Positie van
Nederlandse
zuivel meer
onder druk
Prijscompensatie per
1 juli is nog onzeker
Meer geruchten
rond Philips
Yredeling pleit voor
herverdeling arbeid
"Wao moet
worden
omgevormd"
Vakbonden vrezen voor onrust
onder vrachtwagenchauffeurs
f iF
WOENSDAG 16 JANUARI 1980
DEN HAAG (GPD) - Nederland is nog steeds het
eerste zuivelland ter wereld, maar die positie zal
de komende jaren sterker worden bedreigd dan
aan het begin van de jaren zeventig.
Dit zei de voorzitter van het Produktschap voor
Zuivel drs. H. Schelhaas vanmorgen in zijn
nieuwjaarsrede voor de bestuursvergadering
van het Produktschap.
ECONOMIE
De bedreiging komt van de kant
van concufrenten en van invloe
den van buiten de zuivelsector.
"Gedacht moet hierbij worden
aan de toenemende kritische
aandacht voor de relatie tussen
gezondheid en voedingsmidde
len, alsmede voor de milieu
problematiek, de problemen
rondom de ruimtelijke ordening
en het gebruik van de schaarse
grond" aldus de heer Schelhaas.
Hij gaf ook een paar cijfers waar
uit blijkt dat vanaf 1970 toten met
1979 het aantal melkveehouders
met 38 procent is gedaald van
116.000 naar 72.000. Tegelijkertijd
echter vedubbelde in die tien jaar
tijd het aantal melkkoeien. De
melkproduktie per melkveehou
der werd in die periode dan ook
ruim twee keer zo groot.
De zuivelhandel stond voor de niet
geringe taak voor ongeveer 40
procent meer melk afzet te vin-
v den. Hierin is men goed geslaagd,
aldus drs. Schelhaas, mede dank
zij de mogelijkheden die de EG
bood. Opvallend was vooral de
sterke uitbreiding van de kaasaf-
zet (55 procent) en die van de
volmelkpoeder 125 procent). De
waarde van de zuiveluitvoer
steeg van 1,8 miljard in 1970 naar
ongeveer 4,5 miljard in 1979.
Opvallend was.de toenemende be
tekenis van de zuivelafzet naar de
OPEC-landen. Gecondenseerde
melk en volmelkpoeder werden
voor het grootste deel geëxpor
teerd naar landen buiten de EG.
In 1979 ging van deze exporten
ongeveer de helft naar de OPEC-
landen, tegen resp. 20 en 31 pro
cent in 1970. "Ook hieruit blijkt
weer, dat het eerste en meest dt li-
delijke resultaat van een stijging
van de koopkracht in de -Derde
Wereld is: een belangrijke toe-
WEERRAPPORTEN
van hedenmorgen 7 uur
c'
V
E c
il
E
f
1
E'S
C
Amsterdam
mist
-1
-4
01
De Bilt
geheel bew.
-2
-3
0
Deelen
53
Eelde
-2
-3
02
Eindhoven
geh. bew.
-3
-5
0
Den Helder
onbew.
4
-2
0
Rotterdam
-1
-4
02
Twente
-4
-4
01
Vlissmgen
geh. bew.
1
-2
0
Zd. Limburg
geh. bew.
-4
-7
0
Aberdeen
geh. bew.
3
1
02
Barcelona
onbew.
10
1
0
Berlijn
01
Bordeaux
zwaar bew.
6
-2
0
Brussel
-2
-5
0
Frankfort
onbew.
-4
-6
0
Genève
geh. bew.
-0
-3
0
Helsinki
onbew.
-1 -
-14
05
Innsbruck
geh. bew.
0
-9
0
Klagenfurt
-6
-6
5
Kopenhagen
licht bew.
1
-8
0
Locarno
2
1
2
Londen
3
3
02
Luxemburg
onbew.
-7
Madrid
onbew.
10
-5
0
Malaga
geh. bew.
14
4
0
Mallorca
onbew.
12
0
2
München
geh. bew.
-6 -
-11
0
Nice
geh. bew.
11
6
5
Oslo
half bew.
1
-8
0
Parijs
onbew.
-4
-6
0
Rome
14
9
26
Split
2
Stockholm
zwaar bew.
1
-3
0
Wenen
zwaar bew.
-8
-9
01
geh. bew.
-3
-7
0
Casa Blanca
zwaar bew.
