belang VS"
„SALT 2
niet in
Doden bij rel in Iraanse
provincie Baluchistan
DEEL BELGISCHE ARTSEN IN STAKING
NAAST HET NIEUWS
Afgezant Chomeini:'Vóór
kerst proces gegijzelden'
"W:
\horde LiefsteWjordjes.
Senaatscommissie:
VRIJDAG 21 DECEMBER 1979
BUITENLAND
PAGINA 9
LONDEN - Lord en Lady Drabourne, die zwaar gewond werden bij de aanslag die Lord Mountbatten het leven
kostte, woonden gisteren een dienst in de St. Paul's Cathedral ter nagedachtenis van Mountbatten bij. Zij werden
vergezeld van hun zoons (vlnr) Philip, Lord Romsey en Timothy (die ook bij de aanslag werd gewond).
SYDNE Y/TEHERAN (DPA/UPI)-
De gegijzelden in de Amerikaan
se ambassade in Teheran zullen
volgende week worden berecht.
Dit heeft een speciale afgezant
van Chomeini gisteren op een
persconferentie in het Australi
sche Sydney aangekondigd.
De gezant, sjeik Mohammed Men-
haj, zei dat de gegijzelden van wie
op het proces zal worden vastge
steld dat zij spionage hebben be
dreven, op de doodstraf kunnen
rekenen. Anderzijds sloot hij een
terugkeer van de gegijzelden
naar Amerika uit zolang de sjah
niet voor de rechter in Teheran
verschijnt. De sjeik is door Cho
meini naar Australië gestuurd om
daar de Iraanse politiek en het
islamitisch geloof te verduidelij
ken.
Ajatollah Chalchali, die de verant
woordelijkheid heeft over de is
lamitische rechtbanken in Iran,
vindt dat de gegijzelden in de
Amerikaanse ambassade in Te
heran vrijgelaten zouden moeten
worden. Dit staat in een interview
met de ajatollah dat vandaag in
het Engelse dagblad "The Times"
is gepubliceerd.
"Ik beschouw deze mensen als on
schuldig. Ze zijn onze gast en ik
wil dat ze vrijgelaten worden en
naar huis teruggaan", aldus
Chalchali in het interview. Zelfs
als het spionnen zijn, dan is dat
nog geen reden hen vast te hou
den. Elke ambassade herbergt
spionnen. Zelfs als we de gegij
zelden berechten, dan willen we
hen niet veroordelen. We willen
Carter en de Amerikaanse rege
ring veroordelen, zo voegde
Chalchali er aan toe.
Chalchali heett persoonlijk op
dracht gegeven tot de executie
van meer dan 200 voormalige of
ficieren van het leger van de ex-
sjah. De ajatollah heeft verklaard
dat hij een commando-eenheid
opdracht heeft gegeven naar Pa
nama te gaan om de daar verblij
vende sjah te vermoorden. Hij
heeft nog een tiental personen op
zijn "zwarte lijst" staan die hij zou
willen laten executeren. Onder
hen zijn de echtgenote van de ex-
sjah en oud-premier Bachtiar.
De studenten die de Amerikaanse
ambassade in Teheran bezetten,
hebben meegedeeld dat zij niet
zullen toestaan dat de gegijzelden
door familieleden worden be
zocht met kerstmis. De vraag of
er dan wel een religieuze dienst
gehouden zal mogen worden, lie
ten zij onbeantwoord.
De mogelijkheid dat familieleden
de gegijzelden zouden mogen be
zoeken was geopperd door de
Iraanse minister van binnen
landse zaken, Hashemi Rafsan-
jani. Zijn collega van buitenland
se zaken, Ghotbzadeh had voorts
verklaard dat er een kerstdienst
zou worden gehouden in de am
bassade. De woordvoerder van
de studenten zei echter in een
reactie op die verklaring; "Dat is
zijn mening, niet noodzakelij-
kerwiis de onze".
uitspraken van Ghotbzadeh ge
negeerd. Zij verkeren nu in een
soort machtsstrijd met hem. Bei
de partijen zeggen daarbij de
steun van Chomeini te hebben,
die echter tot dusver weigert tus
senbeide te komen.
