Beter contact met buitenland
'Dubieuze
middelen
verbieden'
Synode bekrachtigt
handhaving celibaat
Militair incident tussen Spanje en Marokko
ajimiiiiimiia
Gereformeerde secretaris in volledige dienst
Beroepingen
Mugabe keert zondag
naar Rhodesië terug
DINSDAG 22 JANUARI 1980
Dr. A. Kruyswijk, oud-voorzitter van de synode van de
Gereformeerde Kerken in Nederland en nu onder meer
voorzitter van het Nederlandse Bijbelgenootschap, is zijn
werk als secretaris van de commissie Oecumene Buiten
land van deze kerken begonnen. Hij is de eerste secretaris
in volledige dienst. De gereformeerde synode besloot in
dertijd tot aanstelling van een vaste man op deze plaats
omdat het toenemende contact met kerken en organisa
ties in het buitenland dat vereiste.
""Onze kerken", vertelde dr.
Kruyswijk ons, "kennen vanouds
relaties met tal van kerken in de
gereformeerde gemeenschap
buiten de grenzen. Na de oorlog is
de winkel danig uitgebreid.
Naast de, wat je zou kunnen
noemen, bilaterale contacten -
tussen twee landen - kreeg je,
doordat allerlei oecumenische
organisaties ontstonden, ook tal
van multilaterale relaties te on
derhouden. Zoals met de Wereld
raad van Kerken, de Gerefor
meerde Oecumenische Synode,
Vier lezingen
over de kerk
in deze eeuw
LEIDEN - "De kerk aan het eind
van de twintigste eeuw" is de titel
van een serie van vier lezingen
die in februari en maart worden
gehouden in de Lokhorstkerk
aan de Pieterskerkstraat. Spre
ker is dr. W.J. Ouweneel uit De
Bilt, docent aan de Evangelische
Hogeschool in Amersfoort.
Op 8 februari spreekt hij over
"Gods doel met de kerk", op 22
februari over "Het functioneren
van de kerk", op 7 maart over "De
kerk in de geschiedenis" en op 21
maart over "Is er toekomst voor
de kerk?"
De avonden - waarover de initia
tiefnemer, de heer E.B. de Jong,
Faljerilstraat 2, Leiden, meer in
lichtingen kan geven - beginnen
alle om 8 uur. Er zal gelegenheid
zijn vragen te stellen.
"Groot hart". De eerste man van
de Anglicaanse kerk, aartsbis
schop dr. Donald Coggan van
Canterbury, die deze maand na
vijf jaar de dienst verlaat, hoopt
dat de paus van Rome een minder
conservatieve koers inslaat. "U
hebt gelijk", zei Coggan op een
afscheid met de pers, "er zijn
aanwijzingen voor een conserva
tief bewind, maar deze paus heeft
een groot hart en een scherp ver
stand. Hij heeft de mogelijkhe
den - die hij in Polen niet had -
om de inhoud en de leerstellin
gen van de andere kerken naar
waarde te schatten". "Dat mogen
wij niet vergeten voordat we ne
gatieve conclusies trekken", al
dus Coggan.
de World Alliance of Reformed
Churches (WARC) en de Europe
se Raad van Kerken"
Platform
De vele kerken die in de World Al
liance of Reformed Churches
samenwerken zijn ook lid van de
Wereldraad van Kerken, zodat
wel eens de vraag is gesteld of de
WARC niet kon worden opgehe-
Dr. Kruyswijk: "De WARC is een
soort platform voor vele kerken,
waarop theologische en maat
schappelijke bezinning op tal van
vraagstukken kan worden ge
bundeld om gezamenlijk van be
tekenis te kunnen zijn voor de ge
sprekken en het beleid in de We
reldraad. Ik denk dat dit erg be
langrijk is, maar dan moet je het
wel goed doen".