14
7
0
neming van de vraag naar voed
sel, waaronder melk en zuivel-
produkten", aldus Schelhaas.
Onder invloed van de opkomst van
nieuwe distributiemethoden en
de gewijzigde koopgewoonten
daalde het aantal melkhandela
ren sterk, nl. van 9000 naar 5000
en het aantal melkbezorgers in
loondienst van 1900 naar 600. Het
aandeel van de aan huis bezorgde
melk liep terug van 70 naar 34
procent.
In 1979 nam de melkproduktie in
ons land met 2 procent toe. Onze
zeer omvangrijke kaasexport -
een kwart van de wereldhandel in
kaas - steeg in 1979 met 10 pro
cent. Naar EG-landen - vooral
naar Engeland - werd ongeveer
15.000 ton kaas meer uitgevoerd,
naar landen buiten de EG 10.000
ton meer.
De totale binnenlandse afzet van de
Nederlandse consumptiemelk-
industrie steeg van 1601 miljoen
kilo naar 1620 miljoen kilo. Vol
gens drs. Schelhaas is deze stij
ging in belangrijke mate toe te
schrijven aan de vraag naar de
zogenaamde drinkyoghurts, die
volgens hem in toenemende mate
in concurrentie treden met de
frisdranken. Daarnaast steeg het
verbruik van uit België geïmpor
teerde melk. Ongeveer 13 procent
van de melk die in da huishou
dingen wordt geconsumeerd was
van Belgische herkomst.
AMSTERDAM - De eerste in
Nederland gebouwde FA6-
straaljager voor de Noorse
luchtmacht is gisteren bij
Fokker op Schiphol officieel
overgedragen. Nadat het toe
stel was overgenomen door de
commandant van de Noorse
dienst luchtmaterieelgene-
raal-majoor S. Heglund, ver
trok het toestel naar de Noorse
basis Rygge. Eerst poseerde
hij echter nog even voor de fo
tograaf geflankeerddoor
testpiloot Berg (links) en ma
joor Leinum.
Fokker bouwt op Schiphol 72 F-
16's voor de Noren. De afleve
ring van dit toestel geschiedde
enkele weken eerder dan was
gepland. Noorwegen, Neder
land, Denemarken en België
hebben in totaal 348 F-16's
aangeschaft. De toestellen
voor Belgie en Denemarken
worden in België ge
bouwd.
De Nederlandse luchtmacht
heeft bij de Amerikaanse
hoofdaannemer, General Dy
namics, 102 toestellen besteld
die allemaal op Schiphol
worden gebouwd. De eerste F-
16 voor de Koninklijke
Luchtmacht werd vorig jaar
juni al overgedragen. De pro-
duktie bij Fokker zal tot 1984
doorlopen. Fokker bouwt ook
onderdelen voor F-16's van
andere landen alsmede de
Verenigde Staten.
EINDHOVEN (ANP) - De bedrijfsledengroep van de FNV in de glasfa
briek van Philips in Eindhoven is er van overtuigd dat de onderneming
dit onderdeel wil overplaatsen naar Winschoten. Dat zou betekenen dat
in Eindhoven 250 arbeidsplaatsen wegvallen.
Een woordvoerder van Philips wilde hierop geen enkel commentaar ge
ven.
Morgen zal Philips een aantal reorganisatieplannen bekend maken die
betrekking hebben op de hoofdindustriegrocpen Glas en Eikoma. Het
gaat daarbij met name om de vestigingen in Winschoten, Stadskanaal
.Heerlen en Heer. Hiermee zouden enkele honderden arbeidsplaatsen
zijn gemoeid. Dat daarbij ook Eindhovense fabrieken betrokken zijn is
tot nu toe niet gebleken. Het concern heeft namelijk eerder laten weten
de problematiek in Zuid-Limburg en Groningen in onderlinge samen
hang te willen oplossen.
Volgens een woordvoerder van de bedrijfsledengroep van de FNV bij de
Eindhovense glasfabriek is men in Winschoten helemaal niet gelukkig
met de overplaatsing. "Er zijn in het verleden tal van moeilijkheden
geweest met deze fabriek. De werkgelegenheid is jaarlijks teruggelopen.
Het lijkt er nu op dat Philips Winschoten blij wil maken met een dood
geboren kindje. Een fabriek waarvan de werkgelegenheid binnen niet al
te lange tijd helemaal zal worden afgebouwd".
