De vos komt terug langs de Noordzeekust
Bomexplosie in Alphen
"niet zo schokkend
Pieter Groen":
48.000 gulden
voor waterputten
Roofdier steeds meer in natuurgebieden te vinden
Ziekenhuis op het
matje voor weigeren
humanistische hulp
DONDERDAG 7 FEBRUARI 1980
LEIDEN/REGIO
PAGINA 19
NOORDWIJKERHOUT - De vos komt terug in de natuur
gebieden langs de Noordzeekust. Steeds meer wordt de
kleine rover gesignaleerd. Tot vreugde van Staatsbos
beheer, tot verdriet van enige kwekers van sierhoen-
ders. Want bij hen hebben de vossen al voor duizenden
guldens schade aangericht.
Ingenieur Paff van Staatsbosbe
heer ontkent dat er van proble
men sprake zou zijn. Er worden
vossen gezien, geeft hij toe, maar
niet in groten getale. "Voor het
evenwicht in de natuur is dit al
leen maar goed. Ze eten het zieke
wild op en houden vooral oprui
ming onder de konijnen. Kijk, als
het te gek zou worden, sturen we
ALPHEN AAN DEN RIJN -
hard, maar wij waren er bli
maakte eerste luitenant L.
sieven Opruimings Diens
vredenheid kenbaar over 1
van de Alphense bom.
Enkele uren eerder had Van Ma
nen samen met de sergeant-ma
joors A. Krooswijk en C. van Mil
en sergeant eerste klas W. Fiers
(de laagste in rang, maar wel de
leider van de groep) de Engelse
vliegtuigbom van de vindplaats
naar het 350 meter verder gele
gen cxplosiepunt gedragen. Op
een brancard
"Hij was zwaarder dan we hadden
gedacht en ook de afstand viel te
gen. Die rust onderweg hadden
we dan ook hard nodig", aldus
Van Manen over de door telelen
zen en verrekijkers bespiede
tocht van tien minuten met de 125
kilo zware bom.
Dat ze met het projectiel, dat 38
mensen twee etmalen uit hun
Toegestane
haring
(2572 ton)
symbolische
hoeveelheid
KATWIJK - "Een symbolische
hoeveelheid". Aldus reder M.
Noordenbos in een reactie op
de nu toegestane vangst van
2572 ton haring nabij Ier
land. Noordenbos is direc
teur van Visserijmaat
schappij Kennemerland, de
grootste haringrederij in
Katwijk.
De zes trawlers die Noordenbos
in de vaart heeft bevinden
zich op dit moment ten zui
den van Engeland, waar de
makreelvisserij in volle gang
is. Noordenbos vertelde dat er
in de Ierse Zee ook veel ma-
kreel zit. "Er wordt dan
meestal wat haring bijgevan
gen, maar als je geen haring
mag vangen mag je ook niets
aan boord hebben". De direc
teur van „Kennemerland"
gelooft niet dat de Neder
landse haringvloot nu koers
zal zetten naar de Ierse Zee en
de Porcerpinebank.
Wens
Met het toestaan van haring
vangst in deze zee en andere
wateren ten westen van Ier
land wordt tegemoetgeko
men aan de wens van de re
dersvereniging van de Ne
derlandse visserij. De ad
junct-secretaris van deze ver
eniging, Dubbelaar op het
Visserijhuis in Scheveningen
merkte op dat er volgens een
bijvangstregeling van de Eu
ropese gemeenschap al 5 pro
cent van de totale visvangst
uit haring mag bestaan. Die 5
procent mag gevangen wor
den door alle EG-landen.
Daar bovenop komen dan de
2572 ton voor ons land. Een
dergelijke hoeveelheid mag al
enige jaren worden gevangen,
zodat de schippers de haring
die zij anders tijdens de ma
kreelvisserij vangen niet
overboord hoeven te zetten.
Veel zoden zet het haring-
quantum niet aan de dijk zo
als Noordenbos al liet door
schemeren.
De voorzitter van de landelijke
redersvereniging, L.E. Ou
wehand, uit Katwijk, was we
gens vakantie niet bereikbaar
voor commentaar.
de jager wel op pad. Maar voorlo
pig is dat nog echt niet nodig."
