Onzekerheid over
lot gegijzelden
blijft bestaan
Afghaanse regering in
ballingschap op komst
"Gesprek Moskou-VS nodig
GADDAFI STEEDS BOZER OP PARIJS
Minister van
voorlichting
Iran in arrest
en weer vrij
Felle rede Bani Sadr
geeft het keuken
ideeënboek
kado!
Goedhart
Bouwhuis
DONDERDAG 7 FEBRUARI 1980
BUITENLAND
PAGINA 9
Van onze correspondent Rudolph
Bakker)
PARIJS - De Libische machtheb
ber kolonel Gaddafi wordt steeds
bozer op de Fransen. Zijn laatste
wraakoefening was het directe
gevolg van een mislukking: zijn
pogingen in Tunesië te infiltreren
door een aanval te openen op het
toch al problematische plaatsje
Gafsa werden niet alleen door de
Amerikanen, maar ook door de
Fransen onmiddellijk geblok
keerd.
Gaddafi voelt zich een door de
machthebbers van de wereld met
de nek aangekeken missionaris
van de Arabische eenheid. Als
zelfs in deze Arabische wereld de
machthebbers het niet met hem
eens zijn, zoekt hij steun in ande
re regionen. Zijn woede tegen de
Fransen uitte zich op de meest
primitieve manier een horde
werd op de Franse ambassade in
Tripoli afgestuurd die er alles
kort en klein sloeg. Als de Franse
regering om een verontschuldi
ging vraagt is het antwoord een
voudig: een andere horde be
stormt het Franse consulaat in
Benghazi en slaat ook daar alles
aan stukken. De Fransen roepen
hun ambassadeur en een deel van
hun diplomatieke staf terug en
eisen dat een deel van Libische
diplomaten in Parijs naar huis te
ruggaan. Een crisis-centrum op
het Franse ministerie van bui
tenlandse zaken houdt voorlopig
de wacht.
Voor een duistere „ziener" als
Gaddafi wordt de wereld steeds
somberder. Alles wat hij onder
neemt mislukt. Pogingen te ko
men tot een Arabische.eenheids-
staat met Egypte en Syrië lopen
in 1972 stuk. Als enige maanden
later een dergelijke eenheid met
het Tunesië van president Bour-
guiba wordt geprobeerd, valt dit
kaartenhuis al binnen 48 uur in
duigen. De nauwe samenwerking
met Jasser Arafat van de Pale
stijnse bevrijdingsbeweging
PLO eindigt in scheldpartijen.
Een Arabisch front tegen het
„verraad" van de Egyptische pre
sident Sadat en diens vrede met
Israël loopt in byzantijns gebab
bel dood in het warme zand van
de Libische woestijn.
Als Gaddafi op zijn 27e jaar in 1969
aan de macht komt, voelt hij zich
de geestelijke zoon van de Egyp
tische president Nasser, die enige
maanden later al zal overlijden.
Gaddafi zal de taak overnemen,
de missie neemt een aanvang. De
eerste hulp komt meteen en doel
treffend. De Franse regering ver
koopt 110 Mirages aan de kolonel.
Het is president Pompidou die
deze stap neemt, wetende zich
hiermee de woede op de hals te
halen van de Israëli's, en van de
Britse en Amerikaanse wapen
handel.
A in 1972 strijkt de eerste schaduw
over deze bijna ideale Frans-Li
bische samenwerking als kolonel
Gaddafi plotseling begint te be
weren dat hij de Mirages mag ge
bruiken waar en wanneer hij
maar wil. Bovendien raken de
Fransen in een moeilijk parket
als president Tombalbaye van
Tsjaad er mee begint Libië te be
schuldigen van samenzwering.
De Mirages van president Pompi
dou blijven een struikelblok. In
1974 weet de wraak zoekende
president Sadat te melden dat de
Mirages van de kolonel zich in '73
(tijdens de oorlog met Isreël) op
Egyptische bodem bevonden. De
Fransen reageren door een wa
pen-embargo op te heffen dat ze
ven jaar eerder door president De
Gaulle was uitgevaardigd.
Steeds bleef president De Gaulle
voor Gaddafi het lichtende voor
beeld in de Libisch-Franse rela
ties. En nog in '74 - vlak voor de
verkiezing van Giscard d'Estaing
tot president als opvolger van
Georges Pompidou - hoort men
Gaddafi nog uitroepen dat de
Arabieren maar twee vrienden in
Europa hebben: de Joegoslaven
in het Oosten, en de Fransen in
het Westen.
