m EUROPA WACHT AF Bemiddeling in conflict Suriname Spanje breekt met Guatamala Geen boter voor Rusland Camp David op gespannen voet met VS-belangen Twijfels over boycot O.S. Br ug mag weer open OPNIEUW ARRESTATIE AANSLAG Rumoer om publicatie Tunesië versterkt leger ZATERDAG 2 FEBRUARI 1980 (Van onze sportredactie) FRANKFURT (GPD/ANP) - Het merendeel van de Europese olympische comités durft zich nog niet voor of tegen een boycot van de Olympische Spelen in Moskou uit te spreken. Alleen Noorwegen stelt zich op het standpunt dat deelname aan de Olympische Spelen in Moskou ongewenst is. Spanje en West- Duitsland nemen voorlopig he lemaal geen standpunt in, omdat de olympische comités van die landen eerst de ontwikkelingen willen afwachten. De overige landen, inclusief Nederland dus zijn vooralsnog tegen een boycot, maar menen dat dat standpunt in de komende weken wellicht ge wijzigd kan worden. Dat blijkt uit een informatieve bijeenkomst van de Westeuropese olympische comités, die vrijdag in Frankfurt heeft plaatgevonden. Vertegenwoordigers van de natio nale olympische comités van elf merendeels Westeuropese lan den waren op initiatief van Italië naar Frankfurt gereisd om van gedachten te wisselen over een mogelijke boycot van de Spelen in Moskou. West-Duitsland, Bel gië, Italië, Noorwegen, Luxem burg, Nederland, Groot-Brittan- nië, Denemarken, Zwitserland en Spanje hadden aan die uitnodi ging gehoor gegeven. Daarente gen waren Frankrijk, Oostenrijk, Liechtenstein en Ierland wegens andere verplichtingen niet aan wezig, terwijl Zweden had laten weten om principiële redenen niet naar Frankfurt te willen ko men. Egypte was toevallig in West-Duitsland en woonde om die reden de bijeenkomst bij. De olympische comités van Zwit serland, Egypte, Nederland, De nemarken, Italië, België, Luxemburg en Groot-Brittannië hebben te kennen gegeven dat zij op dit moment tegen een boycot van de Spelen zijn. Frankrijk en Japan hebben telefonisch laten weten dat zij vooralsnog tegen een boycot zijn. Al deze landen voegen er echter ogenblikkelijk aan toe, dat dat standpunt in de komende weken gewijzigd kan worden. Het is voor die landen vooral van belang welk definitief standpunt het Amerikaans Olympisch Comité uiteindelijk gaat innemen. De Europese olympische comités benadrukken, dat zij zelf over een deelname van de Spelen zullen beslissen. Zij sluiten echter niet uit, dat de mening van hun rege ringen van grote invloed zal zijn bij de bepaling van het definitie ve standpunt. Zo is de twijfel bij West-Duitsland bijvoorbeeld zeer groot, omdat een onlangs gehouden enquête heeft uitge wezen dat de ene helft van het Duitse volk tegen en de andere helft voor een boycot is. Alleen Noorwegen spreekt zich duidelijk uit. Het olympisch co mité van dat land is van mening, dat de Olympische Spelen niet in Moskou gehouden kunnen wor den uit protest tegen de Russi sche inval in Afghanistan. De Eu ropese olympische comités zul len over een aantal weken op nieuw byeenkomen in de hoop dat dan meer gegevens voor een uiteindelijk standpunt bekend zijn. Die bijeenkomst vindt plaats op 22 maart in Brussel. China gaat niet naar de olympische spelen, tenzij die buiten de Sow- jet-Unie worden gehouden. Dit is gisteren door het ministerie van buitenlandse zaken in Peking bekendgemaakt. China is bereid met andere landen te overleggen over gezamenlijke stappen. President Carter van de Verenigde Staten heeft de sportmensen gis teren beloofd dat zij een vervan gend evenement van niveau zul len krijgen, wanneer de Verenig de Staten niet deelnemen aan de Spelen van Moskou. In een toespraak tijdens een verga- Leden fan de Communistische partij