Voortreffelijk spel in Van Loggems 'De divan' Fascinerend 9 van Pinter bij Haagse Comedie 5%% toegelich Perfect- spaarrekeningen dagelijks opvraagbaar Overrompelende Oresteia-avond Ongewone olieverven en 'nieuwe'grafiek LEIDSE SPAARBANK [[W^PLPgcamma MAANDAG 28 JANUARI 1980 RADIO - TV - KUNST PAGINA 5 LEIDEN - De vele besprekingen in de krant over Manuel van Loggems 'De divan' hadden afgelopen zaterdagavond een tal rijk publiek naar de Schouwburg gelokt. En terecht mag zich dit oorspronkelijke Nederlandse toneelstuk in een grote be langstelling verheugen; dat geldt niet al leen voor het stuk als zodanig, maar vooral ook voor het voortreffelijke spel van Jules Croiset en Cox Habbema. Recensenten maken dikwijls dankbaar ge bruik van een psycho-therapeutisch vak jargon; zo zeer zelfs, dat zonder een moei lijke jeugd en een streng religieuze op voeding moderne literatuur niet meer mogelijk lijkt te zijn. Het verfrissende van dit stuk is nu echter, dat hier een psycho therapeutische behandelingssituatie als kader voor een toneelstuk is gekozen. Het gaat hier niet om - in Van Loggems woorden - "het gebruikelijke gesodemie ter over een moeilijke jeugd". Dit kader is een zeer bij de actualiteit aansluitende 'gimminck'; een 'foefje', van waaruit ver schillende spelsituaties kunnen ontstaan. Cox Habbema, een actrice van groot for maat, weet op licht ironische wijze gestal te te geven aan Ada - een vrouw, die door haar man naar de psychiater (Jules Croi set) is gestuurd, omdat zij van niemand kan houden. In twee dimensies, in ge sprekken en in herinneringsbeelden en dromen, wordt dit gegeven op het toneel gebracht. Al deze situaties worden door hetzelfde twee acteurs gespeeld; een uitstekende vondst, want daardoor wordt de meer voudige functie van de psychiater zicht baar. In alle dimensies wordt Ada steeds weer met hem geconfronteerd. Dat Ada zich dus in haar dromen ook een liefdesverhouding met de psychiater gaat voorstellen, komt vanuit de opbouw van het stuk overtuigend over. Het is eigenlijk alleen jammer, dat het ook daadwerkelijk tot een verhouding tussen beiden komt. Die verhouding lijkt geen reële dimensie nodig te hebben om de uitzichtloosheid ervan aan te tonen. Doordat beiden zich hun relatie over tien jaar juist spelender wijs voorstellen', wordt ons duidelijk gemaakt dat ook deze verhouding geen optimistische perspectieven biedt. De slotwoorden van Ada zijn ontnuchterend: "Het leven kan niet, maar het moet". Kritiek zou men kunnen leveren op het veel te concrete decor; hoewel de titel sugge reert, dat dit Freudiaanse instrumenta rium een centrale plaats moet innemen. Bovendien staan de belachelijk oude boeken in de boekenkast in flagrante te genspraak met nieuwe ontwikkelingen binnen de moderne psychiatrie. WIJNAND ZEILSRA DEN HAAG - Er is een op merkelijk verschil tussen "Bedrog", het jongste stuk van Harold Pinter, waar van de Haagse Comedie zaterdag de eerste voor stelling gaf, en een aantal van zijn bekendste stukken die eraan vooraf zijn ge gaan. In "Bedrog" is de feitelijke situatie van wat zich afspeelt op de plan ken, het "verhaaltje", namelijk op een on-Pinteriaanse wijze voor de toeschouwer begrijpelijk gemaakt. Twee vrienden zijn beide getrouwd, maar ondertus sen heeft een van hen zeven jaar lang een verhouding met de vrouw van de ander. Verder geen