Vastenactie roept
verzet op
Hervormd vermogen rond één miljard groot
Ongehuwd moederschap
in trek bij jeugd VS
Kamer: inspraak psychiatrische patiënt
GSBBBBB
Doordringen tot de oorzaken
van armoede en ellende
Beyers
Naudé
uit
blanke
kerk
Kaars onder bed, gezin dakloos
DINSDAG 26 FEBRUARI 198(
Onder het motto "Omme
keer ommekaar" houdt de
stichting "Bisschoppelij
ke Vastenactie Neder
land" haar twintigste
campagne voor de inter
nationale hulpverlening.
Vorig jaar bracht de Vas
tenactie twaalf en een
half miljoen gulden op.
Wordt ze dit jaar ook zo'n
succes, dan kunnen met
dit geld opnieuw onge
veer 440 "solidariteits-
projecten" worden ge
holpen.
In deze twintig jaar heeft de Ne
derlandse Vastenactie in totaal
116 miljoen gulden opgebracht.
In vele parochies zijn speciale
werkgroepen bezig om een of
meer projecten "aan de man" te
brengen en op deze manier de
kerkleden ook bewust te maken
van het feit dat het lang niet over
al op de wereld zo prettig leven is
als hier.
Scheve ogen
De Vastenacties zijn nu zo ver dat
ze niet alleen de gevolgen van be
paalde situaties, zoals ellende en
armoede, aanpakken, maar ook
tot de oorzaken doordringen.
"Deze houding zal de acties op tal
van plaatsen in conflict kunnen
brengen met de machthebbers",
zei Baziel Maes, directeur van de
Vlaamse zusterorganisatie, ter
inleiding van de twintigste cam
pagne onder de Nederlandse
rooms-katholieken. "Dat zal zelfs
Hervormde Kerk: beroepen tot
voorganger van de evangelisatie
te Driedorp G. Beekman Harde-
garijp, te Klundert kandidaat F
Wijnhorst Vlaardingen; aange
nomen naar Asperen P.L. de
Jong te Laar (Duitsland), naar
Ochten I. Hoornaar Zijderveld;
bedankt voor Lienden K. Schip
per Dordrecht.
Gereformeerde Kerken: aange
nomen naar Driebergen A.J. Nij-
en Sneek, naar Koudekerk aan
den Itijn H. Bade Landsmeer;
bedankt voor Dedemsvaart A.
Hansen 's Gravenzande, voor
Beroepingen
Amsterdam-West H. Lijesen Rot-
terdam-Pendrecht.
OVERLEDEN: ds. F. H.
Landsman, 72 jaar, van 1967 tot
1973 secretaris-generaal van de
Hervormde Kerk en secretaris
van de hervormde synode, voor
dien hoofdredacteur van Her
vormd Nederland. De begrafenis
is donderdag om 2 uur in Biltho-
ven ("Den en rust"), na een ge-
dachtenisdienst om 11 uur in de
Maranathakerk (Sweelinck-
straat) te Den Haag.
in toenemende mate het geval
zijn", voorzag hij. "Als men voed
sel uitdeelt aan arme boeren,
krijgt men decoraties. Maar als
men boeren leert, hun methoden
en opbrengsten te verbeteren,
kijken de grootgrondbezitters al
met scheve ogen naar de vor
mingsprogramma's. En als men
hun dan ook nog een stuk grond
wil bezorgen, komen de bezitters
fel in verzet. De kleine boertjes
verdwijnen dan in de gevangenis
of ze worden gewoon vermoord"
De Vastenacties die in veie lan
den worden gehouden zullen
steeds meer te maken krijgen met
de mensenrechten, "want", aldus
Maes, "in de sociaal-economi
sche en politieke situatie van de
ontwikkelingslanden kan men,
op een enkele gunstige uitzonde
ring na, zoals in Nicaragua, wei
nig of geen verandering verwach
ten. Dat betekent méér aandach
voor juridische bijstand aan ge
vangenen en hulp aan getroffen
gezinnen. Het mag niet zo blijven
dat mensen gemakkelijker geld
geven naar aanleiding van een
aardbeving dan om maar iets te
noemen voor rechtsbijstand
aan gevangenen".
