"Ik zie het
toneel als
entertainment
toegelicht
Acteur Peter Aryans
[lesprogramma
MAANDAG 25 FEBRUARI 1980
RADIO - TV - KUNST
PAGifJA 5
DOORWERTH (GPD) - „Als je op die kast komt, op
de televisie, dan ben je publiek bezit. Je doet toeval
lig iets waardoor je tegelijk bij twee miljoen mensen
op bezoek komt. Dat zit toevallig in dat vak gebak-
ken en dat vak probeer je zo goed mogelijk te doen.
Maar ik vind persoonlijk, dat het meer nadeel heeft
dan voordelen, het bekend zijn. Ik ben niet zo hypo
criet dat ik zeg dat ik het niet leuk vind als mijn werk
gewaarderd wordt".
„Maar ik moet wel heel eerlijk zeggen, dat ik het vre
selijk vond als ik werd nageschreeuwd. In .Klater
goud" had ik dan nog het „geluk", tussen aanha
lingstekens, om Pummel te heten en als ik dan 's
avonds als een gek tnet een zonnebril op over Rhodos
liep... Tot op Rhodos heb ik „Pummel. Pummel" moe
ten horen. In de vier jaar dat ik in Amsterdam heb
gewoond, ben ik maar twee keer in .Americain"
geweest. Ik had het gevoel alsof ik in mijn blote kont
liep. Ik kan daar niet tegen".
„Het is geen moment bij mij op
gekomen dit vak te gaan
beoefenen om bekend of be
roemd te worden. Ik hield van
dat vak. Het leek mij iets
heerlijks om te kunnen doen,
of te mógen doen, laat ik het
zo zeggen. Als je op straat
herkend wordt, streelt dat na
tuurlijk je ijdelheid, maar het
is de manier waarop. Ik ver
geet nooit dat ik eens op het
perron stond in Rotterdam.
Er komt een keurige meneer
met een koffertje op mij af,
gaat vlak voor mij staan,
drukt mij heel zachtjes de
hand en fluistert: ,,Ik vond
het uitstekend en verder zeg
ik niks". En liep weg. Dat is
geweldig, dat zijn zalige za
ken. Laten we nou eerlijk zijn,
dan moetje niet gaan zeggen
daar sta ik boven of wat dan
ook, dat is flauwekul".
Peter Aryans vindt dat hij als
acteur de wind mee heeft' ge
had. Een speciale toneelop
leiding zat er weliswaar niet
in, maar zijn periode bij het
cabaret en de hoorspelkern
acht hij als leerschool ook
zeer waardevol. Alleen die
naam.
„Kijk eens, mijn naam is dus
Vander, dus men denkt Van
der wat? Toen ik dertig was
en de eerste schreden zette op
de planken bij het cabaret,
dacht ik, ja, Vander, dat is
gewoon een lullige naam. Dat
wil zeggen, men weet niet dat
het een beroepsnaam is, net
als bakker of molenaar. In de
bijbel staat ook de dorstigen
werden gelaafd en de zieke
gevanderd. Een vander, wat
maar heel weinig voorkwam,
was een ziekentrooster. Een
van mijn voorvaderen heette
Aryan en ik dacht, ik ben een
zoon van die Aryan en zo
werd het Aryans. Wat dat be
treft is het dus wel een ver
antwoord pseudoniem".
Lutz sterk
in 'Uit
pure liefde'
LEIDEN - "D'66 is een boerenpar
tij met blazers aan" was één van
de vele opmerkingen, die Luc
Lutz (Sebastiaan Kruithof) zater
dagavond bezigde in een vrijwel
uitverkochte Leidse Schouw
burg. Hij zei dat in het door Lutz
en Hans Sleeuwijk gepresen
teerde toneelstuk "Uit pure lief
de" ("In praise of love") van Sir
Terence Rattigan.
Deze door Gregor Frenkel Frank
bewerkte tragikomedie in twee
bedrijven kon alleen overeind
blijven door het sterk geprofi
leerde spel van Luc Lutz. Jo de
Meyere maakte met zijn creatie
van Mark Walters bijzonder wei
nig indruk en van Simone Roos-
kens (Lvdia Kruithof) viel aan
vankelijk het zeer irritante "ge
lach" op. Behalve dit verwijt in de
marge viel er weinig op de ac-
teerpresentatie van Simone aan
te merken, niet in de laatste
plaats (zoals de programmalei
ding ook ruiterlijk toegeeft) door
de sterke, dramatisch ondersteu
nende, rol van Luc Lutz.