(Van onze correspondent Henk Kolb)
WASHINGTON - De senaatscommissie voor de strijdkrachten heeft
gisteren een rapport aanvaard, waarin het SALT 2-verdrag met de
Sowjet-Unie (dat in de Senaat moet worden bekrachtigd) „niet in het
belang van de nationale veiligheid van de VS" wordt genoemd. De
beslissing, met tien stemmen voor en zeven onthoudingen, is een ern
stige tegenvaller voor het Witte Huis, zelfs al heeft deze commissie
voor de strijdkrachten formeel geen jurisdictie over het verdrag en
kan zij de Senaat geen aanbevelingen doen.
Het rapport zegt dat belangrijke wijzigingen in het akkoord nodig zijn
en dat onduidelijkheden moeten worden verwijderd, zodat de rechten
en verplichtingen van de ondertekenaars in hun volle omvang onom
stotelijk vastliggen.
De voorstemmers (zeven republikeinen, drie democraten) behoren tot
de uiterst conservatieve vleugel in de Amerikaanse politiek, zoals de
Democraat Henry Jackson en de republikein Goldwater. De volksver
tegenwoordigers die zich van stemming onthielden, allen Democra
ten, behoren vooral tot de groep senatoren die zich tot nu toe niet over
hun later stemgedrag in de Senaat heeft uitgesproken zoals de in
vloedrijke Sam Nunn.
Onder zware druk van het Witte Huis zijn talloze pogingen gedaan om de
stemmingen te doen vastlopen. De voorstemmers zouden toch tegen
SALT stemmen, maar de regering vreest dat het rapport van deze
senaatscommissie sommige twijfelaars tot tegenstemmers zal maken,
in een politieke worsteling waarbij het resultaat van enkele stemmen
kan afhangen.
SALT 2 is een nog neteliger onderwerp geworden voor Carter, omdat de
debatten over bekrachtiging zullen worden gevoerd als de verkie
zingsstrijd van 1980 al ruimschoots aan de gang is.
ROME IN DE STEIGERS
enten van antiek Rome, van de zuil van Trajanus tot de
triomfboog van Constanten de Grote, verdwijnen successieve
lijk onder de steigers.
De operatie, die zich over verscheidene jaren zal uitstrekken, heeft
een dubbel doel: bestudering van de staat waarin de monumen
ten zich bevinden en hun benoud in afwachting van duurzame
oplossingen voor hun restauratie. Zij zijn ernstig aangetast door
de normale atmosferische omstandigheden en de luchtveront
reiniging.
Een jaar na de noodkreet van de oud-burgemeester van Rome, de
kunsthistoricus Giulio Carlo Argan, heeft de hoofdarcheoloog
van de Italiaanse hoofdstad, prof. Adriano la Regina, onder
streept dat "maanden van onderzoek ons in staat hebben gesteld
te constateren dat de staat waarin de monumenten zich bevin
den, erger is dan men dacht".
Tijdens de werkzaamheden zullen slechts kleine groepen toeristen
de monumenten mogen bezoeken.
ALLESLIJM
Russische scheikundigen hebben een bijzonder sterke lijm ont
wikkeld die voor alle doeleinden kan worden gebruikt, van het
repareren van hartbeschadigingen tot en met het herstellen van
gebitten.
Volgens het persbureau Tass dat dit gisteren berichtte, kan het
middel, genaamd cyacrene, worden gebruikt om verwondingen
aan het hart, de nieren, de lever en de longen te sluiten tot zij goed
zijn genezen. De lijm vormt een pijnloos alternatief voor het
hechten van wonden en is door het Sowjet-ministerie van volks
gezondheid aanbevolen bij chirurgen, aldus Tas.-.
