Hoge veiligheidseisen
om instortgevaar tot
minimum te beperken
ZATERDAG 26 JANUARI 1980
Door
Herman van
Amsterdam
Eetbrug over snelweg
HAARLEMMERMEER -
Een restaurant waar per
dag tienduizenden auto's
onderdoor snellen en
talloze vliegtuigen laag
overheen razen. Op het
eerste gezicht lijkt dat
niet de meest geschikte
gelegenheid om ont
spannen te tafelen of na
een lange autorit op ver
haal te komen. Toch ziet
op papier de toekomst er
gezond uit voor het zeer
omvangrijke restaurant
complex dat momenteel
in aanbouw is nabij Bur
gerveen in de gëmeente
Haarlemmermeer.
Voor Nederland is het bouwwerk
de eerste in zijn soort en zal
straks tevens de grootste van
Europa zijn. Zeer in het oog
springende bijzonderheid er
aan, het restaurant wordt over
de drukke snelweg A4 (Rotter
dam-Amsterdam) gebouwd.
Initiatiefnemers van dit zgn.
brugrestaurant is de Bloemen-
daalse zakenman Verveld, ei
genaar van nog drie wegrestau
rants die bekend zijn onder de
naam Rick. Met dit uit de klui
ten gewassen horeca-object
hoopt hij in één klap zijn jaar
lijkse omzet te verdrievoudi-
gen.
Hoe groot de kans is dat hij zijn
investering er ook weer uit
krijgt? Uit een onderzoek dat
hij heeft laten instellen zou
moeten blijken dat het brugres
taurant een pleisterplaats bij
uitstek gaat worden. Bijvoor
beeld omdat het gebouw wordt
neergezet op een 'psycholo
gisch" berekende plek. De
twee benzinepompen namelijk
die op luttele afstand van de
eetbrug liggen hebben de
hoogste omzet van Nederland.
Stop
"Daaruit blijkt", zegt Verveld,
dat juist op dat punt veel auto
mobilisten toe zijn aan een
stop. En daar gaan wij van pro
fiteren. Er is berekend dat er
dagelijks zon 70.000 auto's
passeren. In de nabije toe
komst worden dat er zelfs
90.000. Wil ik met dit brugres
taurant op rozen zitten dan
moet zo'n vijf procent van het
verkeer hier een stop maken.
Maar voorlopig ben ik al tevre
den als ik een goeie drie pro
cent haal".
Voor het brugrestaurant (de eer
ste paal ging afgelopen decem
ber de grond in), heeft provin
ciale waterstaat zelf de meest
geschikte plek uitgezocht nml.
zo'n zes kilometer ten zuiden
van Schiphol. Aanvankelijk
had de provincie het oog laten
vallen op enkele stukken grond
veel dichter bij het vliegveld.
Maar Schiphol heeft dat tegen
gehouden. Niet alleen omdat
men er gevaar in zag voor het
vliegverkeer maar ook omdat
men bang was voor terroristi
sche acties (de landingsbaan
binnen schootsveld) vanuit het
brugrestaurant.
Het gebouw, waarvan het hoog
ste punt 13,5 meter boven de
begane grond zal uitsteken
komt haaks op de snelweg te
staan en heeft, ruw gezien, de
vorm van een hondebot. De
twee kopse einden komen mei
de 'voeten' in de weilander
naast de snelweg te staan en
worden onderling verbonden
door een 85 meter lange over
spanning. Er zullen verschil
lende typen restaurants in
worden gebouwd.
Markt
Verveld richt zich met zijn pro
ject op alle categorieën wegge
bruikers. Recreanten, verte
genwoordigers, beroepschauf
feurs. Wat deze laatste catego
rie betreft lijkt het brugrestau
rant een gat in de markt te gaan
vullen. Immers, uit een vorig
jaar door de stichting Les Rou
tiers Européens onder be
roepschauffeurs gehouden en-
Een maquette van de eetbrug.
quéte is gebleken dat 73 pro
cent vindt dat er langs de Ne
derlandse snelwegen te weinig
restaurants zijn. Met name de
snelweg Rotterdam - Den Haag
zou er nodig een moeten krij
gen, vond men. Die komt er nu
dus, al worden links en rechts
wel vraagtekens gezet bij de
manier waarop dit brugrestau
rant is opgezet.