Toch kun je je als theaterbezoeker
bij toneelstukken van Simone
Rooskens en Luc Lutz nimmer
aan de indruk onttrekken, dat
Lutz voor het grote succes zorgt.
Wanneer we ons bijvoorbeeld een
moment indenken, dat de rol van
Sebastiaan Kruithof vertolkt zou
worden door een minder getalen
teerde acteur, dan zouden nóch
Sir Terence Rattigan, nóch Gre
gor Frenkel Frank, nóch regis
seur Lo van Hensbergen kunnen
voorkomen, dat "Uit pure liefde"
z'n artistieke dood zou vinden in
de tragische beschrijving van
Lydia Kruithof s jeugd.
Evert Holtzer speelt een verrassend
spontane rol, Luc Lutz behoort
tot Nederlands beste acteurs en
Simone Rooskens verliest haar
geloofwaardigheid eigenlijk geen
moment. Het stuk is van een ont
hutsende eerlijkheid, waardoor
het onontkoombaar boeit.
BERT KOEKEBAKKER
LEIDEN - De ook van het ra
diohoorspel en de televisie
bekende acteur Peter Aryans
staat op het ogenblik in Alan
Ayckbourns toneelstuk "Ta
fel van tien" door toneel
groep Theater. Aryans
neemt daarin de rol van een
zware alcoholist voor zijn
rekening. Op vrijdagavond
is hij met het Arnhemse ge
zelschap in de Leidse
Schouwburg.
Hij zegt zijn hele leven altijd erg
veel naar variatie te hebben
gestreefd en zich eigenlijk
nooit zo zeer op één ding con
centreerde: „Misschien zou
dat voor een carrière met een
grote C beter zijn geweest, dat
weet ik niet, maar ik ben ge
zond en we hebben een stukje
kaas op het brood. Ik voel me
er wel bij, laat ik het zo stel
len".
Klatergoud
Een bijdrage tot die variatie le
verde de radioserie „Klater
goud", die omstreeks 1966 in
zo'n zestig afleveringen werd
uitgezonden. Eind 1971 wa
ren "de belevenissen van
Zwaan. Gilles, Pummel en
Van Dalen ook op de televisie
te volgen.
„Mensen die het eenmaal ge
hoord hadden, bleven ook
luisteren, want het waren
voortreffelijke teksten en
schitterende muziekjes. Het
is wel een unieke vogel hoor,
die Jelle de Vries. Toen die se
rie op de televisie kwam,
vonden de echte radioluiste
raars het tegenvallen. Dat kan
ook niet anders, dat is het ge
heim van radio, iedereen
heeft zijn eigen voorstelling.
Op de tv word je geconfron
teerd met de mensen zelf: oh
oh, hij er zo uit, ik had me hem
heel anders voorgesteld".
„Ik heb de allereerste AVRO-
uitzending op de tv meege
maakt, met Chiel de Boer in
1951. Toen hadden we hetjna-
tuurlijk vaak over tv en ^vat
het allemaal zou worden. Ik
zei toen, ik geloof dat je de
populairste man van Neder
land kan worden wanneer je
een week lang telkens na het
journaal in beeld komt, close-
up, en „poep" zegt. Dan ben je
binnen een week de populair
ste man van Nederland. Dat is
eng, dat is een heel eng
iets".
Het spijt Peter Aryans dat er in
Nederland zo weinig mensen
zijn die een goede humoristi
sche serie kunnen schrijven,
dat dat hier blijkbaar geen
vak is.
„Jelle zal wel leeg geschreven
zijn, want hij doet alleen nog
maar die gedichtenpro-
gramma's. Hij is een perfec
tionist, hij heeft voortreffelij
ke teksten geschreven. Je
hoefde geen komma te ver
anderen, echt niet, maar zulke
mensen heb je hier bijna niet,
een Eli Asser, zo'n kraan kan
ook niet open blijven
staan...".
