Luna: groots en
meeslepend drama
Absurde en amusante
komedie van Robert
XXII
Gene Wilder maakt I!!'; ''I!!!!;:','1
van rabbi Abraham
iets heel aardigs
iiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiimiiiuii
DRACULA TAST OOK IN
ENGELAND GRETIG TOE
iiiiiiiiiiiiimimiiiiiiiiiiiiiiii
r „iiP" „m
III,. N
VRIJDAG 22 FEBRUARI 1980
Laatste werkstuk van Bernardo Bertolucci
De ophef over de incestueuze relatie heeft de interesse
voor La Luna een wat troebel karakter gegeven. De sen
satie rond één van de laatste taboes fungeert kennelijk
als een aardig publiekslokkertje.
Los van de moeder-zoon verhouding, die overigens ner
gens werkelijk seksueel wordt, is het laatste werkstuk
van Bernardo Bertolucci zeer gemengd ontvangen.
Op de wereldpremière in Venetië
werd een staande ovatie begeleid
door boegeroep en fluitconcer
ten. De Italiaanse filmregisseur
zet daarmee een goede traditie
voort, want ook Novecento en
met name Last tango in Paris
werden zowel met roem als met
een grote dosis kritiek overladen.
De bezwaren tegen La Luna (ei
genlijk luidt de titel Luna, maar
daar is in Nederland om onbe
kende redenen La voor gezet)
spitsen zich toe op twee punten:
te veel melodrama en (wellicht
daaruit voortvloeiend) te zware
symboliek.
Wie zich in die kritiek kan vinden,
zal tevens grote moeite hebben
gehad met Novecento. Ook in die
film schuwde Bertolucci die twee
zaken bepaald niet. Het is dus in
feite inherent aan zijn werk, al
treedt het in La Luna inderdaad
wat meer op de voorgrond. Maar
dat ligt dan ook besloten in de
opzet van de film. Immers het
opera-element stuurt La Luna in
(en rechtvaardigt) een melodra
matische richting; de psycho
analytische opzet leidt tot een
nadruk op een Freudiaanse sym
boliek.
Om weer even de incest-draad van
het begin op te vatten: de gecom
pliceerde verhouding tussen
moeder en kind vindt zijn sleutel
in de openingsscène. Caterina zit
met haar baby Joey op een zonnig
terras. Ze doopt haar vinger in
een pot met honing en stopt die
vervolgens in Joey's mond. Hij
verslikt zich in de honing en barst
los in een hoestbui. De aandacht
van moeder Caterina wordt ech
ter getrokken door haar echtge
noot met wie ze gaat twisten. De
muziek staat zo hard dat ze haar
roepend zoontje niet hoort. Een
gebrek aan aandacht die zich in
de rest van de film tot een hoofd
thema ontwikkelt.
Caterina is dan inmiddels van
Joey's vader af en haar tweede
echtgenoot is verongelukt. Ze
heeft het zo druk met een carrière
als operazangeres dat Joe (nu een
tiener) zich verloren en eenzaam
voelt. Hij zoekt zijn toevlucht in
heroïne. Dat is een schokkende
ontdekking voor Caterina, die
wanhopig probeert om het goed
te maken. Dat leidt tot een proces
piiiiiiiiiiiiiiii
La Luna; regie: Bernardo
Bertolucci; hoofdrollen:
Jill Clayburg en Mat
thew Barry; theater:
Studio, Leiden; 16 jaar
T JÊT JT „ui
"ni
van aantrekken en afstoten wat
tenslotte uitloopt in een hereni
ging van vader, moeder en zoon
als Caterina in Rome repeteert
voor Un ballo in maschera (de
hele film zit vol Verdi, een
streekgenoot van Bertolucci).
De maan (Luna) staat tijdens die
repetitie te fonkelen aan het fir
mament. De symboliek van de
maan blijft overigens onduide
lijk. Bertolucci noemt het "een
toverwoord" en legt de nadruk op
de twee kanten (een zichtbare en
een onzichtbare) van de maan.
