Carter wil boycot Olympische
Zomerspelen in Sow jet-Unie
Kloof dreigt in Arabisehe wereld
^fest-Duitsland
trekt meer uit
voor defensie
Tito doorstaat
amputatie goed
Tegenstanders grondwet
maken geen kans in Iran
MAANDAG 21 JANUARI 1980
BUITENLAND^
PAGINA 9
BEIROET/ISITaMABAD (UPI/AFP) - De
Arabische staten lijken met een flinke
verdeeldheid te worden geconfronteerd
over de kwestie Afghanistan en de nood
zaak tot islamitische actie om de militaire
interventie van de Sowjets in dat land het
hoofd te bieden. Terwijl Saocdi-Arabië
aandringt op "collectieve actie" in de
vorm van een islamitische mini-top, zegt
Syrië, dat het zo n bijeenkomst niet zal
bijwonen als die de normalisering van de
betrekkingen tussen Israël en Egypte
overschaduwt. De islamitische conferen
tie die voor 26 januari is vastgesteld in
Islamabad gaat in elk geval door
De Saoedische minister van buitenlandse
zaken, Prins Saoed Al Faisal, bracht giste
ren een bezoek aan Irak en Koeweit om
steun te verkrijgen voor deze bijeenkomst
van de 42 leden tellende organisatie van
de islamitische conferentie. "De nood
zaak van een spoedbijeenkomst van de
islamitische landen in de werèld is aanwe
zig omdat serieuze en collectieve actie ge
boden is", zo vertelde Faisal verslagge
vers in Koeweit nadat hij daar met rege
ringsfunctionarissen had gesproken. Hij
bracht ook een kort bezoek aan Irak om de
ernst van de situatie in Afghanistan te be
spreken. Bij zijn terugkeer in Riad zei Fai
sal dat zijn gesprekken in Bagdad en
Koeweit "overeenstemming weerspie
gelden over het veroordelen van de
(Sowjet) actie".
Terwijl echter Saoedi-Arabië voortgaat met
het op één lijn krijgen van Islamitische en
Arabische tegenstanders van de Sowjet-
Unie, lijken de regering in Damascus en
de Palestijnse bevrijdingsorganisatie
PLO zich in tegengestelde richting te be
wegen. "Wij hebben het sterke gevoel dat
de ernst van de situatie schromelijk is
overdreven. Het lijkt erop dat Amerika
bondgenootschappen in de Arabische
wereld wil creëren zo zei Farouk Kad-
doumi, hoofd van de politieke afdeling
van de PLO in een interview. Syrië van
zijn kant liet weten dat dat het de confe
rentie van 26 januari in Islamabad niet zal
bijwonen omdat de datum samenvalt met
de normalisering van de betrekkingen
tussen Israël en Egypte. Syrië en zijn
bondgenoten in het front van standvas
tigheid en confrontatie hebben al ge
vraagd om uitstel van de bijeenkomst en
om Islamabad te verwisselen voor Saoedi-
Arabie. De andere leden van het standvas
tigheidsfront zijn de PLO, Algerije, Libië
en Zuid-Jemen.
Maar terwijl de Arabische voorstanders van
de harde lijn niets van het standpunt anti-
Moskou willen weten, riep Saoedi-Arabie
opnieuw op tot "serieuze en collectieve
actie van de zijde van de islamitische lan
den om de vijandige gebeurtenissen het
hoofd te bieden". Saoedi-Arabië heeft de
Russische invasie in Afghanistan al ver
oordeeld, het heeft zich teruggetrokken
van de komende Olympische Spelen van
Moskou en het heeft op de islamitische en
andere landen een beroep gedaan zijn
voorbeeld te volgen. "De Sowjet-ii
niet het enige gevaar, maar er is ook het
gevaar voor de islamitische en niet-islami-
tische landen die voortvloeit uit deze bui
tenlandse interventie", aldus prins Faisal.
