Albeda: loonpauze van
drie tot vier maanden
Industrialisering oorzaak zuivelonrust
Minister dreigt weer met maatregelen
Energiebesparing
ludiek aangepakt
Afspraak over herwaardering functies grote knelpunt
VRIJDAG 4 JANUARI 1980
DEN HAAG (GPD) - Minister Albeda wil dat
werkgevers en vakbeweging een loonpauze van
drie tot vier maanden in acht nemen. Blijkt vol
gende week dat zowel de vakbeweging als de
werkgevers daar niet aan willen, dan overweegt
hij een loonmaatregel.
De minister van sociale zaken meent dat vooral
door de sterke verhoging van de olieprijzen er
geen enkele ruimte meer is om de lonen voor dit
jaar te verhogen.
De grootste vakcentrale FNV ver
langt naast toeslag voor vuil en
zwaar werk een werkelijke
loonsverbetering van 2 procent;
het CNV vindt 1 procent vol
doende. Kort voor de jaarwisse
ling heeft de minister vakbewe
ging en werkgevers gevraagd niet
eerder te gaan onderhandelen
over het arbeidsvoorwaarden
beleid voor dit jaar dan na het ge
sprek met de regering dat op 10
januari moet plaatsvinden.
Minister Albeda heeft zijn dreige
menten geuit in de Vakbonds
krant. het orgaan van de FNV. Al
eerder heeft de minister gedreigd
met het nemen van ingrijpende
maatregelen.
In eerste instantie meende Albeda
dat de koopkracht gehandhaafd
kon blijven door een loonsverbe
tering van niet meer dan een half
procent. Toen ook hem bleek dat
dit te weinig zou zijn, stelde hij
het parlement voor voor de laag
ste inkomens tot en met een in
komen 32.000 modaal de loon
belasting te verlagen. De FNV liet
echter al weten dat ook deze
maatregel van de minister niet
voldoende zou zijn.
Kort nadat de OPEC-landen de
olieprijzen fors verhoogden, zei
minister Andriessen van finan
ciën al dat het kabinet niet meer
in staat zou zijn de koopkracht te
handhaven.
Albeda dreigt opnieuw met maat
regelen in de sfeer van de sociale
premies en met het intrekken van
het wetsvoorstel dat de belas
tingverlaging moet regelen als de
vakbeweging de eisen niet ma
tigt. Ook ligt nog op tafel een
voorstel van D'66 om de gestegen
prijzen voor energie uit de prijs
compensatie te schrappen.
Het nu gedane dreigement aan het
adres van de vakbeweging, met
een loonmaatregel te komen als
de vakbeweging niet vrijwillig
een loonpauze in acht neemt,
komt kort voordat zowel FNV als
CNV maandag de standpunten
zullen gaan bepalen waarmee ze
het overleg met kabinet en werk
gevers zullen ingaan.
Als het tot een loonpauze mocht
komen, dan vindt Albeda het niet
onredelijk als in sterke bedrijfs
takken en in ondernemingen
waar nog wel ruimte voor loons
verhoging zoü zijn geweest, de
nadruk te leggen op arbeidstijd
verkorting.
Ambtenaren
Pe ambtenaren, die dit jaar op
nieuw 0,3 tot 0,7 procent korting
op de trendverhoging moeten
ondergaan, krijgen volgens Al
beda een meevallertje, in de vorm
van premievoordeel voor de ziek
tekostenverzekering. Verder
zullen de ontwikkelingen op het
gebied van vuil en onaangenaam
werk in het bedrijfsleven ook bij
de ambtenaren doorwerken.
Premier Van Agt sprak gisteren na
afloop van het wekelijks kabi-
netberaad nog niet over de door
Albeda genoemde loonpauze. Hij
zei dat het kabinet volgende
week in het loonoverleg met
werkgevers en werknemers geen
afgerond beleidsvoornemen op
tafel zal leggen. Het gesprek op 10
januari krijgt een open karakter
en wordt door het kabinet zeker
niet gezien „als een hoorzitting
voor de formaliteit". De minister
president voegde eraan toe dat
het kabinet het overleg overigens
ook niet zonder enig standpunt
ingaat. „We gaan er niet met on
beschreven bladen zitten".