Zo zegt Nijmegenaar Verasdonk,
secretaris van de stichting Les
Routiers Européens (de sa
menwerkende particuliere
wegrestaurants): „Voor be
roepschauffeurs moet een weg
restaurant aan tenminste twee
eisen voldoen. Ze moeten er
gezellig met collega's bij elkaar
kunnen zitten en de prijzen
moeten niet al te hoog liggen.
Vooral wat dat laatste betreft
heb ik er met dit nieuwe restau
rant een hard hoofd in. Bij een
projekt dat zoveel miljoenen
moet gaan kosten kan men het
m.i. niet permitteren om de
prijzen laag te houden. Ik ge
loof dan ook niet dat dit zo'n
aanwinst is voor beroepschauf
feurs".
Ook de Nationale Organisatie
voor het Beroepsgoederenver-
voer (NOB) zet vraagtekens bij
het projekt. Met name het feit
dat economische zaken finan
ciële steun heeft toegezegd, is
slecht gevallen. Voorlichter
Nieman spreekt over 'concur
rentievervalsing'. Hij zegt „Er
wordt met twee maten geme
ten. In Hoofddorp, niet ver van
waar nu die brug wordt ge
bouwd, ligt het bij chauffeurs
populaire wegrestaurant van
Kromhout. Di? man heeft in de
afgelopen tien jaar al talloze
pogingen ondernomen om zijn
bedrijf verplaatst te krijgen
naar de rijksweg A4. Als er ie
mand is die dat verdient is hij
het wel. Maar de provincie
heeft hem op allerlei manieren
gedwarsboomd. Dan is het een
hard gelag als je ziet dat zo ie
mand als Verveld, die in feite
geen enkele binding heeft met
de A4, wel aan de bak komt".
Optimistisch
Volgens Nieman is de prognose
van de Bloemendaalse zaken
man over de dagelijks te ver
wachten aantallen klanten, aan
ae erg optimistische kant. Hij
voorziet op den duur ernstige
problemen met de exploitatie.
Verveld zelf heeft zich niet la
ten afschrikken door de som
bere taal van de 'oppositie'. „Bij
een dergelijk miljoenenpro-
jekt", zegt hij, „ga je niet over
één nacht ijs. Het is aan alle
v kanten goed doordacht. Wat
anderen zeggen, daar trek ik
mij niet veel van aan. Het is
vaak nijd om wat een ander
heeft bereikt", aldus Verveld
die niet verwacht dat zijn brug
restaurant een zware concur
rent zal gaan worden voor mo
tels en wegrestaurants in de
naaste omgeving. „Alleen Al
berts Corner in Leiderdorp zal
het er wat moeilijker door gaan
krijgen, verwacht ik".
Een restaurant over de weg. Zo
lang er verkeer onder door gaat,
zolang zal er sprake zijn van
aanrijgevaar. Wat er dan kan
gebeuren als de constructie
beneden de maat is, heeft men
vorig jaar in Duitsland kunnen
zien. De losgeslagen giek van
een kraanwagen ramde toen
een brugdek over een snelweg
in de buurt van Oberhausen.
De brug stortte prompt in. Be
gin deze week is ook in Neder
land gebleken hoe belangrijk
het is dat een brug een stootje
kan verdragen. Dinsdagmid
dag reed in de buurt van de
Rotterdamse Ceintuurbaan
een ontspoorde personentrein
met een vaartje van 60 kilome
ter tegen twee peilers van een
viaduct. Die werden zwaar be
schadigd maar bleven nog wel
overeind.
Zekerheid
Het brugrestaurant moet een nog
zwaardere klap kunnen incas
seren. Rijkswaterstaat, de
wegbeheerder, heeft dan ook
hogere eisen aan de constructie
gesteld dan normaal voor een
brug gelden. Ir. Essermond, hij
heeft een deel van het reken
werk verricht
"Dit is niet zo maar een brug. Er
bevinden zich constant een
paar honderd mensen boven
op. En die moeten de zekerheid
hebben dat ze bij een ongeluk
niet direct met hun warme hap
op de rijksweg terechtkomen.
Vandaar die hoge eisen".
Dat er in de toekomst aanrijdin
gen zullen gaan plaatsvinden
staat voor hem nu al vast. "Ik
maak mij geen illusies dat het
niet gebeurt. De doorrijhoogte
's Nachts ligt dat anders. Dan
zullen we een paar keer ge
noodzaakt zijn om van de acht
rijstroken er in totaal zes dicht
te gooien. Bijvoorbeeld wan
neer de grote liggers geplaatst
worden. Maar helemaal afslui
ten zit er niet in. Zelfs niet voor
een uur".