De belangrijkse Arabische bondgenoot van
Syrië, de PLO - die in grote mate afhan
kelijk is van financiële hulp van Saoedi-
Arabië - vindt "al deze opwinding over de
Afghaanse kwestie erg vreemd". In een
interview met een Engelstalige tijdschrift
zei Kaddoumi dat de PLO de Russische
interventie in Afghanistan niet veroor
deeld, noch steunt. "Alghanistan is in de
eerste plaats een communistisch land. Het
lijkt erop dat Amerika een bondgenoot
schap in de Arabische wereld wil schep
pen, zodat het zichzelf kan presenteren als
een, kampioen van de islam. Maar wij ver
oordelen de campagne tegen de Sowjet-
Unie - de krankzinnige campagne die be
doeld is om de normalisering van Egyp-
te's betrekkingen met de zionistische vij
and te overschaduwen", aldus Kaddoumi.
(Van c
correspondent)
BONN - De Westduitse rege-
nng-Schmidt wil meer geld
uittrekken voor de defensie.
Een eerder aangekondigde
belastingverlaging zal daar
voor moeten wijken. Als de
Amerikanen en andere NA-
VO-partners bereid zijn, ge
zien de tegenwoordige Mid-
den-Oosten-crisis in de Perzi
sche Golf, hun militaire aan
wezigheid te verhogen, kan
de Bondsregering niet ach
terblijven, verzekerde dit
weekeinde regeringswoord
voerder Grünewald.
BELGRADO - Het linkerbeen van
het 87-jarige Joegoslavische
staatshoofd president Tito is gis
teren tijdens een meer dan vijf
uur durende operatie in het zie
kenhuis van Lubljana geampu
teerd nadat hij in de morgen had
ingestemd met een nieuwe ope
ratieve ingreep. Volgens het offi
ciële bulletin dat gisteravond
werd gepubliceerd, heeft Tito de
operatie goed doorstaan en ver
loopt alles normaal.
Tito is voor de eerste keer geope
reerd in de nacht van 12 op 13
januari, waarbij artsen een laatste
poging hebben gedaan het been,
dat er toen ook al erg slecht aan
toe was, te behouden.
In het communiqué wordt verder
meegedeeld dat de hoofdslaga
der van het linkerbeen dermate
beschadigd was dat de bloedcir
culatie nagenoeg niet meer func
tioneerde en dat het leven van de
president gevaar liep.
Eerder gisteravond had de woord
voerder van het centrale comité
van de communistische partij,
Sime Kronje, verklaard dat Tito
pas gistermorgen om elf uur er
van overtuigd was dat een tweede
operatie noodzakelijk was. Tot
dan toe had hij zich steeds verzet
tegen zo'n zware ingreep. Uitein
delijk gaf hij het artsenteam toe
stemming alles te doen wat zij
meenden dat zou moeten gebeu
ren om zijn leven te redden.
Volgens medici komt het vaker
voor dat oudere patiënten zo'n
zware operatie goed doorstaan en
nog lange tijd leven als zich in het
beginstadium na de operatie
geen ernstige complicaties voor
doen. Ze sluiten niet uit dat ook
de tweede operatie die het Joego
slavische staatshoofd nu heeft
ondergaan, een goed resultaat zal
hebben. Er werd op gewezen dat
Tito's broer Stjepan, die aan de
zelfde kwaal leed, in 1973 over
leed, maar na de eerste amputatie
nog negen jaar had geleefd.
De Joegoslavische regering houdt
er intussen rekening mee dat pre
sident Tito ook na een gunstig
verlopen operatie lang in het zie
kenhuis zal verblijven. In het zie
kenhuis in Lubljana is een rege
ringscentrum ingericht, zodat Ti
to bij het besturen van het land
betrokken kan blijven.
De Joegoslavische bevolking leeft
terneergeslagen mee met de ge
beurtenissen rond het ziekbed
van het bejaarde staatshoofd. In
het ziekenhuis worden duizen
den brieven ontvangen uit alle
delen van Joegoslavië waarin de
bevolking zijn diepe meeleven
met de zieke president uitdrukt.