van West-Duitsland hebben gisteren in Frankfurt een protest demonstratie gehouden tegen een boycot van de Spelen. dering waar over sport en condi tie werd gesproken, deed Carter deze toezegging. SALISBURY (Reuter) - Een van de oudste en spectacu lairste bruggen in Afrika, de brug bij de Victoria-water- vallen, is gisteren weer open gesteld voor het verkeer. De brug is zeven jaar gesloten geweest als gevolg van poli tieke geschillen tussen Rho- desië en Zambia. Hij ligt over de rivier de Zambe si en werd in januari 1973 door Rhodesië gesloten als vergel dingsmaatregel voor de Zambiaanse steun aan de zwarte Rhodesische guerril- leros. Het spoorverkeer bleef er wel gebruik van maken. PARAMARIBO (APP/SNA) - Het conflict in de Surinaamse krijgsmacht, dat deze week tot een uitbarsting kwam, duurt onverminderd voort. De Surinaamse oppositieleider Jag Ernath Lachmon heeft de Nederlandse Federatie Alge meen Christelijke Organisaties van Militairen (FACOM) ge vraagd als bemiddelaar op te treden. Nadat woensdag twee bestuurders van de Bond van Militair Kader waren gearresteerd, is nu nog een derde bestuurslid van deze orga nisatie ingesloten. Gisteravond zijn alle leden in Paramaribo bij-, eengekomen om zich op verdere stappen te beraden. De militaire politie heeft geruchten tegengesproken, als zou ze op zoek zijn naar de overige be stuursleden van de bond om ook hen te arresteren. Volgens niet bevestigde berichten hebben die andere bestuurders echter maar het zekere voor het onzekere ge nomen en zijn ondergedoken De ingesloten bestuurders worden beschuldigd van het veroorzaken van oproer binnen de krijgs macht. De aanleiding voor het conflict was een tamelijk ondergeschikte zaak. Een aantal vrijwilligers bij de Surinaamse krijgsmacht (SKM) wacht al lange tijd op een aanstelling als beroepsmilitair, maar ondanks beloften in die richting heeft de regering Arron PARIJS (Reuter) - Een groepering die zich de 'Autonome Revolu tionaire Brigade' noemt, heeft zich gisteren verantwoordelijk gesteld voor de moordaanslag gisteren op de Franse oud-minis ter Joseph Fontanet. Fontanet, die door een kogel in de rug werd getroffen, verkeert in levensge vaar. daartoe nog geen stappen onder nomen. Het geweld, waarmee deze week werd gedreigd bij de ontruiming van de Membre Boekoe kazerne in Paramaribo is in Suriname al lerminst in goede aarde gevallen. Volgens de Bond van Militair Kader heeft de oproerpolitie ge dreigd dat er zou worden gescho ten, wanneer de actievoerende militairen het kampement niet vrijwillig zouden verlaten. De Centrale van Landsdienaren (CLO), de Surinaamse vakorga nisatie van ambtenaren, heeft hierop scherp afwijzend gerea geerd. In een resolutie spreekt deze CLO over "de provocerende houding en het gewelddadig op treden van de legerleiding en de regering tegenover de ongewa pende, actievoerende militai- Verontwaardiging over brand MADRID (GPD) - De Spaanse regering heeft vrijdag besloten de diploma tieke betrekkingen met Guatemala te verbreken zolang de tragische gebeurtenissen in de Spaanse ambassade in Guatemala City, waar 37 mensen na een brand het leven verloren, niet zijn opgehelderd. Vene zuela heeft zich bereid verklaard de Spaanse belangen zolang te beharti gen. De ambtenarenbond verklaart zich solidair met de actievoerende militairen. Van officiële zijde wordt ten stellig ste ontkend, dat er bij de ontrui ming van de Membre Boekoe ka zerne met geweld is gedreigd. Dat zegt althans de overste Hein Leeuwin, die de militaire advi seur is van premier Arron. In een radio-interview heeft dezelf de woordvoerder gezegd dat "al les erop wijst dat premier Arron in Suriname de staat van beleg wil