Engeland bevriest contacten
met de
Sowjet-Unie
Joegoslavië
boos op
sommige
Green Peace voorkomt
aanlanding van kernafval
Sacharov
vult
oproep aan
Wake voor
Chomeini
Waarschuwend rapport
over kernenergie YS
VRIJDAG 25 JANUARI 1980
BUITENLAND
PAGINA 9
LONDEN (Reuter/ANP) - De voor
zitters van de 21 internationale
sportbonden, die vertegen
woordigd zijn op het program
ma van de Olympische Spelen in
Moskou, stellen zich achter de
opvatting van het Internatio
naal Olympisch Comité dat de
spelen in Moskou moeten door
gaan, zoals voorzien. Zij wijzen
suggesties, alternatieve spelen
in een ander land te houden, af.
Ten aanzien van verplaatsing van
de Spelen stellen de internatio
nale sportbonden vrijwel eens
gezind dat deze voorstellen on
uitvoerbaar zijn, de reeds opge
stelde internationale program
ma's verstoren en verder dat de
nationale bonden, die bij de or
ganisaties zijn aangesloten
nooit zullen instemmen met een
verplaatsing.
MOSKOU (UPI/AFP/Reuter) -
De naar Gorki verbannen dis
sidentenleider Andrei Sacha
rov heeft pogingen van de
Sowjet-autoriteiten hem de
mond te snoeren weerstaan
en heeft zijn aanhangers op
geroepen zijn schriftellijke
beroep inzake terugtrekking
van de Sowjet-troepen uit Af
ghanistan aan te vullen. Dit
hebben kringen van dissiden
ten gisteren meegedeeld.
Sacharov deed dit in zijn eerste
telefoongesprek sedert hij
dinsdag gearresteerd en werd
verbannen. Vrienden van
hem hadden eerder, woens
dagavond, een kort telegram
van hem ontvangen.
In een maandagavond gete
kend document hadden Sa
charov en anderen de Sowjet-
interventie in Afghanistan
betreurd en een beroep op de
bevolking van de Sowjet-
Unie, arbeiders en anderen
gedaan de terugtrekking van
de Russische troepen te eisen.
Volgens de dissident Georgi
Wladimov belde Sacharov uit
Gorki op om twee wijzigingen
in die verklaring aan te bren
gen door aan de lijst "sport
mensen en sportliefhebbers"
toe te voegen. Het herziene
document werd gisteren aan
westelijke verslaggevers uit
gedeeld. Het document was
getekend door leden van de
Moskovitische groep voor de
naleving van de akte van Hel
sinki.
In de verklaring wordt gezegd
dat "in Afghanistan de oorlog
woedt. Afghanen sterven en
onze jongens ook, de zonen en
kleinzonen van degenen die
de Tweede Wereldoorlog
hebben overleefd, en van hen
die niet zijn teruggekeerd.
Een supermogendheid van
260 miljoen inwoners vernie
tigt de onafhankelijkheid van
17 miljoen Afghanen terwijl
de Sowjet-media bevestigen
dat ons volk dit eenstemmig
aanvaardt.
In feite hebben de Sowjets geen
recht op informatie die in
overeenstemming is met de
waarheid, noch hebben zij het
recht zelf hun mening uit te
spreken over dergelijke wil
lekeurige stappen van de
Sowjet-Unie zoals het ontke
tenen van een onrechtvaardi
ge oorlog.
Een staat die niet de fundamen
tele rechten van de mens res
pecteert en die bovendien een-
van de machtigste staten ter
wereld is, is gevaarlijk niet
alleen voor zijn volk en zijn
buren, maar voor de hele we
reld".
VS LEVEREN
MAROKKO
GEVECHTS
VLIEGTUIGEN
WASHINGTON (Reuter) - De Ver
enigde Staten hebben gisteren
aangekondigd dat ze 50 ge
vechtsvliegtuigen aan Marokko
gaan leveren, een land dat strijd
voert met het Frente Polisario om
de westelijke Sahara. De 50 toe
stellen vertegenwoordigen een
waarde van 235 miljoen dollar.