„Tenzij ze dingen gaan bewer
ken en dan ben ik een enorme
fan van Jan Keja. Zijn maniei
van werken is geweldig, dat is
een wisselwerking. Die vond
sten met die Roal Dahls en die
Maupassants, wat hij daar
mee heeft gedaan... Dan zeg
gen ze wel. de TROS kan hel
betalen, maar dat is ook maai
betrekkelijk. Hij heeft toch
maar die Emmy Award ge
kregen voor „De vlieg" met
vijf onbekende mensen. Hij
heeft nu de „Decamerone"
onder handen. Wal wij daar
van gezien hebben, dat wordt
weer iets on-Hollands".
Fantasie
Er staan vaak pittige verhalen
in de „Decamerone" en in de
tv-serie zal dan ook zo nu en
dan wel eens wat bloot te be
wonderen zijn. Peter Aryans
heeft daar strikt genomen
geen bezwaar tegen, maar
geeft er de voorkeur aan dat
de kijkers hun fantasie nog
een beetje moeten gebruiken.
Dat kan. naar zijn mening,
veel intrigercndei zijn.
„Het bloot wordt tot nu toe ge
bruikt voor het droombeeld-
je. op wat voor manier dan
ook, of je nu een „Playboy
opslaat of n'tmporte wat voor
film - of ze moeten er een far-
Peter Aryans: 'Verveling is de grootste belediging voor hel gnhhek'.
ce van maken. Misschien
komt de tendens nog wel:
voor mij hoeft het allemaal
niet, dat men er op uitgeke
ken raakt. Voor mij hoeft er
niets teruggedraaid te wor
den, ik vind het ook geweldig
dat er groepen zijn die expe
rimenteren. Toen ik jong was,
werd er überhaupt niet geëx
perimenteerd. je was blij dat
je je brood verdiende en dat er
mensen in de zaal zaten. Maar
ja, experimenteel to
neel...".
„Guus Hermus heeft eens een
schitterende uitdrukking ge
bruikt, je moet natuurlijk
nooit generaliseren, maar hij
liet wel uit zijn bek vallen:
„Experimenteel toneel? Dat
is moeilijk doen voor lege za
len". Gelukkig zijn er diverse
experimenten geslaagd en
van alle experimenten leert
men dan ook weer. Tegen
woordig heb je dan ook het
vormingstoneel en zo. En dan
zeg ik: is daar toneel voor? Ik
zie toneel als entertain
ment".
VERVELING
„Met de mensen die de moeite
nemen, vooral in deze tijd. om
een avond naar de schouw
burg te gaan. om dan twee en
een half uur niet zo gemakke
lijk te zitten als thuis en daar
nog voor betalen ook..., met
die mensen moet wat gebeu
ren, die moeten geamuseerd
worden, die moeten ontroerd
worden of in spanning ge
houden. Dan mogen er best
maatschappelijke wantoe
standen aan de kaak gesteld
worden, dat deed Heijermans
ook in zijn tijd. Maar je moet
de mensen niet alleen met
frases om de oren slaan, ze
zijn uit. Laat ik het zo stellen,
voor mijn part ergeren ze zich
op een bepaalde manier en
praten ze er thuis nog over na,
best, als ze zich maar niet ver
velen. want dat vind ik de
- grootste belediging voor het
publiek die er bestaat, verve
ling".
„En er zijn erg vervelende stuk
ken geweest de laatste tijd.
Het is zo langzamerhand een
vloek als je het woord enter
tainment noemt, want dan
denken ze aan loltrapperij.
Nee, „Othello" is ook enter
tainment. Maar het vrolijke
entertainment mag er niet aan
onderdoor gaan. De gesubsi
dieerde gezelschappen heb
ben natuurlijk naast de vrije
produkties de taak om dingen
te brengen die op een wat ho
ger cultureel peil liggen, maar
daarbij denk ik ook aan groot
bezette blijspelen en thrillers
niet te vergeten".
