Ik denk wel dat
ik tot mijn dood
blijf schrijven
Vier dichters eisen
vernietiging bloemlezing
vandaag
toegelicht
[[^[.programma
Pieter HavankTerpstra 60 jaar:
Shakespeare-prijs
Con Amore indrukwekkend
in uitvoering van Elias
WOENSDAG 23 JANUARI 1980
RADIO - TV - KUNST
LEEUWARDEN (GPD) - Als Pieter Terpstra uit Leeuwarden niet oppast,
heeft hij straks net zoveel Havank-boeken geschreven als de echte Ha
vank ofwel de in 1963 overleden Hendrik van der Kallen. Pieter Terpstra,
die de legendarische reeks van Havank heeft voortgezet, heeft nu twintig
detectives op zijn naam staan.
Van der Kallen is tot dertig gekomen. En nog altijd is hoofdinspecteur
Charles C.'M. Carlier alias De Schaduw, de hoofdpersoon. De onlangs 60
jaar geworden Pieter Terpstra schat dat er van zijn twintig Havanks ruim
één miljoen exemplaren verkocht zijn.
Russische
danser vraagt
om politiek
asiel in Italië
ROME (Reuter) - Een Russische
balletdanser, de 32-jarige Joeri
Stefanov, heeft in Rome politiek
asiel gevraagd. Dit heeft een
woordvoerder van het Italiaan
se ministerie van binnenlandse
zaken gisteren meegedeeld.
De danser was maandag in de Ita
liaanse plaats l'Aquila niet ko
men opdagen, toen zijn 82 man
sterke klassieke balletgroep
naar Moskou vertrok.
Hij wordt nu in het vluchtelin
genkamp in Padriciano bij
Triest ondergebracht, hangende
een onderzoek van een speciale
commissie van Italiaanse en VN-
functionarissen.
De reden van Stefanovs stap is
niet bekend. De Sowjetrussische
ambassade wilde geen commen
taar leveren.
"Maar de laat ste jaren doe ik er niet
zoveel meer aan. Vroeger schreef
ik zo'n twee Havanks per jaar, nu
misschien één in de twee jaar
Mijn belangstelling gaat veel
meer uit naar het schrijven van
boeken met een documentaire
inslag, zoals „Opkomst en strijd
van de arbeidersbeweging in
Friesland", een boek over Lely
stad en volgend jaar een werk
over vijftig jaar Wieringermeer
Dat doe ik op dit moment toch
liever dan romannetjes schrijven
Daar zijn er al zoveel van. Ik ben
misschien wel een goede schrij
ver, maar zeker geen groot schrij
ver. Ik weet wat ik kan en vooral
wat ik niet kan. Als ik die docu
mentaire werken niet zou schrij
ven, zouden ze misschien hele
maal niet geschreven zijn. Dat
vind ik toch wel een voordeel bo
ven het maken van Havanks",
zegt Pieter Terpstra in de werk
kamer van zijn geheel uit hout
opgetrokken Oostenrijkse wo
ning in een buitenwijk van
Leeuwarden.
Wanden vol boeken, stapels r.
pockets die kennelijk nog gele
zen moeten (er zitten veel detec
tives tussen), een wat humeurige
oude hond. Voor de deur staat
een kostbare auto die eigenlijk
helemaal niet past bij de vrij
steile persoonlijkheid van deze
Friese journalist en schrijver van
Havanks, Nederlandse en Friese
(streek)romans, toneelstukken
en (vroeger) jongensboeken.
Pieter Terpstra is van huis uit jour
nalist. Hij is omstreeks vijftien
jaar noordelijk correspondent
van de NRC geweest, is nog to
neelcriticus van Trouw, schrijft
in „Kijk op het Noorden" en ver
blijdt de lezers van het
Nieuwsblad van het Noorden el
ke week met zijn Friese rubriek
„Frysk van de lever" Kortom,
een veelschrijver deze Pieter
Terpstra.
„Ja. dat zeggen ze wel eens van mij.