Jaren zijn de duinen vrij geweest
van vossen. Pas de laatste tijd
nemen zij in aantal toe. Paff ver
moedt dat deze dieren komen uit
gebieden waar teveel vossen wa
ren. Dan gaan ze trekken en blij
ven daar waar een goede voe
dingsbodem is.
"Hij klonk naar buiten niet zc
mee". Flauwtjes glimlachend
\G. van Manen van de Explo-
(EOD) gistermiddag zijn te-
et weinig spectaculaire einde
huizen verdreef, hadden lopen
sjouwen, had de vier bomdes-
kundigen tamelijk onberoerd
Kaagbewoners
willen hun
veerpont
niet kwijt
ALKEMADE - Een overgrote
meerderheid van de Kaageiland
bewoners vindt dat de veerpont,
die de oeververbinding met de
Buitenkaag onderhoudt, moet
blijven varen. Een aantal eiland
bewoners is daarnaast bereid
voor de veerpont te betalen.
Dat blijkt uit een enquête die het
sociografisch bureau de Meer
landen in opdracht van het ge
meentebestuur van Alkemade in
de Kaag heeft gehouden. 79% van
de eilandbewonders is voor het
behoud van de pont, 18% ziet lie
ver een brug komen, en 3% heeft
hiérover geen uitgesproken me
ning.
De inwoners van de Buitenkaag
denken er al niet veel anders
over. Hiervan is 57,4 voor die
ponten 19,1 wil die wel ruilen
voor een brug.
Opvallend is dat 140 van de 314 on
dervraagde eilandbewoners be
reid zijn voor "hun" pont te be
talen. De bedragen die men daar
voor in het hoofd heeft, verschil
len nogal. Van 25,- per jaar via
500,- per jaar (32 keer) tot één
eilandbewoner die daar 11.700,-
voor over bleek te hebben.
Als argumeht om niets voor de
veerpont te betalen werd onder
meer aangevoerd dat men niet
wenst te betalen om thuis te kun
nen komen, er voor andere veer
ponten ook niet hoeft te worden
betaald, dat men al genoeg belas
ting betaalt en dat in het verleden
een vrije overtocht van over
heidswege is toegezegd. Over
heersend was dan ook de mening
dat de overheid, in dit geval dus
de gemeente Alkemade, maar
voor de kosten moet opdraaien.
Het niet-varen van de pont tussen
0.30 uur en 06.00 uur 's morgens
wordt door de bewoners met
moeite geslikt. 56% van de pont
stemmers en 66,7% van de brug-
stemmers vindt dit zelfs onaan
vaardbaar, 22,3% van de onder
vraagden zegt door déze sluiting
moeilijkheden met zijn werk te
krijgen. Als "niet wenselijk"
wordt de sluiting bestempeld
door 20,2% van de pontstemmers
en 15,8% van de brugstemmers.
16,5% Van de pontstemmers en
7% van de brugstemmers zegt
geen enkele moeite te hebben
met de vaartbeperking.
Secretaris
Nieuwkoop
benoemd tot
burgemeester
NIEUWKOOP - J. A. de Jongh uit
Nieuwkoop is per 1 maart 1980
benoemd tot burgemeester van
Asperen en Heukelum.
De Jongh is thans gemeentesecre
taris van Nieuwkoop. Hij is 43
jaar, Nederlands-Hervormd en
lid van het CDA.
Hondsdolheid
Voorlopig is Paff niet bang dat los
lopende honden de kans lopen te
worden besmet met hondsdol
heid. "Zo erg is het nu ook weer
niet. Maar we houden de natuur
lijk wel nauwlettend in de gaten."
Paff ziet liever een paar vossen in
de duinen, dan loslopende hon
den. Volgens hem zorgen juist de
honden voor enorme onrust in de
natuur. Meer in elk geval dan de
vossen. De man van Staatsbos
beheer verklaart: "Een vos jaagt
op wild om het te eten. De hond
jaagt het alleen maar op. Die
hoeft het niet te eten, die krijgt al
genoeg. Hierover maak ik me
veel meer zorgen, dan over de
gelaten. "We waren er alle vier
van overtuigd, dat het te doen
was. Anders waren we er niet aan
begonnen", aldus Fiers achteraf
heel beslist. "Als ér iets mis ge
gaan was, één van ons gestrui
keld bijvoorbeeld hadden we nog
altijd een half uur de tijd om de
bom in het zandbed te droppen
en 'm te smeren".