In de kranten wordt de voorpagi
na elke dag grotendeels in beslag
genomen door officiële commu
niqués over Tito's gezondheids
toestand en afdrukken van tele
grammen met goede wensen, uit
binnen- en buitenland.
Voor het overige zijn de Joegosla-
ven zich bewust dat Tito er eens
niet meer zal zijn en zijn'ze voor
bereid op elke gebeurtenis. Ze
maken zich volgens de woord
voerder van het centrale comité
van de partij geen zorgen over de
veiligheid van het land. Iedereen,
aldus woordvoerder Sime Kron
je, kent zijn taak en weet hoe hij
die moet uitvoeren.
WASHINGTON - Wanneer de Rus
sen hun troepen niet binnen een
maand uit Afghanistan terug
trekken, wil president Carter dat
er geen Amerikaanse ploeg naar
Moskou gaat. Hij heeft het Ame
rikaans Olympisch Comité ver
zocht een boodschap over te
brengen aan het Internationaal
Olympisch Comité, waarin hij
voorstelt de Zomerspelen van
Moskou te verplaatsen naar één
of desnoods een aantal andere
landen, hetzij de Spelen uit te
stellen of af te gelasten wanneer
tegen 20 februari de Sowjet-Unie
Afghanistan nog steeds militair
bezet houdt.
,Noch ik, noch het Amerikaanse
volk zouden het zenden van een
Amerikaanse ploeg naar Moskou
steunen als de Russen nog in Af
ghanistan staan", zei Carter gis
termiddag in het televisiepro
gramma Meet the Press. Hij
voegde er aan toe: „Het is voor de
wereld zeer belangrijk zich te
realiseren hoe ernstig de Russi
sche inval in Afghanistan is". Om
de politiek buiten de Olympische
Spelen te houden, wil Carter voor
de toekomst vaste plaatsen voor
de Zomer- en Winterspelen. Voor
de Zomerspelen suggereert hij
Griekenland, waar de spelen zijn
ontstaan.
Carter hoopt op steun van zoveel
mogelijk andere landen uit de
overweldigende en historische
meerderheid van 104 die in de
bijzondere zitting van de Alge
mene Vergadering van de Ver-
enigde Naties de Russische inva
sie heeft veroordeeld. Zelfs al zou
Carters beslissing geen ruime
weerklank vinden, dan nog blijft
hij bij zijn opvatting.
Het Amerikaans Olympisch Comi
té heeft vrijdag in het Witte Huis
langdurig vergaderd met minis
ter van buitenlandse zaken Cyrus
Vance en een aantal presidentiële
adviseurs. Volgens de Ameri
kaanse Olympische functionaris
sen heeft de president niet de be
voegdheid een Olympische boy
cot op te leggen, omdat de natio
nale Olympische Comités de uit
nodigingen ontvangen en daar
over zonder inmenging van hun
regeringen moeten kunnen be
slissen.
Het Amerikaans Olympisch Comi
té zal nu onmiddellijk de kandi
daten voor de Amerikaanse ploeg
om hun opvatting gaan vragen.
Vervolgens moet het 86 personen
tellende comité dan stemmen
over de boycot, waarbij de wil
van de meerderheid der atleten
zal worden gerespecteerd.
Gescheiden
Zowel onder atleten als bij de Ame
rikaanse bevolking ontstaat
groeiende irritatie over de hou
ding van het Olympisch Comité,
dat hardnekkig en nogal wanho
pig vasthoudt aan de fictie dat
politiek en Spelen gescheiden
moeten worden gehouden. In de
Washington Post van zondag
verhaalt de Moskouse corres
pondent van dit dagblad uitge
breid over een Russisch partij
boekwerkje, waarin de politieke
oogmerken van de Spelen voor
de Sowjet-Unie nauwkeurig
worden onthuld.
Intussen gaat onder de Amerikaan
se Olympische kandidaten reeds
een petitie rond waarin wordt
geëist dat de Spelen aan Moskou
worden ontnomen en naar elders
verplaatst. Onder meer 's werelds
snelste hordenloper Renaldo
Nehemiah en hoogspringer
Dwight Stones hebben die reeds
getekend. Andere atleten - leden
van de „Mohammed Ali Atletiek
Vereniging" - hebben op aan
dringen van de oud-wereldkam
pioen zwaargewicht besloten de
Spelen in Moksou te boycotten.
