Baal speelt Sartres
Surinaamse groep brengt
nieuw stuk in première
Tv-technici ontevreden
STER-spot verboden
Theo Koomen bij NOS
Analyse van een satirische gebeurtenis
vandaag
toegelicht
[lesprogramma I
WOENSDAG 16 JANUARI 1980
RADIO - TV KUNST
PAGINA 5
HILVERSUM (GPD) - De technici
van de NOS-televisie werkzaam
bij de afdeling operationele pro-
duktie hebben in de afgelopen
nacht tijdens een vergadering be
sloten om het hoofd van die afde
ling donderdagochtend tussen
acht en negen uur uit te nodigen
voor een gesprek in verband met
het grote tekort aan personeel bij
de operationele afdeling van de
NOS. Een verzoek om een perso
neelsuitbreiding van 44 man
heeft bij de raad van beheer van
de NOS nog geen gehoor gevon
den.
De NOS-technici zijn van mening
dat door het grote personeelste
kort op hun afdeling er een
enorme opeenhoping is ontstaan
van nog niet opgenomen vrije
dagen. Gesproken wordt over
1000 tot 1400 inhaaldagen.
De vergadering besloot verder de
vakbond opdracht te geven om te
gaan praten met de raad van be
heer over de ontstane situatie. Ui
terlijk eind volgende week zou er
een verslag van dat overleg moe
ten volgen. De technici willen een
duidelijke uitspraak van de raad
van beheer over het oplossen van
het personeelstekort en zijn te
vens van mening dat voor 1 okto
ber a.s. de aanvulling met 44 man
moet plaatsvinden. Over even
tuele acties is in dit stadium nog
niet gesproken.
Fred Benavente (voorgrond met streepjespakheeft gisteren in Hilversum temidden van zijn Farce Majeu-
re"-vrienden zijn zilveren jubileum bij de omroep gevierd.Op defotov.l.n.r. Alexander Pola, H enk v.d. Horst, Ted
de Braak, Fred Benavente en Jan Fillikers.
DEN HAAG (GPD) - De STER-reclamespot, waarin de yoghurt-
drank Yogho-Yogho als „puur gezond" wordt aangemerkt, mag
niet meer worden uitgezonden. De Reclameraad heeft dit verbod
opgelegd, omdat volgens voedingsdeskundigen nergens blijkt
dat yoghurt de gezondheid bevordert.
De Reclameraad is van oordeel dat een reclameboodschap slechts
een „gezondheidsclaim" mag bevatten als het aangeprezen pro-
dukt specifieke gezondheidsbevorderende eigenschappen bezit,
die in de voedingsleer erkend worden. Bedoeld produkt bezit
deze eigenschappen niet. Daardoor is de televisiespot in strijd
met de waarheid.
Tamara in het LAK-theater
LEIDEN - In het LAK-theater heeft zaterdagavond a.s. de
première plaats van de jongste produktie van het Anti-
Isolatie Theater 'Bakuba' die men 'Tamara' heeft ge
noemd.
Deze, in Amsterdam domicilie
houdende, maar oorspronkelijk
uit Suriname afkomstige, thea
tergroep geeft de avond tevoren
een proefvoorstelling van het
hetzelfde stuk in hetzelfde thea
ter. Frits van Eyck, die deze week
namens de groep een persconfe
rentie gaf in het LAK-theater
spreekt van een 'interkultureel
totaaltheaterproject' over de ho
peloze strijd van een zwarte man
en een blanke vrouw in hun po
ging gestalte te geven aan hun
liefde.
Uiteanesnunt voor 'Tamara' is ge
weest rAll God's Children Got
Wings' van Eugene O'Neill. Maar
aangezien de regisseurs Caprino
en Hui b Broos het script vijfmaal
naar Surinaamse theatermaat
staven herschreven hebben, is er
van het oorspronkelijk verbaal
gegeven van O'Neill weinig over
eind gebleven.