Het zijn 24 helikopters, 20 F-5E
jagers en 6 OV-10 Bronco-ver-
kenningsvliegtuigen.
Harold Saunders, onderminister
van buitenlandse zaken voor het
Nabije Oosten, zei dat de Ver
enigde Staten onderhandelingen
tot een vreedzame regeling van
het conflict om de westelijke Sa
hara aanmoedigen. Hij vertelde
een subcommissie van het Huis
van Afgevaardigden dat de toe
stellen Marokko niet de overwin
ning zullen brengen op de door
Algerije gesteunde guerrillastrij
ders van het Frente Polisario.
Maar hij meende dat ze wel de
verdediging en de interne veilig
heid van Marokko zullen verster
ken.
Saunders was het niet eens met en
kele commissieleden die zeiden
bezorgd te zijn dat de toestellen
door Marokko zullen worden ge
bruikt om grondgebied in de
westelijke Sahara te annexeren.
Die commissieleden vrezen ook
dat de verkoop de Amerikaanse
betrekkingen met Algerije kun
nen aantasten. "Het beleid van de
president is gebaseerd op de
overtuiging dat noch Marokko
noch zijn tegenstanders een zui
vere militaire overwinning kun
nen boeken en een oplossing aan
de andere partij kunnen opleg
gen", aldus Saunders.
Tot een boycot van de spelen heb
ben tot nu toe alleen Saoedi-
Arabië, Qatar Djibouti en de
Fidji-eilanden besloten.
Twee data zijn in deze
zaak belangrijk: op 20 februari
loopt het ultimatum af dat de
Verenigde Staten gesteld heb
ben aan de Sowjet-Unie voor te
rugtrekking van de troepen uit
Afghanistan, drie maanden la
ter op 19 mei, sluit de aanmel
ding voor de Spelen in Moskou.
Bijna alle van de vijftig benader
de Nationale Olympische Comi
De minister van buitenlandse za
ken, Lord Carrington, die dit in
het Hogerhuis bekendmaakte,
herhaalde bovendien de oproep
van premier Margareth Thatcher
aan het Britse Olympisch Comité
orri de Spelen in Moskou te boycot
ten.
„De Sowjet-Unie heeft alle regels
gebroken die in het verkeer tus
sen Oost en West gedurende de
afgelopen tien jaar hebben be
staan", aldus Carrington. Hij zei
dat Moskou een ernstige misre
kening had gemaakt die catastro
faal zou kunnen zijn. Niettemin
drong hij erop aan dat het Westen
naar mogelijkheden blijft zoeken
voor een gezonde relatie met de
Sowjet-Unie.
„Het is alleen maar juist dat de
Sowjet-Unie nu het volle gewicht
van onze afkeuring voelt", zei hij.
Wat betreft de arrestatie en ver
banning van de fysicus en dissi
dent Sacharov, zei Carrington dat
het Kremlin met „cynische min
achting" voor de Helsinki-over-
eenkomst had gehandeld.
Dienstplicht
Het Britse kabinet had gisteren
eerder op de dag beraadslaagd
over de toespraak van president
Carter tot het Amerikaanse Con
gres waarvan het al een kopie had
ontvangen. Daarin stond echter
niet dat Carter om de toestem
ming van het Congres zou vragen
om de eerste stappen te nemen
die voor een herinvoering van de
dienstplicht in Amerika noodza
kelijk zijn.