Twee jaar nadat president Giscard
het roer van staat in Frankrijk
heeft overgenomen verklaart de
zelfde Gaddafi: „Het Frankrijk
van Giscard gedraagt zich als een
koopman in kanonnen". Een po
ging van de toenmalige Franse
premier Chirac in Libië de sfeer
te verbeteren, loopt ondanks het
tekenen van enige handelscon
tracten dan al op niets meer uit.
Toch is er voor president Giscard
nog een keer de mogelijkheid te
genover kolonel Gaddafi van zijn
„dankbaarheid" te getuigen. Dat
gebeurt als de kolonel met succes
zijn invloed heeft weten aan te
wenden bij de violating van het
echtpaar Claustre, dat eindeloos
door rebellen in het Tibesti-ge-
bergte in de Sahara was vastge
houden.
Nog in '77 lopen de zaken redelijk,
dan komt er onenigheid over
door de Libiërs piet meer betaal
de leveranties en over de pogin
gen die Gaddafi onderneemt het
Franse „departement" Reunion
in de Indische Oceaan tot rebellie
tegen het moederland op te zet
ten. Gaddafi beschuldigt presi
dent Giscard ervan dat hij zich als
de „gendarme van Afrika" op
werpt en dat hij een politiek van
„archaïsche kolonialisme" voert.
De mislukte pogingen om in '74
Tunesië voor zijn Pan-Arabisch
karretje te spannen blijven leven
in de geest van de broeierige ko
lonel, die helemaal razend wordt
als zijn geheime expeditie naar
Gafsa door de Fransen openlijk
in de wielen gereden wordt.
Dromend van een uitstraling die
hem ertoe in staat zal stellen met
al zijn in de olie verdiende geld
niet alleen zijn eigen 2,5 miljoen
analfabeten, maar de gehele Ara
bische wereld rond zich te ver
zamelen, lopen elke dag meer
stuk op de realiteit van een Gad
dafi omringende vijandigheid.
Zijn dolste toer is het uitroepen
van de „republiek van de mas
sa's" in het kader waarvan hij aan
zogenaamde studenten opdracht
gaf zijn eigen ambassades in het
buitenland te bezetten.
Pogingen in de wereld van de
staatslieden voor vol te worden
aangezien heeft Gaddafi kenne
lijk laten varen. In deze wereld
ziet hij immers louter duistere
complotten. Zelfs gjatollah Cho-
meini van Iran wil niets met
Gaddafi te maken hebben, nadat
een van de strijdmakkers van de
ajatollah enige tijd geleden in Li
bië spoorloos „verdwenen" is.
De Franse regering heeft niet voor
niets een crisis-centrum met het
oog op Libië ingericht. In een in
ternationale samenleving waarin
de ambassade als onaantastbaar
bolwerk opgehouden heeft te be
staan, acht ook een man als Gad
dafi zich alleen gebonden aan ei
gen gebod.
Nasser Minatchi.
TEHERAN (AFP) - Nasser Mi
natchi, de Iraanse minister
van voorlichting is gisteren
door de „hoeders van de re
volutie" gearresteerd en vast
gezet in de gevangenis van
Evin, ten noorden van Tehe
ran.
De aanhouding van Minatchi
kwam na de tegen hem inge
brachte beschuldiging te
hebben samengewerkt met
de Amerikaanse inlichtin
gendienst (CIA). Een derge
lijke onthulling deden de be
zetters van de ambassade van
de Verenigde Staten dinsdag
op de televisie. Zij voerden
aan dat ze documenten ge
vonden hebben waaruit be
trekkingen blijken tussen de
minister en de CIA.
President Abolhassan Bani
Sadr heeft, in een vraagge
sprek met de krant „Kayhan",
de arrestatie van Minatchi
veroordeeld. Bani-Sadr zei er
zich zeer aan te ergeren dat de
bezetters van de ambassade
zich gedragen als „een rege
ring in de regering".
Enkele uren voor zijn aanhou
ding verklaarde minister Mi
natchi tegenover journalisten
dat de op de televisie getoon
de documenten „niet meer
voorstelden dan de persoon
lijke opvattingen van de poli
tieke functionarissen van de
ambassade".
De regerende revolutionaire
raad in Iran heeft gisteravond
de vrijlating gelast van minis
ter Minatchi.
Nog geen etmaal nadat hij was
opgepakt, werd Minatchi
vanochtend weer vrijgelaten.