vraagtekens, geen vaagheden, geen extra complicaties. Pinter schetst op sobere wijze het begin en het einde van de situatie met daartussenin de hele ont wikkeling gedurende die jaren, het weten en het verzwijgen en de facade die ieder van de drie be trokkenen opbouwt om de situa tie niet onnodig gecompliceerd te maken. Het aantrekkelijke van "Bedrog" ligt vooral in de wijze waarop Pinter dit alles gestalte heeft gegeven. De toeschouwer krijgt de ontwik keling van deze driehoeksver houding namelijk in kreeftegang voorgeschoteld: hij wordt eerst geconfronteerd met de eenzaam heid waarin alle partijen ach terblijven en daarna wordt de klok langzaam teruggedraaid naar het begin van het overspel. Niet via flash-backs, maar sim pelweg door een omgekeerde chronologische volgorde van de gebeurtenissen. Geen nieuw pro cédé, maar wel opmerkelijk door de consequente wijze waarop Pinter het hanteert. Wel weer helemaal Pinter en een van de sterkste pijlers van het stuk is de constructie van de dia logen, meestal gesprekken over koetjes en kalfjes waarin vrijwel niets essentieels wordt gezegd en die de hele situatie een luchtige, tragi-komische tint geven. Het op efficiënte wijze teruggrijpen op de humor als expressiemiddel mist zijn uitwerking niet en maakt de onuitgesproken woor den en gedachten sterker voel baar worden dan misschien het geval zou zijn geweest als de per sonages geen gebruik hadden Anne-Wil Blankers en Guido de Moor in 'Bedrog' van Pinter. gemaakt van deze luchthartige woordenfacade. Terecht heeft regisseur Jo Dua dan ook gekozen voor een tekstbe handeling waarbij het onder koelde spel voortdurend over heerste en de vele stilten belang rijker waren dan datgene wat wel werd gezegd. Zelfs een aantal wel zeer banale dialoogfragmenten kreeg hierdoor een sterk emotio nele lading, waarvan ik me af vraag of de regisseurshand van Dua hier niet belangrijker was dan de schrijvershand van Pin ter. Volmaakt in harmonie hiermee was het spel van Anne-Wil Blankers en Kees Coolen als het echtpaar Emma-Robert, strak en met een subtiele detailuitwerking die aan het vrij statische geheel een be weeglijke emotionele basis gaf die "Bedrog" op de meest onver wachte momenten een fascine rende dieptewerking gaf. Guido de Moor stond voor een zwaardere opgaaf, omdat hem als vriend en minnaar door Pinter een jongensachtig reactiepatroon was toebedacht dat in deze voor stelling soms dermate onbehol pen overkwam, dat de geloof waardigheid erdoor werd ge schaad. In de huidige vorm is "Bedrog" door het stuk, het effectieve draaidecor van Raymond Renard en de uitstekende spelprestaties een schouwburgbezoek al ten volle waard, maar als De Moor zijn spel nog iets strakker weet te trekken, heeft de Haagse Come die een Pinter-voorstelling in huis waar men onverdeeld trots op kan zijn. PAUL KORENHOF Jepke Goudsmit valt op als „Elektra" LEIDEN - De eerlijkheid ge biedt me eigenlijk te vermel den, dat ik onbevoegd ben de "Oresteia" van de theater groep "Kiss", zoals die zater dagavond in het LAK-theater werd opgevoerd, te recense ren. Dit wordt voornamelijk veroor zaakt door het feit, dat het eerste gedeelte, "Agamem non" werd opgevoerd in het Oud-Grieks, het tweede ge deelte, "Electra" in het Mid deleeuws-Latijn en het derde gedeelte, "Orestes" in het En gels. Het Oud-Grieks en het Middeleeuws-Latijn beheers ik