Naast Caprino, die behalve regis
seur ook acteur is in 'Tamara',
spelen Cocki Boonstra, Lilian
Mijnals, Roel Terborg en Fridi
Martina belangrijke rollen. Het
'Kaseko Orkestre' zorgt voor de
muzikale begeleiding. 'Bakuba'
HILVERSUM (ANP) - De 50-jarige journalist Theo Koomen is als redac
teur-verslaggever in vaste dienst getreden van de NOS, in het bijzon
der voor de sportafdeling. Zijn benoeming is op 1 januari 1980 inge
gaan. Theo Koomen was, nadat hij tien jaar in vaste dienst van de
omroep was geweest, respectievelijk bij de KRO en de TROS, de
laatste drie jaar werkzaam als free-lancer.
Als zodanig heeft hij al meegewerkt aan de sportprogramma's van de
NOS-radio, met name bij de verslaggeving van wielrennen (onder
meer de Ronde van Frankrijk), schaatsen en voetbal.
heeft een experimentele subsidie
voor een periode tot 1 maart 1980
van CRM ontvangen, maar weet
niet of deze subsidie verlengd zal
worden. Gebeurt dit niet, dan zal
'Bakuba', dat eerder de aandacht
trok met de toneelprojecten 'Pak-
fan' en 'Oema', op eigen kracht
trachten voort te bestaan.
'Bakuba' wil met haar totaaltheater
de positie van de Surinamer in de
Nederlandse gemeenschap ver
beteren. Enerzijds maakt men
toneel om de Nederlanders ken
nis te laten maken met de Suri
naamse leefgewoonten en nor
men en anderzijds wil 'Bakuba'
met 'Tamara' de integratie van de
Surinamer in de Nederlandse
maatschappij bevorderen. Daar
toe heeft men gekozen voor een
stuk, dat speelt in de 'Randstad
van Morgen'.
Een zwarte man en zijn blanke
vrouw groeien op in een dan in
middels verpauperde binnen-
stadsbuurt van één van de grote
steden van de Randstad, die dan,
nog meer dan heden, een multi-
raciale maatschappij is gewor
den. Hun liefde heeft het totale
isolement, waarin de Surinaamse
leefgemeenschap in het Neder
landse cultuurpatroon verkeert,
volledig doorbroken. Alle voor
oordelen ten spijt. Gekozen is
voor de vorm van een 'Soul Ope-
De acteur Caprino
ra'; er wordt tijdens de voorstel
ling derhalve ook gezongen.
Prioriteit voor 'Bakuba' is de
'communicatie met mensen en de
menselijke waardigheid in stand
houden'.
AMSTERDAM (GPD) - Wij Nederlanders lijken het er al
lemaal over eens te zijn dat onze maatschappij de beste is
die in de wereld werd gecreëerd. Tot in bijna alle uithoe
ken van de bevolking heerst een schappelijke welvaart, ih
zoverre dat het ons zelden aan het allernoodzakelijkste zal
ontbreken. Wij zijn derhalve tevreden, wij zijn verzekerd
van een nette bestaansmogelijkheid.
Toch is die zekerheid niet gegrond
vest op stormvaste pijlers. Een
systeem blijft door mensen ge
maakt en heeft, omdat falen nu
eenmaal menselijk is, genoeg
zwakke plekken in zich die zel
den aan het licht komen. Maar
zodra zij dat doen, verbazen ze
ons door de zo simpele, soms zo
„menselijke" oorzaak van het
mankement.
Een systeem is het beste te verge
lijken met een machinerie, func
tionerend bij de gratie van goed
materiaal en vooral bij de gratie
van een grondig toezicht. Gaat
een radertje uit de pas, dan is het
aan de macht en inventiviteit van
het systeem om snel voor een cor
rectie te zorgen, zo niet, dan zakt
plots dat eens zo machtig geachte
machinerie als een simpel kaar
tenhuis in elkaar.
Toneelgroep Baal speelt een satire
van Jean-Paul Sartre, „Nekras-
sov", een produktie waarin ons
op een pijnlijk duidelijke manier
duidelijk wordt gemaakt hoe
doorzichtig, maar vooral hoe
kwetsbaar een systeem is wan
neer er een stoorzender in wordt
losgelaten.