(Van onze correspondent Henk Kolb)
WASHINGTON - De verheffing van voormalig
minister Bani Sadr tot president van Iran heeft
"de positie van de Amerikaanse gegijzelden
vooralsnog niet merkbaar verbeterd.
De nieuwe president heeft zich in
een felle tirade gekeerd tegen de
bezetters van de Amerikaanse
ambassade in Teheran. Washing
ton vreest een confrontatie tus
sen Bani Sadr eii de bezetters die
mogelijk voor de gevangenen
kwalijke gevolgen kan hebben,
nu Bani Sadr ook is benoemd tot
voorzitter van de Revolutionaire
Raad.
Formeel houden de VS nog steeds
vast aan hun eis dat zij pas bereid
zijn om mee te werken aan de in
stelling van een internationale
commissie, die zowel de misdrij
ven van de sjah als de Iraanse
klachten tegen de VS moet on
derzoeken, wanneer eerst de ge
gijzelden worden vrijgelaten.
DIENSTWEIGERAARS - De audi
teur-militair bij de Arnhemse
krijgsraad, mr. R. D. E. Daver-
schot, heeft gisteren gevangenis
straffen van 20 en 18 maanden
geëist tegen twee totaaldienst
weigeraars. Het zijn Piet Klab-
bers (23) uit Den Bosch en Gerd
van de Brink (19) uit Groningen,
beiden lid van de anti-militaristi
sche groepering Onkruit. Zij
weigerden in november van het
vorig jaar zich aan elke vorm van
militaire dienst te onderwerpen.
Nog deze week
registratie
dienstplicht
in Amerika
(Van onze correspondent Henk
Kolb)
WASHINGTON - President Carter
zal vermoedelijk morgen bekend
maken dat mannen en vrouwen
van 18 tot 20 jaar zich zullen moe
ten laten registreren voor de
dienstplicht. Volgens de direc
teur van het thans nog beschei
den opgezette diensplichtbureau
gaat het in totaal om 4 tot 5 mil
joen jongeren, die als eersten in
aanmerking zouden komen om te
worden opgeroepen wanneer
Carter tot herinvoering van de
dienstplicht mocht besluiten.
De Amerikaanse president heeft,
naar het heet voöral onder druk
van zijn vrouw, beslist dat niet
alleen mannen moeten worden
geregistreerd, maar hij heeft het
aan het departement van defen
sie overgelaten, zo verluidt, om
uit te maken welke taken vrou
wen in het leger zouden moeten
vervullen.
De zegsman omtrent Carters be
sluit is de voormalige admiraal
Elmo Zumwalt, die met Carter
over de dienstplicht heeft ge
sproken. Als Carter ook vrouwen
wil registreren zal daarvoor een
speciale wetgeving nodig zijn.
Volgens Thomas O'Neill, de De
mocratische leider van het Huis
van Afgevaardigden, zou Carter
daarbij een nederlaag kunnen
leiden.
Maar indien de Revolutionaire
Raad inderdaad, zoals het ge
rucht te New York wil, dezer da
gen de instelling van een com
missie van onderzoek onder aus
piciën van de VN zou goedkeu
ren, staat de regering in Washing
ton voor de vraag of zij dit voor
stel van VN-secretaris-generaal
Waldheim naast zich neer moeten
leggen als de gegijzelden nog
vastzitten.
Het jaarlijkse rapport van het Ame
rikaanse ministerie van buiten
landse zaken over de mensen
rechten heeft voor het eerst on
derlijnd dat onder het bewind
van de sjah misdrijven werden
begaan, een feit dat voorheen al
tijd werd weggemoffeld achter de
verzekering dat onder de sjah de
sociale omstandigheden zo sterk
verbeterden.
Formeel mag dat geen „vingerwij
zing" heten omtrent een Ameri
kaanse koerswijziging. Maar het
is tamelijk zeker dat de nijvere
arbeid van Waldheim terwille van
een compromis berust op éen de
gelijke kennis van de concessies
die de VS eventueel willen doen,
als omtrent vrijlating van de ge
gijzelden zekerheid kan worden
verkregen.
Verwarrend
Anderzijds zijn ook onder Bani
In Milaan
Vier doden na afloop gijzeling
MILAAN (AFP) - De geestelijk gestoorde man die dinsdag in een kantoor
in Milaan acht werknemers in gijzeling nam, is gisteravond dood aange
troffen. Hij had een eind aan zijn leven gemaakt en aan dat van de twee
resterende gegijzelden, een secretaresse van 32 en een bode. De andere
zes gegijzelden, vier vrouwen en twee mannen, had hij enkele uren
tevoren vrijgelaten.