namelijk niet, evenals vele anderen trouwens. Voor wat de eerste twee gedeelten be treft, wordt de beoordeling teruggebracht op een visue- leen auditieve interpretatie (zien en horen). Reacties "Orestes" onttrekt zich veel minder aan het waarne mingsvermogen van de thea terbezoeker, omdat tijdens dit gedeelte voor de eerste maal reacties aan het, tot dan geruisloos kijkende publiek, werden ontlokt. Conclude rend kan zonder enige aarze ling worden gesteld, dat "Agamemnon", wat symbo lieken en overdrachtelijke mimische effecten betreft, het meest aanspreekt, niet in de laatste plaats veroorzaakt door de manier, waarop Cly- temnestra (Danielle Chins- ky), Agamemnon (Jeffrey Burnett), Cassandra (Lorette van Heteren) en Aegisthus (Richard Lawton) gestalte worden gegeven. De k.acht van Jepke Goudsmit als "Electra" in het tweede deel wordt vooral ontleend aan de omstandigheid, dat zij in haar spel op geen enkel moment doet herinneren aan de interpretatie door Anne- Wil Blankers. Hierdoor kan een zeer oorspronkelijke kunstuiting ontstaan, die zich op een niet mis te verstane wijze ontkoppelt van alle in terpretaties tot heden. In het derde deel, "Orestes", bete kent de Engelse tekstvoering een meer dan welkome aan vulling op het gegeven van Elektra en Orestes, die het plan beramen "Helena" te vermoorden. Eufemisme Op zichzelf lijkt het feit, dat de theatergroep "Kiss" voor een volledig uitverkocht LAK- theater kon spelen een indica tie met betrekking tot de geëngageerdheid van het publiek. We mogen er immers niet vanuit gaan, dat deze overdadige belangstelling haar oorsprong vond in het feit, dat vier actrices en zes ac teurs "Oresteia" urenlang volledig naakt op het toneel brengen. Een vereiste voor het goede begrip vormde, meer dan bij welke andere theatervoorstelling ook, een goede kennis van het mytho logische gegeven en de tekst fragmenten uit het program ma. De omschrijving: "een overrompelende theater voorstelling" lijkt hier dan ook een uitgehold eufemis- mC BERT KOEKEBAKKER Exposities in Leiden LEIDEN - De in Zierikzee woon achtige schilder Gerrit van der Ven exposeert een groot aantal van zijn olieverfdoeken in galerie Denise Stephan. Wat zo op het eerste gezicht opvalt bij deze figuratieve doeken is de monumentale uitwerking van de onderwerpen. Voor het meren deel zijn het geen ongewone za ken die Van der Ven uitbeeldt, een krant lezende man, een hoed in de vensterbank, een fles met wat lege glaasjes, een stuk brood etc., maar de manier waarop hij deze onderwerpen gestalte geeft maakt zijn schilderijen tot een ongewone belevenis. Het stuk brood is uitgegroeid tot een gigantisch monument in een landschap, de krant van de man is transparant, een geportretteerd manspersoon heeft een bovenlijf van twee rugbyspelers bij elkaar. Er is in de beeldende kunst al meer met bizarre verhoudingen gewerkt. Claes Oldenburg is daar het bekendste voorbeeld van, en om iemand te noemen die meer in de lijn van Van der Ven te werk gaat, de Colombiaan Fernando Botero. Toch blijft de monumentaliteit in de doeken van Van der Ven een onderdeel van het geheel en wordt het niet snel een doel op zichzelf. Er zijn ook veel doeken met onderwerpen in normale verhoudingen. Zoals hy in het werkproces overbodige vormen elimineert en tot die krachtige eenvoudigheid van grote vormen te komen, zo begint Van