afkondigen, om zodoende de aanstaande verkiezingen tegen te houden". De verkiezingen zijn gepland voor 27 maart 1980. Hoewel het op dit moment rustig is in Paramaribo heeft een woordvoerder van de actievoer ders laten weten dat "de strijd voor de belangen van de man schappen" zal worden voortge zet. PARIJS (AP) - De Sowjet-dis- sident Aleksander Ginzburg heeft gisteren op de luchtha ven van parijs zijn 72-jarige moeder Loedmilazijn vrouw Irina (41) en zijn twee kinde ren Aleksander (7) en Alexis (5) opgehaald toen die daar arriveerden uit Moskou Ginzburg was in april van het vorige jaar uitgeruild tegen sow jet-spionnen. Hij is vandaag met zijn fa milie naar New York vertrok ken. BRUSSEL (GPD) De Europese Gemeenschap verleent voorlopig geen subsidie voor de export van boter naar de Sowjet- Unie, Oost-Europa en Afghanis tan. Dit betekent dat de komende week geen noemenswaardige export van boter naar het Oostblok zal plaatsvinden, aldus een zegsman bij de Europese Commissie, het „dagelijks EG- bestuur". De EG geeft wel subsidie op ver pakte boter (in pakjes van ten hoogste één pond). Deze subsidie bedraagt 488 gulden per 100 kilo en ze wordt verleend ongeacht de bestemming. Tot nu toe is nooit verpakte boter naar de Sowjet- Unie geëxporteerd. Het wordt zeer onwaarschijnlijk geacht dat Moskou nu verpakte boter uit de EG zal willen kopen. De EG-subsidie voor de export van boterolie is verlaagd van 634 tot 594 gulden per 100 kilo. Boterolie en magere melkpoeder werden in doorgaans geringe hoeveelheden naar de Sowjet-Unie geëxpor teerd. Maandag stellen de Negen een nieuw beleid vast inzake de export van rundvlees naar Rus land. Vorig jaar ging zo'n 100.000 ton rundvlees naar Oost-Europa en daarvan 40.000 naar de Sowjet- Unie. Al deze maatregelen passen in de politiek die de Europese Negen hebben aangenomen tegenover de Sowjet-Unie na de inval van Russische troepen in Afghanis tan. Deze houdt in dat de Negen niet in het „gat" willen stappen dat ontstaan is door de Ameri kaanse maatregelen tegen Mos kou (o.a. stopzetting van de ex port van graan). Maar de EG wil wel de „traditionele handel" met het Oostblok voortzetten. De Ne gen beraden zich dinsdag in Brussel opnieuw over hun ge meenschappelijk beleid tegen over Moskou. BONN (GPD) - De Westduitse minister van binnenlandse zaken, Gerhart Baum (FDP), heeft vrijdagmiddag tot twee keer toe geprobeerd te ver hinderen dat het geillustreer- de weekblad Quick een arti kel over de opsporingsme thoden van terroristen open baar zou maken. De redactie is hier niet op ingegaan. Het gaat om een publikatie waarin staat dat de federale recherche gebruik maakt van de gegevens van talloze in stellingen om vermoedelijke terroristen op te sporen. Eer der deze week werd bekend dat elektriciteitsmaatschap pijen op bevel van de rechter gegevens hadden moeten verschaffen over mensen die hun rekening niet zelf beta len, maar dat door derden la ten doen. Volgens Quick komen soortge lijke praktijken ook voor bij onder andere banken, make laars, autoverkopers, ver huurders van zomerhuisjes, belastingkantoren, de radio- en televisieregistratie. De Spaanse autoriteiten zijn zeer verontwaardigd over het optre den van de Guatcmalaanse over heid, die de politie toestond, in strijd met het internationale recht, de ambassade aan te val len. Volgens de Spaanse ambas sadeur in Guatemala, Maximo Cajal, had de situatie op vreed zame wijze kunnen worden op gelost en was politie-ingrijpen niet nodig geweest. Donderdag bezette een groep Gua- temalaanse boeren de Spaanse ambassade in de hoofdstad. Zij protesteerden tegen de militaire onderdrukking van dq bevolking van Guatemala. Eerder