Ach. als je al veertig jaar schrijft
en je hebt niet veel gepubliceerd,
vinden ze je een luilak. Theun de
Vries en Johan Fabricius zijn
toch ook nog altijd actief'? Alleen
die druk van de journalistiek, dat
haastige, ben ik nu gelukkig
kwijt"
De dichters Remco Campert en Gerrit Kouwenaar (rechts op de voorgrond) e
Polakf links op de voorgrond) in de rechtszaal.
- Vier schrijvers wier werk te
gen hun wil in een bloemle
zing van poëzie uit de 19e en
20e eeuw is opgenomen, heb
ben in een kort geding ge
vraagd om vernietiging van
de resterende uitgeversvoor-
raad op straffe van een
dwangsom van 10.000 gulden.
De dichters zijn Campert,
Kouwenaar, Schierbeek en
Swaanswijk, beter bekend als
Lucebert.
Bij uitgeverij Bert Bakker is in
1979 een bloemlezing ver
schenen genaamd „De Ne
derlandse poëzie van de 19e
en 20e eeuw in duizend en
enige gedichten". De samen
steller Gerrit Komrij heeft
anderhalf jaar aan het boek
gewerkt waarin gedichten
van 233 schrijvers voorko
men. Om uiteenlopende re
denen weigerden vier auteurs
toestemming te geven.
Campert wenste niet met Kom
rij in zee te gaan, Kouwenaar
en Lucebert hadden vooral
kritiek op de keuze van ge
dichten. Komrij meende ech
ter dat zij niet gemist konden
worden als vertegenwoordi
gers van de „vijftigers". De
uitgever heeft het viertal op
31 mei 1979 gevraagd om ak
koord te gaan met publicatie
indien in het voorwoord werd
verwezen naar hun weige
ring. Hierop is geen antwoord
gekomen en het boek is inclu
sief de vier „vijftigers" uitge
komen.
Het kort geding van de boze
dichters is in feite een proef
proces. Er is geen juridisch
voorbeeld bekend van een
soortgelijke zaak en er is ze
ker geen proces gevoerd over
bloemlezingen sedert de wij
ziging van de auteurswet in
1972.
Namens de dichters, van wie
Lucebert en Schierbeek in
het buitenland vertoeven,
heeft de advocaat mr. R. J.
Polak gisteren gesteld dat au
teursrecht een absoluut en
exclusief recht is waar geen
beetje inbreuk op kan worden
gemaakt. Hij vond het naief
van de uitgever om door mid
del van een toevoeging in het
voorwoord de ontbrekende
toestemming goed te praten.
Volgens de Auteurswet mag
alleen de auteur uitmaken
welk gedeelte van zijn hele
werk representatief is. Vol
gens de advocaat zijn de
schrijvers niet meer op de
brief van de uitgever inge
gaan omdat hun standpunt
bekend was. Alleen in de
handel gaat men er vanuit dat
Mr. T Limperg, advocaat van
de uitgever, meent dat bij
bloemlezingen geen toe
stemming van de auteurs no
dig is. In artikel 16 van de Au
teurswet, het zogenaamde
bloemlezingsartikel, wordt
gesproken van een educatie
ve bestemming. De bloemle
zing is kennelijk bestemd
voor het onderwijs of voor
een ander wetenschappelijk
doel. De bloemlezing van
Komrij is gezien de omvang
en de prijs van f 19,75 volgens
de advocaat duidelijk ook
voor onderwijs bestemd. In
zijn voorwoord schrijft Kom
rij: „Geen moeite was ons te
veel om hiermee 't peil van 't
schoolonderwijs te verhogen.
Voor één millimeter verho
ging daarvan was het de
moeite waard te hebben ge
leefd".
De advocaat heeft sterk de in
druk dat de humeurig reage
rende schrijvers via het kort
geding een mini-oorlog of een
stammenoorlog tegen Komrij
en zijn uitgever aan het voe
ren zijn. De president van de
arrondissementsrechtbank in
Amsterdam doet op 31 janua
ri uitspraak (zie ook Trijfel).
Verfilming
Pieter Terpstra zet koffie en vraagt
als Fries met enige nadruk: „Een
plakje Groninger koek erbij?" Hij
is Fries in hart en nieren. „Ik ben
nooit uit Friesland weggeweest.