De eerstvolgende algemene verga
dering van de WARC zal in sep
tember in Roemenië worden ge
houden. Met regeringsleiders en
kerkelijke vertegenwoordigers
daar zijn onlangs besprekingen
gevoerd over de voorbereidin
gen. Het thema van de vergade
ring zal zijn: "Ik zal u tot een God
zijn en gij zult mij tot een volk
zijn". Ook de Grieks-Orthodoxe
Kerk en de Lutherse Kerk in
Roemenië zijn hiervoor uitgeno
digd.
Het is de bedoeling dat de WARC
aan de Roemeense Hervormde
Kerk 15.000 bijbels in de traditio
nele Hongaarse vertaling en 5.000
bijbels in de nieuwe vertaling ca
deau doet. Hiervoor is aan de
Roemeense autoriteiten toe
stemming gevraagd
Argusogen
Ook de relaties met de Gerefor
meerde Oecumenische Synode
vragen veel tijd. In dat orgaan
wordt naar de Nederlandse gere
formeerden! met argusogen ge
keken. Dr. Kruyswijk verwacht
zelfs, dat zijn kerk binnen afzien
bare tijd uit de GOS zal worden
gezet.
Daar zegt men dat dit verband
houdt met wat de omstreden
theologen Wiersinga en Kuitert
leren en met het feit dat de Ne
derlandse synode geen maatre
gelen tegen hen neemt. Maar het
is heel goed denkbaar dat er ook
andere gedachten een rol spelen
Zoals de kritisch-positieve op
stelling van de Nederlandse gere
formeerden tegenover het pro
gramma van de Wereldraad van
Kerken ter bestrijding van het ra
cisme en het lidmaatschap van de
Wereldraad.
De grote kerken binnen de Gere
formeerde Oecumenische Syno
de zijn: de Nederlandse Gerefor
meerde Kerken, de Zuidafri-
Staten.
"Willen wij in de GOS begrip wek
ken voor de Nederlandse stand
punten, dan vraagt dat goede
voorbereiding en bezinning en
opbouwende contacten", zegt
Kruyswijk.
Inbreng
Het lidmaatschap van de Wereld
raad van Kerken is geen eenvou
dige zaak. Dr. Kruyswijk: "Er
moeten heel wat stukken worden
gelezen en vooral worden bestu
deerd voordat er van gerefor
meerde kant een waardevolle in
breng mogelijk is. Daarmee zijn
heel wat mensen bezig, maar die
activiteiten moeten dan wel wor
den samengevoegd. Om dan nog
maar niet te spreken van de te
rugkoppeling van wat in de We
reldraad is besproken naar Ne
derland"
Raad van Kerken en met afzon
derlijke kerken in Oost-Europa.
Daarbij komen ook kwes
ties als bewapening om de hoek
kijken.
De leden van de synodale commis
sie (deputaatschap) Oecumene
Buitenland kunnen al dit werk er
naast hun eigen dagelijkse func
tie onmogelijk langer bij doen. Er
moet ook nog contact worden
onderhouden met andere com
missies, zoals voor de Zending en
het Werelddiakonaat.
Adviseur.
Dr. Kruyswijk (voorheen predikant
in Enschede); "Het is voor mij
wel wennen. Ik zit nu als functio
naris aan de andere kant van de
tafel. Voorlopig heb ik een soort
bureaufunctie. Ik zal mijn priori
teiten nog moeten zoeken"
Hij is niet van plan voortdurend in
het buitenland te zitten. "Ik ben
geen afgevaardigde in oecumeni
sche organisaties, maar wel advi-
Heel belangrijk vindt dr. Kruys- Hij werkt in Leusden, maar blijft
wijk de relatie met de Europese voorlopig in Twente wonen.
DR. KRUYSWIJK
Functionaris aan
kant van de tafel
Hillegomse predikant kreeg dank van paus
De Nederlandse bisschoppen heb
ben zich gisteren op hun bijzon
dere synode met de paus uitge
sproken voor handhaving van
het celibaat voor rooms-katho-
lieke priesters, zo vermeldt de
door het Vatikaan uitgegeven
samenvatting van het besloten
beraad, dat ook ditmaal door de
paus werd bijgewoond.
