Stof op wand
spannen hoeft
niet zo moeilijk te zijn
Zonwering van
houten lamellen
Verschil tussen steen- en betonboor
GLAS
WEES
KIND
IN DE
WET
TV gevoelig
voor
magnetisme
Javaans eten
op Schiphol
Onderhoudsfactor
belangrijk bij
kopen maaimachine
DINSDAG 5 FEBRUARI 1980
In tegenstelling tot bijvoorbeeld de
Verenigde Staten is in de Neder
landse wetgeving het glas stief
moederlijk bedeeld. Dat staat let
terlijk in een informatiefolder
van het Veiligheidsinstituut in
Amsterdam.
Glas is een populair materiaal, met
zeer positieve eigenschappen.
Maar het kan ook grote gevaren
opleveren. Er wordt weinig
publiciteit aan gegeven, maar een
feit is dat vele ernstige verwon
dingen, die zelfs tot blijvend let
sel of erger kunnen leiden, door
glas worden veroorzaakt. Veel
van die ongelukken gebeuren
binnenshuis, en heel vaak zijn
juist kinderen de slachtoffers.
Funest zijn bijvoorbeeld keu
kendeuren met een grote ruit van
„gewoon glas", dat bij (niet eens
zo érg wilde) spelletjes en draaf-
partijen in stukken springt en erg
nare verwondingen veroorzaakt.'
Blijvend oogletsel is wel een van
de ernstigste, en helaas veel
voorkomende gevolgen.
Glas kiezen is dus behalve een zaak
van interieurschoonheid vooral
een kwestie van veiligheid. In
genoemde folder wordt dan ook
zeker niet ten onrechte gepleit
voor een, betere wetgeving, die
bijvoorbeeld het gebruik van
veiligheidsglas, waar dat nodig is,
verplicht stelt. Onder veilig glas
kunnen draadglas, thermisch of
chemisch gehard glas, gelaagd
glas en. glazen bouwstenen wor
den gerangschikt. Daaraan zou
den we kunnen toevoegen dat in
vele gevalen ook „kunstglas", zo
als perspex, polystyreen e.d. voor
de nodige veiligheid kunnen zor
gen.
De in het begin al genoemde folder
van het Veiligheidsinstituut (af
deling „Veiligheid in de privé-
sfeer", Hobbemastraat 22, Am
sterdam, tel. 020 - 736414) geeft
wat meer gedetailleerde voor
lichting over dit onderwerp.
Waarbij we willen aantekenen
dat een nog wat meer op de parti
culiere gebruiker van glas afge
stemde informatie zinvol zou
zijn. Het gevaar dat glas in onze
samenleving vormt, zou zo'n
„tweede uitgave", speciaal ge
richt tot de consument, best
rechtvaardigen.
Het kan zijn dat uw kleurentelevi
sie voortdurend een slechte kwa
liteit kleuren of schaduwbeelden
te zien geeft. Maar als u hem voor
reparatie wegbrengt, kan de
monteur er geen enkel defekt aan
vinden. In zo'n geval moet u eens
nagaan of u geen elektrische klok
of ander elektrisch aangedreven
apparaat op of vlakbij uw toestel
hebt staan. Het is zelfs mogelijk
dat een slecht beeld te wijten is
aan het feit dat de beeldbuis per
toeval precies in de richting van
het magnetisch noorden is ge
plaatst. Probeer eens of het resul
taat niet verbeterf als u het toestel
draait of op een andere plaats zet.
Het is ook niet zo'n goed idee om
een grote vaas met bloemen èn
water op het toestel te zetten.
Slechts zelden wordt een wand met stof bespannen, waar
schijnlijk omdat het erg moeilijk lijkt. Er zijn echter een
voudige methoden, waarmee u, als u een beetje handig
bent, het best zelf kunt doen.
Nu kan niet elke methode voor elke
wand worden gebruikt. Er moet
onderscheid naar grootte van de
wand worden gemaakt.
De eenvoudigste werkwijze is die
volgens de "plakmethode" (fig.
1). Voor deze methode worden
plakstroken gebruikt die aan
twee kanten hechten, zoals ze ook
wel voor vloerbedekking worden
gebruikt. Het stuk wand dat moet
worden bespannen, beplakt u als
een raster met deze plakstroken.