Levensstijl
•Volgens Baziel Maes zullen de Vas
tenacties zich ook steeds meer
moeten gaan inzetten voor een
Vastenactie: niet alleen armoede
"nieuwe levensstijl". Hij bleek
voorstander te zijn van een
krachtige samenwerking met
andere godsdiensten. "Dat is no
dig om krachten te bundelen te
gen de multinationale onderne-
ook doordringen tot de oorzaken.
mingen, die een uitzonderlijk
grote en meestal ongecontroleer
de macht hebben gekregen". "Zij
vertegenwoordigen een levens
stijl, arbeidstype en mensbeeld,
waartegen de partners van de
Vastenacties de mensen in de
ontwikkelingslanden zelf zich
verzetten. Kerken en godsdien
sten", zo zei Baziel Maes, "zullen
hiervoor hun morele kracht in de
waagschaal moeten werpen".
Blokkade. Kardinaal Wille-
brands heeft de Utrechtse af
vaardiging van het Landelijk
Pastoraal Overleg voorgesteld,
dat dit overleg in zijn eerstvol
gende zitting de "verontrustende
ontwikkelingen" sinds de Ne
derlandse bisschoppensynode
van januari zal bespreken. Dat
zou dan in de plaats moeten ko
men van het oorspronkelijke
plan, namelijk een bespreking
van de catechese.
Tijdens de bijeenkomst van zater
dag met de Utrechtse LPO-af-
vaardiging werd gesproken over
de "blokkade" die na de synode
van de Nederlandse bisschoppen
in vele kringen moet worden ge
constateerd. Het vastlopen van
het Landelijk Pastoraal Overleg
en de resultaten van de synode
houden, volgens alle deelnemers,
verband met elkaar. Het gevolg
van de synode is: een gevoel van
matheid, verwarring en onmacht.
Verontwaardigd. De Vereniging
van Pastoraal Werkenden in het
bisdom Rotterdam is veront
waardigd over de weigering van
de bisschop om een gehuwd
priester als pastoraal werker aan
te stellen. Zij vindt deze vorm van
gezagsuitoefening kwalijk. Bo
vendien wordt er met open ogen
voorbijgegaan aan het tekort aan
deskundige pastores.
Bisschop Simonis weigerde on
langs de heer J. Sierat uit Box
meer in een Woerdens ziekenhuis
aan te stellen omdat deze als ge
huwd priester in een moeilijke si
tuatie zou komen als hij sterven
den moest begeleiden maar de
laatste sacramenten niet mocht
toedienen. De Vereniging van
Pastoraal Werkenden heeft het
idee dat de bisschop het opvol
gen van kerkelijke regels vraagt
ten koste van zieken en bejaar
den.
Dr. Beyers Naudé, de in blank
Zuid-Afrika verguisde ex-direc
teur van het Zuidafrikaanse
Christelijk Instituut, heeft ge
zegd dat hij zich niet langer als lid
beschouwt van de Nederduits
Gereformeerde Kerk in dat land
en lid wordt van de zwarte Gere
formeerde Kerk in Afrika. De
blanke kerk, zo meent Beyers
Naudé, heeft gefaald om haar rol
in de Zuidafrikaanse gemeen
schap te vervullen.
Met hem hebben nog drie predi
kanten de blanke kerk verlaten.
Dr. Beyers Naudé heeft alle hoop
opgegeven dat de Nederlands
Gereformeerde Kerk in Zuid-
Afrika nog in staat zou zijn de
problemen van dit land te begrij
pen.
Ds. Roelf Meyer, een van de uitge-
tredenen, die lange tijd hoofdre
dacteur was van het nu verboden
Oecumenisch Journal, zegt in
een gezamenlijke verklaring van
de theologen dat de blanke kerk
nog steeds het onderdrukkende
sociaal-economische stelsel var
de Zuidafrikaanse maatschappij
steunt en dat ze in feite een blan
ke "rassenkerk" is.
