plannen om de krijgsmacht
onder te brengen in een para-mi
litaire organisatie. Maar er werd
ook gesproken over de mogelijk
heid om de krijgsmacht in te
schakelen bij de verdere ontwik
keling van het land. Op het bu
reau van de betrokken minister
lag wel een studie over deze
problematiek, maar de inhoud
ervan werd niet prijsgegeven en
beslissingen bleven uit.
Een deel van de onvrede binnen de
Surinaamse krijgsmacht hield
mijns inziens direct verband met
de beperkte omvang van de or
ganisatie (rond 1000 man). Im
mers in een kleine, zelfstandige
militaire eenheid zijn beleid en
uitvoering moeilijk te scheiden
en is de kans groot dat iedereen
zich overal mee bemoeit.
Dat er in Suriname moeilijkheden
zouden ontstaan over het vraag
stuk van de vakbondsrechten
voor onderofficieren, was te ver
wachten. Zeker de commandant
van de krijgsmacht stond met be
trekking tot dit beleidsonderdeel
voor grote problemen. Gelet op
de omvang van zijn commando
moet hij zichzelf in staat hebben
geacht om de belangen van al zyn
personeelsleden op een adequate
wijze te behartigen.
De behoefte aan een overlegstruc
tuur (een militaire vakbond)
naast de militaire organisatie, die
ondergeschikten de mogelijk
heid bood van direct contact over
militaire vraagstukken met de
politieke leiding, zal hij hebben
ervaren als een teken van wan
trouwen in zijn beleid en een aan
tasting van zijn gezag. Een
conflict tussen de militaire lei
ding en de onderofficieren over
dit vraagstuk was dus een reële
mogelijkheid. Het werd ten slotte
een signaal voor de omwente
ling.
De internationale politieke beteke
nis van de staatsgreep lijkt mij,
zeker op korte termijn, uiterst
beperkt. De militaire krachtsver
houdingen in de regio zijn onver
anderd gebleven. De strategische
waarde van Suriname is gering:
het land is betrekkelijk arm;
moeilijk toegankelijk en ligt vrij
geisoleerd aan de noordkust van
Zuid-Amerika.
Zijn de sergeanten van vandaag de
dictators van morgen? Dat de
onderofficieren die nu de natio
nale militaire raad vormen straks
weer hun oude plaats in de gele
deren van de Surinaamse krijgs
macht zullen innemen, lijkt mij
onwaarschijnlijk. Maar even on
waarschijnlijk is het dat zij in
staat zijn om op een verantwoor
de wijze leiding te geven aan de
Surinaamse samenleving. Een
groot probleem is dan ook om een
voor alle partijen aanvaardbare
weg uit de nu ontstane situatie te
vinden. Suriname gaat roerige
tijden tegemoet als de nationale
militaire raad besluit om de
touwtjes in handen te houden.
Dan worden in de toekomst de
zaken ten slotte met de bajonet in
de hand geregeld.
BOGOTA - Schietpartijen tussen politie en bezetters waren ook gisteren aan de orde van de dagHier wordt een
gewonde toeschouwer in veiligheid gebracht. 1
Na vrijlating 13 gegijzelden in Bogota
(Van onze redactie buitenland) Gisteren werd over en weer nog Tussen de Colombiaanse regering
(Van onze redactie buitenland)
PARAMARIBO, DEN HAAG - De militaire junta in Suri
name, die sinds maandag het land in zijn greep heeft, wil
op korte termijn het leger duchtig uitbreiden.
moeiteloos officierstaken aan
kunnen", aldus Van Rey, die de
staatsgreep van maandag „een
greep naar de macht door de Su
rinaamse jeugd" noemde.
De militairen hebben overigens
ontkend dat de nog steeds gel
dende avondklok zal worden ver
soepeld. Van 1900 uur tot 0600
uur dient iedere Surinamer bin
nenshuis te blijven. Ook de
scholen zullen langer dicht blij
ven dan eerder was bekendge
maakt: pas maandag zal er weer
les worden gegeven.