Feit is dat het hemellichaam in
belangrijke scènes opduikt. In
het begin, tijdens de eerste sek
suele ervaring van Joe, z'n eerste
confrontatie met zijn vader en
aan het slot.
De twee gezichten van de maan
blijft niettemin een wat raadsel
achtig uitgangspunt. Dat neemt
niet weg dat La Luna een erg
Jill Clayburgh speelt in La Luna een operazangeres. Matthew Barry haar zoon.
mooie maar vooral intrigerende
film is. De rolbezetting (Jill Clay
burgh en Matthew Barry) is goed,
het ziet er vreselijk mooi uit en
Bertolucci's spel met symbolen is
dan misschien niet altijd even
duidelijk, het is wel zo boeiend
dat de film lang in het geheugen
blijft hangen. Meestal niet, maar
in dit geval wel een criterium of
een film geslaagd is of niet.
BART JUNGMAN
Regisseur Robert Aldrich (61)
heeft in zijn lange carrière
voornamelijk faam geoogst
als maker van woeste, ruige
en thriller-achtige films
("Vera Cruz", The Dirty Do
zen, "Attack", "What happe
ned to Baby Jane" e.a.). Met
"Rabbi Abraham in het wilde
westen" betreedt hij een voor
hem geheel ongewoon pad.
Het is geen komedie, al zitten er
tal van dwaze gebeurtenissen
in; het is- geen western, al
wordt er af en toe zeer krach
tig geschoten en geknokt. Het
genre is moeilijk onder te
brengen. Misschien zou je het
een tragi-komische avontu
renroman kunnen noemen.
Het verhaal speelt zich af hal
verwege de vorige eeuw. Een
joodse gemeenschap in San
Francisco vraagt een semina
rie in Polen een rabbi te stu-
r jw" „ui r
Film: "Rabbi Abraham in
het wilde westen".
Hoofdrolspelers: Gene
Wilder en Harrison
Ford. Regie: Robert Al
drich. Alle leeftijden.
Theater: Luxor.
ren omdat men daar een zie-
leherder hard nodig heeft.
De keus valt op rabbi Abraham
Belinski (gespeeld door Gene
Wilder), een vroom, goedhar
tig, zeer naïef, maar ook bij
zonder koppig man. Hij heeft
in de V.S. nauwelijks voet aan
wal gezet of hij wordt al door
drie schurken leeggeschud.
Volkomen blut begint hij dan
aan zijn tocht van de oost-
naar de westkust. Hij is zo
volstrekt weerloos (hij wil
vechten noch schieten) dat de
opgewekte bankrover Tom
Lillard (Harrison Ford) het
niet langer kan aanzien en
hem de helpende hand biedt.
Dat levert een serie koddige
en markante scènetjes tussen
die twee op. Vooral als ze na
een bankroof van Lillard ach
ternagezeten worden en de
rabbi ineens van zijn paard
stapt omdat de sabbath moet
worden geëerbiedigd
Na zeer veel omzwervingen en
een dol verblijf bij de India
nen en de Trappisten komt
het tweetal op de plaats van
bestemming aan, waar hun
nog één niet geringe onaan
genaamheid wacht.
Gene Wilder ("Bonnie and Cly
de", "Young Frankenstein")
maakt van rabbie Abraham
iets heel aardigs en je blijft
dan ook steeds geboeid naar
hem kijken. Maar de film als
geheel heeft door die menge
ling van hardheid en frivole
tragiek toch iets brokkeligs.
RUUD PAAUW
rjTjr
Het jaar 1913. Een schip slaat te
pletter op de kust van Yorkshire.
De bemanning wordt de volgende
dag levenloos aangetroffen, gru
welijk aan de keel verminkt. Alleen
een soort wolfshond springt veilig
op de rotsen: graaf Dracula is in
Engeland gearriveerd....
Bevrediging (van zijn bloeddorst)
zoekt hij bij twee jonge vrouwen uit
de buurt. Eén van hen is een Ne
derlands logeetje. Haar gewaar
schuwde vader komt na Dracula's
toetasten ijlings over uit Amster
dam. Hij is het ook die de ware aard
van de jonge graaf doorziet. Kerk-
kruizen, hosties, strengen knoflook
en onthullende spiegels blijken
echter vergeefse strijdmiddelen.