hadden de boeren, die het leger ook van wreedheid beschuldigden, uit protest scholen en radiostations bezet. Ondanks aandringen van de Spaanse ambassadeur en de re gering in Madrid ging de Guatc malaanse politie over tot de be storming van het gebouw. Door de politieaanval raakten de am bassadebezetters, 37 boeren, waaronder elf vrouwen, in pa niek. In de daarop volgende ver warring ontplofte een molotov cocktail van een van de bezetters, waarna brand uitbrak en alle aanwezigen verbrandden. Alleen ambassadeur Cajal en Yuhak Sao, een van de bezetters, ont snapten aan de vuurdood. De Spaanse ambassadeur Ciyal heelt verklaard dat het politieop treden onmogelijk door de beu gel kon. „De boeren, die bereid waren de ambassade op vreed zame wijze te verlaten, werden gewoon onder de voet gelopen. Met hamers en andere zware voorwerpen timmerde de politic erop los. Ze stierven als ratten in een val. Het was verschrikkelijk. Ik ben er helemaal kapot van", aldus de ambassadeur in een in terview voor de Spaanse ra dio. Yuhak Sao, een van de bezetters, die evenals de Spaanse ambassa deur met brandwonden in het ziekenhuis van Guatemala werd opgenomen, is gisterochtend door een aantal gewapende man nen ontvoert. Spaanse waarne mers menen dat deze ontvoering door hoger hand is geregeld om lastige getuigeverklaringen, die het politieoptreden in een kwaad daglicht kunnen stellen, te voor komen. Oppositiegroepen in Guatemala hebben de afgelopen nacht uit protest tegen het politie-optre- den autobussen in brand gesto ken. TUNIS (UPI) - De Tunesische re gering heeft besloten haar leger, politie en nationale garde te ver sterken. Dit is gisteren meege deeld na een kabinetszitting waarop de recente guerrilla-aan val op Gafsa besproken werd. Voor die aanval is Libië verant woordelijk gesteld. Het besluit volgde na mededelin gen van Amerikaanse functiona rissen in Washington dat leveran ties van Amerikaans militair ma terieel aan Tunesië bespoedigd zullen worden. In een communi qué dat na de kabinetszitting is uitgegeven is gezegd dat de rege ring "veiligheids- en defensieve maatregelen zal nemen omdat de huidige situatie dat eist". Na crisis in Afghanistan (Van onze correspondent zitten en met het andere been te- druchtige vrienden van Amerika dwingen ten behoeve van Pale- Het blijkt dat anti-Russische ge- zijn, dat zij de Amerikaanse be- waar Israël is het grote obstakel Jaap van Wesel) gen dat kamp schoppen door sa- in dit deel van de wereld op dit stijnse autonomie, die eindelijk zindheid niet automatisch partij- langen zullen dienen als die be- voorde Amerikaanse belangen in men te snelen met hun natuurlii- moment toch maar beDerkte stra- tnt ppü Palpctiinc*» ctnnt ?al lf»i. vor»r Amnrilfa hniol/on» lancen repelrerht inunnn het Midden-Oosten. De Ameri- (Van onze correspondent Jaap van Wesel) JERUZALEM-CAIRO- AMMAN (GPD) - Wat zijn de Russische plannen in het Midden-Oosten? Dat is de vraag waar het allemaal om draait. Rusland - zo zeggen de energiedeskurdigen - zal tegen 1985 olie moeten gaan importe ren en kijkt daarom met een scheel oog naar de Perzische Golf. Het is nu bezig om zijn toe komstige belangen in dit gebied veilig te stellen. Oud-premier Rabin van Israël heeft daarom gelijk als hij zegt dat het Arabisch-Israëlische conflict niet op zich zelf staat, maar een scha kel is in het globale conflict tus sen Rusland en de VS. De Sowjet- Unie, zo gelooft Rabin, is erop uit om de onstabiliteit in het Mid den-Oosten uit te buiten, om via het opzetten van vazallen het Westen van zijn energiebronnen af te snijden. Een eenvoudig stra tegisch doel dat een eenvoudig recept vereist „Je zit in het Ame rikaanse kamp