Een van de Vatikaanse vertegen
woordigers vroeg tijdens het ge
sprek hierover of er ten aanzien
van het verplichte ongehuwd zijn
van de priesters geen "gebrek aan
duidelijkheid" bestond aan de
kant van de Nederlandse kerk
leiding. Zijn er geen bisschoppen
die ooit, al was het maar heel
vaag, hebben gesproken over de
wenselijkheid van een ontkop
peling van priesterschap en celi-
Het communiqué constateert dat
geen van de bisschoppen voor
stander is van ontkoppeling. Een
niet nader aangeduide bisschop
antwoordde op de bewuste vraag
van Vatikaanse zijde dat de bis
schoppen het celibaat altyd heb
ben verdedigd. Hij wees het vrije-
keuze-celibaat ondubbelzinnig
van de hand. (Enige jaren geleden
ging het Landelijk Pastoraal
Overleg van Nederlandse rooms-
katholieken akkoord met een
voorstel inzake het keuze-celi-
baat. De bisschoppen stemden
toen tegen. Paus Paulus greep bij
die gelegenheid in en verklaarde
dat deze kwestie nooit in stem
ming gebracht had mogen wor
den).
Telegrammen
Vandaag wordt in Rome de eerste
grote persconferentie gegeven.
Pogingen om deze terwille van de
weekbladjournalisten een dag te
vervroegen hadden geen succes
De Nederlandse bisschoppen kre
gen gisteren een telegram van 35
pastores en pastorale werksters
uit Rotterdam en omgeving
waarin wordt geprotesteerd te
gen de al te beperkte berichtge
ving over de discussies ter syno
de. Het grieft hen dat de bis
schoppen tijdens de synode geen
enkel contact meer hebben met
hun achterban. "Het ontbreken
van rechtstreekse informatie uit
de synode plaatst u, bischoppen,
in een gevaarlijk isolement en
ontneemt ons in Nederland de
mogelijkheid om mee te leven"
aldus het telegram.
Kardinaal Willebrands stuurde
gisteren namens de paus een tele
gram naar de Hillegomse her
vormde predikant Rothfusz naar
aanleiding van een telegram dat
veertien hervormde en gerefor
meerde predikanten vorige week
naar Rome hadden gezonden. In
dat telegram spraken zij de hoop
uit dat de besprekingen in Rome
de groeiende eenheid tussen de
kerken ten goede mogen komen
Ds. Rothfusz was een van de ini
tiatiefnemers.
Willebrands zegt de predikanten
namens de paus dank voor hun
voorbede. Hij wenst hun de zegen
des Heren toe voor hun christe
lijke gemeenschappen, "zodat de
eenheid van allen die in Christus
geloven moge groeien, opdat het
gebed van Christus dat zij allen
één zijn vervuld mag worden"
Gift. De Generale Diakonale
Raad van de Hervormde Kerk
heeft f25.000 beschikbaar ge
steld voor de christen-Turken die
in ons land zijn ondergedoken in
afwachting van de uitspraak van
de Raad van State op hun be
roepschrift. De groep behoort tot
de 41 Turken die hier politiek
asiel hebben gevraagd omdat zij
zich in eigen land bedreigd voe
len. Na een tijdlang in de grote
kerk in Almelo te hebben gezeten
vonden zij onderdak bij particu
lieren. De gift van de diakonale
raad is een tegemoetkoming in de
kosten van levensonderhoud.
Werkverband. In Groningen is
tijdens een besloten bijeenkomst
een "werkverband voor homo
fiele theologen" opgericht Ruim
veertig homofiele theologen wa
ren daarbij aanwezig.
De bedoeling van het werkverband
is dat de leden samen kunnen
zoeken naar antwoorden op vra
gen en oplossingen van proble
men waarvoor zij zich door hun
geaardheid zien gesteld. Een
aparte werkgroep is er voor ge
huwde homofiele predikanten
Bij de oprichting waren ook twee
rooms-katholieke pastores aan
wezig.
In het voorlopige bestuur zitten ds.
P.J.C. Stolp, hervormd zieken
huispredikant in Groningen, ds.