Dinsdag schoot hij al de portier van de onderneming dood, de man van zijn
vriendin.
168
pagina's dik
gekruid met 400 kleurige
illustraties, voorbeeldfoto's,
indelingsplattegronden, inricht-
ideeën, waardevolle tips en een
unieke checklist! Dit werkeh/k
grootse keukenideeënboek ligt
voor u klaar in onze showroom.
Even ophalen dus.
Hoorn 126a (tegenover Avifauna)
Alphen a/d Rijn.Tel.01720-22100
Qpeninqstiiden: van 8 30 tót 12.30 uur en van
14 00 tot 17 30 uur. zaterdag van 10 00-16 00
vrijdag koopavond tot 21.00 uur
Sadr de geluiden uit Iran verwar
rend. Ajatollah Behesti, naaste
medewerker van Chomeini, heeft
gezegd dat vrijheid voor de ge
vangenen pas een feit zal zijn als
de sjah is uitgeleverd. Het Ame
rikaanse beleid van het moment
concentreert zich nog steeds op
Bani Sadr, die, zo niet gematigd
mag heten, dan toch in elk geval
voor een snelle oplossing zal zijn,
opdat hij ongehinderd verder kan
werken aan zijn revolutie.
Maar hoe sterk is de nieuwe presi
dent, hoe moet de nieuwe eis tot
uitlevering van de sjah worden
uitgelegd, is er nu al sprake van
een breuk tussen Bani Sadr en
Chomeini, tussen Bani Sadr en
de bezetters en wat is precies de
positie van Chomeini?
Onzekerheid dus en de reis van 46
verontruste vakbondsleiders,
dominees, vertegenwoordigers
van vrouwenverenigingen en wat
dies meer zij, naar Teheran heeft
dialoog op gang te brengen tus
sen een Iran dat boos is op de VS
en een Amerika dat zijn gegijzel
den heelhuids terug wil, is hun de
toegang tot Iran ontzegd.
het beeld niet helderder gemaakt. De Amerikaanse beginselen van
Op uitnodiging van de bezetters vrijheid maken het onmogelijk
naar Teheran gereisd om daar een om zulke ondernemingen te ver
bieden, maar het is uitgesloten
dat langs deze weg een zinnige
oplossing kan worden bereikt.
Overeenstemming wordt tussen
regeringen bereikt, en dat is op
zichzelf nauwelijks mogelijk,
zolang niet duidelijker wordt bij
wie in Iran de macht berust.
KABUL (Reuter/UPI/AFP) - De
opstandelingen in Afghanistan
gaan een voorlopige regering in
ballingschap samenstellen. Dit
heeft president Rabbani van de
islamitische alliantie, het sa
menwerkingsverband van ver
scheidene opstandige bewegin
gen, gisteren in Pesjawar
(noordwest Pakistan) bekend
gemaakt. India heeft een diplo
matiek offensief ontketend in een
poging de spanningen en de in
vloed van de twee grote mogend
heden in Zuid-Azie te verminde
ren.
Boerhanoed Din Rabbani zei in
Pesjawar dat hij verwachtte dat
de vorming van de voorlopige re
gering in de loop van deze maand
rond zou zijn. Hij zei ook dat de
regering zich daarna ergens in
Afghanistan zou moeten vesti
gen. Voorts liet Rabbani weten
dat er voorbereidingen zijn ge
troffen om te komen tot een ge-
Aanslag Turkse
ambassadeur in
Zwitserland
BERN (AFP/Reuter) - Op de Turk
se ambassadeur in Bern is giste
ren een aanslag gepleegd. Am
bassadeur Dogan Turkmen werd
beschoten toen hij in zijn wagen
zat die voor de Britse ambassade
in Bern stond. Hij is licht ge
wond.
De daders wisten te ontkomem.
Het Franse persbureau AFP
kreeg later een anoniem telefoon
tje met de mededeling dat de aan
slag is gepleegd door „een com
mando van de wrekers van de
massamoord in Armenië". Deze
organisatie heeft zich verant
woordelijk gesteld voor een reeks
aanslagen op Turkse diplomaten
sinds 1975.
meenschappelijk opperbevel
voor de verschillende strijdende
groeperingen in Afghanistan.
Onder dit bevel zouden ook de
ruim 20.000 soldaten van het Af
ghaanse regeringsleger vallen die
volgens Rabbani zijn overgelo
pen naar de opstandelingen. In
een oproep aan islamitische lan
den om meer steun, zei Rabbani
dat zijn strijders tot nu toe geen
enkele steun uit het buitenland
hebben gekregen.