Het is geen anarchistisch stuk, het
geeft geen handleiding over hoe
de maatschappij omver kan wor
den geworpen. Nee, het is een
analyse van een satirische ge
beurtenis. Plaats van handeling:
Frankrijk in de jaren vijftig, de
anti-communistische houding
ondanks de stuwende rol die de
Russen in de net gevierde bevrij
ding hebben gehad, laait op.
Gegeven: in een Frans gewest is
onder de druk van de verkie
zingsstrijd, met als inzet de Duit
se herbewapening, een uitge
breide en hoog oplaaiende dis
cussie aan de gang tussen de
rechtse regeringspartij vóór her
bewapening, de communistische
partij tegen - beide even groot -
en een kleine middenpartij, wier
stemmen echter doorslaggevend
zullen moeten zijn in de besluit
vorming.
De voorzitter van de middenpartij
heeft in een concentratiekamp
gezeten en maakt zijn partijgeno
ten duidelijk dat een Duitse her
bewapening met het oog op toe
komstige misdaden niet gewenst
is. In haar drang naar overwin
ning en dus naar herbewapening,
wil de regeringspartij een wig
drijven in de anti-Duitse gestem
de middenpartij, door een anti
communistische hetze, die de
middenpartijleden in de armen
van de regeringspartij moet drij
ven. De vraag is alleen, hoe pakt
de regeringspartij het aan?
Hiërarchie
Jack Vecht, acteur van Baal en
speler in „Nekrassov": „Bij de
vorming van dat plan komt het
werkelijke thema van Sartre s
stuk naar voren. „Nekrassov"
laat zien hoe de hiërarchie een
van de poten is waarop een sys
teem steunt, maar toont tevens
hoe die hiërarchie onderhevig is
aan het afschuiven van verant
woordelijkheid. In de top wordt
het idee van een anti-communis
tische actie geboren, langzaam
dalend langs de ladder moet de
werkelijke actie van de laatste
sport komen: een journalist".
„Hi j krijgt de opdracht om snel iets
Vanavond in
de Leidse
Schouwburg
De Amsterdamse toneelgroep
'Baal' trekt op het ogenblik
door het land met een aantal
voorstellingen van 'Nekras
sov', een satirisch stuk van
Jean-Paul Sartre. De voor
stelling is vanavond in de
Leidse Schouwburg en don
derdag- en vrijdagavond in
het HOT (Den Haag) te zien.
te vinden, anders vliegt hij de
laan uit. De journalist, gebukt
onder die taak, vindt thuis een
binnengedrongen oplichter,
voortvluchtig, maar een meester
in zijn soort. Deze meester-op-
lichter, gebruik makend van de
vreemde berichten die Frankrijk
aandoen over een verdwenen en
anti-Sowjet-gestemde Russische
minister van binnenlandse za
ken, neemt de plaats in van die
minister Nekrassov, hij heeft
daarmee een nieuwe identiteit en
verschaft de journalist een troef
in diens snode plannen".
„Afijn, die valse Nekrassov wordt
gekoesterd als een kostbaar klei
nood en hij maakt daar dankbaar
gebruik van door tweespalt te
zaaien in een systeem waarin hij
als meester-oplichter bij uitstek
kan excelleren. Althans zo lijkt
het; vlak voor de pauze in de
voorstelling blijkt al dat zijn rol
doorzien is, maar gecoördineerd
wordt toegestaan omwille van de
anti-communistische actie. „Ne
krassov" is niet meer dan een
pion, maar zijn rol blijkt toch
desastreuze gevolgen te heb
ben...".
„Na de pauze gebeuren de rampen.
Dan blijkt hoe ieder personage
door zijn eigen machinerie in het
totale machien v^strikt raakt.
Als het er echt op aan komt en er
niets meer afgeschoven kan wor
den, dan is daar plots die psycho
se, die immense rotzooi. Dat de
oplichter aan het eind ontmas
kerd wordt doet niet eens meer
ter zake...".