Volgens de theologen isoleert de
Nederlands Gereformeerde Kerk
zich steeds meer van (le gemeen
schap der kerken in Zuid-Afrika
De vrouw van dr. Beyers Naudé,
mevrouw Ilse Naudé, die van
Duitse afkomst is, zal haar kerk
niét verlaten.
Het vermogen van de Nederlandse Her
vormde Kerk, bestaande uit landerij
en, gebouwen, banksaldi en beleggin
gen beloopt waarschijnlijk rond één
miljard gulden. Die voorzichtige schat
ting maakt Paul s'Jacob, diakonaal
consulent van de Hervormde Kerk in
Friesland, in een rapport over de fi
nanciën van zijn kerk. Het rapport is
geschreven op verzoek van de Neder
landse vereniging tot steun aan de Oe
cumenische Ontwikkelingscoöperatie.
Het draagt materiaal aan vooreen dis
cussie over de mogelijkheden voor her
vormde beleggingen in de Ontwikke
ling scoöperatieeen in Nederland ge
vestigde instelling van de Wereldraad
van Kerken die gelden, in de vomn van
leningen met lage renteverstrekt voor
ontwikkelingsprojecten van arme be
volkingsgroepen in vrijwel de hele we
reld.
Paul s'Jacob komt tot zijn schatting van
het hervormde bezit op basis van cij
fers over de opbrengsten van de ver
schillende vermogens die in de Her
vormde Kerk bestaan.
De bruto-opbrengst van diakonie-lan-
derijen en gebouwde eigendommen
bedroeg in 1978 acht miljoen gulden.
De opbrengst van banksaldi, beleggin
gen en verstrekte hypotheken in het
bezit van diakonieën was in dat jaar
ruim elf miljoen. De vermogens van de
kerkvoogdijen leverden ongeveer
twaalf miljoen op. Samen geeft dat een
bruto-resultaat van 31 miljoen gulden.
Uitgaande van een rendement van drie
procent, zou dat inderdaad betekenen
dat het vermogen in totaal één miljard
gulden bedraagt.
Pijnlijk punt
De heer s'Jacob meent dat aan het bezit(
en aan het gebruik van dit vermogen'
wel een en ander schort.
Een pijnlijk punt is volgens hem dat
jaarlijks drie miljoen gulden uit diako-
nale bron wordt gebruikt voor de fi
nanciering van landelijk en provinciaal
kerkewerk. Hoewel daar ook diako-
nale bureaus en functionarissen onder
vallen, vindt hij het toch niet juist dat
diakonaal geld wordt bestemd voor de
kerkorganisatie.
Daar komt nog bij dat op plaatselijk vlak
de diakonie vaak bijspringt om de ker
kelijke gemeente financieel draaiende
te houden. "Formeel zijn de mogelijk
heden tot overheveling niet groot", zo
schrijft s'Jacob, "maar in de praktijk
komt dit verschijnsel vrij veel voor, in
allerlei vormen". Ook gebeurt het dat
de diakonie leningen tegen lage rente
verstrekt aan de kerkvoogdij. "Het
verschil tussen de rente bij de diakonie
en de bank is dan wel een meevaller
voor de kerkvoogdij, maar een strop
voor hen die mede van het diakonie-
budget afhankelijk zijn voor hun voe
ding, onderwijs of landbouwproject".
s'Jacob schat dat op die manier jaar
lijks zeker twee miljoen gulden van de
diakonie naar de kerkvoogdij vloeit.
De Friese aiakonalc consulent meent
dat er ruime mogelijkheden zijn voor
beleggingen in de Oecumenische
Ontwikkelingscoöperatie. Als alle
hervormde gemeenten de aanbeve
ling van de synode letterlijk zouden
navolgen, door één aandeel van vijf
honderd gulden aan te schaffen, zou
de coöperatie op slag anderhalf mil
joen gulden werkkapitaal in handen
krijgen. In werkelijkheid hebben
hervormde gemeenten tot nu toe bij
na f. 300.000 daarin belegd.