Vervoer
Een half uur de tijd om de benen te
nemen? "Ja, de ontsteker heeft
mogelijk maandag een ruwe
schok gehad en is misschien gaan
werken. Dan zou de bom echter
ontploft moeten zijn tussen een
half uur en 36 uur na de schok.
Dat is niet gebeurd, dus bij een
nieuwe schok zou er een nieuwe
periode van een half uur en ver
volgens 36 uur zijn ingegaan", al
dus Fiers. Om die reden bevon
den de bomruimers het ook ver
antwoord om de bom te gaan ver
voeren.
"Op de vindplaats hadden we het
ding ook kunnen laten ontplof
fen, maar als er dan iets mis ge
gaan was zouden er vrijwel zeker
huizen beschadigd zijn. Vandaar
dat we besloten 'm toch maar te
gaan verplaatsen", aldus een la
conieke Van Manen.
Groot gat
Op het explosiepunt zelf, meer
richting Gouwsluis gelegen, was
vos. Misschien moeten we zelfs
buiten het broedseizoen wel
maatregelen hiertegen gaan ne-
Duinwachters van de Amsterdam
se Duinwatermaatschappij in
Vogelenzang (de ADM wint wa
ter uit de duinen van Zandvoort
tot Noordwijk) weten dat er in
hun gebied nogal wat vossen
rondlopen. "Maar", zegt Ver
donk, "het is moeilijk te zeggen
hoeveel het er zijn. We vinden
behoorlijk wat uitwerpselen. Aan
inventariseren zijn we tot nu toe
niet toegekomen."
Vijf keer
Verdonk vertelt dat de vossen,
het vanaf 's morgens acht uur
hard werken geblazen. Op aan
wijzingen van de mensen van de
Explosieven Opruimings Dienst
werd een groot gat van één meter
diep gegraven. "Dieper had geen
zin, want op één meter zat je al op
het grondwater. Bij een explosie
zouden daar de scherven als het
ware van afketsen". Zodat vele
vrachtauto's zand moesten wor
den aangevoerd om de bom toch
veilig te kunnen laten explode
ren. In totaal was daarvoor zo'n
350 kubieke meter, ofwel 35 dik
ke vrachtauto's zand voor nodig.
Zand dat de scherven bij de
moedwillige explosie zou moeten
opvangen.
Dat zandbed werd gespreid door de
37-jarige Aad van Mook, de
graafmachinebediener die de
bom ook maandag had bloot ge
legd. Van Mook had zich vrijwil
lig beschikbaar gesteld om de
bom, nadat die in het zand zou
zijn gelegd door de vier deskun
digen met behulp van de graaf
machine onder te stoppen. "Dat
doe'k nou gewoon. Maandag had
ik de schrik wel effe te pakken,
maar nou ben ik er niet bang
meer voor", aldus Van Mook vlak
voordat hij aan het werk ging.
Van een veilige afstand was hij ten
slotte ook getuige van het einde
van de bom. "Dat was zo schok
kend niet", aldus Van Mook. "In
elk geval ben ik de laatste die
hem nog heel heeft gezien",
voegde hij eraan toe. Met in zijn
voorzover hem bekend, al een
keer of vijf op rooftocht zijn ge
weest buiten de duinen. Bi j twee
kwekers van pluimvee hadden ze
behoorlijk huisgehouden. De
schade beloopt in de duizenden
guldens, volgens zijn zeggen.
De Amsterdamse Duinwatermaat
schappij is wel van plan om te
gaan onderzoeken hoeveel vos
sen er in haar gebied rondstrui
nen. "Dan zullen we 's nachts op
stap moeten", vertelt Verdonk.
"Of we zullen moeten wachten
tot ze een nest jongen hebben.
Want dan moeten ze de hele dag
jagen om die kleintjes in leven te
houden. Bovendien blijven ze
dan praktisch op één en dezelfde
plaats."
handen een uit de krater opge
dolven scherf, als herinnering
aan "een bijzonder dagje".
Niet schokkend
Het was allemaal zo schokkend
niet. Gelukkig niet vonden des
kundigen, gemeentebestuurders
en gemeentepersoneel achteraf.