Onder hen is onder meer Hous
ton McTear, een van de grote
kanshebbers voor de sprinttitels,
die tijdens het huidige indoorsei-
zoen ah zijn concurrenten voor
bijloopt.
Andere atleten, zoals marathonlo
per Bill Rogers, hebben ver
klaard een presidentiële aanbe
veling om thuis te blijven, te zul
len volgen, hoe spijtig het ook zal
zijn voor de sportlieden, die dik
wijls hun hele bestaan jarenlang
op dit ene hoogtepunt hebben ge
richt.
Steun
In politieke kringen ondervindt
Carters besluit zeer ruime steun.
Niet alleen binnen zijn eigen
Democratische Partij, maar ook
van de Republikeinen, onder wie
een ruim aantal kandidaten voor
het presidentschap. De Republi
keinse partijorganisatie heeft een
resolutie aangenomen, waarin
wordt gezegd dat Amerikaanse
aanwezigheid in Moskou zou
zwemen naar wettiging van de
daden van de Sowjet-regering.
De resolutie doet een beroep op
het Internationaal Olympisch
Comité de Spelen te verplaat-
Terwijl Afrikaanse landen nog riiet
denken aan een boycot (hoewel
29 Afrikaanse landen uit Mon
treal wegbleven omdat landen
die sportontmoetingen met Zuid-
Afrika organiseerden niet wer
den weggestuurd van het Olym
pisch toneel) krijgt Carter vol
gende week toch reeds een be
langrijke aanwijzing over de
steun die hij uit de derde wereld
kan verwachten. In Islamabad in
Pakistan komen dan de ministers
van buitenlandse zaken van 43
islamitische landen bijeen. Deel
neming aan de Spelen staat op
hun agenda. In Washington
wordt aangenomen dat landen
als Canada en Australië, alsmede
de Europese landen, die bijeen
komst zullen afwachten alvorens
zelf hun houding te bepalen. Van
Groot-Brittannië is bekend dat
het Carters opvatting krachtig
steunt.
Intussen heeft Egypte verklaard
„met 90 procent zekerheid" een
boycot te zullen steunen. Saoedi-
Arabië zag al eerder van deelne
ming af. Ook Djibouti en Qatar
willen niet naar Moskou. Geen
naties die in het Olympisch ge
beuren van overwegende spor
tieve betekenis zijn, maar hun
stemmen zullen in Islamabad
zwaar tellen.
Met een verhoging van 3 pro
cent van het militaire budget
van 1980 geeft Bonn tegelij
kertijd gevolg aan de in Was
hington gedane belofte zich
meer inspanningen te ge
troosten. De in de regerings
verklaring van bondskanse
lier Schmidt donderdag toe
gezegde verhogingen van de
ontwikkelingshulp aan lan
den zoals Pakistan, India en
Turkije, zullen uit de voorzie
ne reserves van het ontwik
kelingsbudget ter hoogte van
145 miljoen mark worden ge
financierd.
Regering en oppositie zullen
woensdag bijeenkomen voor
een gemeenschappelijk
overleg over de crisissituatie.
Bondskanselier Schmidt
heeft daarmee het aanbod van
de kandidaat-kanselier van
de christen-democraten,
Franz Josef Strauss, aan
vaard, om in tijden van bij
zondere spanning op het ge
bied van de buitenlandse po
litiek samen te werken.
Aan dit gesprek zullen op wens
van bondskanselier Schmidt
ook zijn voorgangers, de oud
premiers Kiesinger en
Brandt, en de vroegere minis
ters van buitenlandse zaken
Schroeder en Scheel (ex-
bondspresident) deelne-
TEHERAN (Reuter) - Ajatollah
Ruhollah Chomeini, de feitelijke
machthebber in Iran, heeft zater
dag laten weten dat tegenstan
ders van Irans nieuwe grondwet
vrijdag niet mogen meedingen
naar het presidentschap van Iran.