Positieve kant
\an het feit dat de Hervormde Kerk veel
bezit heeft ziet Paul s'Jacob ook een
positieve kant. Hij noemt dan bijvoor
beeld de grote bijdrage van het monu
mentale gebouwenbestand aan dorps-
en stadsgezichten en de investeringen
van diakonaal vermogen in voorzie
ningen voor gehandicapten, jongeren
en bejaarden, hetzij in gebouwen, het
zij in salarissen van medewerkers.
Een nadeel is dan weer dat "rijke" ge
meenten door hun bezit worden be
lemmerd in de samenwerking met zus-
tergemeenten of met andere kerken.
Het gesprek over de financiën zou in
bredere kring gevoerd moeten worden,
meent s'Jacob. Met name over het
vermogen komt in het algemeen maar
weinig informatie naar buiten. Ner- j
gens in de kerk bestaan normen voor
het beleggen van vermogen. Mede op
aandrang van de landelijke organen
wordt de gemeente op veel plaatsen nu
eerder en beter bij het financiële beleid
betrokken, maar ideaal is het nog lang
niet.
DEN HAAG (GPD) - De rechten
van patiënten in psychiatrische
ziekenhuizen moeten op korte
termijn worden versterkt. Een
meerderheid van de Tweede
Kamer vindt dat dit moet gebeu
ren door het recht op inspraak
van psychiatrische patiënten te
versterken. Dit bleek gisteren tij
dens een commissievergadering
over de geestelijke gezondheids
zorg.
CDA en WD hebben gezamenlijk
in moties uitdrukking gegeven
aan hun wensen dat psychiatri
sche ziekenhuizen de beschik
king moeten krijgen over patiën
tenraden en patiëntenvertrou
wenspersonen. De oppositie
drong daarnaast aan op erken
ning van het beklagrecht van de
psychiatrische patiënten. Naast
een onafhankelijke vertrouwen
spersoon moeten ook beklag-
commissies en bureaus voor
rechtshulp aan elke inrichting en
instelling verbonden worden, al
dus de PvdA.
De meeste fracties zijn het echter
met de Nationale Ziekenhuisraad'
eens dat de benoeming van een
vertrouwenspersoon de voor
keur verdient. Ter wille van zijn
onafhankelijkheid zou hij (of zij)
in dienst moeten zijn van een
stichting, terwijl hij toch in de in
richting werkt. Zonodig moet hij
terug kunnen vallen op een „ach
terban" van deskundigen, aldus
staatssecretaris Veder-Smit
(volksgezondheid).
Zij ontkende overigens dat de
geestelijke gezondheidszorg een
stiefkind op het departement zou
zijn. In antwoord op kritiek van
uit de Kamercommissie wees zij
juist op de forse hoeveelheid
werk die verzet wordt in deze sec
tor, Ook verwees mevrouw Ve
der-Smit naar de problemen, die
het huidige kabinet geërfd had
van het vorige.
Zij ziet het als haar voornaamste
taak samenhang en evenwicht
tussen de verschillende vormen
van zorg te bevorderen. Daarom
moet er gekomen worden tot
schaalverkleining en kwaliteits
verbetering. Speciale aandacht
vroeg zij voor de uitbreiding van
personeel, de nieuwbouw en de
verbetering van de rechtspositie
van de patiënt.
Met vrijwel de gehele Kamer ver
schilt de staatssecretaris echter
van mening over de wijze waarop
dit laatste tot stand moet worden
gebracht. De Kamer is het niet
eens met haar voorstel de rechts
positie in drie fasen te verbete
ren: eerst die voor onvrijwillig
opgenomen patiënten, dan voor
vrijwillige patiënten waarna bei
de regelingen in elkaar gescho
ven zouden moeten worden.
