Solidaridad: actie
„Uit het slop
Gnm-
99
Zaak Leidy Kaspersma
is dossier vol raadsels
Honderdtachtig projecten
in Latijns-Amerika
Geestelijke eenheid herstellen
DINSDAG 18 DECEMBER 1979
De interkerkelijke actie voor Latijns-Amerika "Solidaridad" voert ditmaal onder het
motto "Uit het slop" een campagne om vier en een half miljoen gulden bijeen te
brengen voor medewerking aan ongeveer 180 projecten. Kern van de actie is een
drietal organisaties van krottenbewoners die ten doel hebben zélf na te gaan hoe de
leefsituatie van de armen kan worden verbeterd. "Mensen die onze solidariteit dubbel
en dwars waard zijn", zegt de toelichting bij de campagne.
In een stedelijke krottenwijk in Co
lombia zijn, dankzij een "ge
meenschapsactie", schooltjes,
coöperatieve winkeltjes en een
werkplaats voor de productie van
bakstenen van de grond geko
men. Solidaridad steunt dit ini
tiatief met f 20.000.
In Mexico wordt meebetaald aan
een krant waai
eenzetten hoe
krottenmilieu zelf iets kunnen
doen aan het gebrek aan voedsel,
water, vervoer, onderlinge soli
dariteit en .strijdlust
Een centrum voor volkscultuur in
Peru heeft behoefte aan een ge
meenschapslokaal in een krot
tenwijk bij Lima. Solidaridad
maakt de bouw financieel moge
lijk.
Systemen
Het doel van Solidaridad is steun te
verlenen aan de pogingen van
kerken en groepen in Latijns-
Amerika die mensen in staat
moeten stellen vorm te geven aan
hun eigen leven en samenleven
Kadervorming neemt in de hulp
programma's een belangrijke
plaats in. De mensen moeten de
middelen krijgen om zelf de ver
andering van onrechtvaardige
maatschappelijke systemen op
gang te brengen
Krottenwijken ontstaan niet zo
maar, zo leert het boekje dat Soli
daridad (Den Haag) bij deze actie
heeft uitgegeven. "Ze zullen niet
verdwijnen zonder diepgaande
maatschappelijke veranderin
gen, vooral op het platteland"
Daarom werkt Solidaridad naar
beide kanten: voorzieningen in
de krottenwijken en steun aan
coöperaties in de stad en op het
platteland die de toestand tot in
de wortel aanpakken.
De actie werd vorige week geopend
met een bijeenkomst in Utrecht
waarin onder anderen twee
geestelijken uit de Middename-
rikaanse staat El Salvador het
woord voerden.
Eén van hen verklaarde dat de kerk
daar het huidige bewind (na de
staatsgreep van 15 oktober) met
"kritische voorzichtigheid" te
gemoet treedt. "Als deze regering
er niet in slaagt, de noodzakelijke
hervormingen door te voeren, zal
een volksopstand onvermijdelijk
zijn. De kerk zal een opstand
steunen als blijkt dat alle vreed
zame middelen zijn mislukt"
Stem
Solidaridad steunt het radiostation
"Yfax" met ruim f60.000 om het
bereik van de zenders te vergro
ten. De zondagse preek van
aartsbisschop Oscar Romero -
die faam verwierf door de stem
van de niets-bezitters te willen
zijn - wordt via dit station uitge
zonden. "Het meest beluisterde
radio-programma van El Salva
dor". zei actieleider Paul van der
Harst van Solidaridad
Eerst zou aartsbisschop Romero
zelf naar Utrecht komen om de
actie "Uit het slop" in te ieiden
Maar gezien de gespannen poli
tieke situatie gaf hij er de voor
keur aan thuis te blijven. In okto
ber werd het militaire bewind
van generaal Carlos Humberto
omvergeworpen door een groep
jonge militairen. Zij hebben een
"breuk met het verleden" aange
kondigd.
De campagne van Solidaridad is
zondag begonnen. Toen werd al
in vele kerken voor hulp aan La
tijns-Amerika gecollecteercL
Professor
Schillcbeeckx
is op zijn
basis
teruggekeerd.