„In Rotterdam speelden we „Dc
twaalf gezworenen". Daai
ben ik gek op, want je voell
hoe zo'n zaal - het geheim van
een thriller is dat ze mee mo
gen denken - hoe zo'n zaal ge
fascineerd is. Dat was kort na
die tomatengeschiedenis. Ik
weet nog dut toneelschool
leerlingen op de eerste rij met
de poten omhoog zaten van
laat maar eens zien wat jullie
van dat twee-recht-twcc-ave-
rechtd tuk maken. Maar ze
stonden wel mooi met hun
handen boven hun hoofd te
klappen aan het slot. Dan heb
je toch wat gedaan, dan heb je
ook een bevredigend gevoel
na afloop van zo'n voorstel
ling".
Doordat nij geen toneelschool
had en bovendien al 38 was
toen hij zijn eerste rollen op
het „grote toneel" speelde,
voelde Peter Aryans zich
aanvankelijk wat onzeker:
„Je moest wat meer op je te
nen lopen, terwijl ik al groot
ben, maar ik heb gelukkig
nooit met de ellebogen hoe
ven werken, want dat ligt mij
helemaal niet. Ik ben geen
klassiek acteur, dat is mis
schien de manco van het niet
hebben van de toneelschool,
maar ik voel mij als een vis in
het water in zo'n stuk als „Dc
twaalf gezworenen". Ik wil de
herkenbare mens spelen, dat
vind.ik een uitdaging, een zo
normaal mogelijk mens. In
moderne stukken, een aan
spreekbaar men, dat vind ik
het fijnste om te doen'
Wisseling
van de troon
op de plaat
AMSTERDAM (ANP) - Al een
dag na de troonswisseling
tussen koningen Juliana en
prinses Beatrix, op 30 april,
zal een verslag van deze
plechtigheid in de platen
winkels te koop zijn. Een Ne
derlandse platenmaatschap
pij zal daarbij gebruik maken
van een rechtstreekse lijn
tussen de Nieuwe Kerk in
Amsterdam en de platenstu-
dio, waar de opnamen ver
werkt moeten worden.
Het eerste exemplaar van de
plaat "Juliana-Beatrix, 30
april 1980"wordt aangeboden
aan koningin Beatrix.
MONUMENT
WILIIELMINA
DEN HAAG (ANP) - Het zal
niet mogelijk blijken 31 au
gustus in Den Haag het natio
naal monument voor konin
gin Wilhelmina te onthullen.
Er wordt wel naar gestreefd
het definitieve ontwerp ui
terlijk op die datum in open
baarheid te brengen.
Dit heeft minister Gardeniers
van CRM geantwoord op vra
gen van Tweede-Kamerleden
van het CDA. De volksverte
genwoordigers menen dat
alles moet worden gedaan om
31 augustus tot onthulling te
kunnen overgaan, de dag
waarop het vorige staats
hoofd een eeuw geleden werd
geboren.
NEDERLAND 1
Olympische Winterspelen (NOS)
Sesamstraat (NOS)
Kortweg (NOS)
Journaal,(NOS)
De avonturen van Ivanhoe (KRO)
Daar vraag je me wat (KRO)
Voor een briefkaart op de eerste rang (KRO)
Alle zegen komt van boven (KRO)
Journaal (NOS)
Wat heet beter (KRO)
Rondje theater (KRO)
Journaal (NOS)
18.00
18.30
18.45
18.55
18.59
19.25
20.10
21.05
21.37
21.55
22.30
23.25
NEDERLAND 2
18.00 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18.25 - Italiaans: Avanti (TELEAC)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - Doctor Snuggles (AVRO)
19.05 - AVRO's Toppop (AVRO)
20.00 - Journaal (NOS)
20.27 - Een ruiter rijdt voorbij (AVRO)
21.20 - Televizier Magazine (AVRO)
22.00 - Music gallery (AVRO)
23.05 - Journaal (NOS)
DUITSE TV
MAANDAG 25 FEBRUARI
DUITSLAND I
[Regionaal progr. NDR: 18.00 Sport-
overzicht 18.30 Actualiteiten. 18.45
Kleuterserie. 18.55 Pariser Ge-
schichten. 19.25 Regionaal magazi
ne. 19.59 Programmaoverz. WDR:
18.00 Amusementsprogr. Aansl.: Pa
role Chicago. 18.30 Was sich neckt,
das liebt sich. 18.40 Natuurfilmserie.