Een tijdelijke regeling van de rech
ten van vrijwillige patiënten r.al
geregeld worden door dit vast te
leggen in de rekenningsnormen
voor de psychiatrische zieken
huizen. Hierbij zal ook de instel
ling van een patiëntenraad aan de
orde komen.
Elektroshocks zullen voorlopig
niet verboden worden, zoals
PvdA en PPR gisteren vroegen.
Mevrouw Veder-Smit wil geen
ingrijpende beslissingen hier
over totdat dè Gezondheidsraad
midden 1981 een advies heeft uit-
gebracht. Wel vroeg zij geneeshe
ren en instellingen om zo groot
mogelijke terughoudendheid bij
het toepassen van het middel.
Volgens mevrouw Haas-berger
(PvdA) is elektroshock maat
schappelijk onverantwoord. Zij
wilde dan ook een verbod tot de
raad het advies heeft uitge
bracht.
WASHINGTON (BELGA)- Het
aantal ongehuwde moeders
in de Verenigde Staten is laat
ste de jaren met 63 procent
toegenomen. Vooral onder de
meisjes van elf tot veertien
jaar komen veelvuldig zwan
gerschappen voor. Vorig jaar
waren in de Verenigde Staten
één miljoen tieners in ver
wachting.
Dokters, sociologen en psy
chologen, gealarmeerd door
deze cijfers, hebben zich over
het probleem gebogen en
kwamen tot opzienbarende
ontdekkingen. Het meren
deel van de jonge meisjes is
bewust in verwachting.
Het is in de mode in Amerika
om op vijftienjarige leeftijd
een kind te baren. Veel meis
jes zien er bijvoorbeeld een
middel in om de puberteit
over te slaan en op die manier
eerder als volwassene te wor
den beschouwd.
"Tot voor enkele jaren", aldus
een lerares, "was een zwan
gerschap zonder gehuwd te
zijn een verschrikking voor
een meisje: de meeste scholen
zonden de toekomstige moe
ders weg en iedereen wees ze
met de vinger na." Hierin is
verandering gekomen sinds
in 1975 een wet is aangeno
men, die verbiedt, dat onge
huwde moeders worden
weggezonden van school.
omdat dat op discriminatie
neerkomt.
Voor de scholen zat er niet veel
anders op dan zich bij de si
tuatie neer te leggen. Öm zo
veel mogelijk meisjes na de
zwangerschap weer de weg
naar school te wijzen werden
privélessen uitgewerkt. De
laatste weken van de zwan
gerschap en de eerste drie
maanden na de geboorte krij
gen de meisjes privé-onder-
wijs aan huis. In de praktijk
blijkt nu, dat dit vaak ver
geefse moeite is. In een voor
stad van Washington kregen
votig jaar vijfentwintig
meisjes een kind. Geen en
kele van hen hervatte de les
sen. De meesten zijn nu af
hankelijk van de sociale bij
stand.
"In Amerika wordt men nu ge
confronteerd met een totaal
nieuwe sociale groep", zo
verklaarde een pedagoge.
"Het zijn de ongehuwde
moeders, die vaak nog een
groot deel van hun opvoeding
missen en door gebrek aan
onderwijs meestal werkloos
zijn.
Denk niet, dat ik overdrijf', zegt
zij. "Van de 28.000 tieners van
een voorstad waren er vorig
jaar 3000 zwanger dat is 1 op
9, In 1979 waren er in Amerika
meer dan één miljoen toe
komstige moeders die ,hun
vijftiende verjaardag Siog
moesten vieren. In de econo
misch achtergebleven klas
sen betekent zwangerschap
vaak een bevrijding voor de
betrokken tieners. Zo denken
ze te ontkomen aan een hel
van armoede, alcoholisme en
inteelt. Ze rekenen zichzelf
voor dat ze mét de 220 dollar
van de bijstand, de Voedsel
bonnetjes en de gratis, medi
sche verzorging samen met
hun kind gelukkiger zullen
zijn, dan wanneer ze bij hun
familie blijven wonen."