Omdat het brugrestaurant straks
zal zijn omringd door lawaai
makers (auto's en vliegtuigen)
is vooral gestudeerd op een af
doende geluidsisolatie. Het ge
bouw wordt rondom voorzien
van drie lagen thermisch
akoestische beglazing. De lut
tele decibels die dan nog naar
binnen dringen zullen, zo ver
wacht men. worden overstemd
door restaurant-geluiden.
Ook aan het uitzicht is gesleuteld.
Schroeder. "Het is bepaald niet
zo dat je vanuit de restaurants
constant het verkeer op je af
ziet komen. Ik heb de ruimte zo
ingedeeld en aangekleed dat je
als bezoeker nauwelijks merkt
dat je boven een snelweg zit.
Wie wil kan autootje kijken,
wie liever de polder inkijkt kan
ook aan zijn trekken komen".
In het complex zullen in totaal
vijf verschillende typen restau
rant worden ondergebracht,
uiteenlopend van zeer eenvou
dig tot luxe. Daarnaast zal het
"multifunctionele gebouw"
nog een groot aantal andere
voorzieningen herbergen. Er
komen onder meer wat winkel
tjes in, een bank, een bakkerij,
douche-ruimten voor chauf
feurs, vergaderzalen en kinder
speelruimten. Ook is rekening
gehouden met de toeganke
lijkheid voor minder validen.
Aankleding
In totaal zullen er zo'n 700 restau
rantplaatsen zijn. Wat de aan
kleding van het geheel betreft,
de architect heeft geprobeerd
de sfeer van de Haarlemmer
meer er in te verwerken. Zo zal
het interieur van een van de
restaurants veel gelijkenis ver
tonen met het beroemde
Leeghwater-gemaal. Ook het
"buitengebeuren" zal Haar
lemmermeers aan doen. Zo zal,
in de vorm van een halve cirkel,
rond een van de kopgebouwen
een zeventig meter lange sloot
(zeven meter diep) worden ge
graven waar rond in de meer
voorkomende vegetatie zal
worden verwerkt. Om het fors
uitgevallen brugrestaurant
enigszins in het landschap te la
ten opgaan zal staatsbosbeheer
in de directe omgeving een gro
te hoeveelheid populieren aan
planten.
Het brugrestaurant zal worden
voorzien van een zogenaamde
total-energy installatie, een me
thode om met behulp van eigen
motoren en dynamo's electrici-
teit op te wekken. De daarbij
vrijkomende warmte zal wor
den gebruikt voor verwarming
van de gebouwen en de rege
ling van de airconditioning.
Wat dit laatste betreft, in het
complex kan niet één raam
worden opengezet. "Op last
van rijkswaterstaat moet alles
potdicht blijven", zegt Schroe
der. "Om veiligheidsredenen.
Er moet worden voorkomen
dat er dingen uit het restaurant
op de snelweg terecht komen".
De bouwtijd is èerekend op 250
- werkbare dagen. Dat betekent
dat in maart 1981 het eerste van
de vijf restaurants in gebruik
kan worden genomen. De ove
rige gaan successievelijk met
enige weken tijdsverschil
open. Mei '81 kan de officiële
opening plaatsvinden.
Er zal werk zijn voor in totaal 170
man personal. Het is nog een
onzekere factor of er zoveel
gevonden kunnen worden.
"Wat het vaktechnisch perso
neel betreft heb ik er wel ver
trouwen in dat we er voldoende
vinden", zegt directeur-eige
naar Verveld, "maar het zal een
hele klus worden om aan vol
doende bedienend personeel te
komen. Daarbij denk ik met
name aan vrouwen die part-ti
me hieraan de slag willen. Inde
Haarlemmermeer zijn die dun
gezaaid".
Dit viaduct over de Duitse autobaan Keulen Oberhausen stortte vorig jaar in, toen een vrachtwagen
met oplegger een van de steunpilaren ramde. De brug met de restaurants m de Haarlemmermeer moet
een dergelijke aanrijding met gemak kunnen doorslaan.