Door een toevallige samenloop van
omstandigheden had het conser
vatieve Lagerhuislid Hugh Fra-
ser al een motie ingediend om
volgende week vrijdag een dis
cussie aanhangig te maken over
de wenselijkheid om alle dienst
plichtigen te registreren. Daar
voor dient in Engeland eerst een
té's - méér dan één derde van de
135 door het Internationaal
Olympisch Comité erkende -
hebben zich uitgesproken vóór
deelneming aan de Spelen in
Moskou. Omdat de Nationale
Olympische Comité's volgens de
regels van het IOC over deelne
men aan de Spelen beslissen, zal
het komende weken ongetwij
feld tot een confrontatie tussen
die comité's en de regeringen
van hun landen komen. Dat is
reeds duidelijk geworden in
Groot-Brittannië, waar premier
wet te worden uitgevaardigd.
Fraser legde er de nadruk op dat
het echter alleen een voorlopige
veiligheidsmaatregel betrof.
Het afbreken van contacten met de
Sowjet-Unie zal voorlopig bete
kenen dat een aantal culturele
uitwisselingen die op het pro
gramma stonden, zoals een be
zoek van het beroemde koor van
het Rode Leger, zullen worden
afgelast. Ook een officieel bezoek
van eenheden van de Britse ma
rine aan de Sowjet-Unie zullen nu
niet doorgaan.
Op economische niveau zal de
Sowjet-Unie geen „bevoorrech
te" status meer hebben waar het
handelskredieten betreft, maar in
zakenkringen in Londen wordt
erop gewezen dat deze maatregel
de Sowjet-Unie waarschijnlijk
minder hard zal treffen dan En
geland zelf, omdat het een ver
mindering van de Britse export
ten gevolge zal hebben.
Veroordeeld
Het officiële Sowjetrussische pers
bureau Tass heeft de "onvrien
delijke maatregelen" van de Brit
se regering jegens Moskou ver
oordeeld.
"De door de Britse minister van
buitenlandse zaken, Lord Car
rington, in het parlement be
kendgemaakte maatregelen zijn
geput uit het arsenaal van de
koude oorlog en zijn bedoeld om
de handels- en economische be
trekkingen van Groot-Brittanië
met de Sowjet-Unie terug te
brengen."
De Britse regering werd verWeten
"te handelen samen met het
Amerikaanse bewind dat een
felle anti-Sowjetrussische cam
pagne heeft ontketend". Verder
werd o.a. het besluit tot uitbrei
ding van de uitzendingen van de
BBC in de Russische taal, "die
grof de aard van de Sowjet-poli-
tiek vervormen", veroordeeld.
Margaret Thatcher duidelijk op
de Amerikaanse lijn zit. Maar
waar het Nationale Olympische
Comité vasthoudt aan naar
Moskou gaan.
Een uitzonderingspositie neemt
Frankrijk in. Met toestemming
van de regering heeft het Frans
Olympisch Comité de uitnodi
ging naar Moskou te gaan reeds
geaccepteerd.
Anionio Kodriquez, de voorzitter
van het Argentijns Olympisch
Comité heeft gisteren in Cordo
ba verklaard dat Argentinië
TEHERAN - Huilende vrouwen
houden voor het ziekenhuis, waarin
ajatollah Chomeini voor een lichte
hartaandoening wordt verpleegd
de wacht.
De ajatollah heeft gisteren via de
Iraanse radio het volk verzekerd
dat hij gezond is.
Chomeini drong er bij de Iraniërs
op aan allen vandaag naar de
stembus te gaan om een president te
kiezen. De ajatollah deed een be
roep op de kandidaten die geen
kans hebben de verkiezingen te
CHERBOURG (GPD) - De interna
tionale milieuorganisatie Green
Peace heeft voorkomen dat giste
ren een lading kernafval uit Ja
pan in de Franse havenstad
Cherbourg aan land werd ge-
zich niet zal aansluiten bij een
boycot van de Olympische Spe
len. "De politiek moet niet in de
sport worden gebracht. Men is
niet verplicht deel te nemen aan
de Olympische Spelen en wie
niet naar Moskou wil gaan moet
thuis blijven."
