Regering wil
meer geld uit
aardgasexport
Moeilijkheden hij
Leyland te wijten
aan meer partijen
Heronderhandeling met afnemers
Margarine
goedkoper
MAANDAG 21 JANUARI 1
HILVERSUM (ANP)-Het kabinet-
Van Agt wil meer munt slaan uit
de levering van Nederlands aard
gas naar het buitenland. Via her
onderhandeling met de afne
mende landen en eventueel ge
bruik makend van wettelijke in
strumenten zal geprobeerd wor
den de opbrengst van onze aard
gasexport op te krikken.
Minister Andriessen van financien
zei dit zaterdag in VARA's Rooie
Haan. Minister Van Aardenne
van economische zaken heeft
zojuist alle betrokken hoofdste
den bezocht teneinde de ontstane
achterstand in de prijsvorming te
bespreken. De achterstand is het
gevolg van de enorme prijsont
wikkeling van de olie.
Op korte termijn zal het kabinet be
slissen over een nota van de mi
nister van economische zaken,
waarin een procedure wordt
voorgesteld volgens welke de
DEN HAAG (ANP) - De fabrikan
ten van margarine zullen met
ingang van vandaag de prijzen
met zestien cent per kilogram
verlagen. Dit is een gevolg van
daling van de prijzen van grond
stoffen (oliën en vetten) op de
wereldmarkt.
De prijsverlaging voor halvarine
bedraagt acht cent per kilo. De
verlaging van de fabrieksprijs
werkt, afhankelijk van de win
kelvoorraden, met enige vertra
ging door in de consumenten
prijzen.
Zoals gebruikelijk heeft over deze
prijsverlaging overleg plaats
gevonden met het ministerie
van economische zaken.
WEERRAPPORTEN.i
van hedenmorgen 7 uur
Amsterdam geheel bew.
De Bilt zwaar bew.
Deelen onbew.
Eelde onbew.
Eindhoven geheel bew.
Den Helder geheel bew.
Rotterdam geheel bew.
Twente onbew.
Vlissingen geheel bew.
Zd. Limburg
aardgascontracten met het bui
tenland meer geld zullen komen
Wat de binnenlandse aardgasprijs
aangaat, moet nog worden beke
ken welke gevolgen voor de
koopkracht een prijsverhoging
van het aardgas zal hebben. Zon
der een verhoging willen uitslui
ten wil het kabinet eerst echter
het totale koopkrachtbeeld ken
nen. aldus Andriessen.
De bewindsman zei verder dat als
er tijdens de loonpauze die nu
van kracht is geen loonakkoord
tot stand komt tussen werkge
vers. vakbeweging en regering
het kabinet niet om een loon
maatregel heen zal kunnen.
Andriessen wees verwijten van
Arie Groenevelt, voorzitter van
de Industriebond FNV, van de
hand als zou het kabinet bezig
zijn de vakbeweging buiten spel
te zetten. "Wij hebben zo lang
mogelijk geprobeerd een ge
sprekssituatie met de vakbonden
te behouden. Geen kabinet heeft
dat zolang en zo zorgvuldig ge
probeerd. Zelfs hebben we nog
nddere voorstellen gedaan, maar
daarop is door vakbeweging en
werkgevers nauwelijks gerea
geerd". aldus Andriessen.
De minister van financiën erkende
dat in het pakket maatregelen dat
het kabinet in voorbereiding
heeft, ook de prijscompensatie
per 1 juli bekeken zal moeten
worden. "Het lijkt de enige mo
gelijkheid daar iets aan te doen.
Per 1 januari kon dat niet meer,
zodat wij ons zullen moeten con
centreren op de rest van het jaar"
Volgens Groenevelt is een illusie
van de regering te menen dat een
loonmaatregel, die zij kennelijk
in het achterhoofd heeft, effectief
kan worden doorgevoerd. Een
controle-apparaat is er niet. Een
feitelijk effect zou zijn dat het de
vakbeweging onmogelijk wordt
gemaakt met de werkgevers om
de tafel te gaan zitten om cao's af
te sluiten, zodat iedereen zijn por
tie kan krijgen. De voorzitter van
de Industriebond FNV zei dit in
hetzelfde radioprogramma.
