'Voetbal is niet
interessanter
dan literatuur'
toegeljcht
programma)
Wim Ramaker trots op prijs voor 5Literama
Uniek in de omroep
TV woensdag
Voordracht Oscars
DINSDAG 26 FEBRUARI 1^80
RADIO - TV - KUNST
HAARLEM (GPD) - „Ondanks de naam is Literama niet uitslui
tend een 'literair' programma. Met ijzeren continuïteit doet de
redactie haar best om door middel van vele activiteiten het
boek voor de luisteraar aantrekkelijk te maken. Dat maakt
Literama uniek in de omroepwereld", aldus het juryrapport,
dat werd samengesteld door Dick Reumer, Max van Rooy en
Joop Voogd, behorende bij de J. H. Gottmer Prijs, die gister
middag in Haarlem werd uitgereikt aan het team dat wekelijks
de uitzendingen van het NCRV-radioprogramma over boeken,
schrijvers en toneel 'Literama' verzorgt. Dat team bestaat uit
Myrle Tjoeng, Sylvia De Graaf, Nel van der Kooy, Lia Rijnen,
Helen Zwart en eindredacteur Wim Ramaker.
NEDERLAND 1
18.00 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18.30 - Sesamstraat (NOS)
18.45 - Paspoort voor Joegoslaven en Italianen (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - Avonturen op Dennenheuvel (EO)
19.03 - Kinderkrant (EO)
19 30 - Kennen en kunnen (EO)
20.20 - Leven zonder stress (EO)
20.50 - Tijdsein (EO)
21.24 - Tenslotte (EO)
21.37 - Journaal (NOS)
21.55 - Den Haag vandaag (NOS)
22.10 - De wereld van het nieuws (NCRV)
22.45 - Tot besluit (NCRV)
23.05 - Journaal (NOS)
23.10 - Den Haag Vandaag extra (NOS)
NEDERLAND 2
18.00 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18.25 - Microprocessors II, le cyclus, les 1 (TELEAC)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - Sinbad de zeeman (KRO)
19.25 - De Muppetshow (KRO)
20.00 - Journaal (NOS)
20.27 - Buddenbrooks. tv-serie (KRO)
21.30 - Brandpunt (KRO)
22.05 - Drie hoog achter, tv-serie (KRO)
22.30 - Heel de mens (KRO)
23.00 - Vastenoverweging (KRO)
23.10 - Journaal (NOS)
NEDERLAND 1
Woensdag 27 februari
15.30 - Maja de bij (KRO)
15.55 - KRO's Wereldcircus (KRO)
16.40 - De Boris en Bram Show (KRO)
DUITSE TV DUITSLAND III WDR
DUITSLAND I
(Regionaal progr.: NDR: 18.00 Mike
Andros - Reporter der Grossstadt,
tv-serie. 18.30 Actual. 18.45 Kleute-
progr. 18.55 Mike Andros - Reporter
der Grossstadt, tv-serie. 19.25 Re
gion. magaz. 19.59 Prugr. overz.
WDR: 18.00 Misdaadverhaal. 18.30
Inform, serie. 18.40 Zimmer frei -
UNO-Nahe, tv-serie. 19.15 Actual
19.45 Filmreport.) 20.00 Journ. 20.15
Spelprogr. 21.00 Actual. 21.45 Del-
vecchio, tv-serie. 22.30 Actual. 23.00
Amusementsprogr. 23.45 Journ.
DUITSLAND II
18.20 Tekenfilmserie. 19.00 Journ.
19.30 Diabolo, klucht. 21.00 Actual.
21.20 Report. 22.00 Der Anderson
Cain (The Anderson Tapes),
film. Aansl.: Filmtips.
Joum.
speel-
23.40
18.00 Kleuterprogr. 18.30 Report.
19.15 Inform, progr. 19.30 Lehrstelle
gesucht. 20,00 Journ. 20.15 Filmre-
port. 20.45 Lehrstelle gesucht. 21.45
Monitor im Kreuzfeuer. 22.30
Sport.
BELGISCHE TV
BELGIË VLAAMS
18.00 Tekenfilmserie. 18.05 Kleuter
progr. 18.30 Open School. 19.00 Kor
te film. 19.05 Gastprogr. 19.35 Me
ded. en Morgen. 19.45 Journ. 20.10
Amusementsprogr. 20.45 Het ver
haal van Waruthia, film. 21.35 Spel
progr. 22.05 Aktie-progr. 22.35
NET II
Van 18.00 tot 20.10 Zie Net I. 20.10
Docum. serie. 20.35 De collega's, tv-
sene. 21.20 Net zoals thuis (Olyan
mint Otthom), speelfilm.