(5.20 m) verschilt immers nau
welijks van veel andere brug
gen. En er zullen altijd lui blij
ven die vergeten hebben de
kiepbak van hun auto omlaag
te doen en er zal ongetwijfeld
ook wel eens een kraanwagen
in de fout gaan. Maar ernstige
gevolgen zal dat dan niet heb
ben. Bij een aanrijding zullen er
hooguit wat scherven omlaag
komen".
Brug-ontwerper Schroeder
(Overveen), die aanvankelijk
uitging van een wat lichtere
constructie, heeft zich gewillig
naar de wensen van rijkswater
staat geschikt. Dat moest ook
wel anders zou er geen bouw
vergunning zijn afgegeven. De
architect "Met de constructie
zoals die nu op papier staat is
het instortgevaar tot een mini
mum beperkt. Er kan helemaal
niets mee gebeuren. Of er moet
een vliegtuig op storten, maar
daar is niets tegen bestand".
De bouw van het brugrestaurant
kost bijna 17 miljoen gulden.
Dat is vier miljoen meer dan de
aanvankelijke begroting van
Verveld liet zien. Het verschil is
ontstaan doordat de provincie
Noord-Holland lange tijd haar
goedkeuring aan het plan heeft
onthouden. Eind 1975 al leek
alles in kannen en kruiken. Het
project lag gereed om uitge
voerd te worden. De gemeente
Haarlemmermeer zag geen
aanleiding de boot langer af te
houden. Er moest nog een,
wat men dacht, "formaliteit"
worden vervuld, een vergun
ning van de provincie. Die ver
gunning deed echter niet de
gebruikelijke drie maanden op
zich wachten maar drie jaar. De
provincie had wat de bouw van
het brugrestaurant betreft "be
denkingen van landschappe
lijke aard". De afwijzing werd
aangevochten en Verveld
kreeg uiteindelijk toch zijn zin.
Maar toen was het inmiddels
wel november 1979 geworden.
Toen pas konden de contracten
voor uitvoering worden afge
sloten.
Steun
Dat hij die bijna 17 miljoen bij
elkaar heeft gekregen heeft de
Bloemendaalse zakenman me
de te danken aan de financiële
steun (een krediet van vier
miljoen gulden) van economi
sche zaken. Bovendien komt
het brugrestaurant in aanmer
king voor de WIR-premie, die
bijna een kwart van de totale
investeringskosten bedraagt.
Bouwtechnisch gezien is de eet
brug een aardig hoogstandje.
Het 18 meter brede brugdek,
bestaande uit vloerelementen,
wordt gedragen door betonnen
liggers. Die hebben een respec
tabele lengte van 32 meter en
komen te rusten op drie rijen
betonkolommen. Toch vindt
rijkswaterstaat dat nog niet
voldoende. Er is een schepje
meer veiligheid bedongen in de
vorm van betonnen dwarslig
gers die nog een extra druk van
100 ton kunnen doorstaan.
De twee meter brede reuzeliggers
worden op dit moment ver
vaardigd in de buurt van
Utrecht. Het was aanvankelijk
de bedoeling ze over enige tijd
per dieplader over de snelweg
richting Amsterdam te vervoe
ren. Maar dat is geen haalbare
kaart vanwege enkele bochten
die in het traject zitten. Daar
kan een dergelijk superlang
transport niet zonder brokken
te maken doorheen. Dus is ge
kozen voor vervoer over het
water. In dit geval gaan de lig
gers per dekschuit.
Via het Merwedekanaal naar de
Ringvaart in de Haarlemmer
meer om tenslotte bij de Cru-
quius en dus vlak bij de bouw
plaats, op een dieplader te wor
den getild. De grootste bouw-
kranen van Nederland komen
daar aan te pas. Die nemen ook
het op hun plaats tillen van de
betonnen bakbeesten voor hun
rekening. Het is niet uitgeslo
ten dat er ook helicopters zul
len worden ingeschakeld om
lijvige brugbrokken naar hun
plaats te dirigeren.
Verkeer
De bouwactiviteiten hebben
de nodige consequenties voor
het verkeer. Zolang de bouwers
nog niet aan de overkapping
toe zijn, kan worden volstaan
met het tijdelijk afsluiten van
een of meerdere rijstroken van
deze 8-baansweg. Zoals mo
menteel gebeurt nu men bezig
is met heiwerk in de midden
berm. Rijks waterstaat-uit
voerder Enthoven: "In geen
geval zullen we overdag meer
dan één rijstrook afsluiten.