LICHTER IN DE LIFT
Acht gasten van een hotel in San Francisco hebben vijfduizend
dollar betaald voor een ritje in de lift.
De gasten werden het slachtoffer van een nieuw soort, "hotelrat",
gezeten op de liftkooi.
In beide gevallen stopte de lift plotseling tussen twee verdiepingen
in. Het noodluik in het plafond ging open en er verscheen een
gehandschoende hand die een karabijn met afgezaagde loop op
de passagiers richtte. De stem van een man gelastte hun al hun
geld en sieraden op de grond te leggen. Vervolgens werd een
postzak naar beneden gegooid en de opdracht gegeven alles daar
in te doen en naar het luik te heffen.
De hotelratten hebben aan de twee liftkooi-overvallen vijfduizend
dollar aan buit overgehouden.
AANKLACHT TEGEN LEIDING
VAN „LE CANARD ENCIIAINE'
TEHERAN - Tijdens een redevoe
ring van de Iraanse ex-minister
van buitenlandse zaken Ibrahim
Jazdi zijn in Zahedan in de Iraan
se provincie Baluchistan twee
mensen doodgeschoten en 44
gewond. Er ontstond tumult on
der het publiek, dat op uitnodi
ging van de religieuze leider van
Baluchistan, Mowlavi Abdolaziz,
in de plaatselijke moskee een
verzoenende redevoering van
Jazdi bijwoonde. Men raakte in
paniek na schoten op het plein
voor de moskee. Tijdens de
schietpartij werden twee mensen
neergeschoten en achttien ande
ren moesten met schotwonden in
het ziekenhuis worden opgeno
men; in het gedrang werden 26
mensen onder de voet gelo
pen.
Evenals in andere delen van Iran
met etnische en religieuze min
derheden is het in Baluchistan al
geruime tijd onrustig. Een be
langrijk bezwaar van de Balu
chi's is dat zij, als soennitische
islamieten, geen aparte religieuze in Teheran zelf
status in het sjiietische Iran ge
nieten. Voorts is men in Balu
chistan erg ontevreden over het
optreden van Chomeini's revolu
tionaire garde, de Pasdars, die in
de verschillende delen van de
provincie met grote willekeur
zouden optreden. De burgemees
ter van de hoofdstad van Balu
chistan, Iranshahr, is al enige da
gen gegijzeld door boze Baluchi's
die de nieuwe grondwet opge
schort willen zien.
In Irans „tweede hoofdstad" Qom
heeft ajatollah Sjariat-Madari gis
teravond in een bewogen betoog
voor een gehoor van naar schat
ting 5000 getrouwen de schuld
van de rellen in Tabliz, hoofdstad
van Azerbeidzjan, opnieuw aan
de door aanhangers van Chomei-
beheerste massamedia toege-
de twee belangrijkste sjiietische
heiligen, de imams Ali en Hus
sein.
poli
tieke rel uitgebroken na de arres
tatie van de Iraanse ambassadeur
in Stockholm, Amir-Abbas Ente-
zam, in het kabinet van Mehdi
Bazargan de eerste premier van
Chomeini) officieel regerings
woordvoerder. De bezetters van
de Amerikaanse ambassade zeg
gen documenten te hebben ge
vonden waarin de Amerikaanse
attaché Bruce Laingen zijn supe
rieuren in Washington vertelt dat
Entezam graag goede betrekkin
gen tussen het islamitische Iran
en de VS wil aanknopen.
de week te hebben geleverd ui
teraard jyatollah Chomeini zelf
toe. In een interview met de be
faamde Egyptische journalist
Hassanein Heikal liet Chomeini
weten het gepraat van Carter niet
veel hoger te waarderen dan een
hondewind, gelaten terwijl de
islamitische karavaan voorttrekt.
„Op dat soort geluiden letten wij
niet", aldus de ajatollah daarmee
een voor Iran weer bewogen
week afsluitend.