In een extra uitzending van de NOS-rubriek "Den Haag Van
daag' zal een samenvatting van een half uur worden gegeven van
de debatten in de Tweede Kamer over het aftreden van minister
Andriessen. (Ned. 123.10 uur).
De televisie-actualiteitenrubriek Brandpunt van de KRO be
steedt vanavond aandacht aan het debat in de Tweede Kamer over
het aftreden van minister Andriessen. Voorts heeft Brandpunt een
bijdrage over het overleg met minister Wiegel inzake de BB en de
vraag of die organisatie bij rampen in vredestijd beter kan worden
ingezet.
Tenslotte heeft de KRO een reportage over de situatie in West-
Du i island. waar voetballers op grond van televisiebeelden voor
tijdens de wedstrijd niet geconstateerde overtredingen worden ge
straft. De Duitse televisiemakers zijn voor het beschikbaar stellen
van die beelden al cbjor fanatieke voetbalaanhungers bedreigd.
(Ned. 2.2130 uur.)
RADIO
„Sportpanorama"- AVRO. Vanavond om 22.00 uur via Hilversum
2 een gesprek met de voorzitter van het Nederlands Olympisch Co
mité, de heer Idenburg, over de komende Spelen in Moskou en er
wordt aandacht besteed aan het pas verschenen boek "Rusland en
zijn Olympische Spelen" van Martin van den Heuvel. Voorts brengt
Sportpanorama een impressie van de terugkomst van de Neder
landse ploeg die deelnam aan de Olympische Winterspelen in Lake
Placid.
"Hoor haar" - VARA. Woensdagochtend om 09.50 uur via Hilver
sum 2. De tweede aflevering over sextherapieën, waurin nu wordt
gepraat over moeilijkheden bij de geslachtsgemeenschap. Patiën
ten en therapeuten krijgen daarover het woord.
DINSDAG 26 FEBRUARI 1980
HILVERSUM I
NOS: Ieder heel uur nws. A VR: 18.11
AVRO's Radiojournaal. 18.25 Top
pers van toen. 19.02 (S) Natafelen.
20.03 (S) Operettefragmenten. 20.30
(S) Van Broadway tot Carre. 21.02
Met voorbedachten rade, hoorspel-
serie. 21.52 Lichte grammofoonmu-
ziek. 22.02 AVRO's sportpanorama.
NOS: 23.02 (S) Met het oog op mor
gen. VARA 00.02 (S) Elpee tuin. 1.02
'Si Groot licht. 5.02 (S) Truck.
HILVERSUM II
KRO: Ï1T11 Verkenning. HUM.
VERBOND: 18.20 Na vijven en zes
sen. P.P.: 18.50 Uitz. van de PSP.
KRO 19.00 <S) Wegen naar verzoe
ning. 19.30 Kruispunt. 20.00 (S) Ra
dioportret van een componist. 21.15
Spektakel. 22.20 Overweging. 22.30
Nws. 22.40 (S) Zin in muz 23.30 (S)
Muz. op het spel (64). 23.55 Nws.
HILVERSUM III
NOS: Ieder heel uur nws. 18.03 (S)
De Avondspits met de Nationale
Hitparade. VARA: 19.02 (S) Pop-
donder. 21.02 (S) Nashville. 22.02 (S)
And all that jazz. 23.02 (S) Elpee
tuin.
WOENSDAG 27 FEBRUARI
HILVERSUM I
Ieder heel uur nieuws. VOO: 7.03 (S)
Ook goeie morgen. 9.03 (S) Muziek
terwijl u werkt. 10.02 (S) Kletskop.
VPRO 10.45 (S) Villa-VPRO. 13.03
Welingelichte kringen. 13.30 Span
nende splookjes. 14 02 Achterwerk.
EO 14 20 (S) Radio-Kleuter krant.
14 45 (S) Open huis 16 02 (S) EO-
Metterdaad. 16.15 <S) Licht en uit
richt. 16.55 (S) EO-Aktief. 17.02 (S)
Tijdsein. NCRV: 17.45 (S) Theate
rorgelbespeling.