of je zit in het Russische kamp. Zo moet je het Arabisch-Israëlische conflict ook zien". Rabin: „Landen als Saoedi-Arabië en Jordanië, traditioneel pro- Westers, moeten daarom kiezen of delen. Ze kunnen niet met één been in het Amerikaanse kamp zitten en met het andere been te gen dat kamp schoppen door sa men te spelen met hun natuurlij ke vijanden zoals Irak, Syrië en de PLO, die in de Russische boot zitten. Want door samen met die radicale landen en elementen te gen de Amerikaanse paraplu van Camp David te ageren, graven de Saoedi's en ook de Jordaniërs uiteindelijk hun eigen graf', al dus Rabin. Israël en Egypte hebben er onder de paraplu van Camp David geen geheim van gemaakt in welk kamp zij thuishoren. De globale belangen mogen dan allesover heersend zijn, dat neemt niet weg dat beide landen proberen hun vriendschap met Amerika voor hun eigen nationale doeleinden uit te buiten. Teneinde de gunst van het Amerikaanse volk te winnen hebben ze in onderlinge wedijver faciliteiten voor de Amerikaanse marine en lucht macht geboden. Premier Begin heeft de haven van Haifa met een gul gebaar afgestaan, en presi dent Sadat heeft faciliteiten aan geboden voor de Amerikaanse vloot in Alexandrië en Ameri kaanse vliegtuigen op Egypti sche luchtmachtbases. Camp David moge dan de Ameri kaanse basis zijn voor de Midden- Oosten-politiek, het vervelende is dat de twee beste en meest lui druchtige vrienden van Amerika in dit deel van de wereld op dit moment toch maar beperkte stra tegische waarde hebben voor Amerika als het op operatieve za ken aankomt. Israël als waak hond in de moslim-wereld is na tuurlijk uitgesloten. Amerika zou er zeer onverstandig aan doen zijn oliebelangen in de Golfstaten in verband te brengen met Israël. Een strategisch bondgenoot schap op welke manier dan ook tussen Saoedi-Arabië en Israël is kort gezegd uitgesloten. Maar ook Egypte kan nauwelijks als een serieuze politieagent voor de Perzische Golf worden be schouwd. Behalve dat er logis tieke problemen zijn als gevolg van de grote afstand, heeft Egyp te zich in dat deel van de Arabi sche wereld als waakhond voor de Arabische belangen en die van de islam ongeloofwaardig ge maakt door zijn vredesverdrag met Israël. De Amerikaanse be langstelling gaat daarom veel eerder uit naar Oman, Somalië en Kenia. Israël en Egypte mogen dan in een en dezelfde boot van Camp David zitten, hun verkooptechnieken zijn erop uit om in tegenoverge stelde richting hun waarde voor Amerika te bewijzen. De Israëli's wijzen erop hoe onverstandig het is om Israël tot concessies te dwingen ten behoeve van Pale stijnse autonomie, die eindelijk tot een Palestijnse staat zal lei den. Zo'n PLO-staat zal een pro- Russisch bolwerk worden aan Is- raëls grenzen. Een sterk en niet bedreigd Israël is daarentegen veel belangrijker voor Amerika. Israël is de enige stabiele en de mocratische bondgenoot van Amerika in een zee van fanatiek moslim-fundamentalisme. De Amerikaanse reactie daarop is dat iedere vriend in het Midden- Oosten welkom is. Maar het stra tegische denken van de regering in Washington gaat toch meer in de richting van de Egyptische ar gumenten: de Amerikaanse be langen worden gediend met sta biliteit. Stabiliteit kan alleen be reikt worden als er een oplossing gevonden wordt voor het Pale stijnse vraagstuk, een van de voornaamste factoren die insta biliteit in de hand werken. Het is daarom in het belang van Westen, Westenn Israël inclusief, om de Palestijnen een kluif te geven, waardoor de scherpe kantjes van I het conflict worden afgeslepen. En Egyptische zegslieden voegen daar aan toe: als dat gebeurt, dan staat niets Egyptisch-Israëlische 