Maar vooraf waren wel alle mo
gelijke voorzorgsmaatregelen ge
troffen om gekke dingen te voor
komen (als het mis zou gaan) en
indien nodig op te treden. Zo
dicht mogelijk bij het explosie-
punt stonden drie man van de
rampen brigade (het eerste offi
ciële optreden) gereed om indien
nodig eerste hulp te bieden. De
brandweer was in verhoogde
staat van paraatheid, het zieken
huis Rijnoord op de hoogte. De
politie had intussen handenvol
werk om drommen nieuwsgieri-
Verdonk verwacht dat de vossen
veel jongen zullen werpen. Hij
zegt dat dit komt omdat er vol
doende voedsel in het gebied is te
vinden. "We zullen dat goed in de
gaten moeten houden. Als je er
teveel krijgt, jagen ze vooral op
vogels die op de grond broeden, 't
Is zonde als ze vooral die jonge
dieren te grazen nemen."
Geen last
De Leidsche Duinwatermaat
schappij in Katwijk heeft hele
maal geen last van de rover. Op
zichter Hogenkamp zegt dat er
ook nooit een vos is gezien. "Bij
ons is te weinig bos. Ze kunnen
zich niet verstoppen, dus blijven
ze weg."
gen op veilige afstand te houden.
Tijdens de explosie was het ter
rein tot 200 meter uit de buurt
echter beslist vrij van mensen,
kon de politie na afloop verkla
ren.
Dat gold dan niet voor de bewo
ners In de huizen op ongeveer
125 meter afstand gelegen. Die
bewoners hadden echter op
dracht gekregen om niet aan de
voorkant van hun huizen te ko
men, dan waren ze veilig. Een
verbod dat P. H. Bouthoorn
Meindert van Dijk van de rijkspoli
tie in Noordwykerhout (hij is be
last met natuurzaken) weet dat er
vossen in de buurt van zijn dorp
ziten. "Ik heb er bij de Langevel-
derslag een paar over de weg zien
lopen. Maar ik kan niet zeggen
dat we er hinder van ondervin
den. Althans nu nog niet."
Hoewel Kamminga van de Landin
richting in Haarlem (hij is tevens
secretaris van de wildschade-
commissie) niet al teveel wil zeg
gen over de vossenproblematiek
(vooral in Noord-Holland), laat
hij toch wel doorschemeren bang
te zijn dat de zaak uit de hand zal
lopen. Hem zijn drie gevallen be
kend waar de vossen in totaal
voor zo'n 18.000 gulden schade
hebben aangericht.
naast zich neerlegde. "Ik heb het
hele geval gefilmd, maar de klap
viel me zwaar tegen. Waarom?
Nou, een mens is nieuwsgierig
nietwaar. Maar achteraf gezien
was de spanning en alle gedoe
erger dan de klap. Ik weet nog
dat die dingen vielen. Toen
stond alles te trillen. Nu lag de
bom veel dichter bij, op 125 me
ter. Ik had heel wat meer ver
wacht, ik heb echter nog gee
neens de luchtdruk gevoeld". Er
onmiddellijk aan toevoegend:
"Maar beter zo, dan al m'n ruiten
kapot".
Simavi-directeur Keumnq bedankt Elma Oosthoek, voorzitter van de leerlmgenveremging, voor de
symbolische cheque van f 48.000 die op het Pi eter Groen college zijn ingezameld voor waterputten in
India.
KATWIJK - Directeur Keuning van Simavi heeft gis
termiddag op de christelijke scholengemeenschap
voor atheneum en havo "Het Pieter Groen College"
op symbolische wijze een bedrag van 48.000 gulden
in ontvangst genomen. Het werd hem overhandigd
door Elma Oosthoek, voorzitter van de leerlingen
vereniging.
Van het geld zullen in India ongeveer 20 waterhutten
kunnen worden geslagen ten behoeve van de
drinkwatervoorziening van enkele dorpen, die
daarvan nu zijn verstoken.
In de laatste week voor kerstmis hield het Pieter
Groen College de actie "Poen voor putten". De ac
tie bestond ondermeer uit een sponsorloop en een
bazaar, waarmee het leeuwendeel van de 48 mille
binnenkwam.