HILVERSUM II
VARA 7.00 Nieuws. 7.10 Ochtend-
gymn. 7.20 De Wekkerradio. (7.00,
8.00 en 8.30 Nws.) 9.00 Gymn. voor
de vrouw. 9.10 Waterstanden. NOS:
9.15 Werkbank, VARA: 9.25 Keuren
en kiezen. 9.50 Hoor Haar! 11.10
Schoolradio. 11.30 Kwadendamme-
Centraal. OVERHEIDSVOOR
LICHTING: 12.16 Uitz. van het mi
nisterie van financien. VARA: 12.28
Meded. voor land- en tuinbouw.
Centraal. 13.30 Oude Schoolliedjes.
13.50 Kinderen een kwartje. 14.30
Leef-tijd-gcnoeg. 15.30 Operette.
16.00 Je bent jong en je moet wel,
hoorspel. 16.40 Lichte grammo-
foonmuziek. 17.00 (S) Een blokje
Nederlands. 17.24 Meded., SOS- en
poliUeber. 17.30 Nws. 17.36 Dingen
van de dag.
HILVERSUM III
Ieder heel uur nieuws. KRO: 7.02 (S)
Des Engels. 9.03 (S) Van negen tot
twaalf. 12.03 (S) Do Noon Show.
14.03 (S) De Theo Stokkink-Show.
17.03 (S) Stamon.
HILVERSUM IV
VARA: 7.00 Nws. 7.02 (S) Het leven
de Woord. 7.10 (S) Preludium. 9,00
Nws. 9.02 (S) Kinderen aan het
woord (7). 9.15 (S) Onder de hoogte-
zon. 10.00 (S) Orkestpalet. 12.00 Nws.
12.02 (S> Tafel muziek. (12.02 Piano-
werken uit de Romantiek. 12.30
Componistenportret. 13.30 Platen-
nieuws.) 13.55 (S) Zojuist versche
nen. 14.00 Nws. 14.02 (S) Meester-
werken uit de kwartetliteratuur.
14.30 (S) Orgel- en clavecimbelcon-
cert. 15 00 (S) In kleine bezetting.
16 00 (8) Het grote Werk 10.55 (S)
Kunst- en vliegwerk. 17.00 Ein-
HAARLEM/HILVERSUM (GPD) - Een televisieprogram
ma dat niet meer dan 40.000 kijkers per aflevering weet te
scoren, zou bij de meeste omroepen in ons land onver
wijld van het scherm worden gehaald. Kijkcijfers zijn bij
de meeste omroepen heilig, ondanks het feit dat dit in alle
toonaarden wordt ontkend.
Voor radioprogramma's liggen de criteria wat anders. Ten
eerste worden radioprogramma's lang niet zo snel uit de
ether gehaald als tv-uizendingen en ten tweede is men bij
de omroep allang blij als blijkt dat een radioprogramma
per uitzending 100.000 luisteraars aan het toestel weet te
trekken.
Maar toch blijft daar dan het getal van 40.000 staan, het
gemiddeld aantal luisteraars dat per aflevering afstemt op
het NCRV-radioprogramma „Literama" dat binnenkort
de vijftiende jaargang ingaat en deze maand in Haarlem
de J. H. Gottmerprijs uitgereikt heeft gekregen.
Uit do pakweg 10.000 titels die ei
per jaar in ons land verschijnen
len dat loopt dan van planten
boeken tot romans) moet de
redactie van Literama een duide
lijke keuze maken, waarbij men
onder meer te maken heeft met
kwaliteit („Een boek moet wel
een beetje niveau hebben"), de
actualiteit en wat haalbaar is <ot
een schrijver al dan niet beschik
baar is op een bepaald mo
ment).
„Maar', zo meent Wim Hamaker,
„natuurlijk zijn we geëngageerd.
Die twee getallen (de 4U.UUU luiste
raars en de vijftiende jaargang)
zijn normaal gesproken onver
enigbaar. Een radioprogramma
dat betrekkelijk weinig luiste
raars trekt en toch al ruim veer
tien jaar aan de weg timmert.
Voor dergelijke staaltjes van
doorzettingsvei'mogen is men in
Hilversum maar nauwelijks te
vinden. Het zegt dan ook veel
meer van de kwaliteit van het
programma en de moed van de
NCRV ten aanzien van een der
gelijk literair programma.