PARI J S AFP) - De directeur en de
hoofdredacteur van het Franse
satirische weekblad 'Le Canard
Enchainé zijn gisteren in staat
van beschuldiging gesteld we
gens "heling van gestolen docu
menten".
Het gaat om Roger Fressoz en
Claude Angeli. De aanklacht
houdt verband met de vondst van
fotokopieën van de belastingpa
pieren van verscheidene hoog
geplaatste personen, onder wie
president Valéry Giscard d'Es-
taing en de vhegtuigfabrikant
Marcel Dassault. De kopieën
werden aangetroffen in de wo
ning van een voormalige ambte
naar bij het ministerie van finan
cien, Dominique Marie. Tegen
hem loopt sinds 13 oktober een
klacht wegens diefstal, heling en
schending van beroepsgeheim.
Twee van de gevonden stukken
waren eerder afgedrukt in 'Le
Canard Enchaine'.
In het zuidoosten van Iran, in de
provincie Baluchistan, zijn giste
ren rellen uitgebroken.
schreven.
Terwijl zowel de ajatollah als de
verzamelde menigte van tijd tot
tijd in snikken uitbarstten om
hun gemoed te luchten, zei Sja
riat-Madari dat hij zijn gehoor
maar weinig meer troost kon bie
den dan de hoop op betere tijden.
„Ik zeg u, we moeten afwachten,
bidden en hopen", aldus een
huilende Madari. „Ze verdraaien
onze verklaringen, weigeren ons
toegang tot radio, tv en de pers,
en proberen onder valse voor
wendsels onenigheid in ons ge
liefde Azerbeidzjan te zaaien.
Maar God ziet alles en zal de
boosdoener op zijn eigen wijze
straffen".
De aanhangers van Chomeini had
den van hun kant in Qom voor het
nodige machtsvertoon gezorgd.
Er werden in de stad uitgebreide
marsen gehouden, waarbij Cho
meini de lieveling werd genoemd
van Fatima (de islamipsche be
schermheilige van Qom) en van
Twee weken geleden is in Iran al
een arrestatiebevel uitgevaar
digd tegen de ex-gouverneur van
Azerbeidzjan, Maraghei, die te
vens lid was van Irans Grond
wetgevende Raad. Ook Maraghei
is wegens contacten met Ameri
ka van spionage beschul
digd.
Verschillende ministeries in Tehe
ran maakten deze week bekend
uitgebreide zuiveringen onder
hun ambtenarenbestand te zul
len houden. En het begint erop te
lijken dat Chomeini en de zijnen
doende zijn een heksenjacht te
openen op „verdachte elemen
ten" die hun beleid niet genoeg
steunen.
Dat alles heeft de sfeer in Teheran
de laatste tijd aanzienlijk belast,
terwijl men sinds kort op straat
van bewoners van de hoofdstad
te horen kan krijgen dat Iran er
sinds het vertrek van de sjah er
zeker niet op vooruit is gegaan.
Sommigen wagen het zelfs in alle
openbaarheid te betreuren dat de
sjah is vertrokken, iets wat een
maand geleden een ongehoorde
uitspraak zou zijn.
In die sfeer van onzekerheid komt
de eer de Iraanse uitspraak van
aarmee kunt u
uw genegenheid
en goede smaak treffender
uitdrukken dan met een
sieraad of juweel van
Sieralex.
Een koUektie van uitzon
derlijke kwaliteit, met veel
zorg voor u samengesteld,
na het bezoek aan \elc
buitenlandse ateliers.
Sieralex, in stijl gevestigd
.un de Haagse Denneweg
en in Leiden aan het Kort
Rapenburg. Koliektics an
o.a. Cartier. Baumc et
Merrier, Braun, Hans
Hanssen en Christian Dior.
Sieralex Sieraden -JA, Eigenum Edelsmid
lekten, Kort Rapenburg 16. Tel. UTl U 37.40. VGravcnhage, Denneweg 112. Tel tro <m i i.tw.