Griekenland zal de Olympische
Spelen in Moskou niet boycot
ten, heeft de Griekse minister
van buitenlandse zaken, op be
zoek in Spanje, gisteren ver
klaard. Het wil de Spelen buiten
de politiek houden.
winnen zich achter de belangrijkste
kandidaten te scharen, zodat in de
eerste verkiezingsronde al een be
slissing kan vallen.
bracht. In opdracht van zijn rede
rij week de Pacific Swan met zijn
radioactieve vracht uit naar de
haven van Barrow aan de west
kust van Engeland. Green Peace
had gewaarschuwd het binnen
varen van dit schip in Cherbourg
te zullen bemoeilijken. De Rain
bow Warrior, het vlaggeschip van
de milieu-activisten, ging daartoe
in de haveningang voor anker.
Vier snelle rubberboten waren in
gereedheid gebracht om voor de
boeg van de Pacific Swan te gaan
varen, zodra deze zou willen bin
nenlopen.
De uit zeven nationaliteiten be
staande 20-koppige bemanning
van de Rainbow Warrior was
vanaf woensdag geheel paraat
voor de actie, nadat men over de
scheepsradio had vernomen dat
de Pacific Swan in aantocht was.
Tegen de morgen hoorde kapitein
John Castle over de boordradio
dat de rederij van de Pacific
Swan, de British Nuclear Fuel
Limited (BNFL), de vrachtboot
opdracht had gegeven de con
frontatie met Green Peace niet
aan te gaan en koers te zetten naar
Barrow. Daar zal vermoedelijk de
hele radioactieve lading worden
gelost. Het afval wordt daarna
verder getransporteerd naar de
opwerkingsfabriek van Winds-
cale.
Remy Parmantier, voorzitter van
Green Peace in Parijs, beschouwt
de aftocht van de Pacific Swan
als een tijdelijke zege. „Wij zijn
pas tevreden als dergelijke ge
vaarlijke transporten geheel ver
dwijnen", zegt hij. In een weten
schappelijk rapport wijst Green
Peace op de geweldige risico's bij
een eventuele brand op een met
kernafval geladen schip. Bere
kend is dat in zo'n geval vrij ge
makkelijk een radioactieve gas
wolk kan ontstaan, als gevolg
waarvan in een omtrek van 50 km
iedereen moet worden geëva
cueerd. Mocht een brandend
kernafvalschip zinken, dan raakt
de zee op die plaats zó vervuild
dat er tot meer dan tien jaar daar
na niet kan worden gevist.
Cherbourg is deze week in grote
opwinding geraakt, nadat was
ontdekt dat voor de tweede maal
binnen veertien dagen een breuk
was ontstaan in een pijpleiding.
De minister, George Rallis, her
haalde het voorstel van zijn land
de spelen een vaste plaats in
Griekenland te geven. Dat zou
andere landen veel geld bespa
ren en politieke inmenging
voorkomen.
Het Amerikaanse Huis van Af
gevaardigden heeft gisteren met
overweldigende meerderheid
gestemd vóór aandrang tot het
houden van de Olympische Zo
merspelen buiten de Sowjet-
Unie in verband met de Sowjet-
interventie in Afghanistan.
Als deze spelen niet elders zouden
kunnen worden gehouden of
zouden kunnen worden afge
zegd, moeten de atleten van de
Verenigde Staten en andere lan
den weigeren in Moskou te spe
len en moeten zij zelf alternatie
ve spelen houden, aldus het
Huis.
Volgens de nieuwe Iraanse grond
wet moet, als niemand de eerste keer
50 procent der stemmen haalt, een
tweede ronde tussen de twee kandi
daten met het hoogste stemmenper
centage de beslissing brengen.