Nu moet de stof, die over dit ras
ter wordt gespannen, aan elke
kant iets groter, bijvoorbeeld 2 a 3
cm, worden geknipt dan het ras
ter is. Begin van één kant uit te
werken door van een plakstrook
de beschermende bovenlaag af te
halen. Plak hierop de stof, maar
zorg ervoor dat het extra strookje
van 2 a 3 cm aan de andere kant
van de plakstrook valt. De stof
moet goed aangedrukt worden.
Span de stof systematisch op elke
plakstrook. Is het hele oppervlak
bespannen, dan moeten de ran
den worden afgewerkt. Snij hier
voor de stof met een mes precies
langs de plakstrook af. De rand
kan nu afgewerkt worden met
een houten lijstje, dat op de muur
gespijkerd of geschroefd kan
worden. Het lijstje valt over de
plakstrook heen. Het kan ook er
langs vallen, maar dan moet de
stof niet precies langs de plak
strook afgesneden worden, maar
1 cm erbuiten.
Wilt u geen afwerklijstje rondom de
stof, dan is de volgende methode
geschikt (fig. 2). Er is een speciale
textielband te koop, die uit twee
delen bgstaat en die dient voor
het aan elkaar hechten van twee
materialen. E£n band is voorzien
van kleine haakjes, de andere van
een wolachtig materiaal, zgn.
pluisband. Drukt men deze beide
kanten op elkaar, dan grijpen de
haakjes in het wollige oppervlak
en blijven de banden aan elkaar
hechten. De "plakstroken" zijn
slechts eenmalig te gebruiken.
Het hele jaar door - zij het soms
alleen in de weekeinden - kunt u
Javaans eten op de luchthaven
Schiphol. Het Javaans buffet dat
de Horeca Exploitatie Maat
schappij Schiphol vorig jaar tij
dens de zomermaanden in de
zuidzaal van restaurant Aviora-
ma aanbood, is zo'n succes ge
weest, dat de HEMS besloten
heeft om het publiek dit jaar in
staat te stellen om ook buiten de
zomer Javaans te eten op Schip
hol.
Het buffet van 1 maart tot en met
eind oktober dagelijks geopend
van 12.00 tot 15.00 en van 17.00 tot
20.00 uur.
Bovendien kan men nu ook Ja
vaans eten in de resterende
maanden januari, februari, no
vember en december, maar dan
alleen tijdens de weekeinden van
12.00 tot 16.00 uur.
Evenals vorig jaar kan men weer
kiezen uit een om de paar weken
wisselend assortiment van vijf
tien verschillende, authentieke
Jkvaanse gerechten, waarvan
men zo vaak en zo veel mag op
scheppen als men wil.
Inclusief een voorafje (soep) kost
het Javaans buffet f 19,50 per
persoon. Kinderen tot 7 jaar
f9,75.
Op de wand plakt men de band met
de haakjes, zodat de grens van het
te bespannen vlak wordt ge
vormd. Op de stof wordt, met een
kleine zoomkant, de pluisband
geplakt of genaaid. Door de ban
den, vanuit één kant werkend,
tegen elkaar te drukken, wordt de
wand bespannen. Wilt u de stof
wassen, dan kan de bespanning
gemakkelijk losgetrokken wor
den. De pluisband kan meege-
wassen worden en verliest zijn
functie hierdoor niet.
Grote oppervlakken
Grote oppervlakken als hele wan
den zijn moeilijker te bespannen.
Het kan op dezelfde wijze gebeu
ren als bij de methoden voor de
kleine oppervlakken, maar dan
moet de wand in kleine rasters
worden opgedeeld en moet raster
voor raster worden bespannen.
De eenvoudigste methode om
zelf een hele wand te bespannen
zonder hulpmiddelen is de vol
gende.
Neem dunne spaanplaten op
wandhoogte en van een zelf te
kiezen breedte. Voor een wand
van 4 m breedte kunnen bijvoor
beeld acht platen van 50 cm of
vier van 1 m breed genomen wor
den. De platen moeten met stof
worden bespannen. Grotere
breedten dan 1 m zijn daarom
niet aan te bevelen. De platen
worden bespannen door stof, die
rondom iets groter is dan de
plaat, op de achterkant van de
plaat vast te nieten. De stof kan
gewassen worden door de nietjes
los te halen.