Eén van de overwegingen van de
jury van de J. H. Gottmerprijs
(bestaande uit Joop Voogd van
de PvdA, Dick Reumer, directeur
van het Nederlands Bibliotheek
Centrum en Max van Rooy, ad
junct-hoofdredacteur NRC) was
dan ook dat Literama de enige
radiorubriek is die met „ijzeren
continuïteit op een volwassen
manier aandacht aan de boek-
produktie besteedt, in een tijd dat
HOLLYWOOD (UPI) - De films
'Kramer VS. Kramer' en 'AU
that jazz' zijn elk voorgedragen
voor negen Oscars, de jaarlijks
toe te kennen Amerikaanse
'Academy Awards'.
Op 14 april zullen de leden van de
academie een keuze moeten ma
ken tussen deze twee werken en
.Apocalypse now', 'Breaking
Away' en 'Norma Rae', die ook
zijn voorgedragen.
Bij de toekenning van de Oscar
voor de beste mannelijke hoofd
rol gaat de keuze tussen Dustin
Hoffman ('Kramer VS. Kramer'),
Jack Lemmon ('The China Syn
drome'), Al Pacino .And justi
ce for all'), Roy Scheider ('All
that jazz') en Peter Sellers
('Being there').
De winnares van de onderschei
ding voor de beste hoofdrol
speelster wordt Sally Field
('Norma Rae'), Jill Clayburgh
('Starting over'), Jane Fonda
('The China Syndrome'), Marsha
Mason ('Chapter two') of Bette
Midler ('The rose').
culturele uitzendingen op radio
en televisie steeds schaarser
worden"
Daar kunnen de dames en heren in
het Hilversumse het mee doen.
De literatuur (en dat is waar uit
geverij Gottmer zich natuurlijk
met name voor interesseert)
komt er maar bekaaid af op radio
en tv en daar heeft men bepaald
geen ongelijk in, hoewel liet van
de kant van de omroepen na
tuurlijk niet helemaal onbegrij
pelijk is dat er weinig program
ma's worden gemaakt voor een
(heel) klein publiek.
De eindredacteur van Literama
Wim Ramaker (sinds 1971 ver
bonden aan die rubriek) zal nooit
beweren dat het programma ui-
terrqate populair is bij een grote
groep luisteraars, maar kan toch
met enige gepaste trots melden
dat de luisteraars die luisteren
ook werkelijk zeer geinteres-
seerd zijn in de uitzendingenvan
Literama en dat kan niet van veel
andere radioprogramma's wor
den gezegd.
Daarnaast merkt Ramaker op:
„Gemmiddeld zo'ri 40.000 luiste
raars vind ik eigenlijk heel erg
veel. Als je een avond de
schouwburg vol hebt, dan zitten
daar hoogstens 1000 mensen.
Dan moet je wel 40 schouwbur
gen tot de nok toe gevuld hebben
wil je in één keer zoveel mensen
bereiken".
Een niet geheel ten onrechte ge
maakte opmerkingen, hoewel
een schouwburgbezoeker nog al
tijd zijn jas moet aantrekken, het
al dan niet bane weer moet trot
seren en bij de ingang een toe
gangsbewijs moet kopen. En bij
de radio dient de consument
slechts de knop om te draaien om
zich daarna in een gemakkelijke
fauteuil te nestelen, waarna het
programma op simpele wijze kan
worden geconsumeerd. Toch
heeft Ramaker gelijk.
Voor een rubriek als Literama,
waarin boeken worden bespro
ken. schrijvers aan het woord
komen en onder meer de literaire
v De in Oegstgeest wonende filmregisseur Paul Verhoeven kreeg gisteren in Amsterdam de 'Pro-Motor-prijs
1980' uitgereikt voor zijn nieuwste werkstuk, 'Spetters'. Het was de eerste maal. dat deze prijs werd toegekend
aan iemand die zich op bijzondere wijze heeft ingezet voor de motor en zijn berijder. Op de foto Paul
Verhoeven met de prijs en het daarbij behorende diploma.
Dat kan ook eigenlijk niet ander.-,
als je met schrijvers bezig bent. In
de tijd van de discussie ovei
kernwapens hebben we het ge
plande programma geschrapt en
een discussie tussen Bert Schier-
beek en Simon Vinkenoog uitge
zonden. En zij praatten over wat
/ij zich zouden voorstellen bij een
kernoorlog. Je kiest toch voot
bepaalde dingen, daar komt je
niet onderuit
.Ja. dan zeggen meteen een boel
mensen datje elitair te werk gaat.