Het is fijn in dit stadje, al moetje
niet te veel aan de weg timmeren,
anders krijg je gegarandeerd een
klap op je kop"
Toch hééft Terpstra aan de weg ge
timmerd. Hij schat zijn totale
oeuvre op zo'n tachtig titels en
het einde is nog lang niet in zicht.
Opzienbarend is ook het plan van
Marissa Production, een Ameri-
kaans-Liechtensteinse filmmaat
schappij, om Terpstra's Friese
roman „De dei is forroun" (De
dag is voorbij) te verfilmen.
..Ze zouden er volgend jaar mee be
ginnen, maar er kan best weer
wat tussenkomen. Ze hebben in
elk geval een claim op de film
rechten, er zijn scripts gemaakt
en er is al enkele honderdduizen
den guldens aan uitgegeven",
zegt Pieter Terpstra zonder een
spoortje van zelfgenoegzaam
heid. Dat uitgerekend een bui
tenlandse maatschappij belang
stelling toont voor een in het
Fries geschreven roman komt
volgens Terpstra, doordat een
topfiguur van deze filmmaat
schappij van Friese afkomst
Het gesprek komt steeds terug op
de Havank-reeks. Wijlen Hendrik
van der Kallen was, net als Pieter
Terpstra, stamgast van Amicitia
in Leeuwarden. Toen Van der
HAMBURG (DPA) - De naar Wil
liam Shakespeare genoemde
prijs van de in Hamburg geves
tigde stichting FVS is voor dit
jaar toegekend aan de Britse
kunsthistoricus Roy Colin
Strong. De onderscheiding
waaraan een geldsom van 25.000
mark (ongeveer f27.000) is ver
bonden, wordt op 30 mei in het
stadhuis van Hamburg over
handigd.
De Shakespeare-prijs is bedoeld
voor mensen die zich verdien
stelijk hebben gemaakt op het
gebied van de kunst, de letter
kunde of de geesteswetenschap
pen. In vorige jaren ging de prijs
o.a. naar de toneelschrijver Tim
Stoppard, de regisseur John
Dexter en de ballerina Margot
Fonteyn.
De 44-jarige Roy Colin Strong is
sinds 1974 directeur van het Vic
toria en Albertmuseum in Lon
den.
Kallen plotseling overleed,
maakte Pieter Terpstra „Menuet
te middernacht" af. En later ook
nog „De erven Mateor" en „Mys
terie op Mallorca". De laatste
twee detectives werden van de
wat merkwaardige auteursnaam
Havank-Terpstra voorzien. En zo
is het gebleven. Niet alleen om
commerciële redenen, maar vol
gens Terpstra ook om de naam
van Van der Kallen in ere te hou
den.
Eigen stempel
De eerste Havank-Terpstra's waren
geheel volgens het Van der Kal-
len-recept, daarna heeft Pieter
Terpstra er zijn eigen stempel op
gedrukt. En hij heeft hier en daar
een bepaalde figuur die niet in
zijn straatje te pas kwam, weg
gelaten. Heel nauwkeurig snuift
Terpstra „ter plaatse" de voor zijn
Havanks benodigde „couleur lo
cale" op. Een voorbeeld- volgend
jaar verschijnt „Schots en Scha
duw", waarvoor Terpstra een reis
naar Schotland heeft gemaakt.
Om rustig en geconcentreerd te
kunnen schrijven, trekt Terpstra
zich vrijwel altijd terug in zijn
vakantiehuis in Dwingeloo.
De plots voor zijn detectives vindt
Pieter Terpstra vaak in de krant.
„Ik las bijvoorbeeld een berichtje
over een ernstig verkeersonge
luk. Er was een autowrak langs
de weg gevonden met daarin het
lijk van een man. Aan de hand
van zijn papieren heeft de politie
toen zijn adres achterhaald om
zijn vrouw van zijn overlijden op
de hoogte te kunnen stellen.
Bellen ze daar aan en doet die
man zëlf open. Nou, daar is dus
wel wat mee te doen. Dat heb ik
dan ook gebruikt voor „De Scha
duw en de zwarte hond". Hoe het
afgelopen is. weet ik niet meer.