De problemen in de ondernemingen in Limburg en Groningen hebben te
maken met een stagnatie van de afzet van zwart-wit tv's.
De commissaris van de koningin voor Groningen, E. H. Toxopeus, zou
vanmorgen op het provinciehuis in Groningen een gesprek hebben met
de raad van bestuur van Philips.
STRAATSBURG (ANP) - Herver
deling van de arbeid is essentieel.
Ideeen daarover zoals beperking
van overwerk, betere omscholing
en deelarbeid hebben we voor
gelegd aan de Europese minister
raad, de ministers uit de negen
lid-staten, die er gunstige uit
spraken over heeft gedaan, maar
men is daar nog te weinig be
sluitvaardig".
STAKING
IN ITALlE
ROME (ANP) - In Italië hebben gis
teren ongeveer 13 miljoen werk
nemers gehoor gegeven aan de
oproep van de drie grote vakcen
trales voor een algemene staking
"tegen een regering die niet re
geert".
In de industrie werd de gehele dag
niet gewerkt. Dit was ook het ge
val bij het openbaar onderwijs, de
theaters en op de departementen.
Bij het vervoer lag het werk een
half uur tot twee uur stil en er
verschenen geen kranten.
Volgens de vakcentrale's gaf in de
noordelijke grote industriege
bieden 90 procent van de werk
nemers gevolg aan de stakingso-
proep. In Rome en in de steden in
Zuid-Italië had de oproep minder
succes.
Looningreep volgens De Graaf onontkoombaar
DEN HAAG (GPD) - De prijscompensatie is in gevaar.
Volgens minister Albeda (sociale zaken) is daarvoor
vanaf 1 juli 1980 „in de huidige situatie zelfs eigenlijk
geen ruimte".
Dit verklaarde de Europees com
missaris voor sociale zaken, de
Nederlander Henk Vredeling gis
teren in het Europees Parlement,
waar werd gedebatteerd over de
werkloosheid in de gemeen
schap.
Vredeling verklaarde dat er zes
miljoen geregistreerde en drie
miljoen niet geregistreerde
werklozen in de gemeenschap
zijn. Voor het einde van 1980 zul
len daar als gevolg van de geringe
economische groei 700 duizend
bij zijn gekomen. Dit zou volgens
de Europees commissaris be
streden kunnen worden door
herstel van de rentabiliteit in le
vensvatbare bedrijfstakken en
het doorzichtig maken van inves
teringen.
Vredeling had evenals de voorzitter
van de socialistische fractie Slin-
ne kritiek op de multinationals.
Deze weigeren volgens hem een
gesprek met de samenwerkende
vakbonden uit de lid-staten ter
wijl zij zelf wel over de grenzen
werken.
Hij kondigde een speciale bijeen
komst van de Europese minister
raad aan. De ministers van so
ciale zaken en financien en eco
nomische zaken zullen zich daar
op initiatief van het Italiaanse
voorzitterschap over het werk
loosheidsprobleem buigen.
NIJMEGEN (ANP) - Het arbeids
ongeschiktheidscriterium moet
op korte termijn zo worden om
gevormd dat zichtbaar wordt wat
de (mogelijke) wao-er nog wel
voor arbeid kan verrichten. "We
hebben dringend een arbeidsge-
schiktheidscriterium nodig", al
dus voorzitter S.J. van Enkelen-
burg van het Nederlands
Christelijk Werkgeversverbond
(NCW) gisteren op een ledenver
gadering van zijn verbond in
Nijmegen.
Het huidige arbeidsongeschikt
heidscriterium toont aan wat een
man of vrouw niet kan, zonder
daarbij aan te geven wat de
werknemer nog allemaal wel kan.
Dat zit niet in de kaartenbakken,
aldus Van Eijkelenburg.
De bewindsman schrijft dit in een
brief aan de Tweede Kamer,
waarin hij een overzicht geeft van
de gang van zaken met betrek
king tot het arbeidsvoorwaar
denbeleid 1980 tot en met het af
kondigen van de loonpauze. Die
pauze is gesteld op twee maan
den „of zoveel korter als mogelijk
zal blijken".
In zijn mededeling aan het parle
ment legt Albeda ook uit dat ge
durende de loonpauze op het ge
bied van de lonen en andere ar
beidsvoorwaarden niet mag
worden afgeweken van wat daar
voor in individuele arbeidsver
houdingen van toepassing was.