Maai wat is elitair". Ik ben een
«v. HIV*-*,*.luagd naar een voet
balwedstrijd. Ik weet dus niets
van voetbal en helemaal niet wat
de buitenspelregel is. Dat hebben
ze me toen vele malen proberen
uit te leggen en ik snap het nog
steeds niet. Het is een soort taal
die je in je eigen interessewereld
gebruikt, maar is dat dun elitair?
Is voetbal daardoor elitair? Is li
teratuur daardoor elitair? Onmin.
Maar het moetje wel interesseren
om het te kunnen volgen".
Vandaar ook dat Ramaker op
merkt: „Als naar een voetbal
wedstrijd twee miljoen mensen
kijken, dun is dat toch oke. Dat is
ook leuk. Voetbal is zeker niet
minder interessant dan litera
tuur, maar ook zeker niet interes
santer dan literatuur".
Het behoud van de inhoudelijke
kwaliteit sluit volgens de Litera-
ma-eindredacteur aardige expe
rimenten zeker niet uit. Een paar
jaar geleden ging men met het
programma „het land in" en na de
eerste uitzending merkte Wim
Ramaker op: „Ik heb toch maar
honderd mensen van negen uur
tot kwart voor elf naar gedichten
laten luisteren. Dat vind ik mee
genomen".
En dat typeert de bedoelingen van
Ramaker., Niet de kwantiteit
staat voorop, maar de kwaliteit.
Zegt hij: „Steeds meer blijkt dat
cultuur het moet afleggen ten op
zichte van andere vrijetijdsbe
stedingen. Dat vind ik een slechte
zaak en ik zal er dan ook van alles
aan doen om dat te veranderen.
Het neveneflect van zon pro
gramma ais Literama moet zijn
dat je de mensen er van dooi-
dringt. dat ze de informatie die
beschikbaar is, veel kritischer
gaan bekijken. Als mensen in
formatie niet meer kritisch kun
nen volgen dan zijn ze veel ge
makkelijker te manipuleren. Dan
krijg je een maatschappij waarbij'
de informatieverstrekkers heer
sen over de infoi matieconsu-
menten
De prijs die Literama nu heeft toe
gekend gekregen vindt Wim Ka-
maker een uiterst plezierige aan
gelegenheid. ...Ja. ik ben ei erg
blij mee In Nederland bestaat
nauwelijks een radiokritiek. Het
rapport van de jury beschouw ik
dan ook al> een soort recensie en
dat rapport zal gezien het feit dat
we die prijs hebben gekregen ze
ker niet slecht zijn
Wim Ramaker: Wat is elitair
kwis „Vondel had een kousen
winkel" wordt uitgezonden, be
staat nou eenmaal een uiterst
klejn publiek en zit hij met dat
aantal luisteraars eigenlijk aan de
hoge kant. mede gezien de uit
zendingstijdstippen (op maan
dagavond 21.30 en op donder
dagavond om 21.40 uur), want
dan slaat de tv genadeloos toe en
scoort de radio alleen dan nog
enigszins als er populaire pro
grammasoorten (zoals Langs de
Lijn) worden uitgezonden.
Ramaker zegt dan ook: „Het zou af
schuwelijk zijn als een program
ma als Literama alleen maar op
grond van de luisterdichtheid het
veld moest ruimen. Kijk, als op
eens zou blijken dat er twee mil
joen mensen naar de uitzendin
gen luisteren, ja, dan zou ik even
niet goed worden. Dan zou ik
onmiddellijk opslag vragen en
het programma meteen nog een
keer afluisteren. Maar ik denk dat
ik dan tot de conclusie moet ko
men dat het inhoudelijk nergens
meer over gaat"
Waarmee hij maar wil zeggen dat
Literama niet pretentieloos is en
dat ook nooit zal worden om al
leen maar meer luisteraars bij het
onderwerp te betrekken. En dat
standpunt kan je maar bij een
paar omroepen innemen. Wim
Ramaker „Het maakt zeker wel
uit bij wat voor omroep je en
dergelijk programma maakt. Je
uitgangspunten liggen anders, je
publiek is anders. Als je zo n zeil
de programma voor de TROS zou
moeten samenstellen, dan denk
ik dat daar onmiddellijk een hoop
amusement in moet worden ge
bracht. Maar literatuur is nooit
een vrijblijvend onderwerp. Via
een schrijver deel je het publiek
altijd wat mee. Dut kan niet an
ders".