Chomeini verzocht ook de religieuze
en ethnische minderheden naar de
stembus te gaan. "Ik verzoek alle
geledingen van onze maatschappij
en de verschillende volken, zoals
Perzen, Turken en Koerden door
hun gedrag Iran niet in diskrediet
te brengen".
waardoor ongefilterd koelwater
van de opwerkingsfabriek in Cap
de la Hague in zee is geloosd. Op
deze manier kon een flinke hoe
veelheid radioactief materiaal in
de kustwateren van Normandië
terecht komen. In de fabriek van
Cap de la Hague zou ook een deel
van de lading van de Pacific
Swan moeten worden verwerkt.
Men scheidt er het uit kerncen
trales afkomstige afval in op
nieuw bruikbare stoffen als ura
nium en plutonium.
De Franse vakbond CFDT eiste
woensdag dat de fabriek, waar
ook kernafval uit Borssele wordt
opgewerkt, tenminste zes maan
den wordt gesloten om aan alle
veiligheidseisen te kunnen
beantwoorden. Tien Normandi-
sche milieuorganisaties hebben
voor vanavond in Cherbourg een
grote demonstratie uitgeschre
ven om te protesteren tegen de
aanwezigheid van de opwer
kingsfabriek in Cap de la Hague
en de kerncentrale in het dichtbij
gelegen Flamanville.
(Van onze speciale verslaggever)
BELGRADO - Terwijl de Joego
slavische president maarschalk
Tito in een hoog tempo herstelt,
maken leden van de Joegoslavi
sche regering en van het Centrale
Comité van de Joegoslavische
communistische partij zich boos
over, wat zij noemen, de specula
tieve en onjuiste berichtgeving
van buitenlandse kranten, tijd
schriften en nieuwsagentschap
pen. De Joegoslavische overheid
protesteert met name tegen de
anti-Joegoslavische berichtge
ving in de Tsjechowslowaakse
pers.
De Joegoslavische autoriteiten uit
ten hun misnoegen over de be
richtgeving via het officiële Joe
goslavische persburau Tanjug,
dat gisteren een aanval deed op
het Franse persbureau AFP,
vanwege berichten over arresta
ties van rechts-extremistische
Kroaten. Volgens het bericht van
het persbureau zouden de extre
misten, fascistische geestver
wanten van de uit de Tweede We
reldoorlog beruchte kroatische
„Ustashi", bij hun arrestatie ex
plosieven bij zich hebben gehad
voor het opblazen van regerings
gebouwen en voor het liquideren
van belangrijke politici. In het
bericht van het officiële Joego
slavische staatspersbureau
wordt gezegd dat de bewering
van het Franse persbureau geen
enkele grond van waarheid
heeft.
De irritatie van de Joegoslaven is
des te groter omdat de Tsjecho-
slowaakse televisie een kaart van
Joegoslavië vertoonde, wat al
leen gedaan wordt als er ergens in
de wereld een crisistuatie is. In
gewijden menen dat het foute be
richt van het Franse persbureau
is ingegeven door Russische
bronnen, die door AFP niet vol
doende zouden zijn nagetrok
ken.
Geruchten over ultra-rechtse infil
traties zijn des te griezeliger voor
de Joegoslaven, omdat de Sow
jet-Unie dergelijke verhalen zou
kunnen gebruiken als motief
voor een al dan niet militair in
grijpen in Joegoslavië, „ter ver
dediging van het socialisme".
Voor de serieuze westerse pers
heeft Joegoslavië grote waarde
ring, aldus voorlichtingsdiensten
en Tanjug. In het algemeen is
immers tijdens de ziekte van Tito
positief over Joegoslavië ge
schreven.
Volgens het laatst verschenen me
dische bulletin zou de president-
relatief - in een uitstekende con
ditie verkeren. Volgens het bulle
tin wordt nu al gewerkt aan een
zo snel mogelijke revalidatie van
Tito, die zelf zou hebben ge
vraagd spoedig te beginnen met
bewegingstherapie.
Geruchten willen dat de ex-vrouw
van Tito, Jovanka, gevraagd
heeft haar vroegere echtgenoot te
mogen bezoeken, maar dat de
Joegoslavische president daarop
een beslist nee zou hebben laten
horen.