Vol hoop op
de goede
afloop. Het
gesprek in
Rome over
zijn laatste
Open brief „Schrift en Getuigenis"
Het bestuur van de vereniging
"Schrift en Getuigenis" (vereni- is.
ging "tot opbouw en bewaring
van het gereformeerde leven") Tevergeefs
vraagt in een Open Brief in het
blad "Waarheid en Eenheid" aan
het hoofdbestuur van de Gere
formeerde Bond in de Hervorm
de Kerk, te overleggen hoe de
„geestelijke eenheid van de kerk
der Hervorming" kan worden
hersteld.
de "Kerk der Hervorming"
Wij. de leden van de gereformeer
de Noodgemeenten en de vereni
ging Schrift en Getuigenis, heb
ben tien jaar lang getracht onze
Gereformeerde Kerken terug te
brengen tot het weren van dwa
lingen. Tevergeefs, de dwaling
"Wij kunnen het evangelie niet
verkondigen als wij zelf niet luis
teren naar Christus. Die bad om
de eenheid van de gemeente".
"Al zouden we het maar kunnen
opbrengen om tot een gezamen
lijke gebedsdag te komen, want
dan zou gepleit kunnen wor
den op de belofte van de
Zoon van God dat Hij zal doen
wat mensen Hem vragen in Zijn
In de kring van de gereformeerde
verontrusten leeft de opvatting
dat eerst de geestelijke eenheid
moet worden hersteld, om daarna
deze eenheid gestalte te geven in
een organisch verband.
..Schrift en Getuigenis" heeft er, zo
blijkt uit de Open Brief, geen
moeite mee om de Gereformeer
de Bond in de Hervormde Kerk te
zien als de „kern van de eigenlij
ke kerk der Hervorming".
Maar als "Schriftgetrouwe gelovi
gen die niet tot de Hervormde
Kerk behoren" menen zij dat ze
ker bij een samengaan van de Ge
reformeerde Kerken en de Her
vormde Kerk dit lichaam niet
"Het samengaan van de Gerefor
meerde Kerken en de Hervormde
Kerk is al ver op weg. De nood
van de Gereformeerde Bond zou
door de dwalingen die met de Ge
reformeerde Kerken zouden
meekomen wel eens kunnen stij
gen tot het peil van onze nood"
"Schrift en Getuigenis" gaat er
van uit dat de kerk boven alles
een geestelijke gemeeschap is.
Het instituut volgt daaruit en
staat dus niet voorop.
De Open Brief aan de Gerefor
meerde Bond besluit met de
vraag of het hoofdbestuur bereid
is deze geestelijke eenheid te
aanvaarden als de "vaderlandse
Kerk der Hervorming"
Vragen
Bij de Open Bnef zijn nog zeven
vragen gevoegd. Een ervan is of
een „herstelde gemeente" niet
beter in staat zou zijn dwaling te
weren en tucht te handhaven dan
inwendig en onderling ge
scheurde kerken.
"Schrift en Getuigenis" waagt het,
blijkens een andere vraag, te be
twijfelen of aan de komende ge
neratic is duidelijk te maken
waarom de "rechtzinnige chris
tenen" van verschillende kerken
niet kunnen samenleven en niet
samen aan één avondmaalstafel
kunnen deelnemen.
"Kerk en Wereld". Mevrouw
J.M. Offenberg (49) is benoemd
tot directeur van de hervormde
stichting "Kerk en Wereld" te
Driebergen, als opvolger van me
vrouw G. van den Akker die met
pensioen gaat In de tweede di
rectie-vacature. die ontstond
door het vertrek van ds. F. Nijs
sen naar Den Haag. moet nog
worden voorzien.
Mevrouw Offenberg was al een aan
tal jaren als cursusleidster aan
"Kerk en Wereld" verbonden. Zij
is nu docent "agogische metho
diek" bij een lerarenopleiding.
Bestuurslid is zu van de her
vormde Generale Diakonaie
Raad en van de Centrale voor
Vormingswerk - Hervormde
V rou wendienst.
Beroepingswerk. Hervormde
Kerk: aangenomen de benoe
ming tot geestelijk VlOfgcr I ID
het verpleeghuis Bloemkamp te
Bolsward K. den Hartog IJlst,
naar Nijland (Fr.) G.J.D.C. Loor
Hasselt, naar Zevenhoven. (ZH)
K.B.A. Kielder Zuidwolde (Dr.);
voor Woubrugge S G.J.
Goverts Nieuw-Vennep.