Volgende week zal ook nog voor
overleg plaatsvinden tussen het
kabinet en de fractieleiders van
de regeringspartijen. Lubbers
(CDA) en Rietkerk (WD). Ten
slotte komt het kabinet volgende
week woensdag, 9 januari, nog
een keer voltallig bijeen om het
mandaat voor het overleg vast te
stellen.
hypotheekrente 2 jan.
A.B.N.
Amrobank
Bouwfonds Ned. Gem.
Centraal Beheer
Ennia
Leidsche Spaarbank
Levensverz. aangesl. by
N.V.L.
Nationale Nederlanden
Rabobank Leiden
RPS.
Westland Utrecht
standaard
1 jaar
5jaar
variabel
5 jaar
2 jaar
5 jaar
30 jaar
10 jaar
10 jaar
5 jaar
5/10 jaar
5 jaar
10 jaar
variabel
5 jaar
5/10 jaar
rentepercentages
zonder Gem.
garantie
10,25
10,0
10,0
10,0
werke- Opgave werke
lijk bank
10,85
10.58
10,44
10,44
10,27
10,17
10,41
10,17
10,17
10.44
10,38
10,25
10,25
10,25
10,25
10,85
10.85
10,71
10,71
10,27
10,17
10,41
10,17
Publikatie verzorgd door 'Vereniging Eigen Huis' te Amersfoort.
ZWOLLE (ANP) - De elektriciteitsmaatschappijen gaan hun voorlichting
over energiebesparing anders aanpakken. Dit houdt in dat ze afstappen
van de alarmerende mededelingen over een nieuwe energiecrisis, aan
gezien het effect van deze vijf-voor-twaalf-theorie onvoldoende meer
"Je kunt de verbruikers niet jaren achtereen voorhouden dat er een nieu
we crisis komt als ze daar weinig van merken. Men gelooft dan niet meer
zo in de noodzaak stroom te sparen", zo zegt chef-voorlichter A. van den
Boogaard van de elektriciteitsmaatschappij IJsselcentrale.
Bij de nieuwe voorlichtingscampagne zal het accent komen te liggen op
het financiële voordeel dat het zuiniger omspringen met de duurder
wordende elektriciteit biedt. Om zo veel mogelijk Nederlanders te be
reiken, zal de aanpak van de actie een ludiek karakter krijgen.
In dit kader past naar de mening van de elektriciteitsmaatschappijen
onder meer een grootscheepse advertentiecampagne en een stroom-
spaar-spel dat de TROS via de televisie gaat uitzenden. Bekende Ne
derlanders zullen in die uitzendingen het goede voorbeeld geven waar
het de besparing van stroom betreft.
Staalstaking
LONDEN (Reuter) - De leider van
de grootste vakbond van werk
nemers in de Britse staalindus
trie heeft een aanbod aan de
werkgevers gedaan, waardoor de
nu twee dagen oude staking
spoedig voorbij zou kunnen zijn.
Algemeen secretaris Bill Sirs zei op
een persconferentie dat zijn bond
ernstig zou overwegen de staking
te beëindigen als de genationali
seerde Britse staalmaatschappij
(BSC) de helft van de door haar
toegezegde toeslag als voorschot
wil betalen.
KATWIJK AAN DEN RIJN. groente
veiling: Andijvie 0,18-0,27 per kg, boe-
rekool 0.45-0.74 per kg, was peen AI
12.40-16,50. All 8.30-13,80, BI 11.-18.50,
Bil 3,60-10.10, Cl 9.10-11,90. CII 6.30 per
kist. aanvoer waspeen 184.500 ton.
breekpeen 6,30-7,30 per kist, prei A 0,55
per kg, uien 0.38-0.50 per kist, krul peter
selie 0,30-0,36 per bos.