F.R. Brommet, hervormd zie
kenhuispredikant in Amster
dam, en mevrouw H. Hartman.
Het adres van het werkverband
is: postbus 426, Groningen.
Zwarte schaap. De Nijmeegse
carnavalsvereniging 't Swerte
Schaop" heeft op een galazitting
de Nijmeegse theoloog professor
Edward Schillebeeckx uitgeroe
pen tot "Het grootste zwarte
schaap van Nederland in 1979"
"De mens Schillebeeckx", zo staat in
de motivering, "werd voor de één
een verzetsheldvoor de ander een
steen des aanstoots. Hij raakte in
een kruisvuur van kerkelijke
groeperingen. En dat alleen om
dat hij poogt de kerk nader tot
mensen en groepen te brengen"
Bij zijn verkiezing zat dr. Schille
beeckx op een congres in het
Westduitse Münster. Hij keerde
echter snel naar de Keizerstad
(250 kilometer afstand) terug,
waar hij met een ware ovatie
werd ontvangen. Schillebeeckx
dankte de carnavalsvereniging
voor deze originele uiting van so
lidariteit. "In een kerk die niet
meer lacht komen, ook serieuze
aangelegenheden niet goed meer
Oude kleren. Uit het Afrikaanse
land Senegal is kritiek gekomen
op het feit dat het Leger des Heils
in Denemarken oude kleding
verzamelt en die laat sturen naar
ontwikkelingslanden, waaronder
Senegal. Die kleding zou er de
oorzaak van zijn dat de textielin
dustrie in Senegal niet van de
grond komt. De gebruikte kleren
zijn namelijk veel goedkoper dan
de kleding die in het land zelf
wordt gemaakt.
In Denemarken zelf wordt ook kri
tiek gehoord. Vooral de verkoop
van de oude kleren aan een com
merciële firma in Nederland - die
ze dan weer doorverkoopt naar
ontwikkelingslanden - heeft
kwaad bloed gezet. Het Leger des
Heils verdedigt deze methode
met te verklaren dat de opbrengst
aan sociale projecten ten goede
komt.
Seks-toerisme. Meer dan hon
derd deelneemsters aan voorbe
reidingsbijeenkomsten voor de
komende Wereldgebedsdag (7
maart) in West-Duitsland hebben
geprotesteerd tegen het "seks
toerisme" bij reisbureaus en te
gen de "exploitatie van de prosti
tutie".
Volgens een sociaal bureau in
Bangkok werken in de Bondsre
publiek al duizend Thaise meis
jes als prostituee. Zij zijn onder
valse beloften naar Duitsland
gelokt en daar in handen gevallen
van souteneurs en eigenaars van
"massage-salons". Omdat zij de
taal niet kennen, wordt hun posi
tie steeds afhankelijker en kun
nen zij zich niet meer bevrijden
uit hun toestand, aldus de Duitse
christenvrouwen (zowel protes
tantse als rooms-katholieke).
De reclame voor uitstapjes naar
bordelen met Thaise meisjes
wordt in de Bondsrepubliek
steeds openlijker.
Hervormde Kerk: beroepen te
Heerenveen D. Brandhorst Eexta
(Gr.), door de synode tot zen
dingspredikant in Egypte (do
cent Oude Testament aan het
Koptisch Evangelisch Seminarie
te Cairo) M- Dijkstra (gerefor
meerd) Slootdorp, te 's Grevel-
duin-Capelle en te Boven ttar-
dinxveld M. B. van den Akker
Rijssen, te Harderwijk W. G. J.
van der Sluys Amsterdam-West,
te Nijmegen A. J. van Cruynin-
gen Rijswijk (ZH); bedankt voor
Kampen P. J. Droogers Bode
graven, voor Tzum (Fr.) G. J. Re
bel Weesp, voor Akker- en Mur-
merwoude en voor Tietjerk T
Tijsma Oolm?rsum.
Gereformeerde Kerken: aange
nomen naar Sleen D. J. van Bo-
chove, kandidaat aldaar.
Gereformeerde Kerken Vrijge
maakt: aangenomen naar Gorin-
chem-Langerak kandidaat F. H.