BOGOTA, PANAMA - De
zwaargewapende bezet
ters van de Dominicaanse
ambassade in de Colom
biaanse hoofdstad Bogota
hebben gisteravond drie
gewonde gegijzelden en
tien vrouwen vrijgelaten.
Eén van de gewonden was
de Paraguyaanse ambas
sadeur; de dertig bezetters
hebben ongeveer 65 men
sen in handen, onder wie
naar schatting 16 ambas
sadeurs.
Bij de spectaculaire actie in Bogota,
waar woensdag in sporttenue ge
klede radicale studenten een
abrupt einde maakten aan een
cocktailparty ter gelegenheid van
de Dominicaanse nationale
feestdag en onder meer de Ame
rikaanse ambassadeur en de pau
selijke nuntius gijzelden, werd
één bezetter gedood en raakten
vier veiligheidsagenten gewond.
Naast vrijlating van 311 politieke
gevangenen eisen de (ruim der
tig) bezetters 100 miljoen gulden
losgeld. Ook zou de Colombiaan
se regering een manifest van de
bezetters, die zich de 19-aprilbe
weging noemen, in de belang
rijkste buitenlandse kranten
moeten laten publiceren. Een
bemiddelingsaanbod van het
Colombiaanse Rode Kruis heb
ben zij afgewezen.
druk geschoten tussen bezetters
en de politiemacht die de omge
ving rond de ambassade herme
tisch heeft afgegrendeld. Een van
de bezetters vertelde telefonisch
aan journalisten dat sluipschut
ters van de politie schieten op al
les wat zich achter de ramen van
het gebouw beweegt. De bezet
ters dreigen hun gegijzelden één
voor één te executeren wanneer
de regering niet toegeeft aan hun
eisen. Totnogtoe is daar van rege
ringszijde nog geen enkel com
mentaar op gegeven.
De leider van de bezetters, die zich
„commandant nummer 1"
noemt, zei dat alle (25) vrouwelij
ke gegijzelden worden vrijgela
ten, wanneer de regering serieuze
onderhandelingen begint. Vol
gens hem weigert de Colom
biaanse regering voedsel naar het
ambassadegebouw te brengen
om door uithongering een einde
aan de actie te maken. Later
meldde het Colombiaanse Rode
Kruis dat voedselpakketten en
medicijnen naar de ambassade
werden gebracht.
Rapport
Amnesty International heeft in
middels verklaard te werken aan.
een rapport over schending van
de mensenrechten in Colombia.
De actie van de studenten wordt
afgekeurd, en Amnesty heeft hen
opgeroepen de eis vrijlating van
politieke gevangenen te laten
vallen omdat die naar het oordeel
van AI niet met geweld kan en
mag worden afgedwongen.
en de bezetters zou worden be
middeld door de vroegere minis
ter van buitenlandse zaken Ra-
faël Vasquez, thans leider van het
Comité Verdediging Mensen
rechten in Colombia, en oppo
sant van het regime-Turbay. Na
dat eerst vanuit regeringskringen
was verklaard dat de bemidde
lingspoging van Vasquez was
mislukt, werd deze officiële ver
klaring later ingetrokken en ge
steld dat Vasquez nog steeds be
middelde. Over de inhoud van
zijn voorstellen werd echter niets
meegedeeld.
Terwijl in de Colombiaanse hoofd
stad een grimmige spanning
heerste, kwam uit Panama het
bericht dat linkse studenten de
ambassade van El Salvador had
den bezet. Zij eisten de vrijlating
van politieke gevangenen in dat
land, maar noemden hun'actie
„een vreedzame solidariteits
verklaring" met twee linkse or
ganisaties in El Salvador. Na
twee uur bezetting verlieten zij
het ambassadegebouw en lieten
de zes gegijzelden vrij.