Dracula's lot hangt tenslotte aan de
hoogste mast.
Alle bekende ingrediënten zijn
"Dracula". Regie: John
Badham; hoofdrollen:
Frank Langella, Laurence
Olivier. Euro 4, Alphen, 16
jaar.
weer aanwezig in deze dus ouder
wetse Dracula-produktie. Dat be
tekent vooral ook: veel "bijtende"
spanning. De paar Nederlandse
zinnen die in de film worden ge
sproken klinken zeer Hollands.
HENK DE KAT
De Amsterdamse grachten vormen
een deel van het décor van de
Franse komedie "Courage
fuyons" van Yves Robert. Kassa
dus voor VW in de hoofdstad en
in de bollenstreek, waar zich ook
een deel van de film afspeelt. Om
rillend van in je stoel te zitten:
Jean Rochefort en Catherine De-
neuve met hun armen vol tulpen
door de bollen fietsend. Voor Ne
derlanders zijn dit de zwakste
scènes in een overigens amusan
te en wat absurde komedie.
Martin Belhomme (Jean Roche
fort) is een lafaard van het ergste
soort. Zijn vader en grootvader
waren dat ook al. Martin zet ge
woon de traditie voort. Keurig ge
trouwd met een vrouw die hem al
vanaf het begin onder de duim
had, twee keurige kinderen, een
net huis. Het leven is een en al
;aaiheid. Tot de mei-revolutie in
Catherine Deneuve en Yves Ro
bert tijdens de opnamen van Cou
rage Fuyons
Parijs uitbreekt. En Martin, aan
gestoken door het jeugdig en-
housiasme, alle remmen los
gooit. Tot in Amsterdam volgt hij
?en mooie zangeres (Catherine
Deneuve) en weet haar met zijn
onbeholpen charme voor zich te
winnen. Een gelukkige tijd
breekt aan, maar bij het eerste
gekrakeel met een medeminnaar,
neemt Martin de benen. Op han
gende pootjes komt hij thuis, zo
genaamd aan geheugenverlies
lijdend.
Zijn liefde voor de zangeres is ech
ter te sterk en uiteindelijk komen
ze toch weer bij elkaar. Dan
dreigt een nogal brute minnaar
van de zangeres alsnog een spaak
in het wiel van de twee gelieven te
steken. Maar ook daar vinden zij
een laffe doch voldoende oplos
sing voor.
Robert heeft met "Un éléphant ca
trompe énormément" en "Nous
irons tous au paradis" bewezen
uit het goede komedie-hout te
zijn gesneden. In "Courage
fuyons" is hij echter wat minder
op dreef.
"Courage fuyons"; regie:
Yves Robert; hoofdrol
len: Catherine Deneuve
en Jean Rochefort; Lido
3, Leiden, al.
Illlllllllllllllllltllllllllllllllll
De scènes hotsebotsen een beetje
door elkaar heen. De draad van
het verhaal is soms wat moeilijk
te volgen. Afgezien daarvan (en
van die afschuwelijke tulpen-uit-
Amsterdam-taferelen) is "Coura
ge fuyons" ofwel "laat de moed
niet zakken" een "lieve" komedie
zonder grote pretenties. Om Ro
chefort en Deneuve samen in ac
tie te zien is immers op zich al de
moeite waard.
ANNEMIEK RUYGROK
Nederland niets en de buiten
landse tv weinig en dan nog
veel oud spul. Zie daar de
oogst yan een week speel
films op de televisie. Om te
beginnen met de zaterdag:
Duitsland 1 brengt een Ame
rikaanse gangsterfilm uit
1966: Cosa Nostra, zoals de ti
tel al aanduidt met de Mafia
als doelwit.
Recenter is Olyan mint othon
(Net zoals thuis) van de Hon
gaarse regisseur Marta Mes-
zaros van 1978. De film ver
haalt van Andras Novak die
na een studie in de Verenigde
Staten terugkeert naar Hon
garije.