Da's te lang geleden"
Comfort
Meer dan een miljoen Havanks
verkocht, is Pieter „Havank"
Terpstra er rijk van geworden?
„Ach, wat is rijk? Ik geloof' het
niet, ik geef bijna alles uit, want ik
hou van comfort. Ik wil niet in
een tent met vakantie, ik wil een
royale auto. Zuinigheid ken ik
niet. Maar ik ben nou ook weer
niet zo rijk dat ik vermogensbe
lasting betaal", verklaart Pieter
Terpstra, wiens simpele coltrui
en slobberbroek zijn woorden
lijken te onderstrepen.
Pieter Terpstra 60 jaar. Een mijl
paal? „Ach, ik weet het niet. Ik ga
gewoon door. Ik denk dat ik tot
aan mijn dood toe zal blijven
schrijven".
LEIDEN-Het is een indrukwekkende uitvoering gewordende "Elias'' van
Mendelssohn. Dirigent Piet Kiel jr. heeft met grote overtuiging zijn beide
koren"Con Amore".en het Aalsmeers Koor afdeling Toonkunst .alsmede
het Gewestelijk Orkest geleid. Dat Piet Kiel er alles aan heeft gedaan om
de klippen van de akoestiek in de Hooglandse Kerk te omzeilen heeft toch
niet kunnen verhinderen dat er velen zijn geweest aan wie dit indruk
wekkende voorbij is gegaan .En dit ondanks de gewijzigde opstelling .die
alleen voor degenen die dichterbij de uitvoerenden zaten, gunstiger is
geweest.
De dirigent was zich terdege van de problemen bewust. Hij heeft ter wille
van de duidelijkheid de tempi in sommige delen langzamer genomen,
voerde deze echter op andere plaatsen weer op ter verhoging van de
dramatische spanning, die hij met inzicht van zaken tot het laatste toe
heeft bewaard. Toch ging er veel van de prachtige instrumentatie verlo
ren, ondanks de grote toewijding van het orkest.
In tegenstelling tot het koordat zuiver zongtraden er bij de solisten in het
ensemble-werk soms wat lichte detonaties op, die v~ijwel zeker ook voor
rekening komen van deze moeilijk te bezingen ruimte. Individueel hoor
den we van hen prachtige dingen .zoals van de bascharlesvan Tassel.die
de ziek geworden Henk Smit verving, in de dramatische gezongen aria
"Es ist genug".
Bij David Johnston een fraaie tenor met een groot volume, prachtig van
timbre, was hier en daar sprake van een lichte detonatie. Toch was hij,
evenals de beide andere solisten Elisabeth Odell en Carolyn Walkinson
indrukwekkend.
Niet vermeld waren de namen van de solisten in de dubbel-kwartettenHet
waren geen beroepszangers en daarom een reden hen te noemen, omdat
zij zich zo knap van hun taak hebben gekweten in deze moeilijk liggende
partijen.
Al met al is er zeker reden met voldoening terug te zien op dit concert. Piet
Kiel heeft hier met zijn eerste optreden het pleit gewonnen.
BEP KIJNDERS
NEDERLAND I -
18.00 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18.30 - Sesamstraat (NOS)
18.45 - Toeristische tips (NOS)
18.50 - Staatsloterij (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - Van gewest tot gewest (NOS)
19.50 - Zendtijd t.b.v. Democraten '66 (P.P.)
20.00 - De zondebok (NOS)
21.10 - E.K. Kunstrijden op de schaats te Gotenborg (NOS)
21.37 - Journaal (NOS)
21.55 - Panoramiek (NOS)
22.25 - Studio Sport (NOS)
23.20 - Journaal (NOS)
NEDERLAND II -
18.00 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - Kouwe Kunstjes (IKON)
19.25 - Kenmerk (IKON/KRO/RKK)
20.00 - Journaal (NOS)
20.32 - Grand Pnx, themaprogr. (VOO)
22.02 - A man called Sloane (VOO)
22.25 - Veronica's Agenda (VOO)
23.02 - Peuters en kleuters (TELEAC)
23.37 - Journaal (NOS)
DUITSE TV
DUITSLAND I
(Regionaal progr. NDR 18.00 Regio
naal journaal. 18.30 Aktualiteiten.