Per één maart worden vrijwilligers
opgeroepen zich aan te melden
als beroepsmilitair. Het is één van
de maatregelen waarmee de Na
tionale Militaire Raad zijn
machtspositie verder wil ver
sterken.
De militairen verwachten van Ne
derland blijkbaar deskundige
militaire adviezen en bijstand.
Gisteren spraken zij in hun
hoofdkwartier, de Membre Boe-
koekazerne in Paramaribo, over
hun voornemens met de militaire
attaché van de Nederlandse am
bassade in Paramaribo, kolonel
Valk. Woordvoerders van de mi
nisteries van buitenlandse zaken
en defensie in Den Haag konden
gisteravond niets meedelen over
dit gesprek.
Aanvankelijk wilden de militairen
ook censuur op de berichtgeving
over de situatie in Suriname in
stellen. Zowel het Surinaamse
Nieuws Agentschap (SNA), met
het particuliere persbureau In-
forma spreekbuis van de militai
ren, als onze speciale verslagge
ver in Paramaribo, Henk Dam,
lieten echter weten dat van cen
suur geen sprake zal zijn. Suri
naamse journalisten hebben gis
teren een bezoek mogen brengen
aan gevangengenomen ministers
en hoge officieren, opgesloten in
een van de barakken van de
Membre Boekoekazerne. opge
sloten.
Een van de sergeants Van rey, riep
de Surinamers in Nederland op
zo snel mogelijk naar Suriname
terug te keren: „We hebben hen
hard nodig voor de opbouw van
ons land". Over het Surinaamse
leger zei hij, dat er op het
ogenblik geen rangen of standen
bestaan. „Iedereen moet vechten
voor zijn positie; de Surinaamse
soldaten hebben bewezen dat ze
Burgerraad
ADVERTENTIE
Autonieuws, verder jn dit blad.
Plus: Nieuws over de unieke waarborg
op onderhoudskostea
(Van onze speciale verslaggever
Fred Sanders)
SALISBURY - Terwijl, te laat voor
de maïsoogst hevige regenbuien
bezig zijn grote delen van Rhode
sië te herscheppen in grote mod
derpoelen, verlopen de verkie
zingen die zullen moeten leiden
tot de onafhankelijkheid van het
land Zimbabwe betrekkelijk
voorspoedig.
Gistermiddag om drie uur hadden,
volgens officiële cijfers, ruim
twee miljoen zwarte kiezers hun
stem uitgebracht, ruim twee der
de van het geschatte aantal kies
gerechtigden. Gistermiddag slo
ten de stembussen; de uitslag
wordt dinsdag verwacht.
Enige opwinding ontstond bij een
aantal stembureaus en vooral in
het nu ruim 600 man sterke korps
buitenlandse journalisten, over
verhalen als zou de vloeistof
waarmee kiezers hun handen
moeten bevochtigen, (herken
baar onder speciaal licht), om
twee maal stemmen te voorko
men, afwasbaar met Coca Cola
zqn.
De Britse oppertoezichthouder bij
de verkiezingen, sir John Boyn-
ton, beloofde dat vandaag in de
loop van de dag in het openbaar
proeven zullen worden genomen
om de onafwasbaarheid van het
spul, dat blauw oplicht onder de
speciale lampen, opnieuw te on
derzoeken. „Zelf heb ik een week
of wat geleden mijn handen erin
gehouden", vermeldde sir John,
„en je kunt het onder die lampen
nog steeds zien".
„Een aantal lieden is bezig zich in te
dekken tegen een mogelijke ne
derlaag, door onregelmatigheden
bij de verkiezingen te suggere
ren", zo vermoedde sir John
Boynton. Intussen gingen er gis
teren geruchten over een moge
lijke vertraging bij de telling van
de stemmen, omdat het moeilijk
zou worden de stembussen bij
elkaar te brengen, gezien de
modderige wegen en de gezwol
len rivieren.