19.15 Actualiteitenmagazine. 19.45
Filmreportage.). 20.00 Journaal.
20.15 Olympische Winterspelen.
Aansl.: Slotfeest. Daarna: Bekend
making van de weekwinnaars. 22.30
Actualiteiten. 23.00 Die Abrech-
nung. 0.40 Journaal.
DUITSLAND II
18.25 Polizeiarzt Simon Lark. 19.00
Journaal. 19.30 Ljcht muziekprogr.
DUITSLAND III WDR
18.30 TV-cursus Duits. 19.00 Cultu
rele serie. 19.45 Journal 3. 20.00
Journaal. 20.15 Cultureel-weten-
schappelijke serie. 21.45 Start in der
Dammcrung. 23.30 Journaal.
BELGISCHE TV
BELGIË VLAAMS
18.00 Tekenfilmserie. 18.05 Heidi,
jeugdserie. 18.30 Open School. 19.00
Informatief progr. 19.30 Informatief
progr. 19.35 Mededelingen en Mor
gen. 19.45 Journaal. 20.10 Weerbe
richt. 20.15 Spelprogr. 21.00 Ont
snappingsroute. 21.50 Informatief
22.30 Journaal.
AVRO's Televizier Magazine besteedt vanavond aandacht aan
de woningnood in Amsterdam. De reportage laat zien dal het ver
krijgen van een woning in Amsterdam nog altijd een proces van
jaren is, zelfs wanneer iemand een urgentieverklaring heeft.
Tenslotte aandacht voorde voorverkiezmgen voorliet Amerikaanse
presidentschap in de staat New Hampshire. In het bijzonder wordt
hier ingegaan op de kansen van Edward Kennedy. Nederland 2,
2120 uur)
In "Wat heet beter." KRO's televisieprogramma over alternatie
ve geneeswijzenwordt vanavond weer één kwaal en één geneeswij
ze centraal gesteld en de relatie tussen lichaam en geest, met betrek
king tol die kwaal.
Mevr. Hoogenes (arts en acupnncturiste) vertelt over de oorzaken
van "last hebben van je zenuwen" en wat daar met acupunctuur
aan gedaan kan worden.
In dit programma is te zien hoe zo'n acupunctuur-behandeling
verloopt en vertellen een aantal patiënten over hun ervaringen met
acupunctuur en hun zenuwen.
Een paar tekenfilmpjes proberen op praktische wijze de filosofie
van acupunctuur naar voren te brengen. (Nederland 1,2155 uur)
Gelijktijdig via Radio (Hilversum 3) en Televisie (Nederland 2)
zendt de AVRO vanavond het programma Music Gallery uit, met
als speciale gasten "The Four Freshmen".
Deze uit Amerika afkomstige closeharmony-group maakte in het
begin van de jaren vijftig in Amerika en Europa furore samen met
het orkest van Stan Kenton. Het viertal reist al zo'n 32 jaar de hele
wereld rond met nog steeds hetzelfde karakteristieke geluid. Zij
zingen en spelen een medley van hun grootste successen. In deze
Music Gallery ontvangt Pim Jacobs loerder voor de tweede maal het
veelbelovende nieuwe Nederlandse talent Gé Tutilaer.
Begin vorig jaar kwam zijn eerste lp "What's New" uil. Van deze
plaat zingt Gé Titulaer "Louise" en "Daisy".
In deze aflevering iioorls een weerzien met. Greetje Kauffeld.Mel het
Metropole Orkest onder leiding van Rogier van Otterloo brengt zij
een drietal nummers ten gehore, te weten: "Let there be Love",
"Nesto Morenal" en "The Hungry years".
Ten slotte een optreden van een voor velen nieuw gezicht in de
Nederlandseshowbusiness.de in Nederland wonende Amerikaanse
zangeres Lort Spee. Zij schreef samen met Wim Melissen het liedje
"Rainy Day", dat ook in deze Music Gallery te beluisteren valt.
(Nederland 2,22.00 uur).
MAANDAG 25 FEBRUARI
HILVERSUM I
18.11 (S)Aktua. 18.25 (S) De verhalen
van Virgilius van Tuil. 18.30 (S De
Kinderplatenbak. 18.45 (S) De plan-
teneter. 19.02 (S) Tross-country.