(Van onze correspondent Jan Gerritsen)
BRUSSEL Een Belg die ziek wordt, krijgt
thuis ten hoogste één keer een dokter op
bezoek. Als hij meer medische zorg nodig
heeft, wordt hij doorverwezen naar het
ziekenhuis. Met deze strategie, die in kor
te tijd tot overvolle ziekenhuizen moet
leiden, willen de Belgische artsen die
vannacht zijn begonnen aan hun „zorgen-
staking", de regering-Martens dwingen
voorgenomen bezuinigingen in de ge
zondheidssector in te trekken.
Aan de staking wordt deelgenomen door de
artsen, tandartsen en apothekers die zijn
aangesloten bij de syndicale artsenorga
nisatie van dr. Wynen, een militant medi
cus die heeft aangekondigd dat hij de re
gering „op de knieën wil krijgen" Aange
nomen wordt dat bij de federatie-Wynen
ongeveer de helft van de Belgische ge
neesheren is aangesloten. De andere grote
artsenorganisatie in België, die van dr.
Den Brabanter, heeft ook bezwaren tegen
de bezuinigingen die de regering heeft
voorgesteld, maar ze staakt niet mee.
De bezuinigingen waartegen zo'n 6000 art
sen met het middel van de staking willen
strijden, zijn vervat in de zgn. program
mawet. Daarin worden ook offers ge
vraagd van andere Belgen, bijvoorbeeld
patiënten van de artsen (die meer zelf
moeten gaan betalen voor medische hulp)
of de trekkers van sociale uitkeringen. De
wet moet nog in het parlement worden
behandeld, maar de artsen van de federa-
tie-Wynen zijn direct in het geweer geko
men met het zwaarste geschut dat ze in
stelling konden brengen.
De stakingsactie is niet populair bij het gro
te publiek. Het progressieve Vlaamse blad
De Morgen sprak van een „misdadige ac
tie van een kaste die het eigen hoge inko
men veilig wil stellen". Wie een staking
uitlokt in plaats van op onderhandelingen
in te gaan, rekent tevergeefs op steun,
voegde De Standaard daaraan toe. Menig
een herinnert zich hoe de Belgische artsen
in 1964 ook staakten en dat de toenmalige
Belgische premier Theo Lefèvre^ sprak
over „de tijd van de moordenaars".
Er zijn ook artsen, vooral in het Vlaamse
land, die het volstrekt oneens zijn met
Wynen en de zijnen. Er is al een „Natio
naal Comité voor de Continuïteit van de
Zorgen" opgericht. Ook groepen linkse en
gematigd progressieve dokters blijven
doorwerken. Ze willen proberen te voor
komen dat de Wynen-artsen, die overal
wachtdiensten hebben ingesteld, patiën
ten massaal naar de ziekenhuizen door
sturen. Vooral in Brussel zou dat snel tot
een noodsituatie kunnen leiden.
De dokters van Wynen hebben er geen
moeite mee de sociale strijd - als men dit
woord al mag gebruiken - voot een deel
via de ruggen van hun patiënten uit te
vechten. De zieke Belg' of Belgische die
een dokter van de club-Wynen aan het
ziekbed ontbiedt, moet het spoedtarief
betalen: 37 gulden voor een visite, terwijl
het normale tarief 20 gulden bedraagt. Wie
dezelfde dokter nog eens wil laten komen,
wordt onmiddellijk doorgestuurd naar
het ziekenhuis. Wie dat niet wil, kan op
moeilijkheden rekenen.
Wynen-dokters die wachtdienst draaien,
hebben een uivoerige instructie gekregen,
dié boekdelen spreekt over het sociale ge
halte van de methoden die deze medische
stakers gebruiken. De apothekers wordt
aangeraden alle geneesmiddelen, ook de
duurste, contant te laten betalen. Letter
lijk staat dan in de instructie: „Dit is na
tuurlijk een argument om patiënten met
een klein inkomen aan te raden zich in een
ziekenhuis te laten opnemen".