Dat is wat Sartre wil laten zien: ie
dereen is van iedereen afhanke
lijk en als er een kink in de af
spraken komt, dan escaleert in
korte tijd de probleemvorming.
Door de ten tonele gevoerde anti
communistische acties, kan het
lijken dat Sartre een propagan
dist is. Dat is niet helemaal juist.
Sartre's houding was vooral te
gen de belachelijke Franse hyste
rie gericht, die hem echter een
fantastische aanleiding voor het
maken van zijn stuk gaf.
Boeman
Jack Vecht: „In wezen gaat het om
een sociaal-economisch stelsel
dat omwille van haar bestaans
recht een vijand schept in een
ander sociaal-economisch stelsel.
Het is niets anders dan een boe
man creëren om eigen dubieus,
op winst gericht handelen, van
een rechtvaardiging te voorzien.
In die strijd is alles toegestaan,
mag iedereen draaien en liegen,
hoeft niemand consequent te
zijn...".
„Neem de kamerdebatten over de
plaatsing van de kernwapens...
Iedereen heeft zijn eigen belang,
neemt de vrijheid om te interpre
teren tot eigen belang. Dc argu
menten worden zorgvuldig af
gemeten om voldoende overre
dingskracht naar de achterban te
hebben. Soms wordt er zoals in
Nekrassov een oude koe van stal
gehaald, die zijn oude leuzen nog
eens succesvol ten gehore
brengt...".
Sartre's toneeltekst is er één met,
de jaren vijftig waardig, een zeer
uitgebreide beschrijving van
scènes, dialogen. Baal heeft hier
grondig het mes ingezet. Onder
regie van Rudolf Lucieer wordt
in een eenvoudig aan te passen
decor een soort truc met de scè
nes uitgehaald die de spanning in
de voorstelling brengt. Jack
Vecht „Inhoudelijk is Sartre
scherp en dat moetje naar voren
halen".
„Het blijft natuurlijk een satire, en
dat geeft regisseur en spelers een
aantal verplichtingen. Je werkt
meer met typen dan met karak
ters. Begrijp me goed, het zijn wel
mensen hoor, maar ze staan er
gens voor. Om dat extra duidelijk
te maken, spelen vrouwen man
nenrollen. Kitty Courbois speelt
de voorzitter van de Raad der
Commissarissen, niet omdat dat
grappig is, maar om te benadruk
ken dat het niet om een man gaat,
maar om een persoon die staat
voor het personage dat hij verte
genwoordigt".
„Door deze vervreemding ontstaat
er een voorstelling die is wat zij is,
zij speelt zichzelf. Het is niet als
een stuk van Handke, voor aller
lei uitleg vatbaar alle figuren
staan ergens voor, en omdat het
toch een satire blijft; drijf je de
spot, drijf die dan goed. Het is
geen theater van de lach...".
Afrekening
„De voorstelling deed veel mensen
denken aan een stripverhaal als
Guust Flater. Ook daar staan de
figuren voor wat zy vertegen
woordigen. Dat is wat Baal met
Nekrassov wil. Voor ons is het te
vens een afrekening geweest met
het fabeltje dat wij altijd van die
moeilijke stukken spelen. Bij het
verlaten van ons oude Shaffy-
theater wilden wij gemèleerder
publiek meenemen naar ons
nieuwe Frascati-theater. Baal
gaat daarnaast met Ate de Jong
„Bekende gezichten, bekende
gevoelens" van Botho Strauss
verfilmen, in een produktie van
Matthijs van Heyningen".
NEDERLAND 1
18.00 - Nieuws voor doven en slechthorender. NcS)
18.30 - Sesamstraat (NOS)
18.45 - Toeristische tips (NOS)
18.50 - Staatsloterij: le trekking van de 687e loterij (NOS)
18.55 - Journaal (NOS)
19.00 - Van gewest tot gewest (NOS)
19.50 - Zendtijd t.b.v. DS'70 (P.P.)