der Ven vaak met bonte en felle kleuren die langzaam soberder en verstil- der worden. Ook deze schilderij en tonen geen exuberant kleur gebruik. Het geheel is vrij sober, maar toch gevoelig en poëtisch. "Het fascinerende van schilderen is, dat tijdens dat proces, de din gen hun eigen taal gaan spreken". Dat de taal van Van der Ven een persoonlijke is kan men in de Bakkersteeg goed zien. Etsen Onder de nogal pretentieuze titel "De Nieuwe grafiek" exposeren Bert Ju en Peter van Emmerik een groot aantal van hun etsen in het Academiegebouw en de foyer van het LAK-theater nog tot het eind van deze maand. Ju's etsen lijken geïnspireerd op runete kens en het werk van Heyboer, en geven in elk geval blijk van een eerlijk materiaalgebruik. De kracht zit hem dan ook meer in de etsen als geheel dan in de wat pietluttige figurantie en opschrif ten, die wat mij betreft gemist kunnen worden. De hard et chings van Peter van Emmerik zijn daarentegen wel volledig ab- strakt, allerlei lineaire kraspa- troontjes, die beter tot hun recht waren gekomen wanneer er een andere dan de etstechniek was toegepast. JURRIAAN VAN KRANENDONK Oude muziek boeiend uitgevoerd LEIDEN - Het ensemble "Flos Florum" bood zaterdagavond een heel bijzonder concert in de Lokhorstkerk. Bijzonder door de afwisselende en knappe samenstelling van het renaissance-programma, bij zonder ook door zijn mede werkers. De twee vocale uitblinkers wa ren vooral de mezzo-sopraan Geertje Kuypers, en Sjabbe van Silfhout. De laatste was de meest opmerkelijke door zijn exceptionele stem. die het midden hield tussen een tenor en een countertenor. Dit stemtype, een tenorino, komt hier zelden voor. Het zijn stemmen die meestel te horen zijn in barok- of renais sancemuziek, in vroege ope ra's, of ook wel in romanti sche liedprogramma's. Wat in dit programma het meest op viel was het egaliseren van beider stemtimbre in sommi ge duetten. Voeg daarbij de intelligentie en het artistiek temperament, waarin de ge hele groep uitblonk met haar bijzondere bijdrage van oude, bij deze tijd behorende in strumenten. Het was een lang, voor de uit voerenden moeilijk te realise ren programma, dat allen, Irene de Jong, Hein Krantz, Cisca Mertens, Trudy van der Wulp en Titia de Zwart, om beurten hebben ingeleid met een korte inhoudsweergave van deze verschillende lied typen, omlijst met wetens waardigheden van de tijd, waarin ze waren ontstaan. Korte prozastukjes behoor den ook binnen het repertoi re, door verschillenden uit deze groep voorgedragen. Bij dit afwisselende en boeien de concert zijn desondanks toch nog een paar opmerkin gen op hun plaats. Bij een wij ziging in volgorde van het programma dient men dit duidelijk aan te geven, want men liet de toehoorders wel wat in het vage. Bovendien, en dit geldt in het bijzonder voor Hein Krantz, dient men bij een inleiding te letten op duidelijk en gearticuleerd spreken. Het was bijzonder jammer omdat hij zijn inlei ding doorgaans met veel vuur weet te brengen. BEP RIJNDERS ADVERTENTIE Rente: Minimum saldo: f 1.000,-. Dagelijks opvraagbaar tot f 5.000,- per maand. Bij hogere bedragen met één maand opzegging. Stortingen zowel kontant als giraal. Kontante uitbetaling, op ieder kantoor. NEDERLAND 1 18.00 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS) 18.30 - Sesamstraat (NOS) 18.45 - Kortweg (NOS) 18.55 - Journaal (NOS) 18.59 - De avonturen van Ivanhoe, tv-serie (KRO) 19.25 - Voor een briefkaart op de eerste rang (KRO) 20.15 - Sword of justice, tv-serie (KRO) 21.05 - Alle zegen komt van boven, tv-serie (KRO) 21.37 - Journaal (NOS) 21.55 - Wat heet beter (KRO) 22.30 - Rondje theater (KRO) 23.25 NEDERLAND 2 18.00 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS) 18.25 - Lastechniek (TELEAC) 18.55 - Journaal (NOS) 18.59 - Doctor Snuggles (AVRO) 19.05 - AVRO's Toppop (AVRO) 20.00 - Journaal (NOS) 20.27 - Telebingo-spelen en laten spelen (AVRO) 21.30 - Een ruiter rijdt voorbij, tv-serie (AVRO) 22.25 - Televizier Magazine (AVRO) 23.15 - Journaal (NOS) DUITSE TV DUITSLAND I "(Region, progr. NDR: 18.00 Sport. 18.30 Aktual. 18.45 Kleuterserie. 18.55 Pariser Geschichten, tv-serie. 19.25 Aktueel magazine. 19.59 Progr.overz. WDR: 18.00 Amus.progr. Aansl. Parole Chicago, tv-serie. 18.30 Sprcheklopferei, tv- serie. 18.40 Natuurfilmserie. 19.15 Aktual. 19.45 Hirsemann Co., tv- serie.) 20.00 Journ. 20.15 Jacques Of fenbach. tv-serie. 21.10 Reportage. 22.00 Filmportret. 22.30 Aktual. 23.00 Fenster ohne Vorhang (No down payment), speelfilm. 0.40 Journ. DUITSLAND II 18.25 Polizeiarzt Simon Lark, tv-se rie. 19.00 Journ. 19.30 Spelprogr. 20.15 Inform, progr. 21.00 Aktual. 21.20 Szenen einer Ehe, tv-film. 22.55 Discussie. 23.55 Journ. DUITSLAND III WDR 18.00 Kleuterprogr. 18.30 Cursus Duits. 19.00 Inform, progr. 19.45 Journal 3. 20.00 Joum. 20.15 Inform serie. 21.00 Aktueel magaziner. 21.15 Hohe Null (Ceiling Zero), speelfilm 22.45 Fümrubriek. 23.30 Joum. BELGISCHE TV BELGIË VLAAMS 18.00 Tekenfilmserie. 18.05 Jeugdse rie. 18.30 Open School. 19.00 Inform, progr. 19.30 Verkeerstips. 19.35 Me- dcd. en Morgen. 19.45 Joum. 20.10 Weerber. 20.15 Spelprogr. 21.05 Ont snappingsroute, tv-serie. 21.55 Con sumentenmagazine. 22.35 Joum. In AVRO's Televizier Magazine van vanavond (Nederland 2, 2225 uur) wordt uitgebreid aandacht besteed aan de noodsituatie in Cambodja. Door enorme transportproblemen bereikt slechts een beperkt gedeelte van de aangeboden voedselhulp de hongerende bevolking. Voorts een reportage over een recent onderzoek naar voetafwijkingen bij kinderen in Nederland. Uit dit onderzoek komt ondermeer naar voren dat 80 procent van de onderzochte kinder voeten afwijkingen vertoont. Het laatste onderwerp behandelt de snel stijgende stroom van ille gale Surinamers naar ons land. KRO's televisierubriek over andere manieren van genezen "Wat heet beter", gaat vanavond over klachten van kinderen,zoals buik pijn, astma, met eten, moe zijn en obstipatie, die andere dan alleen lichamelijk oorzaken kunnen hebben. Deze klachten kunnen een gevolg zijn van de manier waarop de omgeving bijvoorbeeld ou ders. school, buurt of televisiemet het kind omgaat Soms is de ziekte een gevolg van een tekort aan liefde en aandacht, maar het kind kan ook ziek worden door overbezorgdheid en een overdreven uiting van liefde. De klacht is in beide gevallen een antwoord langs een omweg van kinderen aan hun omgeving op een foute behande ling. Klachten van deze aard komen steeds meer voor en "Wat heel beterprobeert iets meer te vertellen over de achtergronden en over mogelijke oplossingen van deze problemen. Hierover wordt gepraat met de psycholoog Wolters van het Wilhelmina Kinderziekenhuis m UtrechtNederland 1.21.55-2220 