Wanneer alle platen zijn bespannen
moeten deze aan de wand worden
bevestigd. Dit kan als volgt: plak,
nagel of schroef (afhankelijk van
de wand) over de breedte van de
te bespannen wand horizontale
latjes van 5 cm breedte op onder
linge afstanden van 80 cm. Bij een
kamerhoogte van 260 cm krijgt u
vier latjes, nl. een langs de plint,
een langs het plafond en twee er
tussenin. Op deze latjes moeten
de bespannen spaanplaten met
korte schroefjes, op een onder
linge afstand van 40 cm, ge
schroefd worden. Onder de
schroefjes moeten ringetjes zit
ten, want anders wordt de stof
beschadigd.
Deze wijze wordt eigenlijk alleen
voor wand-tot-wandbespannin
gen gebruikt. De dunne latjes
zorgen immers voor een geringe
afstand tussen wand en bespan
nen spaanplaat. Zouden op deze
wijze gedeelten van een wand be
spannen worden, dan bevinden
zich op de grens van de bespan
ning en de wand, tussen de hori
zontaal lopende latjes, kleine
openingen, en dat zijn stofnes
ten. Die openingen kunnen wel
afgewerkt worden door er kleine
verticale latjes tussen te bevesti
gen.
Het is altijd plezierig om, als je iets Inzake de juiste keuze van een
wilt kopen, ruime keuze te heb
ben. Het kan echter ook wel eens
een beetje te gek worden. Wie
bijvoorbeeld een gazonmaaier
wil aanschaffen, heeft in Neder
land de keuze uit nét nog geen
honderd merken: het zijn er wel
geteld 99, waarin totaal 877 types
verkrijgbaar zijn! Dat lazen we in
een vakblad voor de ijzerwaren
handel.
Nu staan al die
kig) niet bij elke handelaar in de
winkel. Hij beperkt zich meestal
tot enkele merken. Daaruit een
verstandige keuze maken is dan
echter toch vaak nog een lastige
zaak. Wat de types betreft, lopen
de maaiers uiteen van de heel
eenvoudige handmaaier tot com
fortabele zitmaaiers, die wel een
beetje op speelgoed-tractoren lij
ken.
Een handmaaier is al voor een prijs
van rond de honderd gulden te
koop, zo'n „statusmaaier",
waarmee zelfs het millimeteren
van een voetbalveld een klusje
van niets is, komt op minstens
3000 gulden en de prijs kan oplo
pen tot meer dan 13.000 gulden!
Zulke apparaten hebben uiter
aard alleen zin wanneer u een on
afzienbaar gazon zou hebben... en
die komen in ons land weinig
voor.
maaier is het wel verstandig u
goed te laten voorlichten. Het
meest objectieve advies krijgt u
uiteraard bij een handelaar die
een vrij groot assortiment in huis
heeft. Let vooral op de onder
houdsfactor is de maaier ge
makkelijk zelf schoon te maken
en te smeren? En vraag ook of de Om het werk van de doe-het-zelver, maar ook van de
vakman, aanzienlijk te verlichten bij alle mogelijke
knutsel-, stoffeer- en timmerkarweitjes is er nu een
nieuwe 'nieten-schieter' die, omdat hij elektrisch
wordt bediend, veel sneller, lichter, gemakkelijker
en nauwkeurig werkt. In tegenstelling tot de gewone
"tackers", waarvoor altijd nog een flinke handkracht
nodig was, schiet men met het nieuwe elektrische
apparaat door een lichte druk op een knopje de
nietjes er zó uit. Dat gaat heel snel en bovendien heb
je je andere hand vrij om het te bevestigen materiaal
op z'n plaats te houden. Met de elektrische nieten-
schieter kunnen breeddraadkrammen worden ver
werkt van 6, 8, door de lichtste uitvoering en een
Hout kan in elk interieur worden toegepast.
Er zijn vele manieren om de
door de ruiten schijnende zon
te "weren". Een voor Neder
land nieuw produkt is een ho
rizontale zonwering die uit
dunne houten strookjes (la
mellen) is opgebouwd. Op
zich niet nieuw, want in de
Scandinavische landen, en
met name in Finland waar dit
produkt wordt gemaakt, be
staat het al vele jaren.
De dunne houten lamellen (2
mm dik en 46 mm breed)
worden tot een „gordijn" van
elke gewenste breedte en
hoogte samengesteld. Ze
kunnen op hun lengteas wor
den gekanteld en vanzelf
sprekend kunnen ze geheel of
gedeeltelijk worden opge
trokken. In geheel geopende
toestand vormt het pakket
lamellen ongeveer 10 procent
van de lengte van het neerge
laten „gordijn".