18.45 Kleuterprogr. 18.55 Amuse-
mentsprogr. 19.25 Regionaal maga
zine. 19.59 Programmaoverz. WDR-
18.00 Nirgendwo ist Poenichen.
18.30 Klassieke pianomuz. 18.40
Nirgendwo ist Poenichen. 19.15 Ak
tualiteiten. 19.45 Hirsemann und
Co). 20.00 Journaal. 20.15 Heimat.
21.40 Sport. 22.30 Aktualiteiten.
DUITSLAND II
18.20 Spelprogr. 19.00 Journaal 19.30
Sport. 20.15 Aktueel magazine. 21.00
Aktualiteiten. 21.20 Drei Engel fur
Charlie. 22.05 Consumententips.
22.10 Aktueel magazine. 22.55 Vic
tor. tv-film. 23.45 Journaal.
DUITSLAND III WDR
Journal 3. 20.00 Journaal. 20.15 Ge
varieerd progr. 21.45 Aktueel maga
zine. 22.00 Verkeerstips. 22.05 Der
Untergang des Hauses Usher. 23.10
BELGISCHE TV
UFO. 19.07 Standpunten. 19.37 Me
dedelingen en Morgen. 19.45 Jour
naal. 20.10 Weerbericht. 20.15 Mork
Mindy. 20.40 Commissaris Moulin
- Police Judiciaire, tv-sene. 22.15
Cultureel magazine. 22.45 Jour
naal.
NET II
18.15 Kinderserie. 18.20 Project
UFO. 19.07 Standpunten. 19.37 Me
dedelingen en Morgen. 19.45 Jour
naal. 20.10 Weerbericht 20.15 Mu-
ziekprogr. 20.55 Eurovisie E.K.
Kunstrijden. 22.00 Eind.
HILVERSUM - Een steeds groeiend aantal Nederlandse gezinnen
gaat gebukt onder huurschuld. Die schuld kan oplopen van enkele
honderden tot vele duizenden guldens. Vooral de sociaal zwakke
gezinnen en gezinnen die van een minimum-inkomen rond moeten
komen, komen vaak in de problemen. Ze kunnen de hoge huren in
met name de nieuwbouwwoningen niet betalen.
In de Amsterdamse wijk ,JDe Rozentuintjes" wordt al sinds 1977 een
huuractie gevoerd. Een aantal gezinnen heeft daar besloten de huur
slechts gedeeltelijk te voldoen. Zij betalen tussen de 10 en 13 procent
van het netto-inkomen aan huur. terwijl dat voor het volle huurbe
drag zou oplopen tot 30 procent, ondanks huursubsidieZeven van
deze gezinnen zijn nu door de kantonrechter gedagvaard wegens
huurschuld.
De televisierubriek Kenmerkvan de IKON-RKK belicht in een
uitgebreide reportage de achtergronden en oorzaken van de huur-
schuldëxplosie in Nederland. In de reportage komt ook de Amste r-
damse wethouder van volkshuisvesting, Jan Schaefer, aan het
woord.Deze streeft naar een aanvaardbare oplossing (Nederland 2
huurschuldproblemen.
rmn
Het zout in de pap - VARA. Vanavond om 2020 uur via Hilver
sum 2. Deze culturele rubriek vraagt woensdagavond aandacht
voor de onlangs 80 jaar geworden acteur en politiek-zanger Ernst
Busch.Busch heeft in de jaren twintig en dertig een duidelijk slem-
pel gedrukt op de arbeidersstrijd. Nog steeds wordt hij door oude
renmaar ook door de jeugdgezien als een lichtend voorbeeld m de
strijd tegen het proletariaat. De V AR A-televisie zendt donderdag
avond een documentaire over Busch uit.
Walhalla- KRO. Vanavond om 23.00 uur via Hilversum 3. Duit
se rock staat centraal in deze uitzending. In Duitsland zijn genoeg
popgroepen die kunnen concurreren met Amerikaanse of Engelse
formaties, maar internationale erkenning is er nauwelijks. De
Duitsers hebben een eigen rocktraditiesterk theatrale invloeden
met veel elektronica.