De politieke onzekerheid is intus
sen natuurlijk zeer groot. Bis
schop Muzorewa, de premier van
de - onwettige - regering die na
de verkiezingen van vorig jaar
april werd samengesteld, heeft
niet nagelaten profijt te trekken
uit de plotselinge reis van Robert
Mugabe, leider van het marxisti
sche ZANU-Patriottisch Front,
naar Mozambique en Tanzania.
„Hij is instructies bij zjjn bazen
halen zo luidde ongeveer de
reactie van de conservatieve bis
schop, op wie de meeste blanke
Rhodesiërs nog steeds hun hoop
hebben gevestigd.
Mr. Bruma, voormalig minister van
economische zaken in de nu ver
dreven regering-Arron en ver
trouwensman van de militairen,
moet, zo deelde de sergeanten-
junta mee, binnen 48 uur een
Burgerraad hebben gevormd.
Maar aangenomen wordt dat de
ze burgerraad niet eerder dan
midden volgende week zal zijn
geformeerd. Bruma zelf zal er de
leiding van krijgen, maar de bur
gerraad blijft ondergeschikt aan
de NMR en krijgt een adviseren
de taak.
Bruma en zijn collega-advocaat
Leefiang hebben gisteren onder
meer gesprekken gevoerd met
president Fcrrier, die ongehin
derd door het militaire gezag in
zijn paleis zetelt. Ook spraken zij
met een aantal ambassadeurs.
Tot nog toe heeft geen enkel land
het nieuwe regime erkend.
De Militaire Raad lijkt zijn positie al
zo te hebben verstevigd dat de
politionele taken kunnen worden
overgedragen aan het politie
corps zelf. Zoals gemeld schoten
de militairen bij hun staatsgreep
met een patrouilleboot het
hoofdbureau van politie in puin
en ontmantelden het politie-ap-
paraat. Gisteren werd aangekon
digd dat de leiding van het poli
tiecorps zal worden overgedra
gen aan een drietal officieren,
onder leiding van commmissaris
Koole. Dit drietal blijft pchter
verantwoording schuldig aan de
junta.
Inmiddels heeft de (linkse) Loson,
Landelijke Organisatie van Suri
namers in Nederland, zijn aan
vankelijke steun voor de militai
ren ingetrokken. In een verkla-
'ring wordt de coup nu van een
„fascistoide karakter" genoemd
en „gericht tegen de belangen
van het Surinaamse volk". Aan
leiding voor deze standpuntwij
ziging was het gesprek dat kolo
nel Valk gistermorgen in Para
maribo met de militairen voerde.
De Loson protesteert met klem
tegen iedere Nederlandse mede
werking aan versterking van het
Surinaamse leger, aldus Loson-
woordvoerder Blom.
Leden wan de VN-commissie verlaten een gebouwtjedat werd
beschreven als een martelkamer van de Savak in de Evin-gevange-
nism Teheran.Zij bezochten de martelkamer na ren bedoek aan een
van de paleizen van de sjah.
NEW YORK/TEHERAN (UPI/Reuter/DPA) - De commissie van
de Verenigde Naties die op het ogenblik in Iran een onderzoek
instelt naar de grieven van de regering in Teheran over het ver
dreven bewind van de sjah, heeft van de militante moslims die de
Amerikaanse ambassade bezet houden, toestemming gekregen
de 50 Amerikaanse gegijzelden daar te bezoeken, aldus deelde
gisteren het Iraan e persbureau I'ais mee
In het bericht, dat werd omgeroepen voor radio Teheran, stond niet
wanneer het bezoek zou plaatshebben.
Woensdag nog hadden de bezetters het denkbeeld van een derge
lijk bezoek afgewezen.
President Abolhassan Bani Sadr zal do vijf commissieleden op hun
bezoek aan de ambassade vergezellen, aldus Pars.