Gereformeerde Kerken: beroepen
fep Amsterdam (Waalkerk-ge-
meente) H.G. Boswijk aldaar;
aangenomen naar Workum (voor
zendingsdienst in Uruguay. J.
Dijkstra, laatstelijk predikant te
Bennebroek, nu te Oegstgeest;
bedankt voor Heerenveen M.C.
Kersten Scheveningen.
Chrsitelijke Gereformeerde Ker
ken: beroepen te Apeldoorn-
Zuid W J. Quist Den H.i.u' MB>
genomen de benoeming tot
plaatsvervangend directeur van
de chr. scholengemeenschap De
Brug te Lelystad A. Broers ma al
daar.
Kerstzang Morgenavond om half
8 wordt in de Zuiderkerk aan de
Lammenschansweg te Leiden
een oecumenische kerstzang
samenkomst gehouden. Mede
werking verlenen pastor Hoo-
gervorst (rk). dr. Lamping (herv.)
ds Sijtsma (geref), mevrouw
Sijtsma (declamatie), het Leids
Kerkkoor en de organist Van den
Brink. Deze bijeenkomst is tege
lijk een afsluiting van de reeks
"oecumenisch avondgebed in de
adventstijd".
Vrijdag 21 december om half 8 is er
een kerstzanguur in het kerkelijk
centrum De Regenboog in de Me-
renwijk (Leiden).
Apartheid. In het kader van de
solidariteitsactie "Leiden tegen
de apartheid" spreken morgen
avond om 8 uur in het kerkelijk
centrum De Regenboog (Meren-
wijk) te Leiden drs. J.C. Adonis
uit Amsterdam en prof. dr. H.
Berkhnf uit i ><u-ti'fM <>v<t
Zuid-Afrika 'De kerken en de
apartheid" is het motto van deze
voorlichtingsavond. Drs. Adonis
is een aantal jaren predikant ge
weest van een van de zwarte ker
ken en bereidt zich nu in ons land
voor op zijn promotie aan de Vrye
Universiteit in Amsterdam.
„Where is Leidy7 We are unea
sy".
Het telegram dat de ouders van
Leidy Kaspersma eind septem
ber vorig jaar naar de familie
Skerrat in Ierland sturen, is een
alarmsignaal. Leidy heeft dan al
een paar maanden niets meer van
zich laten horen en haar ouders
maken zich zorgen. Hun dochter
is in april met een Engelse vriend
naar Ierland vertrokken om daar
een nieuw leven op te bou-
Na een paar dagen komt er ant
woord uit Dublin. Het slaat in als
een bom: Leidy wordt al sinds 2
juli vermist. Drie maanden zijn
dan verstreken zonder dat ie
mand haar ouders heeft inge
licht.
Waarom heeft de Ierse politie de
vermissing niet doorgegeven?
Veronderstelde men dat haar
vriend Nick Wheatley dat zou
doen? Of gingen de Ierse autori
teiten ervan uit dat ze weer spoe
dig boven water zou komen en
wilde men haar ouders niet no
deloos ongerust maken? Waarom
stelde Nick de politie pas na drie
weken op de hoogte?
De vragen stapelen zich op zoals ze
zich in de maanden die volgen,
zullen blijven opstapelen. Via In
terpol wordt een opsporingsbe
richt de wereld ingestuurd
waarin gevraagd wordt naar haar
uit te kijken. In de kranten ver
schijnt haar foto met het bericht
van haar spoorloze verdwijning,
maar dan is er al te veel tijd verlo
ren gegaan. De zaak Leidy Kas
persma is al op dood spoor voor
dat het onderzoek goed en wel is
begonnen.
Begin december vorig jaar kom ik
voor het eerst met Leidy's ouders
in contact. De hoop dat het po
litieonderzoek nog opheldering
zal brengen in de mysterieuze
verdwijning, is dan al vervlogen.
De Kaspersma's hebben zojuist
een brief gekregen van Nick
Wheatley die Leidy voor het
laatst heeft gezien.
Wheatley's brief maakt de verdwij
ning van Leidy alleen maar raad
selachtiger. Met z'n beiden waren
ze vanuit Dublin, waar ze hun ba
gage bij de familie Skerrat had
den achtergelaten, aan een trek
tocht door Ierland begonnen
Aangekomen in Kenmare in de
graafschap Kerry in het zuidwes
ten van Ierland, besloten ze
voorlopig hun intrek te nemen bij
Andrew Woods, een jeugdvriend
van Nick, die in de buurt in een
tamelijk onherbergzame streek
een boerderij bewoont
Op 2 juli, daags voordat Nick in z'n
eentje voor een paar weken naar
Dublin zal afreizen, doen ze met
z'n beiden boodschappen in
Kenmare.