Groenevelt stelde zich de vraag in
hoeverre de maatregelen van de
regering moeten worden geac
cepteerd. "Een middel zou kun
nen zijn de staat voor de rechter
te dagen"
Ambtenarenstop
De financiële specialist van de CDA
Tweede-Kamerfractie heeft ge
opperd dat de regering bij het
zoeken naar nieuwe bezuini
gingsposten wel eens zou kunnen
denken aan een ambtenarenstop.
"Het is de vraag of het plan uit de
Miljoenennota voor uitbreiding
van het aantal arbeidsplaatsen bij
de overheid wel helemaal uitge
voerd moet worden".
Hij deed die suggestie zaterdag
voor de TROS-radio. Zo n perso
neelsstop verdient de voorkeur
boven het beperken van de inves
teringen door de overheid, omdat
dat direct arbeidsplaatsen gaat
kosten.
Ook de ambtenarensalarissen zul
len niet aan matiging kunnen
ontkomen. "Als de inkomens in
het bedrijfsleven op de nullijn
moeten, dan ook de ambtenaren
en de sociale uitkeringen zie
Van Rooyen.
Aberdei
Athene
Barcelona
Berlijn
Bordeaux
Brussel
Frankfort
Genève
Helsinki
Innsbruck
Klagen l uit
Zïicht bew. 13
onbew. 14
onbew. -2
regen 10
Mallorca
München
Oslo
Parijs
Rome
Split
onbew.
ijzel -1 -2 0.2
geheel bew. 4 2 0.4
Casa Blanca zwaa
Istanbul geheel
LONDEN - Twee weken geleden plaatste
het dagblad The Times een ingezonden
brief van sir Michael Edwardes, presi
dent-directeur van British Leyland - de
auto-industrie die voor 95 procent staats
eigendom is. Daarin stelde hij dat een van
de redenen waarom het met Leyland zo
slecht gaat, niet is toe te schrijven aan
„buitenlandse producenten, die zoveel
beter zijn", maar aan de „buitengewone
koopgewoonten" van de Britten zelf'.
Ducht u nu werkelijk, schreef
Edwardes, dat de auto-indus-
trieen in Frankrijk. Duitsland
en Italië zoveel gezonder en
sterker zijn omdat zij in 1979
de import van Japanse auto's
tot respectievelijk 2,1, 5,5 en
0,1 procent hebben weten te
beperken? (In 1979 was 58
procent van de in Engeland
gekochte auto's van buiten
lands fabrikaat). Nee, aldus
Edwardes, dat heeft niets met
de produktiviteit en efficien
cy van deze fabrieken in het
buitenland te maken, maar
alles met het „gezonde chau
vinisme" in die landen, waar
door Duitsers Duitse auto's
kochten, Fransen de voor
keur geven aan Franse, en
Italianen alleen in Italiaanse
auto's gezien willen wor
den.
In Engeland, zei Edwardes, was
het mode geworden om „exo
tische" buitenlandse auto's te
kopen. Erger nog, zelfs par
lementsleden en Britse fir
ma's schaamden zich er niet
voor om in een Citroen, Mer
cedes of Fiat te rijden. Zelfs in
Corby, zei Edwardes, waar
een van de staalfabrieken is
gevestigd, die nu op de lijst
staat om opgedoekt te wor
den, zelfs in die stad was de
helft van de auto's van bui
tenlandse makelij, gefabri
ceerd met buitenlands staal.
Het werd tijd dat de Britten
zich chauvinistischer gingen
gedragen.
Edwardes heeft sinds die brief
een lawine van commentaar
te verduren gehad, die hem
duidelijk gemaakt moet heb
ben dat hij een verkeerd re
gister van zijn orgeltje van
chauvinisme had openge
trokken. Niet omdat de Brit
van nature niet chauvinis
tisch zou zijn, maar omdat
diens vaderlandslievendheid
zich niet uitstrekt tot slecht
gemaakte Bl itse auto's waar
van onderdelen moeilijk ver
krijgbaar en de levertijden
niet voorspelbaar zijn.