De NOS-radio zal vanavond een rechtstreeks verslag verzorgen
van de vriendschappelijke voetbalwedstrijd Spanje-Nederland.
die in de Spaanse havenstad Vigo wordt gespeeld. De verslaggevers
zijn Eddy Poelman en Theo Koomen. Hilversum 1. 2030 uur).
De televisie zal alleen een samenvatting in zwart-wit uitzenden in
Studio Sport op Nederland 1 om 2225 uur
WOENSDAG 23 JANUARI
HILVERSUM I
Ieder heel uur nieuws. 18.11 (S> Hier
en nu. NOS 19.30 (S) Langs de lijn,
sport en muziek. 22.30 (S) Hobby
scoop. 23.02 (S) Met het oog op mor
gen. NCRV 0.02 (S) Late date. 2.02
Nachtdienst.
HILVERSUM II
18.00 Brassband Magazine. RVU
18.30 Vrouwen hier, vrouwen daar.
P P. 8.50 Uitzending v
VARA 19.00 (S) VARA'!
avond (19.05i De r-ule dia.ui 2Lhhi
VARA-klassiek. 20.20 Het zout in de
pap 21 00 VARA-klassiek (2) 22 30
Nws. 22.40 Open schooltijd 23.25 (S)
Muziek van deze eeuw. 23.55 Nws.
PPR
HILVERSUM III
Ieder heel uur nieuws. NOS 18.03 (S)
De Avondspits met de Nationale
Hitparade. KRO: 19.02 (S) Rauhla
ser. 22.02 (S) Roek-tempel. 23.02 (S)
DONDERDAG 24 JANUARI
HILVERSUM I
NCRV: 7.03 (S) Vandaagdonder
dag, gevar. progr. 9.03 (S) Wie weet
waar Willem Wever woont? 10.02 (S)
Muziek bij de kofTie. 12.03 (S) Het
nuttigen van etenswaren is toege
staan 12 40 (S) Middagpauzedienst
13.03 (S) Hier en nu. 13.20 (S i NCRV
Globaal, gevar. progr 17.02 (S) Ro-
zegeur en prikkeldraad.
HILVERSUM II
AVRO: 7.00 Nws. 7 10 Ochtend-
gymn. 7.20 Actueel en inform. (7.30,
8.00 en 8.30 Nws. NOS 9 00 Gymn
voor de vrouw. 9.10 Waterst. 9.15
Werkbank). 10.00 Radio Lawaaipa-
pegaai. 10.10 Divertimento. 10.30 't
Is Historisch. 10.50 AVRO's Radio-
journ. 11.00 De Nederlandse School
radio. 11.20 Aspecten. 11.50 Regio
naal, provinciale infirm RVU: 11.56
Houdt het klein. OVERHEIDS-
VOORL.: 12.16 Uitz. voor dc land-
bouw. AVRO 12.26 Meded. voor
land- en tuinbouw. 12.30 Nws. 12.36
Radiojoum 12.50 AVRO tema. 13 00
Nws. 13.11 Europa. 13.30 Yoga
AVRO <16 00-16 10 Radio Law
papegaai). 16.30 De Slag bij Nieuws
poort. 17.24 Meded. 17.30 Nws. 17.36
Radioiourn. 17.55 Richting.
HILVERSUM III
TROS: 7.02 (S) De Havermoutshow
9 03 (S)Continu muziek 11 03<S)De
Polderpopparade. 12.03 (S) De Ne
derlandstalige top-10 13.03 (S) 50
pop of een envelop. 15.03 (S)
TROSdTop-50.
HILVERSUM IV
7.00 Nws. 7.02 (S) Groot en klein. 9.00
Nws. 9.02 De Franse OMVS
1925-1950. 9.30 (S) Kamermuz 10 40
(S) Omroep Orkest en Grout )m-
roepkoor klass. muz 12.00 Nws.
12 02 (S) Viool- en pianOTOUS 1 I OS
Het zout in de pap 13.30 (S) VARA-
Klassiek. 14 00 Nws 14 02 (S) Klass
pianomuz. 15 10(S) Klass muz 16 00
(Si Het zout in de pap 1625-17 OOiS)