Folkerts Kampen, die onder an
dere bedankte voor Lisse-Oegst-
geest.
Christelijke Gereformeerde Ker
ken: bedankt voor Ermelo H. de
Graaf 's Gravenzande, voor Go-
rinchem R. van Beek Baarn. voor
Veenendaal J. Westerink Urk.
Gereformeerde Gemeenten: be
dankt voor Rilland-Bath A. Hof
man Scheveningen, voor Hooge-
veen A. Hoogerland Krabbendij-
ke.
Rapport over medische preparaten
GRONINGEN (GPD) - Per hoofd
van de bevolking geven we in
Nederland dit jaar ongeveer f35
uit aan pijnstillers, hoesttablet-
ten, middelen tegen jeugdpuist
jes en andere middeltjes, waar
mee wij ons zonder hulp van de
dokter proberen te genezen. In
vijftien categorieën verdeeld wa
ren er in 1977 in deze „huismid
deltjes-sfeer" 350 middelen op de
markt in 777 "specialités". En die
markt is zowel voor de consu
ment als de overheid „weinig
doorzichtig, met veel onduidelij
ke preparaten: een doolhof
waarin het slecht zoeken is".
Dat althans is de conclusie van het
rapport „Zelfmedicatie in Ne
derland", resultaat van twee jaar
studie van een werkgroep van de
afdeling Wetenschap en Samen
leving van de subfaculteit farma
cie van de Groninger universiteit.
Een markt bovendien, die jaar
lijks met ongeveer zeven procent
groeit door toenemend gebruik.
De consument denkt ten onrechte,
dat alle „huismiddeltjes" die te
koop zijn, door de overheid zijn
gecontroleerd en goedgekeurd.
Dat is al niet het geval met de
volledige ongecontroleerde han
del van Milles. Higgins, Jacob
Hooy, Bio-Nal, Bip-Form en Gin-
seng-preparaten. „In het aller
beste geval heeft alleen de Keu
ringsdienst van Waren gekeken
naar de giftigheid er van, aldus de
werkgroep, die zich afvraagt
waarom reformzaken zonder
enige vorm van kwaliteits- en
werkzaamheidscontrole laxeer-,
vermagerings- en vochtafdrij-
vende kruiden mogen verkopen,
terwijl verpakte middelen in een
drogisterij aan zeer stringente re
gels onderworpen zijn.
Hoewel: het college ter beoordeling
van geneesmiddelen mag slechts
twee eisen stellen bij de toelating
van geneesmiddelen. Van een
nieuw middeltje moet „naar re
delijkheid kunnen worden aan
genomen, dat het werkt" en het
mag niet schadelijk zijn voor de
gezondheid. Het college kan haar
taak echter niet aan: van de 777
toegelaten middelen is een groot
deel nog toegelaten op grond van
overgangsbepalingen uit
1963.
„Alle onzinnige en dubieuze mid
delen dienen uit de handel te
worden genomen", vindt de
werkgroep. „Vele hiervan zijn al
sinds 1963 voorlopig toegelaten:
multi-cocktails als hoestmiddel,
irrationele vitamine-preparaten
en dergelijke. Dit „voorlopig"
duurt inmiddels veel te lang. De
werkgroep wil dat het college el
ke vijf jaar opnieuw over toela
ting van elk geneesmiddel moet
beslissen.