'samenwerking in de weg, ook op militair gebied, teneinde te za- men het hoofd te bieden aan het rode gevaar. Het blijkt dat anti-Russische ge zindheid niet automatisch partij kiezen voor Amerika betekent, zoals Rabin meent. Dat wordt ons in Amman door de Jordaanse kroonprins Hassan uitgelegd. „De polarisering van de belangen van de supermachten in het Mid den-Oosten, de ene kant de alliantie van Camp David en aan de andere kant de groeiende Rus sische belangen in de Hoorn van Afrika en zeer recentelijk in Af- ganistan, is de verwezenlijking van de ergste droom die we ons voor kunnen stellen, te weten dat deze streek tussen Moskou en Washington verdeeld moet wor den teneinde hun strategische en energiebelangen te verdedigen ten koste van de volkeren van het gebied. Het betekent dat de rol van het neutralisme, het centraal stellen van de eigen belangen, steeds moeilijker wordt", aldus de kroonprins. Het is heel opmerkelijk zulke neu- tralistische taal te horen uit de mond van iemand die een regime vertegenwoordigt dat altijd zeer pro-Amerikaans is geweest. De kroonprins vertolkt de gezamen lijke Arabische gevoelens, die met name tot uiting komen in de politiek van de Saoedi's door er op te wijzen dat Amerika niet van de Arabische landen kan ver wachten, hoe gematigd zij ook zijn, dat zij de Amerikaanse be langen zullen dienen als die be langen regelrecht ingaan tegen hun eigen nationale belang. Van daar dat kroonprins Hassans antwoord aan Rabin kort samen gevat is: Jeruzalem is voor ons belangrijker dan Kabul. En daarom roept Jordanië met de andere Arabische landen, pro- en anti-Amerikaans: wij veroorde len de invasie van Afganistan al leen in samenhang met andere invasies, zoals de zionistische agressie in Palestina. Met andere woorden: Camp David is geen Amerikaans belang, omdat het geen Arabisch belang is. En wie verzekert ons dat ons voortbe staan een Amerikaans belang is als ook het voortbestaan van de sjah geen Amerikaans belang bleek te zijn? Een Palestijns intellectueel vat het als volgt samen: „Het is een histo risch misverstand dat Israël een groot strategisch belang van Amerika zou vertegenwoordigen in het Midden-Oosten, als waak hond voor Amerika tegen de Arabieren. Het tegendeel is waar. Het enige verwijt dat wij Amerika maken is zijn pro-Israëlische po litiek. Als die niet bestond dan zouden de Arabieren geen enkel probleem hebben met de Ver enigde Staten. Het tegendeel van wat de Israëli's zeggen is dus waar Israël is het grote obstakel voorde Amerikaanse belangen in het Midden-Oosten. De Ameri kaanse oliebelangen zouden veel beter gewaarborgd zijn zonder Amerikaanse steun aan Is raël". Dat geeft echter geen antwoord op de vraag of Amerika landen als Saoedi-Arabie en Jordanië zal steunen als zij door de islam of links radicalisme onder de voet gelopen worden. En daarom is de nachtmerrie van kroonprins Hassan verreweg het interessant ste. Het brengt de frustratie tot uiting die een Egyptisch schrij ver-journalist, Mohamed Sid Achmed als volgt uitdrukt „Het afwijzen van Camp David is voor landen als Jordanië en Saoedi- Arabie aanvankelijk een bron van stabiliteit geweest. Het was een factor die de nationale en Arabische eenheid bevorderde. Maar de gebeurtenissen in Afga nistan hebben dat effect teniet gedaan". President Carter heeft in Camp Da vid een kader gebouwd dat de ba sis moet zijn voor de Amerikaan se belangen in het Midden-Oos ten. Maar zal dat kader de basis kunnen zijn om de strategische olie-belangen ook veilig te stel len? Of zal blijken dat de Ameri kaanse belangen daardoor juist geschaad worden?

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1980 | | pagina 9