UTRECHT (GPD) - „De werkgevers bieden zélf de zuivel
aan als speerpunt voor FNV-acties. Het is hun eigen
schuld als we straks niet een cao voor de hele bedrijfstak
kunnen afsluiten, maar met de afzonderlijke bedrijven
moeten praten".
Zij vertrokken drie uur later dan normaal. Gisteren volgden hun Rotterdamse collega's dit voorbeeld.
Het is onrustig in de zuivelindustrie
(22.000 werknemers), en be
stuurder W. Winter van de Voe
dingsbond FNV laat weinig
ruimte voor discussie over, als hij
een schuldige voor die onrust
moet aanwijzen. „De werkgevers
willen zich niet houden aan al
lang gemaakte afspraken, en daar
zit de pijn".
Chauffeurs van de CMC-Melkunie
WEERRAPPORTEN 1
van hedenmorgen 7 uur
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Rotterdam
Twente
Vlissingen
Zd. Limburg
Aberdeen
Athene
Barcelona
Bordeaux
Brussel
Frankfort
Genève
Helsinki
Innsbruck
Klagenfurt
Kopenhagen
Lissabon
Locamo
Londen
Luxemburg
Madrid
Malaga
Mallorca
München
Oslo
Parijs
Rome
Split
Stockholm
Wenen
in Amsterdam reden woensdag
drie uur te laat uit, zodat veel
winkels in Amsterdam, Noord-
Holland en gebieden in het oos
ten en noorden van ons land te
laat werden bevoorraad. Gisteren
breidde die actie zich uit: toen
stapten ook de Rotterdamse
chauffeurs later dan normaal in
hun vrachtwagens, en lag de
melk in Zuid- en Zuidwest-Ne
derland te laat in de winkels.
Deze eerste actie voor loonsverbe
tering in het nog zo jonge jaar is
het directe gevolg van afspraken
om de loonstructuur in de zuivel
te herzien, die al vorig jaar maart
werden gemaakt, toen werd ge
praat over de cao voor 1979. Her
ziening was duidelijk nodig, om
dat het systeem van functiewaar
dering zoals dat nu nog wordt ge
hanteerd, al tien jaar oud is.
Veranderd
En in dat decennium is veel veran
derd. De zuivelindustrie groeide
snel vanuit de ambachtelijke
sfeer naar een procesindustrie,
met alle wijzigingen van dien.
Hier werd het werk onaangena
mer, daar moest meer verant
woordelijkheid worden geno
men. De beloning hield daarmee
echter geen gelijke tred.
De gevolgen waren voorspelbaar
vooral voor het zware en onaan
gename werk werd het steeds
moeilijker personeel te vinden.
Vakbondsman Winter weet daar
een aardig voorbeeld van: „In de
fabriek van DMV Campina in
Veghel werken nu al sinds jaren
800 man in een drieploegendienst
van 48 uur per week".
„Omdat ze langer werken, krijgen
ze natuurlijk meer betaald. En op
dat salaris hebben de mensen
hun bestedingspatroon geba
seerd. Aan de andere kant men is
tot die 48 uur overgegaan, omdat
er niet voldoende mensen te krij
gen waren. Nieuwe mensen zijn
weer moeilijk te krijgen, omdat
maar weinigen bereid zullen zijn
48 uur per week te werken. En zo
zitje in een vicieuze cirkel", aldus
Winter.
Nu moge het voorbeeld bij het
Veghelse bedrijf wat extreem
zijn, ook elders zagen werkgevers
in de zuivelindustrie zich ge
plaatst voor een krappe of ontoe
reikende arbeidsmarkt. Volgens
de aloude wetten van vraag en
aanbod werd er dan maar iets in
de salarissfeer gedaan.