Het besluit van Chomeini betekent
dat Massoud Rajavi, de presi
dentskandidaat van de radicale
guerrillabeweging Mujahedin,
zijn kandidatuur moet intrekken.
Rajavi had als voorstander van
regionale autonomie onlangs de
steun gekregen van de Iraanse
Koerden en Turkomannen. Hij
werd echter niet beschouwd als
een van de grote kanshebbers
voor het presidentschap.
De Mujahedin, een radicale islami
tische groepering die een belang
rijke rol gespeeld heeft bij de re
volutie van februari 1978, heeft
banden met andere linkse bewe
gingen in Iran die gekant zijn te
gen de nieuwe grondwet waarin
Chomeini bijna dictatoriale
macht is toebedeeld.
MADRID - Vier doden en negen
gewonden is de balans van een
aanslag in een café in het Baski-
sche dorp Baracaldo, waar gis
terochtend een bom ontplofte.
De kracht van de bomexplosie
was zo hevig dat een van de
slachtoffers twintig meter buiten
het café werd geworpen. Hoewel
nog geen enkele organisatie de
verantwoordelijkheid heeft op
geëist meent de politie dat deze
aanslag het werk is van de radi
cale Baskische afscheidingsbe
weging ETA-militar.
De kneedbom van zes kilo, voor
zien van een elektronisch tijdme-
chanisme, was geplaatst in de
deurpost van het etablissement.
Onmiddellijk na de bomontplof
fing snelden buurtbewoners toe
om eerste hulp te verlenen. Het
gemeentebestuur van Baracaldo
heeft gisteren een rouwperiode
afgekondigd van drie dagen.
In tegenstelling tot eerdere berich
ten was het café geen trefpunt
van politieagenten, maar van le
den van links-Baskische natio
nalistische partijen. De eigenaar
van het café, die bij de bomaan
slag „slechts" een been brak. is
actief lid van de conservatieve
Baskisch Nationalistische Partij.
José Saenz, directeur-generaal
van de Spaanse politie, is gisteren
vanuit Madrid naar Baracaldo
vertrokken om persoonlijk een
onderzoek in te stellen.
Aanslag
De 31-jarige José Miguel Palacios
Dominguez werd zaterdag in een
café in het Ba.-kische stadje Al-
gorta gedood tijdens een partij
kaart spelen. Het slachtoffer was
geen lid van een politieke partij.
De daders, een meisje en een jon
gen, hebben een tijd naar het
kaartspel gekeken totdat zij bei
den een pistool trokken en vuur
den op het slachtoffer.
Na de aanslag vluchtten de daders
met getrokken pistool het café
uit. waar zij buiten werden opge
wacht door een gereed staande
auto. Op de plaats van het mis
drijf zijn een aantal kogelhulzen
gevonden van het type Parabel
lum. 9 mm, de munitiesoort, die
ETA-militar gewoonlijk ge
bruikt.
Ontsnapping
Drie leden van de Baskische pres
siegroep ETA-politico-militar
zijn gisteren ontsnapt uit de ge
vangenis van Martutene. De ont
snapte gevangenen overvielen
samen met vier andere gedeti
neerden drie bewakers, die zu de
wapens afpakten, de uniformen
uittrokken en vastbonden.
De zeven gevangenen, van wie drie
het uniform van cipier hadden
aangetrokken, mengden zich tij
dens het bezoekuur tussen het
publiek, dat gedetineerden be
zocht. Op het moment dat een
Guardia Civil alarm sloeg waren
de drie gevangenen in uniform in
twee gereedstaande auto's ont
snapt.
Het bestuur van de provincie Vis-
caya heeft gisteren verklaard dat
extremistische groeperingen al
les in het werk stellen om de de
mocratic in het Baskenland te
ondermijnen. Volgens het pro
vinciebestuur zijn deze extremis
ten erop uit om de verkiezingen
voor het Baskische regionale
parlement op 9 maart te boycot
ten.