Hemdsmouwen
Michael Edwardes, uit Zuid-
Afrika afkomstig overigens,
is een kleingebouwde man,
wie niemand een tekort aan
energie zou kunnen verwij
ten. Zijn toespraken zijn de
genstoten van iemand die
weet wat er van hem wordt
verlangd. In tegenstelling tot
gelijkwaardige Britse mana
gers, die schuil gaan in drie
delige kostuums, maakt Ed
wardes er geen punt van om
op de beeldbuis in zijn
hemdsmouwen te verschij-
Op 1 november 1977 werd hij
het opperhoofd van British
Leyland. Hij had al snel veel
goodwill, de arbeiders in zijn
bedrijf respecteerden zijn stijl
en zakelijke kordaatheid. Zo
noemden hem „de kleine
man" en daarin school een
mengeling van bewondering
en trots voor hun baas, die
wist wat hij wilde en hoe dat
bereikt kon worden.
Maar bijna een jaar na zijn be
noeming, in september 1978,
kondigde Edwardes aan dat
30 augustus van dat jaar „een
goede dag" voor Leyland was
geweest. Op die dag, zei hij,
waren er maar 13 niet-offi-
ciele stakingen geweest in de
•n van de succes-modellen van Leyland. Vorig jaar juni
werd bekend gemaakt dat er in dat jaar .ondanks de modernere technolo
gie, nog maar de helft van het aantal Mini's per arbeider werd geprodu
ceerd vergeleken met 1958 toen de auto werd geïntroduceerd.
60 fabrieken die deel uitma
ken van het Leyland-impe-
ium. Hij voegde eraan toe dat
in de zes daaraan voorafgaan
de maanden de produktie in
die fabrieken 346 keer was
opgehouden of helemaal ge
staakt. Edwardes was duide
lijk cynisch geworden.
Op straat
Hoe kon het anders. In een van
de Leyland-fabrieken waren
kort tevoren 120 man in sta
king gegaan, omdat zij geen
extra geld kregen voor de tijd
die zij nodig hadden om hun
werkoveralls aan en uit te
trekken. Toen Leyland wei
gerde om die overwerktijd te
betalen gingen anderen in
sympathiestaking, met als re
sultaat dat Leyland 2400 man
voor onbepaalde tijd op straat
zette.
Wat deze staking opnieuw illu
streerde was dat de Britse
vakbonden, noch hun over
koepelend orgaan de Trade
Union Congress (TUC), een
greep hebben op hun leden.
In de fabrieken is het meestal
een handjevol militante ar
beiders onder leiding van een
agressieve „shop-steward"
(de zegsman), die de dienst
uitmaken en het pro.duktie-
proces lam kunnen leggen.
Het gebeurt zelden of nooit
dat deze gangmakers door
hun vakbondsleiders op het
matje worden geroepen.
Toch was Edwardes docr 99
procent van juist deze shop
stewards en de topleiders van
de vakbonden de toezegging
gedaan dut zij alles in het
werk zouden stellen om Ley
land van een regelmatige
produktie te verzekeren.
Maar, niet alle problemen van
Leyland zijn te wijten aan een
gebrek aan vakbondsdisci
pline.
Meer bonden
Om te beginnen heeft de leiding
van British Leyland. elke
keer dat er over een staking of
over loonsverhogingen moet
worden onderhandeld, te
maken met 17 verschillende
vakbonden in ieder van de 60
fabrieken. Zodra met een
bond overeenstemming is be
reikt eisen andere bonden bij
andere fabrieken een zelfde
regeling. Ook hier manifes
teert zich het defect, waar
door de Britse samenleving
achterop dreigt te raken: het
gebrek aan stroomlijning, het
efficiënter maken van een bu
reaucratie, waardoor beslis
singen snel genomen en uit
gevoerd kunnen worden.