£Ck410Winter geeft desgevraagd
een paar voorbeelden: „De men
sen die in de koelcel werkten bij
CMC-Melkunie, hoefden maar te
dreigen niet meer over te werken
of ze kregen er, buiten de cao om,
ruim 30 gulden bij. Toen dat be
kend werd bij personeel in koel
cellen van andere vestigingen
van CMC-Melkunie, kreeg men
ook daar dat extra bedrag".
„Een ander voorbeeld biedt CCF in
Leeuwarden, waar de toeslag
voor ploegendienst, ook buiten
de cao om, van 17,7 naar 19,9 pio-
cent ging per 1 oktober 1979.
Wildgroei
Bij de cao-besprekingen begin vo
rig jaar werd overeengekomen
dat zou worden geprobeerd een
einde te maken aan dit soort
wildgroei. De extra beloningen
voor zwaar en onaangenaam
werk zouden in de cao terecht
komen. Er werd een studiegroep
in het leven geroepen die de
zwaarte van de verschillende
functies in de zuivelindustrie
moest taxeren, en nieuwe func
ties op een rechtvaardige manier
moest indelen.
Het onderzoek van deze studie
groep is nog steeds niet afgerond.
Eind vorig jaar nam het gemor
onder de mensen die meenden
meer te moeten verdienen dan ze
doen, steeds krachtiger. Ze wa
ren bang dat het onderzoek naar
hun functieclassificatie te lang
zou duren, en wilden een voor
schot.
Waar de stakende chaifrfeurs en
andere werknemers in de zuivel
in feite bang voor zijn, is dat het
kabinet binnenkort komt met
een loonmaatregel. De signalen
die mensen als Van Agt en Albe
da in dezen hebben gezonden,
zijn bepaald niet onopgemerkt
gebleven.
Zou zo'n loonmaatregel komen,
dan zouden de zuivelwerkgevers
kunnen zeggen: „Sorry mannen,
we vinden ook dat jullie meer
moeten verdienen, maar we mo
gen het nou eenmaal niet". Van
daar de roep om een voorschot op
de nieuwe functie-indeling per 1
januari 1980.
Nu leek het er eind december vorig
jaar op, dat zo'n voorschot wel
zou komen. De werkgevers vroe
gen om een spoedoverleg, na wat
gedreig van verschillende groe
pen zuivelwerknemers. Winter
„Dat overleg was op 28 decem
ber, en dus moesten er allerlei
mensen terugkomen van vakan
tie. Ik heb nog gezegd: u reali
seert zich toch dat u met uw ver
zoek verwachtingen wekt, en dat
u met een bod moet komen?"
Er kwam wel iets van werkgevers
zijde: men bleek bereid aan het
personeel in de koelcellen 40 cent
extra per uur te geven. Verder
was men het met de bonden eens,
dat de ploegentoeslag wel om
hoog zou moeten, maar daartoe
wilden de werkgevers geen voor
schot geven.
Te weinig
Winter: „Wij zeiden: dat is te wei
nig. U kunt niet minder geven
dan wat er bij individuele bedrij
ven toch al betaald wordt". Het
voorstel van de bonden kwam
neer op, naast de 40 cent per uur
voor alle zuivelwerknemers, een
bedrag van 40 gulden per week
extra als voorschot op de nieuwe
functie-indeling. De werkgevers
zeiden „neen" en het eerste loon-
conflict van het jaar was een
feit.
De vlam sloeg in de pan bij de
chauffeurs van CMC-Melkunie.
Winter „En dat is terecht. Deze
chauffeurs hebben in de loop der
jaren aantoonbaar zwaarder en
verantwoordelijker werk gekre
gen, en zouden, om het in cao
termen te houden, van functie
groep 4 naar functiegroep 5 moe
ten".
Een voorstel tot deze verandering
wordt inmiddels bestudeerd.
Onder de druk van de prikacties
bleek het wel mogelijk, de func
tieclassificatie van de chauffeurs
met voorrang te onderzoeken.