Deskundigen op het gebied van de
ETA in Madrid menen dat er een
verband bestaat tussen de huidi
ge golf van geweld in het Bas
kenland en de aanstaande regio
nale verkiezingen. Zij wijzen er
op dat telkens wanneer er verkie
zingen in het Baskenland worden
gehouden het geweld van de ETA
toeneemt, vlak voor de verkiè-
zingsdatum verdwijnt en na de
bekendmaking van de verkie
zingsuitslagen weer de kop op
steekt.
Twee bommen hebben zaterdag
nacht in het centrum van Madrid
grote schade aangericht in de
kantoren van de luchtvaartmaat
schappijen TWA. British Air
ways, Swiss Air en Sabena. Bij de
ontploffingen werden twee voor
bijgangers licht gewond. De Ver
antwoordelijkheid van de aan
slagen is opgeeist door het •„Ge
rechtscommando van de Ar
meense genocide". Deze groepe
ring vernielde vorige zomer
eveneens met bomaanslagen de
kantoren van deze luchtvaart
maatschappijen uit protest tegen
„de diensten, die deze onderne
mingen verrichten voor imperia
listische mogendheden".
WASHINGTON - President Carter
zal desnoods van militaire mid
delen gebruik maken om Pakis
tanis veiligheid te beschermen.
Hij heeft dit gisteren verklaard
voor de Amerikaanse televisie
(NBC). Voor het eerst noemde hij
de trefwoorden voor een nieuwe
Amerikaanse strategie op het ge
bied van de buitenlandse poli
tiek: de VS willen nog steeds vre
de, maar vrede op basis van sterk
te en niet vanwege zwakheid.
Carter, zo wordt verondersteld, zal
zijn beleid voor de jaren tachtig
binnenkort onthullen, vermoe
delijk wanneer hij nog deze
maand het Congres rapport uit
brengt over de State of the Union,
een soort Troonrede by de ope
ning van de nieuwe parlementai
re zitting.
De Amerikaanse president sluit,
ondanks de situatie in Afghanis
tan, verdergaande sancties tegen
Iran niet uit, waarschuwingen
ten spijt dat Iran nu al in een cha
os verkeert en onder druk van
economische maatregelen ineen
zou kunnen storten. Kurt Wald-
heim, secretaris-generaal van de
VN, zou op het ogenblik bezig
zijn een pakket van voorwaarden
te ontwerpen, waaronder vrijla
ting van de gegijzelden in de VS-
ambassade te Teheran tot stand
zou kunnen komen.
Ten aanzien van Pakistan zei Carter
grondwettelijk gebonden te zijn
aan een overeenkomst met dat
land van 1959. In het licht van de
Russische inval in Afghanistan
zullen de VS in het gebied van de
noordelijke Indische Oceaan en
de Perzische Golf een versterkte
aanwezigheid ter zee handhaven,
terwijl wordt onderhandeld over
Amerikaans gebruik van havens
en vliegvelden in die omge
ving.
Ten aanzien van Iran schilderde
Carter zijn beleid aldus: op de
voorgrond staat zowel voor de
korte als voor de lange termyn
het belang van het land. daarna
komt het leven van de gegijzel
den, vervolgens hun vrylating,
dan de wens geen bloed te vergie
ten omdat dit de dood van de ge
gijzelden zou meebrengen en ten
slotte het verwerven van de steun
van andere landen voor de Ame
rikaanse positie en een veroorde
ling van Iran. Teheran moet de
gegijzelden loslaten, vervolgens
gehoor zoeken voor zijn klachten
(tegen de sjah en de VS) in inter
nationale organisaties en via
rechtbanken en zich versterken
tegen de Sowjet-dreiging.
Carter noemde de steun die hy van
bondgenoten heeft gekregen
voor verdere sacties tegen Iran
„aanvaardbaar", maar daaruit
sprak duidelijk enige teleurstel
ling. met name na eerdere verkla
ringen die niet alleen»vergaande
geallieerde solidariteit bepleitten
doch tevens suggereerden.