Toezegging
Eén van de leden van de VN-commissie heeft gisteren in Teheran
de toezegging gedaan dat de commissie de volkerengemeen
schap zal vertellen "in welk een onvoorstelbare omvang" de
rechten van de mens zijn geschonden onder het vorige regime.
Het Algerijnse lid van de commissie, Mohammed Bedjnoui, gaf
deze verzekering in een geëmotioneerde rede tot ongeveer 1.500
Iraniers die als gevolg van de ongeregeldheden welke aan het
vertrek van de sjah voorafgingen, invalide zijn geworden. "De
geweldige kracht van de onderdrukking heeft hier meer dan 25
jaar geheerst", aldus de Algerijnse afgevaardigde die tegenover
zijn gehoor de deelneming van de commissie betuigde. "U hebt
een buitengewoon wonder tot stand gebracht door met de mach
tige kracht van uw geest en uw internationale solidariteit deze
onderdrukking te onttronen", aldus Bedjaoui.
De invaliden riepen leuzen als "geel ons de sjah terug, wij willen
hem terechtstellen" en "weg met Carter, weg met de sjah". De
commissieleden waren duidelijk geschokt door de ellende
waarmee zij werden geconfronteerd.
De commissie bestaat tijdelijk uit vier in plaats van vijf leden,
aangezien de Venezolaan Adres Aquilar Mawdsley, voor privé-
zaken Iran heeft verlaten. Gisteren bezochten de resterende
commissieleden ook het voormalige Neyavaran-paleis van de
sjah en de Evin-gevangenis waar de beruchte geheime politie
Savak zou hebben huisgehouden. Voorts sprak de commissie
met Hassan Habibi, de woordvoerder van de regerende revolu
tionaire raad.
SEVILLA (AFP) - Het zelfbestuur
van Andalusie gaat niet door, zo
heeft men in Scvilla vernomen
Al is de uitslag nog niet compleet,
vast staat al wel dat de 280.000
kiezers in de provincie Almeria in
meerderheid tegen de autono-
mievoorstellen hebben gestemd
(feitelijk was 44 pet voor), terwijl
tevoren was afgesproken dat in
elk van de acht provincies waar
uit Andalusie bestaat, een uitslag
boven 50 pet nodig waa, wilde het
autonomieplan het halen. In An
dalusie waren 4,3 miljoen men
sen stemgerechtigd.
In vergelijking met de volksraad
plegingen in Catalonie en Bas
kenland enkele maanden gele
den diende in Andalusie meer
dan 50 pet van de ingeschreven
kiezers het autonomievoorstel te
steunen, terwijl in de andere twee
delen van het Iberische konink
rijk slechts gerekend werd met
de kiezers die hun stem uitbrach
ten.
Overigens verkeerden de pleitbe
zorgers van een zekere zelfbe
schikking voor het zuidwesten
van Spunje bepaald niet in een
mineurstemming. Zij konden
wijzen op een grotere opkomst
dan het geval was in Catalonie en
Baskenland.
Aan de Andalusièrs was gevraagd
"ju" te zeggen tegen een bewind
van "volledige en gehele auto
nomie". Dat uit zou moeten lopen
op het installeren van een wetge
vende vergadering en een auto
nome regering, terwijl Madrid
voorstander i:. van een minder
veelomvattend en geleidelijker
ingevoerd zelfbestuur.
ADVERTENTIE
Straks staat het voorjaar weer
voordedeur.Endenkenwijaanhet
nieuwe fietsseizoen Denk dan ook
aan uw veiligheid en zorg dat uw
fiets in orde is.
Neem het zekere voor het
onzekere en ga voor een inspectie
beurt naar de BOVAG-f letsenman.
U kunt hem herkennen aan het
BOVAG-embleem.
B0VAG afd tweewielerbedriiven
waarborg voor betrouwbaarheid.