Voor dinsdag moet dat onder
zoek rond zijn. De verwachting
lijkt gerechtvaardigd dat de
chauffeurs hun functiegroep 5
wel zullen krijgen.
En dan? Is dan de angel uit de ac
ties? Winter: „Nee, want andere
groepen werknemers in de zui
velindustrie wachten ook op hun
nieuwe indeling. Het is gewoon
zaak dat de onderzoekcommissie
snel met resultaten komt. En vol
gens mij zit dat er nu ook wel in.
Ik heb het idee we in februari met
de werkgevers kunnen pra
ten".
De vraag komt op of de situatie in
de zuivel niet sprekend lijkt op
het conflict dat de vleeswarenin-
dustrie vorig jaar trof. Ook daar
betaalden individuele werkge
vers voor zwaar en onaangenaam
werk al allerlei toeslagen. Na sta
kingsacties werden dit soort toe
slagen uiteindelijk in de cao op
genomen.
Nasleep
Maar het conflict in de vleeswa-
renindustrie zou een nasleep
krijgen. Het werkte als een soort
katalysator, en ook elders ont
stond onrust - niet in het minst in
de Rotterdamse haven. Winter
ziet wel overeenkomsten tussen
zuivel- en vleeswarenindustrie.
maar acht de situatie in de zuivel
toch fundamenteel anders.
„Vergeet niet dat het ons gaat om
het afronden van een cao voor
1979. Op 1 april moet er een nieu
we cao. voor I960, zQn Wat dc
werkgevers kennelijk willen, is
pas dan de nieuwe belonings
structuur te laten ingaan en dat is
- afgezien van het risico van een
looningreep - nu eenmaal niet de
afspraak".
I i -l i l
regen 0 -0
regen 3 1 11
regen 1-15
half bew. 5 4 12
zwaar bew. 14 4 05
onbew. 14 3 0
motsneeuw -2 -10 01
zwaar bew. 6 3 0
regen 1-19
sneeuw 1 -5 02
sneeuw 3 -2 1
-3 -10 4
-3 -10 5
-2 -16 0
onbew. - -3
half bew. 17 -
onbew. 13 0
onbew. -3 -11
:waar bew. 10 1
onbew. -8 -18
motregen 2 0
half bew. 7 -4
onbew. 6 -1
sneeuw -5 -7
licht bew. 0 -5
220,00e 220,00
113.50 114.40
Land ré Gl.
«HVAÏ.*m
63,20 63,00
25.90 25.40
OGEM Hold.
3810,00 3730,00e
15,30
23,20
'10.00
>6^80
850,00e 876,00
130,00a 130.00
BELEGGINGS
INSTITUTEN
Fedelty K. - 26.00
Investors M. - 14.8O
oloo 23J» AMSTERDAM (ANP) - De rust op
Madison F. - het Damrak leek vandaag enigs-
Mass/chü? Ï9.30 19 20 zms te zijn teruggekeerd na de
oppenhrimer - io,80 massale koersverliezen van don-
Technoioey 17.40 17.30 derdag. Bij hervatting van de
u„™ cT-j handel was er sprake van een
licht verdeelde stemming Na de
opening hadden verschillende
actieve fondsen zelfs de nnging
Goud: 38710/39410 Zilver 2162/2514,50 licht aan te trekken, maar voors-
Vorige 33750/34450 Vorige 2145/2497,54 hands was er geen sprake vaneen
GOUD EN ZILVER
BUITENLANDS
GELD
duidelijk herstel.
Kon. Olie begon een gulden lager
op 145.10, maar Unilever trok 90
cent aan op 114.40, Hoogovens
was een dubbeltje lager op
21.30. Philips ging 20 cent om
hoog naar 20 40, terwijl Akzo
onveranderd 22.60 noteerde.
KLM werd een halve gulden
duurder op 7c
De staatsfondsen markt was op
nieuw ruim prijshoudend.