20.00 - Tweetalig, speelfilm (NOS)
20.55 - Artsenij, medisch-informatieve rubriek (NOS)
21.37 - Journaal (NOS)
21.55 - Panoramiek (NOS)
22.25 - Studio Sport (NOS)
22.55 - Journaal (NOS)
NEDERLAND II
18.00 - Nieuws voor doven en slechthorenden (NOS)
18.40 - Voorlichtingsprogramma Ruimtevaart, 2e cyclus (TE
LE AC)
18.55 - Journaal (NOS)
18.59 - Kouwe kunstjes, tv-serie (IKON)
19.25 - Kenmerk (IKON-KRO-RKK)
20.00 - Journaal (NOS)
20.27 - Filmpje van de Maatschappij tot Redding van Drenke
lingen (SOCUTERA)
20.32 - Countdown: popprogfamma (VOO)
21.10 - From here to eternity, tv-serie (VOO)
22.00 - Muziekspecial (VOO)
22.25 - Info special (VOO)
23.02 - Peuters en kleuters, les 11 (TELEAC)
23.37 - Journaal (NOS)
DUITSE TV
DUITSLAND I
(Region, progr.: 18.00 Region, ma-
gaz. 18.30 Actual. 18.45 Kleuterserie.
18.55 Gevar. progr. 19.25 Region,
magaz. 19.59 Progr.-overz. WDié
18.00 Nirgendwo ist Poenichen, tv-
serie. 18.30 Muziekprogr. 18.40 Nir
gendwo ist Poenichen, tv-serie.
19.15 Actualiteitenmagaz. 19.45 Hir-
semann und Co, tv-serie). 20.00
Joum. 20.15 Berlin-Mitte- tv-film.
22.00 Inform, progr. 22.30-23.00 Ac
tual.
DUITSLAND II
18.20 Die nachste Party kommt be-
stimmt, tv-sene. 19.00 Joum. 19.30
Weisses Haus, Hintereingang, tv-se
rie. 20.15 Inform, magaz. 21.00 Ac
tual. 21.20 Van der Valk, tv-serie.
22.10 Inform, magaz. 22.15 Filmre
portage. 22.45 Flammende Herzen,
tv-film. 0.15 Joum.
DUITSLAND III WDR
18.00 Kleuterprogr. 18.30 Tv-cursus
Engels. 19.00 Dierenprogr. 19.45
Journal 3. 20.00 Joum. 20.15 Gevar.
progr. 21.45 Actueel magaz. 22.00 In
form. progr. 22.05 Reite auf dem rose
Pferd (Ride the pink Horse), speel
film. 23.40 Joum.
BELGISCHE TV
BELGIË VLAAMS
18.15 Kinderserie. 18.20 Robin
Hood, tv-serie. 19.07 Inform, progr.
19.37 Meded. en Morgen. 19.45
Joum. 20.10 Weerber. 20.15 Mork
Mindy, tv-serie. 20.40 De nieuwe
Menoza, tv-speL 22.40 Joum.
18.15-20.10 Zie NET 1. 20.15-23.15
Het geheim gesprek (The Conversa
tion), speelfilm, ca. 22.15 Debat.
De NOS-televisierubriek Panoramiek zal van 16 tot en met 30
januari op de woensdagavonden een serie programma's uitzenden
over de rol van de grote multinationale ondernemingen in de ont
wikkelingslanden.
Hiervoor zijn opnamen gemaakt in Sri Lanka, Suriname en Brazi
lië. In Suriname wordt bijvoorbeeld getoond hoe de bouw van een
stuwdam door een Amerikaans aluminiumbedrijf nu al vijftien
jaar lang de samenleving in het binnenland ontregelt.
Op 12 februari wordt de serie afgesloten met een bijdrage over de
evaluatie van de invloed van de multinationals in verhouding tot
de ontwikkelingsgeldendie dc westerse landen naar de derde we
reld sturen (Nederland 1, 2155 uur).