Los Olvidados van Luis Bunuel
(1951), dat vrijdag door
Duitsland 2 wordt uitgezon
den, heeft de jeugdcriminali
teit als onderwerp. Jailbo en
Pedro behoren tot een bende
die de omgeving terroriseren.
Op België 1 komt dezelfde
avond een avonturenfilm van
John Boormman Point
Blank, waarin Lee Marvin als
Walker op zoek gaat naar zijn
criminele makker Reese, die
hem bij een overval neer
schoot. Walker wil zijn deel
van de buit.
Het programma:
ZATERDAG: The sea hawk;
16.00 uur; Bel. 1 (regie: Mi
chael Curtiz met Errol Flynn).
Duel at Diablo; 22.00 uur;
Dtsl. 2 (regie: Ralph Nelson
met James Garner). Cosa No
stra; 23.50 uur; Dtsl. 1.
MAANDAG: The reckoning;
23.00 uur; Dtsl. 1 (regie: Jack
Gold met Nicol Williamson).
DINSDAG: Olyan mint othon;
21.20 uur; Bel. 2. The Ander
son tapes; 22.00 uur; Dtsl. 2
(regie: Sidney Lumet met
Sean Connery).
WOENSDAG: The spiral stair
case; 22.45 uur; Dtsl. 3 (regie:
Robert Siodmak).
DONDERDAG: La baie des
anges; 20.15 uur; Dtsl 3 (re
gie: Jacques Demy met Jean
ne Moreau).
VRIJDAG Point Blank; 20.15
uur; Bel. 1. Fahrt ins Aben-
teuer; 20.15 uur; Dtsl. 1 (regie:
Jiirgen von Alten met Winnie
Markus). Los Olvidados;
23.30 uur; Dtsl. 3.
Blijvers
"Het geheim van Bear Island" -
Expeditie loopt uit op (jselijk drama.
Deze film verhuist naar Camera,
Leiden en is nu ook in Alphen te zien
(Euro 3).
"Die Blechtrommel" - Prachtige
verfilming van het boek van Gunter
Grass, Lido 2, Leiden.
"Escape from Alcatras" - Ontsnap
ping uit gevangenis met voorbijgaan
van problemen van gevangenen,Eu
ro 1. Alphen.
"Tess" - Mooi, maar drakerig, Tria
non, Leiden.
"Mad Max" - Nogal gruwelijk ver
maak, Euro 2, Alphen.
(Op)nieuw
Rex
"Verpleegsters all-in" - Geen won
der dat de verpleegkosten zo hoog
worden.
Nachtfilms
"Lost and found" - Komedie met
Glenda Jackson en George Se
gal,Camera, Leiden.
"Magnum Force" - Luxor, Leiden
"Het heetste hoertje aller tijden" -
Rex, Leiden.
"De groene baretten" - Euro 1, Al-
"Dc terugkeer van Dracula" - Euro
2, Alphen.
"Het geheim van Bear Island" - Eu
ro 3, Alphen.
"Zware lading" - Euro 4, Alphen.
Den Haag
"Grimmig spel" - Apollo 1 (460340),
16 jr.
"De anti-terreurbrigade" - Apollo 2,
16 jr.
'Tess" - Asta (463500), al.
"Monty Python's life of Brian" - By-
ou (461137), 12 jr.
"And justice for all" - Calypso
(463502), al.
'Tess" - Babylon 1 (471656), al.
"De vier vuisten op safari" - Baby
lon 2, al.
"Het geheim van Bear Island" - Ba
bylon 3, 12 jr.
"Kentucky fried movie" - Camera
(467200), 16 jr.
"Die Blechtrommel" - Cineac 1
(630637), 16 jr.
""n Moordbandiet" - Cineac 2,16 jr.
"Jungleboek" - Cineac 2, al.
"Escape from Alcatraz" - Cineac 3,
16 jr.
"Emmanuelle 2" - Corso (467200), 16
jr.