20.02 (S) TROS-Metro Show. 21.02
(S) Zomaar 's avonds. NOS 23.02 (S)
Met het oog op morgen. AVRO 0.02
AVRO's Radiojournaal. 0.10 (S) Pim
Jacobs' Platenscala. 1.02 (S) One
o'clock jump. 2.02 AVRO's Service
Station. 6.02 (S) AVRO: Muziek en
verkeersinformatie.
HILVERSUM II
18.00 (S) Muziek in vrije tijd. P.P.:
18.50 Uitzending van het GPV.
NCRV 19.00 (S) Rondom het Woord.
20.00 S<) Muziek in NCRV Studio 2.
21.30 (S) Literama-maandag. 22.25
Bond zonder naam. 22.30 Nws. 22.40
Open School. 23.25 (S) Muziek van
eigen tijd23.55 Nws.
HILVERSUM III
NOS 18.03 (S) De Avondpits met de
Nationale Hitparade. AVRO 19.02
(S) Franse nieuwe. 19.30 (S) Folk li
ve. 20.02 (S) Praatpaal 15. 21.02 (S)
Superclean Dreammachine. 22.02
(S) Music Gallery. 23.02 Radiojour
naal. 23.10 (S) Blues. 24.00 Ein
de.
DINSDAG 26 FEBRUARI 1980
HILVERSUM I
NOS: Ieder heel uur nws. AVRO
7.03 AVRO's Radiojournaal. 8.03
AVRO's Radiojournaal. 9.03 Tekst
en uitleg. 9.08 (S) Concertant. 10 02
De Zandbakshow. 10.10 (S) Ar
beidsvitaminen. 11.02 Lord Zeep
sop, feuilleton. 11.30 (S) Rondom
twaalf. 12.30 (S) Mon vieux, mr,
vieille. 13.03 AVRO's Radiojournaal.
13.20 (S) De AVRO diligence. 13.55
Beursplein 5. 14.02 (S) 'n middagje
AVRO. 16.02 Hersengymnastiek.
16.30 De Zandbakshow. 16.38 Kat in
de zak. 17.02 (S) Gas terug.
HILVERSUM II
KRO: 7.00 Nws. 7.10 Ochtend
gymnastiek. 7.20 Het levende
woord. 7.30 Nws. 7.36 Echo. 8.00
Nws. 8.30 Nws. 8.36 Amusements-
muz. 8.50 Postbus 900. 9.00 Gymnas
tiek voor de vrouw. 9.10 Waterstan
den. 9.15 Scheepspraat. 9.20 De let
ter M. 10.30 Ouder worden we alle
maal. 11.00 Ik sta hier niet voor de
banken te praten. 11.30 Ratel.
OVERHEIDSVOORLICHTING
12.16 Uitz. voor de landbouw. KRO:
Meded. voor land- en tuinbouw.
12 30 Nws. 12.36 Echo. 13.00 Nws.
13.11 Goal. 13.30 Lange vingers.
14,30 Open School. 15.15 Opvoeden
in geloven. 15.30 Geen verboden
toegang. 16.30 Het praatprogr. 17.24
Meded. 17.30 Nws. 17.36 Echo.
HILVERSUM III
NOS: leder heel uur nws. VARA
Van 7.00-18.00 Actual, via Dingen
van de dag. 7.02 (S) Gesodemeur-
ders. 8.30 (S) Holland ze zeggen...
0(S) Popkrant. 16.3
HILVERSUM IV
TROS: 7.00 Nws. 7.02 (S) Capriccio.
9.00 Nws. 9.02 (S) Er staat een orgel
in.... 9.30 (S) Van heinde en verre.
10.00 (S) Opus tien tot twaalf. 12.00
Nws. 12.02 (S) Specialiteiten a la car
te. 13.00 (S.( De meest verkochte
klass. tien. 13.30 (S) Koren - Korp
sen. 14 00 Nws. 14.02 (S) De Hoge
C 14.30 (S) Guitariteiten. 15.00
Belcantorium: Der Vogelhandli r
operette van Zeiler.