Overleg
In New Delhi is gisteren bekend
gemaakt dat de Indiase regering
haar voormalige ambassadeur in
Afghanistan, Singh, naar Kabul
heeft gestuurd voor overleg met
de regering Karmal. Volgens
waarnemers wil India praten
over terugtrekking van de Sow-
jet-troepen in Afghanistan. In de
Pakistaanse hoofdstad Islama
bad hebben de Indiase staatsse
cretaris van buitenlandse zaken,
Sathe en de Pakistaanse minister
van buitenlandse zaken, Sjah
Nawaz, na twee dagen bespre
kingen een verklaring uitgege
ven. Hierin staat dat India en Pa
kistan elkaar van hun vreedzame
bedoelingen verzekerd hebben
ondanks het bestaan van me
ningsverschillen over de Russi
sche bemoeienis in Afghanistan.
Vredesmacht
De Pakistaanse president Zia ul
Haq heeft gisteren voorgesteld
om een internationale vredes
macht te vormen die de plaats
van de Sowjet-troepen in Afgha
nistan moet innemen. Dit heeft
hy tegen een groep Indiase cor
respondenten gezegd. In Nieuw
Delhi wordt verwacht dat India
de grote invloed van de super-
mogendheden ter sprake zal
brengen als de' Russische minis
ter van buitenlandse zaken, An
drei Gromiko, volgende week
naar India komt.
Socialistische Internationale:
(Van onze correspondent Anton
Koene)
WENEN - De Socialistische Inter
nationale gaat de komende we
ken'via de verschillende socialis
tische partijen contacten leggen
tussen de Sowjet-Unie en de Ver
enigde Staten. Ook zullen missies
naar Moskou en Washington
worden gestuurd om na te gaan
welke mogelijkheden er zijn om
een atmosfeer te scheppen ten
einde de onderhandelingen over
ontwapening te kunnen voortzet
ten.
Van een van deze missies zal
hoogstwaarschijnlijk de vroegere
Nederlandse minister-president
Joop den Uyl deel uitmaken, die
een van de voornaamste initia
tiefnemers is om ondanks de
Russische invasie in Afghanistan
de Russen en Amerikanen weer
aan de gesprekstafel te krij
gen.
Het doen van een poging de Russen
en Amerikanen weer met elkaar
in contact te brengen is de be
langrijkste afspraak die 27 dele
gaties van socialistische partijen
uit vier werelddelen hebben ge
maakt tijdens de tweedaagse'
conferentie van de Socialistische
Internationale in Wenen. Na af
loop van de conferentie werd een
slotcommuniqué uitgegeven, de
eerste in de geschiedenis van de
Socialistische Internationale. De
kwestie-Afghanistan beheerste
de gehele conferentie, waardoor
belangrijke onderwerpen, zoals
ontwapening, economie en ener
gie geheel naar de achtergrond
werden gedrongen.
In het slotcommuniqué veroor
deelt de Socialistische Interna
tionale de Russische invasie in
Afghanistan en roept de Sowjet-
Unie op zijn troepen uit het land
terug te trekken. „Een terugkeer'
naar de koude oorlog zou de we
reld aan de rund van de afgrond
brengen", aldus de verklaring,
waarin verder wordt gezegd „dat
het schijnt alsof de wereld bezig
is zich tot de dood toe te bewape
nen".
Over de mensenrechten zegt de
verklaring, dat vele democrati
sche socialisten in Latijns-Ame-
rika het leven hebben moeten la
ten in de strijd voor de rechten
van de mens. De vroegere
Zweedse minister-president,
Olaf Palme, voegde aan dit on
derdeel van de verklaring toe:
„Twee delegaties die bij onze vo
rige conferentie waren, zijn er de
ze keer niet bij. Ze zijn dood,
„In de Sowjet-Unie", aldus de ver
klaring, „is de pesterij tegen An
drei Sacharov een duidelijk
voorbeeld van de voortdurende
vervolging van degenen, die in de
communistische landen hun dis
sidentenmeningen uitspre
ken".
Over het boycotten van de Olympi
sche Spelen konden de delega
ties bij de Socialistische Interna
tionale het niet met elkaar eens
worden. Sommige delegaties, zo
als de Westduitse, toonden zich
voorstander van een boyc ot. An-
feren, zoals Senegal, niet. De neu
trale landen zoals Oostenrijk zei
den nog geen beslissing te heb
ben genomen.