„Op de terugweg", schrijft Nick aan
Leidy's ouders, „vertelde ze me
dat ze de kinderen van Andrew
even wilde ontlopen en een
eindje wilde wandelen. Daarover
was ik zeer verrast. Ze kuste me
op de wang en weg was ze. Toen
ze niet terugkeerde, heb ik lange
tijd rondgedwaald om haar te
zoeken, ik was vreselijk ongerust.
De volgende dag bezocht ik ie
dereen die ik kende. Niemand
had haar gezien".
Niemand heeft haar daarna meer
teruggezien. Haar foto verschijnt
talloze malen op de Ierse televi
sie, maar er melden zich geen ge
tuigen.
Paragnost
Hoewel niemand er veel van ver
wacht, besluiten Leidy's ouders
Gerard Croiset te consulteren.
Het is dan 21 december. Volgens
Croiset heeft Leidy. nadat ze op 2
juli uit de auto is gestapt, onge
veer dertig kilometer gelopen.
Croiset ziet een spoorlijn langs
een rivier met een ouderwetse
bailey-brug eroverheen en in de
omgeving daarvan een fabriek
die veel rook en stank ver
spreidt.
Ook ziet hij - in de buurt daarvan of
iets verder weg, dat wordt niet
helemaal duidelijk - een muur
van een ziekenhuis of inrichting
waarachter Leidy verdwijnt.
Begin januari wordt door ons een
uitvoerige brief naar Tony Han-
nigan gestuurd, journalist van de
Irish Independant in Dublin, met
het verzoek de gegevens van
Croiset in Kenmare na te trekken.
We komen met Hannigan in aan
raking via Arsijn van Damme,
een Nederlander die in de buurt
van Dublin een tuinbedrijf
runt.
De Ierse krant, die al eerder verha
len over de zaak publiceerde,
stuurt een verslaggever naar liet
gebied, maar het resultaat is nihil.
Tot in de verre omtrek van Ken
mare is geen situatie te vinden
zoals Croiset heeft beschreven en
publikatie van Croiset's situatie
schets in de Irish Independant
•rt al
In het gesprek dat we in december
vorig jaar met haar ouders heb
ben. komt de mogelijkheid ter
sprake om een paragnost "te raad
plegen nu er van de Ierse politie
niets meer te verwachten valt.
Het is een gok. maar het valt te
proberen. Paragnosten hebben
wel eens vaker waardevolle aan
wijzingen gegeven in onopgehel
derde vermissingsgevallen.
Daarna gebeurt er een tijdlang
niets. Het verhaal dat het
weekblad Panorama over Leidy's
verdwijning publiceerde, levert
ook geen aanknopingspunten op.
De Panorama-verslaggever
brengt alleen een filmrolletje van
Leidy mee terug naar Nederland
dat hij bij de bagage die ze bij de
Skerrats in Dublin had achter
gelaten. heeft gevonden. Leidv
staat er heel anders op dan op
haar laatste pasfoto
De bagage van Leidy is onaange
roerd. De politie heeft er geen in
teresse voor getoond waaruit de
Panorama-journalist de conclu
sie trekt dat het onderzoek in
Ierland met de Franse slag is uit
gevoerd. Dat is ook de indruk v an
twee familieleden van de Kas
persma's die het gebied om
streeks dezelfde tijd bezoeken
Later zal blijken dat die indruk
niet helemaal terecht is.
Gebrekkig
De contacten met Ierland verlopen
in de eerste helft van 1979 ge
brekkig Het land is ontregeld
door een staking bij de posterijen
waardooi telefoon- en brieft.-,
keer nauwelijks mogelijk is Via
het ministerie van buitenlandse
zaken wordt bekend dat er in
meegedeeld, c
band houden i
om tijdelijk mi
te bn ken
Leidv Kaspersma uit Borne had al veel van de wereld gezien toen
ze in het voorjaar van 1978 samen met een Engelse vriend naar
Ierland ging. Ze woonde in Zwitserland, Frankrijk, Amerika
en Duitsland. Nooit voor lange tijd, want rusteloos en impul
sief als ze was, kon ze haar draai niet vinden.