Verder heeft Leyland te kam
pen met produktieyerlies
door het defect raken of uit
vullen van verouderde ma
chines, tekorten aan mate
riaal en door stakingen in
weer andere fabrieken, waar
op het is aangewezen voor de
toevoer van onderdelen. Ge
schat werd dat Leyland in de
maanden oktober en novem
ber 1974 bijna 40 procent van
zijn normale produktie ver
loor, waarvan de helft werd
veroorzaakt door kwaliteits
gebreken, het niet-funetione-
ren van gereedschappen en
machines, veranderingen in
de produktiemethoden en
door absenteisme. (De andere
helft, werd veroorzaakt door
„industriële moeilijkheden" -
het Britse eufemisme voor
stakingen
Een van de successen van Ley
land is de „Mini" geweest -
lange tijd een bestseller op de
automarkt. De Britse tegen
hanger van de Volkswagen.
Maar op de 21e verjaardag van
de Mini, in augustus 1979,
werd onthuld dat er in datjaar
ondanks de modernere tech
nologie, nog maar de helft van
het aantal Mini's per arbeider
werd geproduceerd vergele
ken met de cijfers toen het
model in 1958 werd geïntro
duceerd.
Leyland heeft voor de komende
jaren '.80 een reeks nieuwe
modellen aangekondigd,
waaronder de Mini Metro
Maar autohandelaren voor
spellen nu al dat er geen
markt voor zal zijn, omdat het
model een zwak aftreksel is
van onder andere de Golf-se-
rie van Volkswagen en weinig
nieuws heeft te bieden. Ley
land was oorspronkelijk van
plan er 6000 per week te bou
wen, dat werd tussen neus en
lippen teruggebracht tot 4000
en nu wordt al gezegd dat het
er waarschijnlijk niet veel
meer dan 1800 zullen zijn.
In Parijs, waar het nieuwe mo
del door een forum van con
sumenten werd beoordeeld,
kreeg de Mini Metro 7 procent
van de stemmen. De Renault-
5 daarentegen 35 procent en
de Ford Fiësta 53 procent.
De verleiding is groot om het
voortdurende debacle van
Leyland toe te schrijven aan
alleen de tegenwerking van
ongedisciplineerde vakbon
den. Maar daarmee blijft de
vraag onbeantwoord waarom
de Britse vakbonden regel
matig situaties uitlokken die
uiteindelijk door ontslagen,
teruglopende produktiviteit
en verminderende inkomsten
hun eigen belangen scha
den.
Klassen
maatschappij
Een eenvoudig antwoord daar
op is niet te geven. Wel zijn
een aantal factoren te om
schrijven, die tot de Britse
malaise bijdragen. De belang
rijkste daarvan is ongetwij
feld dat er voor de Britse ar
beiders en lagere midden
standers weinig redenen zijn
om zich in te spannen. Zij zijn,
zoals onlangs ook weer door
twee aparte s-tudies is beves
tigd, gevangen in een klas
senmaatschappij, waar eèn
procent van de bevolking
evenveel bezit als de onderste
80 procent.
Arbeiders in Engeland verdie
nen, naar Nederlandse maat
staven, minder dan een mi
nimumloon (er is in Engeland
geen wettelijk minimumin
komen). Lonen van f 450 in de
week zijn goed geld en er zijn
er duizenden die het met
f300, zelfs met f'250 in de
week moeten stellen. Welke
motiveringen heeft een ar
beider met zulke lonen? Niet
om harder te werkenneerder
om te staken, teneinde meer
in zijn loonzakje te zien. Het
staken in Engeland is in we
zen dan ook te zien als een
protest tegen de plaats die de
arbeider in de maatschappij is
toebedeeld en waaruit zij zich
niet kunnen bevrijden. Het is
een vorm van revolutie-voe
ren binnen het systeem en
zonder dat het ooit tot een
werkelijke revolutie zal ko-
is dit samenspel van factoren
dat de achterstand van En
geland helpt verklaren, de
frustratie van de arbeiders, de
trage modernisering van het
onderwijs, de noodzakelijke
maatschappelijke beweeg
lijkheid en het uitblijven van
politieke en sociale vernieu
wingen.