MIDDEN HOLLAND - Het provinciaal bestuur van Zuid-
Holland heeft de Nationale Ziekenhuisraad gevraagd
het bestuur van het Bleuland-ziekenhuis in Gouda op de
vingers te tikken.
Die "tik" moet worden ge
geven omdat het bestuur
in september heeft gewei
gerd het voornemen uit te
spreken in de toekomst
een humanistische,
geestelijke verzorging in
het ziekenhuis mogelijk te
maken.
In maart van het vorig jaar kwam
daarover een brief binnen van de
dienst geestelijke verzorging in
zieken-, verpleeg- en bejaarden
tehuizen van het Humanistisch
Verbond bij het bestuur van het
Bleuland-ziekenhuis. Daarin
werd gevraagd in de geestelijke
verzorging van het ziekenhuis
ruimte te scheppen voor niet-
confessionele, humanistische
geestelijke verzorging.
Argumenten
Bestuurslid drs. W.C. Hommels, die
tevens fractievoorzitter van de
PvdA is, maakte zich sterk voor
de aanstelling van een (part-time)
humanistische verzorger. Hij
voerde daarvoor twee argumen
ten aan. Ten eerste heeft de
commissie voor geestelijke ver
zorging in ziekenhuizen van de
Nationale Ziekenhuisraad zich
zowel in 1974 als 1978 uitgespro
ken voor een zo breed mogelijke
verzorging. "Vragen van funda
mentele aard zijn het beste be
spreekbaar tegen de achtergrond
van de geloofs- en levensovertui
ging van waaruit de betrokkene
leeft of waartoe hij zich voelt aan
getrokken", aldus de commissie
in 1978.
Daarnaast is de geestelijke verzor
ging bij de verpleegprijs inbe
grepen. Het Bleuland-ziekenhuis
is een samenwerkingsverband
tussen een algemeen en een pro
testants-christelijke ziekenhuis.
"Het zou discriminatie zijn als de
geestelijke verzorging slechts
zou bestaan uit pastors die die
verzorging alleen uit een gods
dienstige levensovertuiging aan
bieden", aldus Hommels in een
Weigering
Zijn voorstel was om, zodra er een
plaatsje vrijkwam in de geestelij
ke verzorgingsdienst, die plaats
toe te kennen aan een humanisti
sche geestelijke verzorger.
Het bestuur weigerde in overgrote
meerderheid die bereidheid uitte
spreken. Als antwoord aan het
Humanistisch Verbond schreef
men dat geestelijke verzorging
geen "werving of evangelisatie"
dient te betekenen, en dat een
verzorger in staat dient te zijn
"oor te hebben voor en gehoor te
geven aan de problemen van pa
tiënten van alle geestelijke stro
mingen, dus zowel aan gelovigen
als niet gelovigen".
Een niet-evangeliserende pastor is
volgens het bestuur "het meest
all-round". Die houding was
aanleiding voor Hommels om uit
het bestuur van het ziekenhuis te
stappen.
"Positievere
benadering"
Via vragen van leden van provin
ciale staten, F.F.J. Schouten
(PvdA) en C.P.G. Tilanus (PPR),
kwam deze zaak bij het provin
ciebestuur terecht. De statenle
den vroegen het provinciaal be
stuur hun invloed aan te wenden
om een "positievere houding van
dit Vraagstuk te bevorderen".
Een paar dagen geleden heeft het
provinciebesuur een brief naar
de Nationale Ziekenhuisraad ge
stuurd. Daarin vraagt het bestuur
of dit soort weigeringen meer
voorkomen, temeer daar de Na
tionale Ziekenhuisraad zich al
tijd op het standpunt heeft ge
steld dat de geestelijke verzor
ging in ziekenhuizen en dergelij
ke zo veelzijdig mogelijk moet
zijn.
"Wij delen dit standpunt", aldus
het provinciebestuur, "en mede
in dit licht verzoeken wij u voor
dit standpunt nogmaals de aan
dacht van uw leden te vragen."
Vier man van de bom-opmimingsdienst op sjouw met het 125 kilo wegende projectiel. Per brancard De
verplaatsing, die via telelenzen en verrekijkers werd gevolgd door het publiek, was volgens de deskundigen
noodzakelijk om de omringende huizen minder gevaar te laten lopen.