"Heaven can wait" - Du Midi
(855770), al.
"Gejaagd door de wind" - Euro
(667066), 12 jr.
"The Amityville horror" - Metropole
1 (456756), 16 jr.
"Apocalypse now" - Metropole 2,16
jr.
"Manhattan" - Metropole 3, al.
"The Champ" - Metropole 4, al.
"La Luna" - Metropole 5, 16 jr.
'Jungle boek" - Odeon 2 (462400), al.
"Dodelijke omhelzing" -Odeon 2,16
jr.
"Liefde?...amme-hoela" - Odeon 3,
16 jr.
"Préparez vos mouchoirs" - Odeon
4, 16 jr.
"Pluk mij" - Le Paris 1 (656402), 18 jr.
"De verleiding van Claudia" - Le Pa
ris 2, 18 jr.
"De pornoboerderij" - Le Paris 3,18
jr.
"Meteor" - Passage (460977), 12 jr.
Werktheater "Opname" - Studio
2000 (542288), 16 jr.
"Bloodline" - De Uitkijk (542288), 16
Amsterdam
"Don Giovanni" - Alfa 1 (278806), 16
jr.
"Monty Pythons life of Brian" - Alfa
2. 12 jr.
"Manhattan" - Alhambra 1 (233192),
al.
"La Luna" - Alhambra 2, 16 jr.
'Tess" - Bellovue Cinerama
(234876), al.
"Grimmig spel"-Calypso 1 (266227),
16 jr.
"De vier vuisten op safari" - Calypso
2, al.
"Bloodline" - Calypso 3, 16 jr.
"Zwoele pornofeesten" - Centraal
(248933), 18 jr.
"Phantasm" - Cineac Damrak 1
(245648), 16 jr.
"Mad Max" - Cineac Damrak 2,18 jr.
'"n Moordbandiet" - Cineac
(243639), 16 jr.
"The good, the bad and the ugly" -
Cinecenter (236615), 16 jr.
"Liefde?...ammehoela" - Cinecen
ter, 16 jr.
"Decamerone" - Cinecenter, 16 jr.
"In einem Jahr mit dreizehn Mon
den" - Cinecenter, 16 jr.
"Grimmig spel" - Cinema Interna
tional (151243), 16 jr.
"Die Blechtrommel" - City 1
(234579), 16 jr.
"Rutataplan" - City 2, 12 jr.
"The Champ" - City 3, al.
"Kentucky Fried Movie" - City 4,16
jr.
"Dona Flor en haar twee mannen" -
City 5, 10 jr.
"Moonrakcr" - City 6, 12 jr.
"Killerfish" - City 7, al.
'Tess" - Du Midi (723653), al.
"Jungleboek" - Flora Disney
(230469), al.
"La Notte" - Kriterion (231708), 16jr.
"Amator" - Kriterion, 18 jr.
"And justice for all" - Leidseplcin-
theater 6235909), al.
"Rocky 2" - Nöggerath (230655), 16
jr.
"Joy de pomopoes" - Parisien
(248933), 18 jr.
"Anatevka" - Rembrandtpleinthea-
ter 1 (223542), 16 jr.
"Apocalypse now" - Rembrandt-
pleintheater 2, 16 jr.
"Het geheim van Bear Island" - Rial-
to (723488), 12 jr.
"Ben Hur" - Rivoli (723488), al.
"Meteor" - Roxy (232809), 16 jr.
"Las Truchas" - Studio K (231708),
16 jr.
"Ratataplan" - The Movies (245790),
16 jr.
"Francesco Rosi's Eboli" - The Mo
vies, 16 jr.
"The Amityville horror" - Tu-
schinski 1 (262633), 16 jr.
"^Manhattan" - Tuschinski 2, al.
"Liefde?...ammehoela" - Tuschins
ki 3, 16 jr.
"Die Ehe dor Maria Braun" - Tu
schinski 4, 16 jr.
"Escape from Alcatraz" - Tuschins
ki 5, 16 jr.
"Start the revolution without me" -
De Uitkijk (237460), 16 jr.