Ierland werd het laatste land. In juli vorig jaar stapte ze op een
stille landweg in het ruige gebied rondom Kenmare uit de auto.
Sindsdien is ze spoorloos, niemand heeft haar meer gezien.
Meer dan anderhalf jaar zijn sindsdien voorbijgegaan. De hoop
dat ze ooit weer boven water komt, is heel klein geworden. Een
van onze redacteuren onderhield het afgelopen jaar regelmatig
contact met haar ouders. In een laatste poging om opheldering
te krijgen in Leidy's raadselachtige verdw ijning zetten we nog
een keer de gebeurtenissen vanaf 1978 op een rij.
ven en kaarten die Leidy regel
matig naar huis stuurde, na juli
1978 plotseling ophoudt.
[ond Pasen komt er een nieuw
contact met Ierland. Jochum
Greven, journalist bij de Amers-
een nichtje van Leidy is. gaat een
weck met vakantie naar Ierland.
Hij wil het spoor nog een keer te
rug volgen, hopend toch nog
aanwijzingen te vinden, hoe vaag
ook. Van Leidy's vader krijgt hij
een machtiging mee om haar ba
gage die bij de familie Skerrat in
Dublin ligt opgeslagen, mee te
rug te nemen
Alle adn
nog
Ma,
verdwijningsge-
»eren uit het ge
il. wordt door een
an het ministerie
i«- mogelijk ver
iet het verlangen
de maatschappij
dere persoonlijke bezittingen
waaronder haar viool, die Jo
chum Greven uit Ierland terug
bracht naar Borne, de enige tast
bare herinnering aan hun doch
ter
Berusting
ujnlijke hypothe
•n vei klaring wc
oi het feit dat de
vert het helaas ni<
het moet de mededeling
vrouw Skerrat zijn dat de vriend
schap tussen Leidy en Nick in de
weken dat ze bij haar logeerden,
al op z'n eind liep. een gegeven
dat door Andrew Woods .wordt
bevestigd en dat mogelijk een
ander licht kan werpen op het feit
dat Leidy die tweede juli 1978 bij
Wheatley wegliep.
De indruk die do*
gevestigd als zou de Ierse politie
niets aan de zaak hebben gedaan,
lijkt intussen niet helemaal juist
Rechercheur John Kingston in
Im nabui tet Kfllai nmdfc hel
onderzoek heeft geleid, vertelt
aan Greven dat de hele streek in
december 1978 is uitgekamd en
dat zelfs de jeugd her lx-rgen waar
Leidv tijdens eerdere bezoeken
aan Ierland logeei de, zijn bezocht
maar zonder resultaat
Zo is meer dan anderhalf jaar na
haar verdwijning de zaak Leidy
Kaspersma volledig in het slop
get aakt. Voor Leidy's ouders zijn
de twee koffers vol kleren en an
Begin deze week brachten we op
nieuw een bezoek aan de Kas
persma's Waar is Leidy, we zijn
ongerust, luidde het telegram dat
ze nu ruim een jaar terug naar
Ierland stuurden De ongerust
heid heeft plaatsgemaakt voor
een gevoel van berusting. Zowel
Croiset als de Amsterdamse hel
derziende Majafra zeggen dat
Leidy nog leeft, maar dat is nog
minder dan een schrale troost
zolang de levenstekens zelf uit
blijven
De vragen zijn gebleven Had ze
opgespoord kunnen worden als
de politie eerder was ingclichf
Wat is de rol geweest van Nick
WheatleyIs die voldoende aan
de tand gevoeld'' Is het onder
zoek naar behoren uitgevoerd"
V Mrotn heeft dn politie nieti ge
daan met de gegevens die in haar
bat
zaten
Zolang haar lichaam niet gevonden
is. blijven Leidy's ouders diep in
hun hart nog een sprankje hoop
koesteren
Leidy's moeder ..Elke keer als ik 's
avonds buiten een autoportier
hoor. denk ik zou ze daar zijn? Of
als de telefoon gaat zou ze bij het
station staan Vroeger belde ze
ook altijd als we haar moesten af
halen
„Als ik op de telev isie
ongeren zie. tietrap ik
soms op dat ik denk'.
JAN HAVEKKATE