Algemene verhogingen van het
loon zijn dus verboden.
Wel mogen beloningen voor over
werk én voor vuil en zwaar werk
alsmede systemen van vastge
legde periodieke verhogingen
normaal worden toegepast.
Daarbij geldt de voorwaarde dat
die systemen niet worden gewij
zigd. Toepassing van de bestaan
de prijscompensatieregelingen is
eveneens toegestaan.
Minister Wiegel (binnenlandse za
ken) zal binnenkort de ambtena-
rencentrales een voorstel doen
dat moet leiden tot een salaris
maatregel per 1 januari 1980 voor
het overheidspersoneel. De
werknemers in de niet-commer-
ciële dienstverlenende sector
vallen voorlopig onder het loon-
pauze-besluit.
Voor hen zullen de arbeidsvoor
waarden op een latei tijdstip
apart worden geregeld. Zo zij be
horen tot de categorie van de zo--
genaamde trendvolgers, zijn die
verhogingen toegestaan die aan
de overeenkomstige groepen
ambtenaren worden toegekend.
Albeda wijst er in zijn brief nog
eens ten overvloede op dat de
loonpauze geldt voor alle werk
nemers in het particuliere be
drijfsleven.
Aan het eind van deze maand zal
het kabinet beleidsvoorstellen
presenteren. Die voorstellen
moeten dienen als basis voor na
der overleg met de organisaties
van werkgevers en werknemers.
De regering hoopt dat dan alsnog
een gezamenlijk beleid verwe
zenlijkt zal kunnen worden. Vol
gende week zal de Tweede Ka
mer de kwestie van de loonpauze
en wat daarmee samenhangt be
spreken.
Staatssecretaris De Graaf van so
ciale zaken heeft gisteravond tij
dens een spreekbeurt in het Frie
se Zwaagwesteinde gezegd dat
hij gezien de situatie van het
ogenblik het gevoel heeft dat een
looningreep straks ontontkoom-
baar is. "In de afgekondigde
loonpauze probeert het kabinet
maatregelen samen te stellen
waarvan we hopen dat vakbewe
ging en werkgevers bereid zullen
zijn daarop in te spelen. Lukt dat
niet dan is een looningreep no
dig", aldus de staatssecretaris.
UTRECHT (ANP) - De Vervoersbonden FNV hebben
de staatssecretarissen van Verkeer en Waterstaat en
van Sociale Zaken gewaarschuwd voor onrust in het
beroepsgoederenvervoer over de weg als er geen be
tere regeling komt voor doorbetaling van overwerk
bij ziekte. Ze hebben de bewindslieden gevraagd, bij
de werkgeversorganisaties op zo'n regeling aan te
dringen.
De bonden zeggen, dat het merendeel van de ruim
1.500 georganiseerde vrachtwagenchauffeurs die af
gelopen zaterdag aan overal in het land gehouden
vakbondsvergaderingen hebben deelgenomen, op
acties heeft aangedrongen voor het geval de werkge
vers blijven weigeren, aan een betere regeling mee te
werken.
Volgens de Vervoersbonden FNV is overwerk in het
beroepsgoederenvervoer een structureel verschijn
sel. De grens is nog steeds zeventien en een half uur
per week. Alleen als er nog meer overuren worden
gemaakt, worden die uren in vrije tijd gecompen
seerd.
Daarom vinden de bonden, dat minstens vijftien tot
zeventien en een half uur per week moeten worden
opgenomen in de berekening van de ziekengelduit
kering. Daarvoor is een uitzondering op het zoge
noemde dagloonbesluit nodig, maar de werkgevers
willen niet verder gaan dan maximaal zeventig pro
cent van de overuren die een chauffeur gemiddeld
heeft gedraaid in de dertien wéken voordat hij ziek
werd. De bonden hebben berekend, dat dat een zieke
chauffeur ongeveer 45 gulden scheelt aan netto-
weekinkomen.
Een gevolg daarvan is volgens de bonden, dat zieke
chauffeurs onverantwoord lang zullen blijven door
werken.