Het televisieprogramma van de IKON "Kenmerk" zal vanavond
aandacht besteden aan de arbeidsonrust in Port Elisabeth,een van
de grote industriestreden in Zuid-Afrika. Vorige week werden in
deze stad op grote schaal arrestaties verricht naar aanleiding van
recente stakingen, die door zwarte arbeiders werden gewonnen.
Verder in Kenmerk een bijdrage over het gekraakte pand "De grote
Keijser" in Amsterdam. Kenmerk gaat in op de motieven van de
krakers en de vraag of zij niet gedwongen zijn tot gewelddadig
optreden. (Nederland 2,1925 uur).
RADIO
Het zout in de pap - VARA. Vanavond om 20.20 uur via Hilver
sum 2. In deze woensdagavondaflevering van VARA's kunstru
briek op de radio een gesprek tussen schrijver Maarten 't Hart en
Wim de Moor, lector aan de universiteit van Nijmegen en tevens
letterkundig criticus van het weekblad De Tijd. Dit gesprek werd
georganiseerd in samenwerking met de stichting BZZTOH.
Walhalla - KRO. Vanavond om 23.00 uur via Hilversum 3. Een
interview met Bill Haley, de koning van de rock and roll in de jaren
'50. Met zijn Rock around the Clock stond hij in 1955 zeven maan
den in de hitparade en zijn totale platenverkoop nadert inmiddels
de honderd miljoen exemplaren. Nog steeds treedt Bill Haley op.
Hans-Maarten van den Brink en Boudewijn Büch praten met de
oude rocker en draaien platen van hem.
WOENSDAG 16 JANUARI
lijn, sport en muz. 22.30 (S) Hobby-
scoop. 23.02-24.00 (S) Met het oog op
morgen. VARA 0.02 (S) Elpee tuin.
1.02 (S) Groot licht 5 02 (S)
Truck.
HILVERSUM II
18.00 (S) Vrije tijd, blije tyd. 18.30
R.V.U.: Vrouwen hier, vrouwen
daar. 18.50 P.P.: Uitz. van de CPN.
19.00 (S) VARA's woensdagavond:
VARA-klassiek. 22.30 NWS. 20 40
Open school. 23.25 (S) Muziek van
deze eeuw. 23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM III
NOS: 18.03 (S) De avondspits met de
Nationale Hitparade. KRO: 19.02 (S)
Rauhfaser. 22.02 (S) Roek-tempel.
23.02-24.00 (S) Walhalla.
DONDERDAG 17 JANUARI
HILVERSUM I
(NCRV): 7 02 Vandaag Donder
dag - 9.03 Wie weet waar Willem We-
r woont9 -10.02 Muziek bij de kof-
HÏLVERSUM II
(AVRO* 7 00 Nieuws - 7.10 Och
tendgymnastiek - 7.20 Actueel en in
formatief- 10.00 Divertimento -10.30
't is Histonsch - 10.50 AVRO s Ra
diojournaal - 11.00 Schoolradio -
11.20 Aspecten 11.50 Regionaal -
11.56 Radio Volksuniversiteit-12.16
Overheidsvoorl - 12.26 Mededelin
gen (NOS) - 12.30 Nieuws (NOS) -
12.36 AVRO's radiojournaal - 12.50
AVRO-thema - 13.30 Yoga voor ie
dereen - 14.00 Een middagje AVRO -
16.30 De slag by Nieuwspoort.
HILVERSUM III
7.02 De Havermoutshow - 9.03 Con
tinu Muziek - 11 03 De Polderpoppa-
rade - 12.03 De Nederlandstalige
Toptien - 13.03 Pop of een envelop -
15.03 Tros Top 50
HILVERSUM IV
(VARA; 7 00 Nieuws ,i\OS> 7.02
Groot en klein - 9.30 Quartetto Es-
terhazy - 10.45 Stockholm Radio-
koor -11.15 Recta al - 12.00 Nieuws
(NOS) 12.02 Lunchconcert door het
Fodor kwartet - 13 05 Het zout in de
pap - 13.30 Dmitn Sjostakowitsj -