De lamellen zijn van grenehout
gemaakt. De zonwering kan
worden geleverd in naturel
(onbehandeld), naturel afge
werkt met teakolie, of don
kerbruin gebeitst en afge
werkt met lak.
De houten zonwering heeft en
kele aantrekkelijke pluspun
ten: het is een natuurlijk,
„vriendelijk" materiaal, dat in
elk interieur past zonder een
verkillend effect te bewerk
stelligen, de dunne lamellen
„spelen" met het zonlicht, ze
trekken geen stof aan (hout is
niet statisch).
leverancier over een slijpservice
beschikt.
merken (geluk- Naast een gewone „gazonroller",
die voor de meeste huiselijke
grasveldjes voldoende is, kan een
kantenmaaier zijn nut hebben.
Die kantjes kunnen met de ge
wone maaier niet goed bewerkt
worden. Kantenmaaiers zijn er
tegenwoordig in handige, lichte
uitvoeringen met lange steel,
werkend op een (oplaadbare) ac-
zwaardere voor krammen met 10,12 en 14 millimeter
pootlengte. Het apparaat is geschikt voor allerhande
klussen, van lichte werkjes als het vastzetten van
wandbekleding, kastpapier, omlijstingen, rolgordij
nen en stoffering tot zwaardere produkten als isola
tiematerialen, vilt- en teerpapier, triplex en zelfs
hardhout, vinyl, plafondtegels, gaas en board. De
dubbele isolatie en een veiligheidspal voorkomen
ongelukken en het apparaat bevat een ingebouwde
nieten-wipper om ongewenste nieten te verwijde
ren. Prijs 165,-. De "Swingline Electric', zoals deze
nieten-schieter heet, wordt geïmporteerd door Ko
nijnenburg B.V., Elektronstraat 19,1014 AP Amster
dam, tel.: (020) 821051.
Vanzelfsprekend kan een der
gelijk zonweringssysteem
niet goedkoop zijn: u moet
rekenen op een vierkante-me-
terprijs van ongeveer f 285 tot
f342, afhankelijk van de uit
voering. En de levertijd be
draagt vier tot zes weken... het
gaat immers om „maat
werk".
Een nog niet genoemd maar wel
interessant aspect is, dat hou
ten zonweringslamellen een
effectieve isolerende functie
hebben. Dat is van belang in
winter en zomer. Dit produkt
wordt in Nederland geïmpor
teerd door Suomi Impor, Sta-
tenlaan 104, 2582 GV Den
Haag; tel. 070-542835.
Met de aceugraskantsnijder
kunt u op een comfortabele manier
gras knippen aan de randen van de
gazons en op moeilijk bereikbare
plaatsen.
Zo goed als elke doe-het-zelver is
vertrouwd met het boren in mu
ren; daarvoor heeft hij immers
zijn boormachine, en in elke dhz-
of gereedschappenzaak kan hij
zgn. steenboren kopen. Over dit
gereedschap, zowel als over de
manier waarop ermee moet wor
den gewerkt, bestaan nogal wat
misverstanden. En helaas kan
lang niet elke verkoper van
steenboren werkelijk zinnige
antwoorden geven op de vragen
die de argeloze doe-het-zelver in
zijn onwetendheid (en uit
nieuwsgierigheid) stelt.
Zo wordt er op ogenschijnlijk nogal
verwarrende wijze gesproken
over steen- en betonboren. Die
twee begrippen worden dan, ook
in de winkel, gemakshalve op één
hoop geveegd. Toch is daar wel
verschil tussen. Het voor de con
sument meest aansprekende ver
schil is domweg de prijs. Maar
zonder vakkundige voorlichting
is dat verschil nauwelijks te
rechtvaardiger.
Om het in gemakkelijk begrijpelij
ke termen te vertalen, kan daar
over het volgende gezegd wor
den: een steenboor is in principe
bestemd voor het draaiend boren
in niet al te harde materialen, dus
vanaf gipsbouwblokken tot ge
wone baksteen. Een betonboor is
berekend op kloppend (en tege
lijkertijd draaiend) boren in har
de materialen: klinkers, beton
e.d.
Op het oog zijn beide niet van el
kaar te onderscheiden. Ze be
staan uit een zgn. boorschacht
(spiraalvormig) en een hard me
talen snij plaat die in de punt van
de boor is aangebracht. Hardme-
taal is een van de hardste mate
rialen; bijna zo hard als diamant.