Het verlangen om het eigen mi
lieu te ontvluchten verklaart
echter niet alles. Het moeder
schap is ook "in" op de scho
len in de wat duurdere wij
ken. Daar betekent een kind
krijgen een status verwerven.
"Voor ik in verwachting was
werd ik beschouwd als een
onverantwoordelijk kind dat
men kon bevelen en straffen.
Ik had toen ook geen deel aan
de volwassenenwereld", zo
vertelt een vijftienjarig
schoolmeisje. "Nu kan men
mij met meer over het hoofd
zien."
In de Verenigde Staten ziet men
de oorzaak van dit verschijn
sel vooral in het feit, dat de
hedendaagse maatschappij
zwangerschap" op jeugdige
leeftijd aanmoedigt. Voort
durend wordt tot het hebben
van sexuele betrekkingen
aangespoord in de pers, de
film, de teievisie en de recla
me. Toch blijft men de gevol
gen van de sexuele bevrijding
veroordelen. De voormalige
Amerikaanse minister van
volksgezondheid. Joseph
Califano, zegt: "Het is nu te
laat om ons de hersenen te
pijnigen over de vraag of het
al dan niet moreel toelaatbaar
is dat een tiener sexuele be
trekkingen heeft. Het is ook
onzinnig te bestuderen of vijf
tienjarigen wel wettelijk mo
gen wensen kinderen te krij
gen. Het komt er nu op aan de
zaken te zien zoals ze zijn en
daar gevolgen aan te verbin
den. Al is het dan hoege
naamd niet prettig dat onder
ogen te moeten zien."
advertentie
ENTRESOL biedt u een geheel*
vernieuwde kollektie aan w.o.:
'handvervaardigde
Cloisonné vazen, vaasjes, servetringen, miniaturen, rook-
sets enz. enz.
ivoren
schaakspelen, beelden, beeldjes (o.a. dierfiguren), colliers,
armbanden, oorhangers en -knopjes, hangers, ringen,
amuletten (ook oud-ivoren armbanden)
bloedkoralen
colliers, armbanden, broches, hangers, oorhangers en
-knopjes, ringen
zilveren
colliers, armbanden, hangers, ringen, oorknopjes en -han
gers
tijgeroog colliers, oorknoppen, oorhangers, armban-
karneool den, amuletten, broches al of niet met zilver
amethyst J gecombineerd
jade
mooie collectie (oud) jade beelden (v.a. 150,-) en siera
den
chinees aardewerk
vanaf dynastie „Chia-Ching" (1796)
boeddha's
oude Boeddha's en Replica's
oude en antieke gebruiksvoorwerpen
uit india en China (w.o. grafbeeldjes) (antiek) kinderspeel
goed enz. enz.
houtsnijwerk
zeer fraai verfijnde handgesneden wanddecoraties uit Chi
na.
Grote teakhouten handgesneaen wanddecoraties uit Indone-
MAASTRICHT (ANP) - Het uit ne
gen personen bestaande gezin
Tiber uit Maastricht is dakloos
geworden doordat de jongste
twee kinderen zondag een kaars
onder het bed in hun slaapkamer
hadden aangestoken.
De politie van Maastricht deelde
gisteren mee dat vast is komen te
staan dat de zesjarige tweeling
Milly en Remy Tiber een kaars
hebben aangestoken om hun
slaapkamer te verwarmen. Zij
hadden het koud. Nauwelijks
hadden zij de kaars aangeslopen
of de matras van het bed vloog in
brand.
Hun 43-jarige moeder werd de
brandlucht meteen gewaar. Zij
alarmeerde alle familieleden. Zij
konden de brand niet zelf meer
blussen. Wel de brandweer van
Maastricht, maar die slaagde er
niet in om de bovenverdieping
van de woning aan de Leesen-
straat in de stadswijk Heer te be
houden. Het dakloze gezin is tij
delijk ondergebracht in een na
bijgelegen hotel.