SINCELEJO (Columbia) - Loslopende stieren kijken zondag in de arena op als een tribune met
honderden toeschouwers instort. Het aantal slachtoffers'is inmiddels tot 222 opgelopen. Van de
honderden gewonden zijn er velen ernstig aan toe
MAPUTO (AFP) - Robert Mugabe,
de in ballingschap verblijvende
leider van de Zanu (Zimbabwe
African National Union) zal op 27
januari vanuit Mozambique naar
Rhodesië terugkeren. Dit blijkt
uit een communiqué dat zijn par
tij gisteren in de Mozambikaanse
hoofdstad Maputo heeft uitgege-
n een gisteren in het Zuidafrikaan-
se blad "Johannesburg Star
Newspaper" gepubliceerd
vraaggesprek heeft Robert Mu
gabe gedreigd zijn soldaten uit de
bestandskampen in.Rhodesië te
rug te trekken, omdat deze door
"vijandelijke strijdkrachten zijn
omsingeld". Hij zei een beslissing
hierover te zullen nemen nadat
hij na terugkeer in Rhodesie de
situatie zelf had kunnen beoor
delen. Mugabe sprak beschuldi
gingen uit Salisbury tegen als
zouden veel van zijn guerrilla
strijders die in de bestandskam
pen verbleven, slechts sympathi
santen zijn die nooit aan de strijo
hadden deelgenomen.
De Zanu-leider .beloofde dat "allen
in Zimbabwe veilig zullen zijn"
wanneer hij de eind februari te
houden verkiezingen mocht
winnen. Mugabe zei ook dat de
Zanu na de verkiezingen een
coalitie zal vormen met de partij
van Joshua Nkomo en dat hij de
verkiezingsuitslag Zal accepte-
Hij verklaarde verder dat hij geen
plannen heeft voor nationalisa
ties op industrieel gebied en dat
hij de blanken zal vragen in het
land te blijven om mee te helpen
aan de economische vooruitgang
Over Zuid-Afrika zei Mugabe dat
h(j de handelsbetrekkingen met
dit land zou voortzetten. "We
zullen mo
aanvaarden dat
apartheidsbewind aan de mat
is. We zullen handel met ze dr
ven. Het zou ons geen goed do.
een klant te vernietigen", aid
de Zanu-leider.
ht
(Van onze correspondent
Peter Hattink)
MADRID - Een Mirage van de Ma
rokkaanse luchtmacht heeft
verleden week donderdag een
waarschuwingssalvo gelost vlak
vooreen Spaanse torpedojager in
de wateren voor de kust van de
Sahara. Het Spaanse marine
schip „Almirante Ferrandiz" ach
tervolgde een Marokkaanse pa
trouilleerboot, wiens bemanning
even tevoren alle proviand van
^.i Spaans vissersschip had ge
roofd. De bemanning van de tor
pedojager werd in staat van pa
raatheid gebracht toen het Ma
rokkaanse gevechtstoestel een
paar maal laag over het schip
vloog, maar heeft het waarschu
wingssalvo niet beantwoord.
Welingelichte bronnen hebben gis
teren in de hoofdstad Las Palmas
van het Canarische eiland Gran
Canaria bevestigd dat een Spaan
se vissersboot donderdag nood
seinen uitzond nadat het schip
was geïnspecteerd door een Ma
rokkaanse patrouilleboot. Hier
bij werden de Spaanse vissers
ruw behandeld en namen de ge
wapende Marokkaanse marine
mannen alle proviand mee.
De Spaanse torpedoboot ving de
noodseinen op en zette direct de
achtervolging in. Op het moment
dat het Spaanse marinevaartuig
de Marokkaanse patrouilleboot
op nog geen vijftig meter was ge
naderd verscheen de Mirage van
de Marokkaanse luchtmacht, die
een mitrailleursalvo tussen beide
schepen loste. Daarna verdween
het toestel in de richting van Villa
Cisneros.
Het incident heeft grote opschud
ding veroorzaakt onder de bevol
king van de Canarische eilanden.
De Marokkaanse consul in Las
Palmas verklaarde gisteravond
dat hij noch door Spanje, noch
door zijn superieuren officieel
van het incident op de hoogte was
gesteld. Het Spaanse ministerie
van defensie in Madrid heeft de
berichten over het Spaans-Ma
rokkaanse militaire incident niet
ontkend.
In de wateren voor de kust van de
Sahara, die sinds augustus van
het vorig jaar onder de jurisdictie
van Marokko vallen, patrouille
ren zowel Spaanse als Marok
kaanse marineschepen, die de
bemanningen van de vissersvaar
tuigen uit Spanje en Marokko
moeten beschermen tegen aan
vallen van het Frente Polisa-