Dus heel wat anders dan gehard
staal. Het hardmetalen snij-
plaatje, door sintering gevormd
uit wolfram, is een aan het mate
riaal van de boorschacht „we
zensvreemd" element, met totaal
andere fysische eigenschappen.
Het is via de hardsoldeertechniek
in de boorschacht bevestigd.
Bij sommige steen- of betonboren
is de snijplaat goed zichtbaar,
door zijn afwijkende kleur. Maar
bij vele andere zijn zowel de
boorschacht als de snijplaat van
een aanlokkelijk nikkellaagje
voorzien, zodat die snijplaat
nauwelijks, of zelfs helemaal niet
opvalt.
Bij verkeerd gebruik (te hoge snel
heid, te lang doorboren) kan de
snijplaat los raken uit de boor
schacht. Hitte is een vijand van
zowel hardmetaal zelf, als van de
soldeerlaag waarmee de snijplaat
in de boorschacht is bevestigd.
Oververhitting is dan ook funest
voor de steen- en betonboor. Lis-
tigaards die een te hoog opgelo
pen temperatuur willen bestrij
den door dé boor in water af te
koelen, merken dan wel meteen
dat hardmetaal daar erg slecht
Kwaliteit
Voor de kwaliteit van de boor is ook
de fabricagetechniek bepalend:
goedkope boren worden „ge
rold", dat wil zeggen dat ze vanuit
rondstaal worden getordeerd in
een spiraalvorm. Daarbij treedt
een zekere vervorming in het ma
teriaal op. Kwaliteitsboren echter
worden gefreesd; de spiraal
wordt „uitgesneden". Het ver
schil is op het oog praktisch niet
waarneembaar; zelfs een vakman
kan dat niet zo maar vaststellen.
soorten vrij groot. En als het dan
een 'gerolde' boorschacht betreft,
dan heeft de boor waarschijnlijk
na een paar karweitjes zijn rechte
lijn verloren, zodat hij gaat
'zwabberen'.
De kwaliteits-betonboor, waarmee
u kloppend kunt boren in de
hardste steensoorten, heeft een
zgn. negatief geslepen snijplaat.
Voor de leek ook niet op het oog
zichtbaar... De beroepsmensen
die dat in èèn oogopslag kunnen
vaststellen, zijn trouwens ook vrij
dun gezaaid.
Je moet er bijna wel een ervaren veiligste weg is toch altijd nog:
metallurg voor zijn.
Wat echter wél gauw te zien is, als
het op het bepalen van boorkwa-
liteiten aankomt is de snijplaat
duidelijk breder dan de diameter
van de boorschacht? Dat komt bij
de goedkopere steenboren wel
koop steen- of betonboren van
een in prijs herkenbare kwaliteit.
Die extra kosten worden beslist
beloond. Alleen als u in gemak
kelijke, „zachte" materialen moet
boren (met een uitsluitend draai
ende beweging) is het goedkope
steenboortje zijn geld waard.
Een serie betonboortjes.
tegen kan: de snijplaat wordt
bros, en hij kan zelfs scheurtjes
oplopen die hem in stukjes doen
splijten. Dat betekent dan helaas
dat het boorgat onbruikbaar is
geworden, èn dat er een nieuwe
boor moet worden aangespro
ken!
voor. Een kwestie van materiaal- Tot slot een tip voor het kloppend
boren in harde materialen, zoals
beton: geef stevige druk op de
boormachine. Bij te weinig druk
gaat de hardmetalen snijplaat
„poetsen" in het boorgat. Dan
„snijdt" hij niet, en slijt snel-
besparing. Onzin, eigenlijk, want
die paar kwartjes of guldens die u
op een boor uitspaart, vindt u on
getwijfeld terug in de frequentie
waarmee u nieuwe boren moet
kopen. De snijplaat van een
steen- of betonboor móet iets bui
ten de diameter van de boor
schacht vallen, om vastlopen in
het gat te voorkomen, maar als
dat verschil groot is (dus direct
zichtbaar) dan hebt u niet met een
werkelijke kwaliteitsboor te ma
ken. De kans op uitbreken van de
snijplaat is bij deze goedkopere
Ier.
De gespecialiseerde gereedschap-
penhandelaar heeft een handig
en informatief boekje voor u be
schikbaar het Boorboekje van
Skil, waarin over alle mogelijke
boorklussen (ook in andere mate
rialen dan steen) nuttige tips
staan.