Het dreigen met acties vindt de grootste werkgevers
organisatie van het beroepsgoederenvervoer over de
weg, NOB-Wcgtransport. voorbarig, aldus het hoofd
van de afdeling sociale zaken van genoemde organi
satie, de heer W.A. Belksma. "Wij hebben half de
cember met de bonden afgesproken om andermaal
over de kwestie te spreken. Dat zal volgende week
gebeuren. Reden waarom ik thans geen commentaar
heb", aldus Belksma.
Veiling Leiden 16-1- 80 Appels 36-52,
kroten 13. kroten gek 1.00, boerenkool
50-82. rode kool 16-38, prei 1.32-1.38,
spruiten a 1.64-1.90, spruiten b 1.67-1.79,
spruiten c 1.40, champignon 1.15-1.26.
uien 46-56. witlof 1.90-1 95. knolsedenj
56-69. sla 2751, selderie 63-66.
KATWIJK AAN DEN RIJN - Groente
veiling: Boerekool kg 0.33-0,71, Was-
peen AI kist 10,90-15.0; All 3,20; BI
15,60-22.60; Bil 10,50; Cl 9,80-11,50; CII
6,10-10,20; Breekpeen kist 2.30-12,20;
Schorseneren A kg 1,09-1,50; II
0.23-0,32; Uien kist 0,48-0,50.
Export van
siergewassen
steeg vorig
jaar met
tien procent
DEN HAAG (ANP) - De Neder
landse export van siergewassen
heeft vorig jaar bijna de twee en
een half miljard gulden bereikt.
Ze steeg met tien procent tot
2.445 miljoen gulden. Het groot
ste aandeel in de totale export
hadden de snijbloemen met
1.305 miljoen (plus 9 procent).
De grootste procentuele stijging
boekten de bloemisterijplantcn:
met dertig procent naar 325 mil
joen gulden. De bloembollenex
port steeg met 4 procent tot 604
miljoen gulden, die van boom-
kwekerijprodukten met 6 pro
cent tot 211 miljoen gulden.
Voorzitter J.E.C. Spithoven van
het Produktschap voor Sierge-
Valt mee
Hij vond dat deze exporttoene
ming, als geheel en per sector,
geweldig meevalt, vooral wan-
in het be,
nmerking i
noogst
velijks i
werden
den aan het surplusfo;
het produktschap. Voor het
eerst in een lange reeks jaren
kon daardoor de surplusheffing
op nul worden gesteld. De bol-
lenexporteurs werden door de
kleine oogst geconfronteerd met
een onverwacht dure inkoop,
terwijl in het binnenland min
der bollen werden opgezet voor
broeierijdoeleinden.
Het produktschap tracht te komen
tot een verbeterd systeem,
waarmee catastrofale prijsda
lingen kunnen worden voorko
men door het uit de markt ne
men van plantgoed, zonder dat
hoge surplusheffingen nodig
zijn.
Hoek's Mach.
Holdoh
Holcc
Hal Trust
Holl. Kloos
Holl Beton
Hunter D.
Ind Maatsch.
IBB Kondor
Internatio M.
NMB
Ned Sheepsy
Ned. Springs
Nierst. asz
Kurnpafond
l'nifonds
Chemical F.
Col. Growtt
Dreyhis F.
Fedelty E
332,00
15,00
10,10
328,00
15,10
10,20
Inve
M.
Japan Fund
GOl'D EN ZILVER p.-. luiu
BUITENLANDS
GELD
AMSTERDAM (ANP) - Ondanks
een hogere dollar en een verder
aantrekkend Wall Street wilde
het vandaag op het Damrak weer
niet erg vlotten. Er was sprake
van een wat verdeelde stemming,
waarbij de verschuivingen echter
beperkt bleven.
De staatsfondsenmarkt begon on
veranderd tot fractioneel lager.
Vanmorgen werd een al verwach
te nieuwe lening aangekondigd.
Het gaat om een 9,5 pet 15-jarige
lening, waarop volgens het ten
dersysteem kan worden inge
schreven. met als restrictie dat de
inschrijvingen niet boven pari
mogen zijn. Een enigszins verge
lijkbare lening, de 9,5 pet 15-jan-
ge lening 1976, noteerde 100,20.
Van de internationale aandelen be
gon Kon. Olie 0,60 beter op
145,90. Philips moest 0,10 terug
naar 20,40, terwijl Unilever on
veranderd 117 noteerde KLM
was 0,30 lager op 69.50.
De prolongatiekoers is vandaag
verlaagd met een vol procent en
bedraagt nu 13,5 procent.