HENK LEFFELAAF
18,00; i
12e kwali-
i 5,70 tot 6,20; koeien le kwali-
i 6.80 tot 8.00; koeien 2e kwali-
i 5.60 tot 6.10; koeien 3e kwali-
i 5.30 tot 5,50; worstkoeien van
4.60 tol 5,50; extra kwaliteit dikbillen
1,00 t
4,00.
r BANGKOK - Eén van de heiligste relikwieën van Thailand,
momentcel met de dag meerwaard. Het is de "Gouden Boeddha"
ton weegt en is gemaakt van massief 18 karaats goud.
let beeld dat 701) jaar oud is, werd in 1955 gevonden.
LEIDEN - Op de leidse veemarkt wer
den vandaag 1932 dieren aangevoerd;
1172 slachtrunderen en 760 schapen/
lammeren. De prijsnoteringen waren
als volgt: SLachtvee-stieren lekwali-
7,50 tot 8.05;
7,15 ti
7,45;1
i 2e kwali-
n le kwali-
Toelichtingen (respectievelijk aanvoer,
handel en prijzen) Slachtrunderen
matig, matig, stabiel; schapen;lam
meren redelijk, redelijk, stabiel.
HEER (ANP) - Het verzet rond de
met sluiting bedreigde Philips-
vestiging in Heer, bij Maastricht
groeit. Zaterdagavond werd be
kendgemaakt dat men op een
breed front werkt om een steun
comité op te zetten om de fabriek
in Heer met 237 werknemers
open te houden.
Tot nog toe hebben politieke partij
en uit alle geledingen evenals de
vakbonden en plaatselijke actie
groepen zoals "Wij Vrouwen Ei
sen" zich achter het initiatief ge
schaard.
TENNIS - Martina Navratilova
heeft een gemakkelijke overwin
ning behaald in de eindstrijd van
het dames toernooi in Kansas Ci
ty, waar een prijzenbedrag van
215.000 gulden te verdelen was.
Zij versloeg in de eindstrijd de
Zuidafrikaanse speelster Greer
Stevens met 6-0 en 6-2. Stevens
maakte haar eerste punten pas bij
een achterstand van 0-5 in de
tweede set.
127,50 127.00
115.00b 135.00b
231.00 230.00
130,00 131,50
Vegener 70,50 71,80
Vcssanen c 40.60 41,50
V.U. Hyp 330.00 330,00
BELEGGINGS
INSTITUTEN
Icgdd. D 127.00 126,7'
452,00 453.00
8.00 128.00
326.00 325.00
8,30 18.50
l/fhman Cor 25,00 25,0
Madison F.
Massachus 20,70 20,70
Oppcnhcimer -
Technology 18,50 18.60
Value Line
Vance Sand. 13,00 13,00
GOUD EN ZILVER Per kih
BUITENLANDS
GELD
AMSTERDAM (ANP) - Hoewel
vanmorgen op de voorbeurs de
papieren voor de internationals
er iets beter voor leken te staan
stelde de officiële opening toch
weer teleur. Van een herstel was,
behalve voor Akzo en Kon. Olie,
nauwelijks sprake en de algeme
ne stemming was kwakkelend.
De obligatiemarkt leek zich iets te
ontworstelen aan de malaise van
vorige week, maar erg van harte
ging het niet. De winsten bleven
in het gunstigste geval beperkt
tot een dubbeltje.
Akzo was tegen de draad in wat be
ter op f23,10 werd een winst ge
boekt van bijna f 1. Dit herstel
hield volgens de beurs verband
met uitlatingen van een divisie
directeur over een mogelijke net
towinst in 1979 van meer dan
f200 min.. Kon. Olie opende 30
cent hoger op f11,10, maar Uni
lever zag zich 20 cent ontglippen
op f 114,60. KLM begon f 1 lager
op f 67 en Hoogovens was 40 cent
lager op f20,70.
Bij Philips was het met mogelijke
arbeidsonrust voor de deur af
wachten geblazen op f 19,70.