Broers Castro
in openbaar
HAVANA (DPA) - .Het Cubaanse
staatshoofd Fidel Castro en zijn
broer Raul hebben een delegatie
van Russische ruimtevaarders
ontvangen. Hiermee is demon
stratief een einde gemaakt aan
berichten dat de twee broers tij
dens een onderlinge ruzie ge
wond zouden zijn geraakt.
De communistische krant Gramma
publiceerde gisteren een foto van
de ontvangst van de ruimtevaar
ders, die inmiddels naar de Sow-
jet-Unir zijn teruggekeerd. Vol
gens het persbureau Prensa La-
tina ontving Fidel Castro gisteren
de Mexicaanse minister van ar
beid Pedro Ojeda Paullada.
LIVERMORE (UP1IAFP) - Twee bewoners van het Sunrise Mobile Home Park zitten voor hun beschadigde
huizen. Verscheidene huizen zijn van hun fundamenten geslagen toen het noorden van Califomie gisteren door
een aardbeving werd opgeschrikt.Het epicentrum van de beving lag in het gebied van Livermore.ongeveer 70 km
ten zuidoosten van San Fransisco: De beving had volgens de Universiteit van Californië een kracht van 5,8 op de
schaal van Richter. De Universiteit van Nevada registreerde een kracht van 6,4 op de schaal van Richter.
In veel gebieden zijn de telefoonverbindingen verbrokenDe schok kwam om 20.00 uur(onze tijd), toen het daar elf
uur in de ochtend was. De beving duurde ongeveer dertig seconden.
InSan Fransisco,Oakland,Stocktonen andere plaatsen werden voorwerpen omvergeworpen. In Livermore werd
een autoweg ernstig beschadigd. Van slachtoffers is geen melding gemaakt.
Na de aardbeving is radioactief besmet water gelekt uit een tank van een laboratorium voor kernfysischonder-
zoek te Livermore.
Een woordvoerder van dit laboratorium die dit vandaag meedeelde, zei dat er geen gevaar voor het publiek
bestaat.
WASHINGTON (Reuter) - De kans op een ongeluk met kernenergie dat
ernstiger zal zijn dan dat met de Amerikaanse centrale bij Harrisburg,
vorig jaar. is groot, als er geen fundamentele veranderingen komen in
het opwekken van kernenergie. Dit staat vermeld in een Amerikaans
rapport dat gisteren is gepubliceerd.
Het rapport is gemaakt door een onafhankelijk kantoor van juristen in
opdracht van de Amerikaanse nucleaire reguleringscommissie (NRC).
Deze commissie moet volgens het rapport ingrijpend worden geher
structureerd. Bovendien moet de controle van kerncentrales meer aan
dacht krijgen.
Omdat kernenergie een ingewikkelde zaak is. moet er. zo zegt het rapport,
een consortium worden opgezet waarin de hele industrie deelneemt: om
het bewind te voeren over de bestaande en over nieuw te uwer. kern
centrales. Er moet tevens een nieuw vergunningensysteem komen voor
kerncentrales en deze moeten in meer afgelegen gebieden worden ge
bouwd dan de huidige regels voorschrijven.
Het rapport bevat kritiek op de technische bekwaamheden van het perso
neel van kerncentrales ten tijde van het ongeluk bij Harrisburg in dc
staat Pennsylvania.
Dit ongeluk in de centrale van Three Mile Island veroorzaakte ernstige
schade en het gevaar van ontsnapping van radioactief materiaal was zeei
groot. Het ongeluk gebeurde doordat de koelwatertoevoer van de reac
tor werd afgesneden.
(Van onze correspondent Henk Leffelaar)
LONDEN - De Britse regering zal alle ministe
riële en militaire contacten op hoog niveau met
de Sowjet-Unie verbreken. Ook economische
en culturele contacten worden bevroren.
In Cherbourg