uur). Hij is ook te horen in het "Praatprogramma", morgenmiddag op Hilversum 2, 1620-17.24 uur, waarin vragen van kijkers beantwoord worden. In KRO s maandelijkse filmprogramma "Voor een briefkaart op de eerste rang" introduceert presentator Bob Bouma vanavond o.m. fragmenten uit onderstaande nieuwe films - [[Die Blechtrommel" van Volker Schlöndorff - Tess" van Roman Polanski - "Flic on Voyou" van Georges Lautner - Bloodlinevan Terence Yong - "Mon premier amour" van Ehe Chouraqui Hoofdgast in het programma is Claudine Auger, n.a.v. haar rol in de film L'associévan Peter Kassovitch (Nederland 1,1025 uur)J MAA N D A C, 2 8 J A N U A R1 HILVERSUM I TROS: 18.11 (S) Aktua. 18.25 (S) De verhalen vein Vergilius van Tuil. 18.30 (S) De kmdcrplatenbak. 18.45 (S) De planetenctcr, hoorspelserie (4). 19.02 (S)Tross-Country 20.02 iS) Blaaskapellen Festival. 21 02 (S) Zomaar 's avonds. NOS: 23 02 (S) Met het oog op morgen. AVRO: 0.02 AVRO's Radiojournaal. 0.10 (S) Pim Jacobs' Platenscala. 1.02 (S) One o'clock jump. 2.02 (S) AVRO's Ser vice Station. 6 02 (S) AVRO: Muziek en verkeersinform. HILVERSUM II NCRV: 18.00 (S) Muziek invryetyd. 18.50 PP: Uitz. van het GPV 19 00 Rondom het woord. 20.00 (S) Muziek in NCRV Studio 2. 21.30 (S) Litera- ma-maandag. 22.25 Bond zonder naam 22 30 Nws 22 40 Open School. 23.25 (S) Muziek van eigen tijd. 23.55 HILVERSUM III NOS: 18.03 (S) De Avondspits met de Nationale Hitparade. AVRO: 19.02 (S) Franse nieuwe. 19 30 (S) Folk live. 20.02 (S) Praatpaal 15. 21.02 (S) Supcrclean Dreammachi- ne. 22.02 (S) Radiojourn. 22.10 (S) Blues, ballads beat. 23.02 (S) AVRO's Swingtime. DINSDAG 29 JANUARI HILVERSUM I AVRO: (7 03 en 8.03 AVRO's Radio journ.) 9.03 Tekst en uitleg. 9.08 (S) Divertimento: populair-klassieke muziek. 10 02 De zandbakshow. 10.10 (S en M) Arbeidsvitaminen. 11 02 Lord Zeepsop, radiofcuilteton. 11.30 (S) Rondom twaalf. 12.30 (S) Mon vieux, ma vieüle. 13.03 AVRO s Radiojourn. 13.20 (S) De AVRO Dili gence. 13.55 Beursplein 5 14.02 (S)'n Middagje AVRO. 16 02 Hersen gymnastiek. 16.30 De zandbakshow. 16.38 Kat in de zak. 17.02 (S) Gas te rug. HILVERSUM II KRO. 7.00 Nws. 7.10 Ochtend gymnastiek. 7.20 Het levende woord. 7 30 Nws 7.36 Echo. (8 00 Nws.) 8.30 Nws. 8.36 Amus.muziek. 8.50 Postbus 900. 9 00 Gymnastiek voor de vrouw. 9.10 Waterstanden. 9.15 Scheepspraat. 9.20 De letter M. 10.30 Ouder worden we allemaal. 11.00 Ik sta hier niet voor de banken te praten. 11.30 Ratel. 12.16 OVERH.VOORL.: Uitz. voor de landbouw. 12.26 Meded. voor land en tuinbouw. 12.30 Nws. 12.36 Echo. 13 00 Nws. 13.11 Goal. 13.30 Lange vingers. 14.30 Open School. 15.15 Opvoeden in geloven 15.30 Geen verboden toegang. 16.30 Het praat- progr. 17.24 Meded. 17.30 Nws 17.36 Echo. HILVERSUM III VARA 7.02 (S) Gesodemeurdcrs. 8.30 (S) Holland ze zeggen. 10 30 (S) Typisch Jansen. 11.30 (S) VARA's zoekplaatje. 13.30 (S) Spitsbeeld. 15.30 (S) Popkrant. 16.30 (S) Be- HILVERSUM IV TROS: 7.00 Nws. 7.02 (S) Capriccio. 9 00 Nws. 9.02 (S) Orgelmuziek. 9 30 (S) Van hetnde en verre. 10.00 (S) Opus tien ti >t twaalf. 12 00 Nv. 12 08 (SiSjta oalii ute 13.00(S) De meest verkochte klassieke tien. 13.30 (S) Koren-Korpsen 14 00 Nws 14 02 (S) De hoge C. cultureel progr. 14.30 (S) Guitaritciten. 15.00 (Si Bci- cantonum: opera en ballelmu-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1980 | | pagina 5